Lögberg - 10.08.1939, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. ÁGÚST, 1939
3
Kínverjar að
fjallabaki
Eftir því sem Japansmenn
sækja meira og víðar á í inn-
rás sinni í Kína, eyðileggja
fleiri stórborgir og loka höfn-
um með herskipaflota sínum
á allri austurströnd landsins,
þeim mun lengra fara Kín-
verjar á undanhaldi sínu
vestur á bóginn, yfir fjöll og
firnindi, og hafa þar þannig á
síðustu tveimur árum stór-
k^ostlegri fólksflutningar átt
sér stað, en ef til vill nokkru
sinni fyr í sögu heimsins.
Hundruð þúsunda eða öllu
heldur miljónir manna flæm-
ast þannig burtu frá fornum
stöðvum sinum og stofna til
nýs landnáms vestan fjalla og
búa þar um sig, ákveðnir í
því að verjast ágangi Japans-
manna og yfirráðuht hvað
sem tautar, og sannfærðir um
að þeir muni að lókum geta
rekið óvinina af höndum sér,
enda segir kínverskur pró-
fessor og stjórnmálamaður,
sem um þessar mundir er á
ferð í Canada og Bandarikj-
unum, að þeir hafi aldrei, síð-
an stríðið byrjaði, staðið bet-
ur að vígi en nú, að þeir hafi
eina miljón manna undir
vopnum og margar þúsundir
annara, er til megi grípa þar
sem og þegar við þurfi.
Eins og kunnugt er, hefir
hið afar-víðlenda og l'ólks-
marga Kínaveldi verið háð
voldugum flokksforingjum og
yfirgangsseggjum, sem farið
hafa um hin ýmsu fylki lands-
ins með fylkifiskum sínum
og ruplað og rænt eins og
fornaldar-víkingar — á síðari
árum í anda komnninista, að
því er sagt var, og telja
Japansinenn það aðal orsök
til hernaðar síns á hendur
Kínverjum, að það hefði ver-
ið óhjákvæmileg sk;ylda sín,
að “frelsa” kínversku þjóðina
frá kommúnista-yfirganginum
og friða landið og sameina
undir sinni yfirumsjón. Um
aðferð Japansmanna við það
“líknarstarf” er ölluin kunn-
ugt, og “frelsið” hal'a þeir
fært miljónunum með líkum
hætti og óaldarflokkarnir áð-
ur, með þvi að stúta öllum
þeim, sem þeir hafa náð til
með vítisvélum sínum úr lofti
og á láði. En um sameining-
ar-áhrif þeirra fór á annan
veg, en þeir höfðu ætlast til,
því fólkið tekur nú á undan-
haldinu æ meir og meir hönd-
um saman til varnar og nýrra
framkvæmda í menningarátt,
undir aðal-leiðsögn hinna
frægu hjóna, herforingja og
frú Chiang Kai-shek, ásamt
annara ágætra þjóðræknis-
vina og stjórnarinnar, sem nú
hefir aðsetur sitt í borginni
Chungking, vestan fjalla, þar
sem hún hvgst að geta varist
og komið sér fyrir til fram-
búðar.
Af eftirfarandi útdrætti úr
nýlegri ritgerð um þessa
miklu fólksflutninga í Kína
og samtök miljónanna, sem
áður voru allmjög sundurleit-
ar, sannast vissulega málshátt-
urinn, að “neyðin kennir
naktri konu að spinna.”
Með öllum þeim glundroða,
sem hinum miklu fólksflutn-
ingum og flótta að sjálf*
sögðu er samfara, færast
vesturlandinu margvísleg
vandamál til úrlausnar, en
einnig starfsþróttur og andleg
úrlausnarhyggja til framsókn-
ar og úrræða í hvívetna.
Þegar Kínverjar sáu, að þeir
yrði að yfirgefa fyrverandi
höfuðborg eða stjórnarsetur
sitt, Nanking, fór brottförin
fram samkvæmt fyrirhuguð-
um herstjórnarreglum. Alt
var flutt, skólar jafnt sem
verksmiðjur, að byggingum
auðvitað eftirskildum. Há-
skólinn þarna, til dæmis, flutti
sig vestur með fljótinu, ellefu
hundruð stúdenta, kennara og
kenslutæki, og settist að í
Chungking; þar voru þá engar
byggingar fáanlegar fyrir skól-
ann, en á 40 dögum komu þeir
sér upp 24 bráðabirgðaskýl-
um, sem sýnir, að nú var ekki
setið auðum höndum. Slíka
sögu er að segja frá öðrum
borgum og bæjum á flótta-
svæðunum, er fólk sá hvað
verða vildi. — Nankai-háskól-
inn í Tientsin fór jafnvel fyr-
ir þremur árum að koma sér
upp húsum vestur í Chung-
king og Yunnanfu til undir-
búnings þess, sem nú er kom-
ið á daginn. Þegar Japans-
menn tóku að skjóta sprengj-
um á háskólann til þess að
eyðileggja hann, var alt þar
komið þúsundir mílna vestur
í land. Bráðabirgðaskólarnir,
sem stofnaðir voru í Sian, eru
eru að smá færa sig, og halda
uppi stöðugri kenslu á
“gönguför” sinni, og eru enda
sumir komnir vestur að landa-
mærum við Tíbet.
Unnið er að því sleitulaust
að koma á skipulagi meðal
miljónanna, sem að austan
koma, og litvega þeim veru-
staði í hinu “nýja landnámi.”
Að þessu vinna, auk hinna
ýmsu stjórnardeilda, mörg
líknar- og mannúðarfélög, svo
sem Kristilegt félag ungra
karla og kjvenna, sem safna
fólkinu í deildir eða flokka,
til að kenna því að lesa og
útvega því atvinnu. Hið sama
gera og hinar ýmsu útlendu
trúboðsstöðvar. Flóttafolkinu
er jafnað niður á hinar ýmsu
sveitir, og voru til dæmis hér-
uðin í Hnpeh-fylkinu, 48 að
tölu, beðin að taka að sér
5,000 aðkomufólks hvert um
sig.
Stjórnarsetrið Chungking er
1400 mílur vestur frá hafi, að
baki hárra fjallgarða og vest-
an við gljúfragöng þau, er
Yangtze-fljótið fellur um;
þangað ná því ekki Japans-
inenn með hersnekkjur sínar,
er þangað talin of mikil fjar-
lægð til þess að mjög hættuleg
aðsókn úr lofti geti átt sér
stað. Umhverfis þetta nýja
höfuðból hyggjast Kínverjar
nú að geta hreiðrað um sig til
frambúðar. Er þarna afar
mikið landflæmi og strjál-
bygt. Eitt fylkið, Szechwan,
er um 155 þús. ferhyrnings-
mílur að stærð. Þar er mjög
frjósamt akurlendi, sem lítt
hefir *alt til þessa orðið að
notum vegna ráðríkis her-
skárra jarla og yfirgangs-
seggja. Á síðustu fimm árum
hefir þó verið þarna komið
upp margskonar verksmiðjum
og mikið unnið að vegabótum.
Fyrir stríðið var fólksfjöldinn
i Chungking liðug hálf mil-
jón að tölu, en hefir nú stór-
um aukist.
Þar eð höfnunum á austur-
strönd landsins er nú lokað af
Japansmönnum, vinna Kín-
verjar að því dag og nótt að
greiða sér veg “út um bak-
dyrnar,” eins og þeir nefna
það, í áttina til Evrópu, gegn-
um hafnarstaðina við Ind-
landshafið. Og á síðastliðn-
um sex mánuðum hafa verið
ruddir vegir, er að lengd jafn-
ast á við einn-fimta slíks
verks tiu árin næstu á undan.
f tvær áttir sérstaklega hefir
kappsamlega verið unnið að
vegagerðinni, þeirra er “10,000
li-vegir” eru nefndir. Stefnir
annar þeirra suðvestur til
Burma við Indlandshaf, en
hinn norðvestur til rússnesku
Turkestan. Þá er og lögð
stund á að ná með járnbraut-
ar-sambandi að landamærum
Indo-China, en þangað er bú-
ist við að Bretar leggi braut
frá Burina. Til dæmis um
dugnaðinn við samgöngubæt-
urnar, þarf ekki annað en
nefna það, að vegabótin frá
Chungking til Rangoon, í tvö
þúsund mílna fjárlægð, var
gerð á minna en tólf mánuð-
um, og það með mjög gamal-
dags áhöldum. Þetta er leiðin
sem hinn frægi Marco Polo
fór forðum daga. Að þessu
unnu karlar, konur og jafnvel
börn, í flokkum, sem hver um
sig sá um að draga að efni til
áveðins brautarhluta, sem bar
svo nafn mannflokksins, er
verkið framkvæmdi.
Margt af fólkinu, sem að
þessu vann, kom frá afskekt-
um landshlutum og hafði
aldrei séð “gas-vagn” og dina-
mít var því áður óþekt. Það
hafði gaman af hávaðanum,
er sprengingum fylgdu, og
hópaðist kringum þær, þrátt
fyrir aðvaranir, svo að slys
hlutust af all-oft. Eina ný-
móðins áhaldið þarna, var
borinn, sein dínamít-holurnar
voru grafnar með, hitt alt
voru einföld verkfæri með tvö
þúsund ára gömlu lagi mörg
hver.
Höfuðsmenn allra þorpa,
þar sem dvelja ýmiskonar
kynflokkar og ekki eru af
kínverskum stofni og búa í
átta göngudaga fjarlægð frá
vegagerðinni, voru skyldaðir
til að senda vissa tölu, og þeir
sem kosnir voru til þessa urðu
að fara, nema þeir væri nógu
efnaðir til að borga staðgöngu-
mönnum. Engum var borgað
fyrir vinnuna, og mótmæli
voru ekki tekin til greina, því
vegagerðin var talin stríðs-
nauðsyn. Brautargerð þessi
er ein af heimsins mestu
framkvæmdum/í verklega átt.
Viðgerða- og lækningastöðvar
eru stofnsettar á vissu milli-
bili með fram brautunum og
til ferðalaga og flutnings, not-
uð hin ólíkustu áhöld, svo sem
hreyfivagnar (trucks) og uxa-
kerrur, en undir þær er reynt
að fá gömul bílahjól, alt verð-
ur að nota. — Fyrsti maður-
inn til að keyra um brautina
frá Chungking til Rangoon,
var Nelson T. Johnson, sendi-
herra Bandaríkjanna.
Til þess nú að spilla fyrir
árangri af samgöngubótum
þessum, reyna Japansmenn að
æsa Burmafólkið til mótmæla
og að hrópa: “Burma fyrir
Burmverjana!”, sem leiddi
jafnvel til blóðsúthellinga.
Einnig eru Japansmenn að
reyna að vopna kynflokkana í
Yunnan og æsa þá til að eyði-
leggja lestaferðir og brýr.
Kínverska stjórnin leggur
alt kapp á að auka matarforð-
ann fyrir hinar aðkomandi
miljónir. Bankarnir leggja
fram miljónir dollara til
bændalána, fyrir endurbælt
útsæðiskorn, áburð og áveitu-
fyrirtæki. Land, sem áður
hefir verið notað til að fram-
leiða svefngras (poppy) og
vissa tegund hrísgrjóna til
víngerðar, verða framvegis sáð
korni og öðrum jarðargróða
til manneldis og dýraræktar.
Á þessum stöðvum er, auk
(Framh. á bls. 7)
anb
DR. B. H. OLSON
Phones: 35 076 . 906 047
Consultation by Appointment
Only
•
Heimili: 5 ST. JAMES PLACE
Winnipeg, Manitoba
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST„ WINNIPEG
•
pœgilegur og rólegur tústaSur
< miBbiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; meíS
batSklefa $3.00 og þar yfir.
Ágætar máltStSir 40c—60c
Free Parking for Guests
DR. ROBERT BLACkI
SérfrætSingur I eyrna, augna, nef j
og hálssjúkdómum
216-220 Medical Arts Bldg. j
Cor. Graham & Kennedy j
Viðtalstfmi — 11 til 1 og 2 til 5 j
Skrifstofusími 22 251
Heimilisslmi 401 991
Dr. S. J. Johannesson
272 HOME STREET
STE. 4 THELMA APTS.
á fyrsta gólfi
Talsimi 30 877
Viðtalsttmi 3—5 e. h.
H. A. BERGMAN, K.C.
íslenzkur lögfrœSingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 1656
Phones 95 052 og 39 043
LINDAL, BUHR &
STEFANSSON
Barristers, Solicitors, Notaries, etc.
W. J. LINDAL, K.C.
A. BUHR
BJÖRN STEFÁNSSON
•
Telephone 97 621
Offices: 325 MAIN STREET
THORVALDSON &
EGGERTSON
islenzkir lögfræSingar
G. S. THORVALDSON,
B.A., LL.B.
A. G. EGGERTSON, K.C., LL.B.
Skrifstofur:
705-706 Confederation Life Bldg.
StMI 97 024
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talslmi 86 607
Heimilis talsími 501 562