Lögberg - 10.08.1939, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. ÁGÚST, 1939
-----------lögtierg----------------------
GeflS út hvern fimtudag af
THE COLiUMJBXA PUESS, JiIMl'i’KD
««5 Sargent Ave., Wlnnipeg, Manitoba.
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR DOGBERG, 69 5 Sargent Ave.,
Winnlpeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Siðferðileg viðreisn
(Moral Re-Armament)
Orðin að ofan gefa til kynna kjarnan og uppistöðuna í
hinni nýju umbótahreyfingu á sviði alheims og einstaklings-
mála, sem nú hefir vakið athygli manna víða um heim.
Talsmenn hreyfingar þessarar og lærisveinar héldu annað
alþjóðaþing sitt síðustu vikuna í júlímánuði í “Hollywood
skálinni” svonefndu í Kaliforníu. Þing þetta sóttu fimtán
hundruð fulltrúar frá þrjátíu þjóðum heims; menn og kon-
ur frá öllum trúarflokkum og kynkvíslum. Er því ljóst að
hér er ekki um nýjan trúarflokk að ræða, heldur nýja
áherzlu á siðferðileg grundvallaratriði allra trúarbragða.
Fyrsta alþjóðaþing þessara sameinuðu siðferðispostula var
haldið síðstliðið haust að Interlaken, í Svisslandi, einmitt
þegar stríðshættan út af aflimun hins tékkneska lýðveldis
stóð sem hæzt. Er það haft eftir Roger Babson að hreyfing
þessi og áhrifin frá hinu fyrsta alþjóðaþingi talsmanna
hennar hafi átt alldrjúgan þátt í að afstýra því að heimur-
inn færi þá í bál og brand. Dr. Frank N. D. Buchman, hinn
heimsfrægi leiðtogi Oxford hreyfingarinnar, gerir grein
fyrir eðli þessarar nýju hreyfingar, sem oss skilst að sé
Oxford hreyfingin endurborin og útfærð, á þessa leið:
“Þessi hreyfing varð til á örlagaríkri stund; hún hefir veitt
oss nýjan skilning og nýja von — nýjan skilning fyrir þjóð-
irnar sín á milli, og nýja von fyrir sjálfa oss. Hin siðferði-
lega viðreisn skapast af nýjum ásetningi þjóðanna. Hún
vinnur sigur á ótta, sjálfselsku, græðgi, óbilgirni og hatri.
Hún er undirstaða hins sanna frelsis. Hún leysir menn af
klafa þrælsóttans og gerir þeim fært að iðka hina sönnu
þjónustusemi. f henni felst og leyndardómur hins varan-
lega friðar. Hún veitir hjarta einstaklingsins frið, gerir
heimili hans að friðarheimkynni, og þjóðlííið friðsælt og
fagurt. Hún er hinn eini grundvöllur, sem þjóðirnar geta
bygt á frið sín á milli, frið, sem skapast af gagnkvæmum
skilningi, og hlýðni við hinar æðstu hugsjónir. Hin sið-
ferðilega viðreisn er heróp sem kallar menn úr öllum lönd-
um og af öllum stéttum til að innrita sig í stríð gegn öflum
auðnar og eyðileggingar — stríð, sem byrjar með sigri yfir
þessum sömu öflum í hjörtum sjálfra vor. Hin siðferðilega
viðreisn útheiintir allra hluta fyrst breytt hjartalag, fús-
leika til að viðurkenna ávirðingar og víxlspor liðna tímans,
og einlæga löngun, bæði þjóða og einstaklinga, til að til-
einka sér hugsjónir hreyfingarinnar og lifa samkvæmt þeim,
en þær eru heiðvirði, hreinleiki, ósérplægni, kærleikur, og
stöðug árvekni i því að lúta i öllum hlutum leiðbeinandi
anda Guðs. Á þessum örlagaríku tímum helgum vér oss að
nýju, og vinnum þess eyð að gefa alt sem vér eigum —
tilfinningar hjartans, starfsemi hugans, og allan viljakraft
vorn til þess að endurreisa þjóðir heimsins andlega og sið-
ferðilega. Vér viljum byggja heimsmenning framtíðar-
innar traustum innviðum, — kalla fram nýja menn og
nýjar þjóðir þar sem allir kraltar handa og hugar verða
frjálsir undir vegvísun Drottins, til eflingar hinni dýrmæt-
ustu arfleifð allra manna.”
Að dæma af blöðum að vestan hefý- alþjóðaþing hinna
siðferðilegu viðreisnarmanna vakið feikna athygli. úr-
drættir eru birtir úr ræðum merkra manna frá ýmsum
löndum. Meðal þeirra eru fulltrúar frá öllum skandinavisku
löndunum neina íslandi; sömuleiðis frá Kanada og Banda-
rikjunum. Merkur læknir ræðir um áhrif þessarar hrej'f-
ingar á persónulegt líf sitt, og starfsemi við uppskurði og
sjúkravitjanir. Blaðamaður frá Ástralíu talar um áhrif
stefnunnar á blaðamenn og starf þeirra. Húsfreyja frá
Indlandi talar um áhrif innan heimilisins. “Ef þú getur
ekkert gert til að styðja alheímsfrið, gelurðu samt stuðlað
að þvi að friður ríki á eigin heimili þinu — það er byrj-
unin . . .” segir hún.
Þegar á alt er litið, sem sagt var á þingi þessu, sam-
kvæmt frásögn blaðanna, virðist naumast nýja-bragð að
nokkru, sem fram var borið. En það rýrir ekki gagnsemi
slíkra mannfunda. Víst ætti það að vera öllum hugsandi
mönnum fagnaðarefni að sjá alvarlega og samtaka viðleitni
þjóðanna í þá átt að gera kristindóminn kröftugan í lífi
manna. í þá átt stefnir þessi hreyfing. Hún leggur aðeins
áherzlu á gömul sannindi kristindómsins, einkum hina
siðferðilegu og mannfélagslegu hlið hans. Þótt dimt sé í
lofti og margt gangi miður, ala ýmsir mætir menn enn þá
von að litla súrdeigið eigi eftir að sýra alt deigið. Ekki er
það þá heldur alt skaðlegt, sem kemur frá Hollywood.
V. J. E.
Eru þau örugg?
Eignarbréf yðar, lífsábyrgðar skírteini,
o. s. frv.—
Verndið verðmæt skjöl yðar! Látið þau
i yðar eigið öryggishólf í Royal bank-
anum. Þér getið fengið þau fyrir minna
en lc á dag. Spyrjist fyrir hjá næsta
útibúinu.
THE ROYAL BANK
OFCANADA
______Eignir yfir $800,000,000_
MINNISVARÐI
“K.N.” SKÁLDS
Á MOUNTAIN
Herra ritstjóri Lögbergs:—
Eg hefi verið beðinn að
ininnast á það í ísl. blöðunum,
með þeirra góða samþykki, að
þjóðræknisdeildin “Báran”
samþykti á síðasta ársfundi
sínum (4. febr.) að leita sam-
skota hjá fslendingum í
Dakotabygðinni, til byggingar
minnisvárða yfir skáldið okkar
K. N. Júlíus. Á þeim fundi
var kosin fimm manna nefnd
til að standa fyrir fram-
kvæmdum, og að sjá um
bygging minnisvarðans; og
um leið var ákveðið að leitað
sé meðal íslendinga í heima-
bygðinni að manni eða mönn-
um til að gera verkið, undir
umsjón nefndarinnar. f þessa
nelnd voru kosnir: W. G.
Hillman, Geirinundur B. Ol-
geirsson, Th. Thorvarðarson
(Beggi), Barney Stevenson og
Sveinn J. Sveinson. — Áður
hafði verið kosin 5 manna
bráðabirgðanefnd, 9. des. s.l.,
til að komast eftir undirtekt-
um hjá almenningi hér, þessu
viðvíkjandi. Sú nefnd lagði
fram tillögur sínar á ársfund-
inum, og hvatti til fram-
kvæmda, og voru tillögur
hennar viðteknar að mestu
leyti óbreyttar, og þá um leið
kosin þessi framkvæmdar-
nefnd, sem áður er getið.
Nefndin hefir nú fengið þá
Kristinn P. Ármann og G. B.
Olgeirsson (þann er smíðaði
.víkingaskipið fyrir 50 ára
Jubilee Dakotabygðar) til að
gera verkið, og má telja áreið-
anlegt að það sé í góðra
manna höndum, þar sem báð-
ir eru mjög listfengir og vand-
ir að virðingu sinni.
Minnisvarðinn á aðallega að
vera bygður úr “concrete”-
steypu. Undirstaðan grafin
4—5 fet niður, bygð úr grjóti
og steinlími. Neðsti partur
ofanjarðar steyptur í formi
4x6 fet að ummáli, og 2 fet á
hæð. Næsti stallur 3x4 fet að
umámli og á að gizka 1 fet
á hæð. —• f ytri brún þessara
stalla á að setja smáa stein-
hlöllunga, sem næst hnefa-
stóra að stærð, og óskar nefnd-
in eftir að sem flestir vinir og
velunnarar skáldsins leggi hér
hug og hönd að verki, með
því að senda steina af líkri
stærð og lögun, sem hér um
ræðir, og helzt með fanga-
marki sínu eða nafni, meitl-
uðu í; eða ef það er ekki
hægt, þá að láta nafn sitt og
heimilisfang fylgja. Allir slík-
ir steinar sendist til Geir-
mundar B. Olgeirssonar, Ed-
inburg, N.D. — Gott að stein-
arnir væru á einhvern hátt
sérkennilegir að lit eða lög-
un og fyrir efri stallinn mættu
þeir vera nokkru minni, en
að framan er tiltekið. Það
er vinsamlega mælst til af
nefndinni að þeir sem vildu
sinna þessu sendi steinana
sem allra fyrst.
Efri partur minnisvarðans
á að vera 2x4 fet að ummáli
og 3V2 fet á hæð, — dálítið
bustmyndaður, steyptur úr
því bezta efni, sem hægt er að
fá. — útflúr á hliðum en inn-
greypt plata að framan, þar
sem áletrað sé nafn skáldsins,
fa*ðingar og dánardægur, á-
samt fáeinum “vel völdum
orðum” i bundnu eða óbundnu
máli. En þau þurfa að vera
vel vatin. Helzt eftir hann
sjálfan. Oi'an við þessa plötu
er fyrirhugað að setja brjóst-
líkan af K.N., einnig þryktu
inn í steypuna.
Hér hefi eg, þá leitast við
að gefa nokkra skýring á því,
hvernig nefndin hefir hugsað
sér að hafa þennan minnis-
varða, — en þó i ófullkomn-
um dráttum.
Þeir, sem unna þessari hug-
mynd og vilja sjá að hún
verði að veruleika sem fyrst,
eru hér ineð vinsamlega beðn-
ir að senda til einhvers þess
af nefndarmönnum, sem tald-
ir hafa verið hér að framan,
þann skerf, er þeir hugsa sér
að leggja í þann sjóð, er til
byggingarinnar þarf. Sérstak-
lega er mælst til þess af
nefndinni að sem allra flestir
"SHORT CUT
TO SAVINGS"
PEOPLE of the world
have always sought
short cuts. The rail-
road, autoniobile, and
aeroplane were the short
cuts which eliminated dis-
tance — telegraph, tele-
phone and radio are com-
pleting the process. Not so
many years ago the West
was being opened up by
pushing the rail-heads and
roads further into the un-
organized territories. The
uncertainty of travel by
bush trail, and waterways,
gave way to the regular
schedules of the railroads
and truck lines. Today,
the flying machine—an
achievement- d r e a m e d
about by men of imagin-
ation for centuries—marks
another milestone in the
vanishing frontiers of the
West.
TO THE people of the
Prairie Provinces, we
offer the Mail Order
way of buying as a “short
cut to saving.” With the
development of fast freight
and regular air service, the
“Mail Order Way” has be-
come the fast way, the eco-
nomical way to buy. Every
transacton is given im-
mediate attention, prompt
service, and is backed by
the EATON guarantee—
"Goods Satisfactory o r
Money Refunded.” TÍié
selection is large, the
prices low, and the service
quick—that’s what makes
shopping by m a i 1 a t
EÁTON’S a pleasure.
<*T. EATON C?m,te[>
WINNIPEG CANADA
Norður Dakota menn og kon-
ur taki þátt í þessu, þó í litl-
um stíl sé. — Auðvitað verður
tekið með þökkum alt sem
vinir, kunningjar og velunn-
arar skáldsins, hvar sem eru,
finna hvöt hjá sér til að leggja
af inörkum þessu fyrirtæki til
stuðnings.
Einnig treystir nefndin því
að bæði ísl. blöðin muni góð-
fúslega birta nöfn allra þeirra,
sem að þessu stuðla á ein-
hvern hátt.
Þetta verk þarf að komast í
framkvæmd áður en mikil
frost koma, eins og gefur að
skilja; og því er áríðandi, að
allir, sem vilja hjálpa til við
bygginguna. tíni upp steinana
það bráðasta, og opni liuddur
sínar. — Utanáskriftir nefnd-
armanna: W. G. Hillman,
Mountain, N.I).; G. B. Olgeirs-
son, Edinburg, N.I).; Barney
Stevenson, Hallson, N.D.; Th.
Thorvardson, Akra, N.D.; S. .1.
Sveinson, Cavalier, N.D.
Virðingarfylst,
Thorl. Thorfinnson.
íslenzkur listamaður
(Framh. frá bls. 1)
tor). Eitt einkenni í starfi
hans er það, hversu verk hans
eru frumleg og óháð fyrir-
myndum, nema helzt sérstak-
ar inyndir, sem hann mótar
fyrst í leir. Annars fer hann
jafnan að eins og meistarar
fortíðarinnar; hann mótar
sjálft frumefnið.
Jón Jónsson fæddist í fá-
tæklegum húsakynnum nálægt
Uphain, N. Dak., 18. des. 1893.
Foreldrar hans, Stefán Jóns-
son og Hólmfríður Hjaltalín
voru fædd á íslandi. Niu ára
að aldri vann Jón litli fyrir
$1.00 á viku hjá hjarðbónda
einum fjórar mílur frá heim-
ili sinu. Er hann hafði lokið
barnaskólanámi, tók hann
heimilisréttarland, árið 1916
nálægt hænum Saco, Mont-
ana. Seinna fór hann á mið-
skóla i Fargo; lauk hann þar
l'jögurra ára námi á tveimur
áruin. Próf tók hann þar að
loknu stríðinu mikla. Hann
var hersveitraforingi í stríð-
inu, hafði deild blökkumanna
til umsjónar, og fór með henni
til Frakklands. Hr. Jónsson
byrjaði myndamótunar- og
dráttlistar-nám sitt við búnað-
arskólann í Fargo. Nokkru
seinna varði hann fimm eða
sex mánuðum til náms við
listaskóla Minnesota ríkis. Til