Lögberg - 21.09.1939, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. SEPTEMBER 1939
------------iögfoerg-----------------------
GefiS út hvern fimtudag af
THE COGUMBIA PKESS, L.IMITED
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
t
Utanáskrift ritstjórans:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Ave.,
Winnipeg, Man.
Editor: EINAR P. JÓNSSON
Verð $3.00 um árið — Borgist i'yrirfram
The “Lögberg” is printed and published by
The Columbia Press, Limited, 695 Sargent Avenue,
Winnipeg, Manitoba
PHONE 86 327
Snögg veðrabrigði
Á þeim degi urðu þeir Pílatus og Heródes vinir; þessi
orð frá löngu liðnum öldum flugu mörgum manninum í
hug, er hljóðbært varð um það, að þeir Josef Stalin hinn
rússneski fyrir hönd rússnesku ráðstjórnarrík janna, og
Adolf Hitler af hálfu þýzkra Nazista, hefðu gert með sér
tíu ára samning um það, að kistuleggja allar gamlar vær-
ingar, og jafnvel blanda að fornum sið hjörlegi til árétt-
ingar fóstbræðralaginu; þetta þóttu af skiljanlegum ástæð-
um mikil tíðindi og furðuleg, þar sem vitað var
að Hitler hafði hvað ofan í annað hátíðlega lýst yfir því,
að það væri æfiköllun sín, að koma kommúnismanum rúss-
neska að fullu og öllu fyrir kattarnef; og þessu hliðstæð
mun afstaða Stalins til Nazismans þýzka hafa frá öndverðu
verið. Fljótt á litið, var ekki nema eðlilegt, að mönnum
kæmi þetta óvænta fóstbræðralag næsta kynlega fyrir; við
nánari athugun kemur það þó brátt í ljós, að þó þessir
tveir eisvaldsherrar ætti ef til vill ekkert til þess að elska
saman, þá sé ekkert því til fyrirstöðu að þeir geti hatað í
sameiningu; hatrið á lýðræðinu var þeim báðum sameigin-
legt; um það hafa atburðir síðustu daga tekið öll tvímæli af.
Djöfulæði Nazismans og hákmenska Kommúnismans
hafa nú fallist í faðma, og í nafni hlutaðeigandi hámenn-
ingar gleypt Pólland með húð og hári. Og svo hefir Hitler
áréttað með því í ræðu frá Danzig á þriðjudaginn, að
nú verði í eitt skifti fyrir öll svo um hnúta búið, að Pól-
landi eigi aldrei að eilífu afturkvæmt í þjóðatölu.
Gefirðu djöflinum litla fingurinn, þá tekur hann alla
hendina; vestrænar lýðræðisþjóðir voru lengi of gjafmildar
við Hitler; þær liðu honum innlimun Austurríkis og Czecho-
slovakiu, og tóku ekki í taumana fyr en röðin var komin
að Póllandi, og þá í rauninni um leið upp undir þeirra eigin
bæjarvegg; þær höfðu teflt á fremsta hlunn með það fyrir
augum, að koma í veg fyrir blóðbað þó að lokum færi svo,
að það ekki lánaðist. Refskák er tefld um Pólland. í fulla
fimm mánuði stóðu yfir tilraunir til þess að koma á varn-
arsáttmála milli Breta og Frakka á eina hlið og Rússlands
á aðra; um elleftu stundu stranda þessar tilraunir með
óvæntum hætti á þeim Stalin og Molotoff; nokkrum dögum
síðar er svo þjóðum heims kunngerður vináttusáttmáli
milli Þjóðverja og Rússa. Margt sýnist ólíklegra en það,
að í þeirri samningsgerð hafi verið kveðið á um örlög og
upplausn Póllands.
Staðhæfing Molotoffs utanríkisráðherra um það, að
rússneskar hersveitir, eða réttara sagt landráns hersveitir
hafi verið sendar inn á Pólland, vegna öryggis rússnesku
þjóðarinnar, mun vegin og léttvæg fundinn.
Síður en svo er það, að afstaða Rússlands sé, nema þá
að örlitlu leyti ljós enn sem komið er; hvort þeir beinlínis
ganga í bandalag við Hitler, er fram í sækir, eða reyna með
fleðuskap að smokka frain af sér ábyrgð gagnvart pólsku
málunum, er á þessu stigi vitanlega á huldu; en það út
af fyrir sig ætti samt sem áður ekki að vera á huldu, að
með þessu síðasta hermdarverki sinu gagnvart Póllandi,
hafi rússneskum Kommúnisma lánast að reka að minsta
kosti einn álitlegan nagla í sína pólitísku líkkistu.
Þegar þetta er skrifað, er afstaða Breta til Rússlands
vegna atburðanna á Póllandi ekkr nema að litlu leyti kunn,
að öðru en því, að þeir sendu stjórn Rússlands svo
að segja samstundis hin ströngustu mótmæli. En fari svo,
að Bretar og Frakkar verði knúðir til þess að segja Rússum
stríð á hendur, verður óhjákvæmilegt að barist verði til
þrautar á þeim vettvangi líka unz yfir lýkur og óheilla-
öflum þeirra Hitlers og Stalins hefir útrýmt verið úr mann-
heimum.
Og nú sýnist hinni fjórðu skiftingu Póllands vera í
þann veginn að verða lokið; hinar þrjár fóru fram á 18 öld,
eða árin 1772, 1793 og 1795; allar voru þær grundvallaðar
á fölskum forsendum eða viðbárum uin ómannúðlega með-
ferð á minnihluta þjóðbrotum innan þjóðfélagsheildarinnar.
Þó bítur núverandi skifting landsins höfuð af allri skömm,
enda hefir stigamenskan náð hámarki allra alda i persónu-
gervi þeirra Hitlers og Stalins.
íslenzkuskóli
Þj óðræknisf éla gsins
Eg elska þig málið undur
friða
og undrandi krýp að lind-
um þínum.”
Þannig talar Einar Bene-
diktsson, og þannig hugsa
margir fslendingar, einnig
margir þeirra, sem flutt hafa
frá ströndum íslands og feng-
ið sér heimili í Vesturheimi.
Vegna þess að tungumál þetta
er tengt hjartataugum vormn,
langar oss til að afkomendur
vorir hafi tækifæri til að eign-
ast þetta hnoss. Vér viljum
rétta vestur-íslenzkri æsku
þann kyndil, sem vér sjálfir
höfum borið og oss hefir þótt
svo bjartur og fagur.
Ein slík viðleitni er laugar-
dagaskólinn. Mörg árin hin
siðari hefir Þjóðræknisfélagið
annast um hanq. Allir hafa
mátt koma þangað, börn og
fullorðnir, íslenzkir og enskir,
til að njóta þess, sem skólinn
hefir haft að bjóða, endur-
gjaldslaust. Ætlast hefir ver-
ið _til, að sérhver nemandi
keypti blaðið Baldursbrá, en
áskriftargjaldið hefir aldrei
verið meira en 50 cents, og
áreiðanlega hefir það ávalt
verið þess vert að meira hefði
verið fyrir það borgað; en
kenslan hefir verið algjörlega
fri. Nú er þessi skóli enn á
ný að hefja starf. Kennarar
hafa verið fengnir. Hann
verður enn sem fyr haldinn í
Jóns Bjarnasonar skóla.
Margir nemendanna hafa haft
yndi af þessum skóla. Vér
vonum að þeir sem nota hann
í vetur hafi engu minni á-
nægju en áður af veru sinni
þar. Aðalatriðið er fyrir for-
eldrana að sjá um að börnin
komi. Fullorðnir eru einnig
velkomnir þangað, ef þeir
vilja. Það er enn stór hópur
ungra íslendinga í Winnipeg,
sem hefir yndi af að læra is-
lenzka tungu.
Nærri alt er komið undir
foreldrunum. Af þeim mæl-
umst vér til að þeir sendi börn
sín í skólan, sjái um að þau
komi stöðugt og komi þangað
á réttum tíma.
Með áherzlu má segja það,
að það gjörir ekkert minsta
gagn að senda börn í skólann
einu sinni eða tvisvar, eða
með höppum og glöppum. Það
ætti að vera ákveðinn tilgang-
ur allra, sem hlut eiga að
máli að láta börnin koma alla
þá 25 laugardaga sem búist er
við að skólinn standi á þess-
um vetri.
Hér með auglýsist þá, að
skólinn hefur starf sitt annan
laugardag, 30. sept., kl. 10
f. h. Byrjunartíma er dálítið
breytt frá því sem verið hefir.
Hann hefst hvern laugardag
kl. 10 f. h. í staðinn fvrir
9.30, en hann stpndur hálfan
annan klukkutíma eins og
áður.
Munið, að allir eru vel-
komnir. Fyllið skólann. fs-
lendingar í Winnipeg, sýnið
alvöru í þessu máli.
Mælst er til að engin börn
yngri en 7 ára séu send í skól-
ann.
Rúnólfur Marteinsson.
Heimsókn til Betel
Kvenfélag Selkirksafnaðar
fór í heimsókn til Betel þ. 14.
sept. s.l. Fjölmennisbíll hafði
verið leigður til fararinnar og
urðu kvenfélagskonur' um eða
yfir þrjátíu í þessari heim-
sóknarför. Með þeim voru og
þau séra Jóhann Bjarnason
og kona hans, sem í ár eru
við kirkjuleg störf í Selkirk.
Var komið til Betel um kl. 3
síðdegis. Slegið var upp veizlu
samstundis, af konunum, fyrir
alla viðstadda. Halði þeim
prestshjónunum á Gimli, séra
Bjarna og konu hans, sérstak-
lega verið boðið og voru þau
þar viðstödd. Að veitingum
afstöðnum var komið saman
í samkomusal heimilisins.
Hafði séra Bjarni A. Bjarna-
son verið kjörinn til að
stjórna því er þar fram skyldi
fara. Lét hann fyrst syngja
sálminn fagra: “Verði ljós,
verði hér ljós!” 146 i sálma-
bók kirkjufélagsins, en séra
Jóhann Bjarnason las bibliu-
kafla og mælti fram bænar-
orð, er enduðu með “Faðir
vor,” sem undir var tekið af
öllum viðstöddum. Var þá
sungið: Lærdómstími æfin
er,” nr. 234 í sálmab.
Að þessu loknu bauð séra
Bjarni heimsóknar konur vel-
komnar til Gimli, og til Betel
og lét syngja “Hvað er svo
glatt,” en við hljóðfærið var
Miss Brynhildur Pétursson,
sem um nokkurt tímabil hefir
aðstoðað forstöðukonu við að-
hjúkrun þeirra, sem lasbnrða
eru og elihrumir i Betel. Spil-
ar hún mjög vel bæði á slag-
hörpu og1 orgel, og er og hefir
verið um alllangan tíma organ
isti stofnunarinnar við messur
og húslestra. Hún er dóttir
Franklíns bónda Péturssonar,
í Víðirbygð, norðvestur af Ár-
borg. -t— Að söngnum loknum
tilkynti séra Bjarni að forseti
kvenfélags Selkirksafnaðar,
Mrs. Capt. J. Sigurður, myndi
næst taka til máls. Flutti hún
þá hlýlegt ávarp til Betel og
afhenti forstöðukonu peninga-
gjöf nokkra, með þeim um-
mælum, að kvenfélagið hefði
vissulega langað til að hafa
þessa gjöf stærri, en því mið-
ur væri erfitt um fjársafnanir
um þessar mundir, og félagið
hefði margt og mikið að gera
við það er inn kæmi. En
þeim félagskonum hefði þó
virzt, að betra væri að gefa
smáa gjöf en enga, með því að
það gæti þó sýnt þann hlýhug
er kvenfélagið vildi sýna Betel.
Fanst fréttaritara yðar það
rétt og drengilega mælt. Gjaf-
irnar, þó ekki séu þær allar
stórar, vinna sitt góðaverk,
þegar þær safnast saman og
verða kannske margar í alt.—
Forstöðukona Betel, Miss Inga
Johnson, svaraði ávarpi for-
seta kvenfélagsins með fallegri
tölu. Þakkaði fyrir- heim-
söknina og gjöfiná, ásamt
þei'm vinarhug er gjöfin túlk-
aði og árnaði félagskonum.
heilla og hamingju í störfum
þess og góðrar heimkomu til
heimila þeirra í Selkirk. —
Lét þá samkomustjóri syngja:
“Fósturlandsins Freyja,” til
vegsemdar kvennahópnum
stóra er viðstaddur var.
Til máls tóku tveir blindir
vistmenn á Betel, þeir Lárus
Árnason, er mun hafa verið
tilnefndur að þakka fyrir
heimsóknina, og Bergur Hall-
dórsson. Sagðist þeim báðum
vel. — Svo töluðu og prestarn-
ir báðir, er viðstaddir voru. Á
milli talanna voru sungnir úr-
valssöngvar íslenzkir og varð
söngur bæði mikill og góður.
líndaði mannfagnaður þessi
með því að sungið var “Eld-
gamla fsafold og “God Save
the King.” — Mjög dáðust
kvenfélagskonur að allri um-
gengni á Betel, utan húss og
innan. Heyrði eg á það tal
þeirra á heimleiðinni. Hafði
og förin að öllu leyti tekist
hið ákjósanlegasta.
—Fréttarit. Lögb.
A víðavangi
Það var árið 1913, sem séra
Jakob Lárusson, Sveinn Odds-
son prentari og Páll Bjarna-
son kaupmaður í Wynyard
lögðu saman í fyrstu bifreið-
ina og fluttu hingað heim. Jón
Sigmundsson hét bifreiðar-
stjórinn. Með komu bifreið-
arinnar var brotið blað í sögu
samgangnanna hér á landi.
Hraðinn, sem svo mjög ein-
kendi lífið í nágrannalöndun-
uni, hafði haldið innreið sína.
Nú er “dagleiðin” lausríðandi,
sem áður var, farin á tveim
til þrem klukkustundum og
oft nokkru skemur. Nú vit-
um við að auk hins beina
gagns, sem bifreiðin hefir
unnið, hefir hún lyft okkur
yfir dýran lið í þróun sam-
gangnanna, járnbrautirnar.
Bifreiðarnar eru nú orðnar á-
líka samgrónar samgöngu-
þörfinni, eins og íslenzki hest-
urinn var áður.—Tím. 26. ág.
This advertisement is not published or displayed by the
Liquor Control Board or by the Government oí Manitoba.