Lögberg - 21.12.1939, Blaðsíða 22

22
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. DESEMBER 1939
Skýrsla ritara
Islendingsdagsins
flutt á á-rsfundi
íslendingadaysins 4. des.
I.
f tilefni af fimtíu ára af-
mæli íslendingadagsins, finst
mér eg ekki komast hjá að
minnast nokkurra atriða, er
snerta íslendingadagshald vort
hér vestanhafs.
Engum efa er það bundið í
mínum huga, að “íslendinga-
dagurinn’’ okkar á ómælanleg-
an þátt í því, að styrkja þær
taugar og fegra þau bönd, sem
binda oss við “land og fólk og
feðra tungu.” Og margt hefir
verið flutt i bundnu og ó-
bundnu máli á þessum liðnu
50 árum íslendingadagsins
okkar, sem hefir fallið í frjóv-
an jarðveg og sáð út frá sér
og borið margan góðan ávöxt,
og sem halda mun áfram að
skjóta öngum og bera ávöxt,
einhversstaðar, löngu eftir að
við erum fallin frá, og löngu
eftir að hætt verður að mæla
hér íslenzkt mál. Því hver ný
kynslóð af ísl. uppruna mun
lengi gera tilraun til að
halda uppi þvi andans starfi,
sem ættfeður þeirra hafa lagt
grundvöllinn að, og hlynt að,
og borið fyrir brjósti frá land-
námstíð, íslenzku máli og
málefnum til viðhalds og efl-
íngar.
Þessi íslenzku hátíðahöld
okkar eiga því miklu víðtæk-
ari og dýpri rætur, en við ger-
um okkur alment grein fyrir
Jólahugleiðing 1939
Ennþá leiftrar yfir tíma og rúmi
Ástar geislinn Jerúsalem frá.
Ennþá lyftist upp úr nætur húmi
Árdags sól og kyssir vora bfá.
Nálgast enn það ljós, sem lýsir skærast,
I lengstri vetrardvöl; þá fjarst er sól
Og friðarstjarnan tindrar allra tæi’ast:
Tíma og rúmi boðar heilög jól.
Þú átt heimur, harma við að striða.
—Hjartalausa, og trylta níðings sál.—
Fólsku magnað æði, allra tíða
Espast nú, og fengið hefir mál.
Fyllast löndin heift og heljar öflum,
Hræðast þjóðir jafnvel skuggann sinn,
Og gamli sjór er settur “sprengju djöflum,”
Sömdum fyrir glæpavefinn þinn.
Þegar allar undirheima lindir
Ælða fram í miljónanna þrótt,
Þjóða morð og rún og svika syndir
Safnast að um veður grimma nótt.
Þegar Hitler öskrar æðisgenginn,
ógurlega bítur skjaldarrönd;
Þegar Stalin, illur, ofsafenginn
Yfirstígur smá og saklaus lönd.
Þó að jafnvel blóði himins blæði
Og bleikar slæður leggist yfir jörð,
Þó hervalds gammur yfir löndin æði
Og eftir standi veik og lemstruð hjörð,
Þó örvæntingin yfirskyggi jólin
Hjá örmagna og niðurbeygðum lýð,
Þá skiljum við að sigri heldur sólin
Og sannleikurinn yfirvinnur stríð.
Ennþá leiftrar yfir tíma og rúmi
Ástargeislinn Jerúsalem frá.
Ennþá lyftist upp úr næturhúmi
Árdagssól og kyssir vora brá.
Nálgast enn það ljós, sem lýsir skærast
í lengstri vetrardvöl; þá fjarst er sól
Og friðarstjarnan tindrar allra tærast,
Tíma og rúmi boðar Heilög Jól.
G. O. Einarsson.
Hátíðakveðjur
önnur jól fara ná í hönd. Hjörtu manna
fyltust fögnuði og góðvild, er að þvi líOur,
að hátiðin verði hringd inn. City Jlydro
treystir því, að þessi jól verði yður á-
nægjuleg og nýárið gæfurikt.
CITY HYDRO
l>Atí ER YtíAR EIGN —- NOTItí l>Atí I
og heklur en okkur ef til vill
dreymir um, og megum við
óskift fagna yfir því að svo
er. Það er ekki einungis, að
landar hér komi saman á Is-
lendingadaginn til að skemta
sér, og minnast ættjarðarinn-
ar og vina á gamla landinil,
treysta gömul vinabönd og
vekja önnur ný, heldur hafa
áhrif íslendingadagsins borist
um víða vegu, sem og inn í
hinn enskumælandi heim um^
hverfis oss, og sáð þar mörg-
um dýrmætum frækornum,
sem þar hafa einnig skotið
öngum og borið ávöxt.
Og eftir þeirri vakning, sem
orðin er heima g ættjörðinni,
til sainvinnu og vinfengis við
Vestur-fslendinga, efast eg
ekki um, að íslendingadags
hátíðahöldin hafa átt mikinn
þátt í því að svo vel er nú
stefnt mörgum góðum hugum
að heinxan, til vor vestur hér,
því heimaþjóðin hefir altaf
fylgst ineð þjóðræknisstarfi
landa sinna og þykir áreiðan-
lega mikils um vert, hvað fs-
lendingar vestanhafs bera
hlýjan hug til lands og þjóð-
ar úr fjarlægðinni, er þeir
sýndu í gegnum alt landnám-
ið, bæði á andlegu og verk-
legu sviði, þó þeir hafi verið
nokkuð seinir til að viður-
kenna það opinberlega og
rétta okkur hönd yfir hafið
til samvinnu og styrktar, og
sjálfum þeim ekki síður en
okkur til heilla og hamingju.
II.
Það vantar enn talsvert á
að fslendnigadags hátíðahöld-
in okkar séu svo vel úr garði
gerð, sem þau eiga að vera,
til þess að fólkið geti notið
sín vel og skemtana þeirra.
sem þar fara fram. Og það
verður ekki fyr en við ákveð-
um að hafa íslendingadaginn
á sama stað til fleiri ára. Þá
fyrst er hægt að fara að vinna
að því að gera staðinn aðlað-
andi og þægilegan svo ekki
þurfi altaf að vera með önd-
ina í hálsinum yfir því, að
rigningar og slagveður spilli
fyrir hátíðahaldinu.
Og tel eg það æskilegt að
einhver hreyfði því á þessum
fundi, að íslendingadagurinn
verði haldinn næstu fimm ár-
in að Gimli, því alt bendir til
að íslendingadagurinn sé þar
bezt settur í framtíðinni, sann-
ar það hin ágæta aðsókn hin
síðustu árin, og mun verða
stórum, betri þegar upp á
meiri og betri þægindi verður
ha'gt að bjóða.
III.
Eg hefi séð í fundargerðum
í s 1 e ndingadagsnefndarinnar,
fyrir nokkrum árum síðan, að
orð er haft á því, að íslend-
ingadags hátíðahöldin okkar
séu orðin geysilega umfangs-
mikil og útheimti bæði mikla
vinnu Óg mikla peninga. Hafi
svo verið fyrir árum síðan,
þá er það ekki síður nú, því
hátíðahaldið gerist viðtækara
og umfangsmeira ár frá ári,
og mikið lagt í kostnað ár-
lega til þess að reyna að gera
hátiðina sem bezt aðlaðandi
og tilbreytinga mikla að unt
er. öllu þessu fylgir mikill
kostnaður, sem skýrslurnar
bera með sér. En oft hefir
verið og er enn, erfitt að
sannfæra fólk um að þessu
íslendingadags hátíðahaldi
okkar þurfi að fylgja eins
mikill kostnaður, sem skýrsl-
urnar benda til, og sé þar um
að kenna slæmri tilhögun og
ráðsmensku nefndarinnar. Eg
ætla engan dóm á það að
Ieggja. En á það má benda,
að í þessi fimtíu ár, sem fs-
lendingadagurinn hefir verið
haldinn, hafa um þrjúhundr-
uð manns átt sæti í nefnd-
inni, og sumir af þeim áhrifa-
mestu og bezt metnu leiðtog-
um okkar, prestar, lögfræð-
ingar og kaupsýslumenn. En
engum þessara manna hefir
tekist að gera löndum sínum
til hæfis með fyrirkomulag og
reksturskostnað fslendinga-
dagsins.
Eg býst því ekki við að
nefndin fái miklar þakkir
fyrir tilhögun sína og gerðir
og fjáreyðslu í sambandi við
fimtíu ára hátíðina. En um
Innilegar hátíðarkveðjur
Vér óskum ölluin vorum mörgu,
íslenzku viðskiftavinum
GLEÐILEGRA JóLA og FARSÆLS NYÁRS

Fy.rsta flokks vörur
Fyrsta flokks afgreiðsla á ís og Eldsneyti
Arctic Ice Comparry Ltd.
156 BELL AVE., WINNIPEG, MAN.
Sími 42 321
EIGN BÆNDA 0G STJÓRNAÐ AF BÆNDUM
Hveitisamlögin þrjú, er ráða ylir tæpum ljórða hluta kornhlöðurúms, veita
viðtöku meira en þriðjungi alls korns í Vestur-Canada.
Árið 1929 greiddu samlögin þrjú bændum $22,217,302 umfram það sem
kornið að lokum seldist fyrir. Stjórnir Sléttufylkjanna þriggja ábyrgðust
þessa fjárhæð hjá þeim bönkum, sem lánað höfðu og gáfu út tuttugu ára
veðbréf til þess að samlögin gæti mætt greiðslu. Manitobastjórnin afskrif-
aði fríviljuglega $1,342,000 þar sem yfirborgun í fylkinu nam hærri upp-
hæð en samlagðar eignir Manitoba samlagsins.
Traust það, sem stjórnir fylkjanna báru til ineðlima samlagsins og sam-
starfsstofnananna í heild, hefir réttlætt sig og meira en það. Samlögin
þrjú hafa mætt öllum greiðslum af höfuðstól ásamt vöxtum í réttan gjald-
daga.
Á hinum rýru uppskeruárum, færðu samlögin þrátt fyrir alt út kvíarnar,
að því er viðtöku korns áhrærði, og á árinu 1938, sem varð gott uppskeru-
ár, færðust samlögin mjög í aukana.
Samvinnufélögum framleiðenda, er jafnt og þétt að vaxa fiskur um hrygg
í Canada eins og með öðrum lýðræðisþjóðum, og fólkið frá skandinavisku
löndunum telst ineð eindregnustu stuðningsmönnum hinnar canadisku
samvinnustefnu.
CANADIAN CO-OPERATIVE WHEAT PRODUCERS, LIMITED
WINNIPEG, CANADA
Manitoba Pool Elevators, Ltd. Saskatchewan Wheat Pool Alberta Wheat Pool, Ltd.
Winnipeg, Man. Regina, Sask. Calgary, Alta.