Lögberg - 28.12.1939, Side 1

52. ÁRGANGUR
LÖGRERG, FIMTUDAGINN
28. DESEMBER, 1939
NÚMER 51
Geátur í Skálavík
Rússar hafa varið
160 þús. krónum til
símskeyta til Islands
síðan í ársbyrjun 1938
Hcr um bil helmingur nflm
símskeyta frá útlöndum
kemur frá Rússlandi
Hvað vilja Rússar fá fyrir
f>etta fé og hverju hafa
kommúhista.r lofað þeim
*
Margir hafa hingað til hald-
ið það vera ýkt, sem Alþýðu-
blaðið hefir oft sagt um sam-
band kommúnista hér á landi
við Rússland. Og sjálfir hafa
kommúnistar æfinlega þrætt
fyrir það, að þeir væru á
nokkurn hátt háðir því.
Alþýðuhlaðið getur nú í dag
gefið upplýsingar, sem taka
af öll tvimæli nm þetta og
munu áreiðanlega vekja furðu
manna um land alt.
Þessar upplýsingar, sem Al.
þýðublaðið hefir komist yfir,
sýna, að síðan í ársbyrjun
1938 hefir hér um bil helm-
ingur allra þeirra simskevta,
sfm hingað hafa koinið frá
útlöndum, verið frá Rússlandi,
til Þjóðviljans og Kommnú-
istaflokksins (síðar Samein-
ingarflokks alþýðu, sósíalista-
flokksins). Og samtals hafa
Rússar á þessum tæpu tveim-
ur árum varið til þessara
skeytasendinga um 75,000
gulifrönkum eða um 160,000
íslenzkra króna!
Árið 1938 komu hingað sím-
skeyti frá útlöndum upp á
samtals 242,929 orð, og nam
skeytakostnaðurinn 58,158
fullfrönkum eða 123,812 ís-
lenzkum krónum.
Þar af voru 117,936 orð frá
Rússfandi einu, og kostnaður-
inn af sendingu þeirra 44,668
gullfrankar eða 95,092 islenzk-
ar krónur!
Þrjá fyrstu ársfjórðunga
yfirstandandi árs, hafa kom-
ið hingað síinskeyti frá út-
löndum upp á samtals 181,635
orð fyrir 40,82; fullfranka eða
86,910 íslenzkar krónur!
Þar af frá Rússlandi 78,302
orð i'yrir samtals 29,657 gull-
franka, eða 63,136 íslenzkar
krónur!
Meginið af þessum ótrúlegu
skeytasendingum frá Rúss-
landi hefir verið til Þjóðvilj-
ans, en nokkuð til Kommún-
istaflokksins sjálfs, eða til
þeirra manna innan hans, sem
halda uppi sambandinu við
Rússland, en i seinni tið, eða
síðan í fyrrahaust, þegar
“sameiningin” við Héðinn fór
fram og flokkurinn lýsti því
yfir, að hann væri genginn úr
alþjóðasambandi kommúnista,
hefir þvi sambandi verið hald-
ið uppi af einstökum mönn-
um á bak við flokkinn og
stjórn hans.
(Framh. á hls. 8)
.,ill!llllllllllllll!!llllllllllllllllllllllllllllllll!llllll!llllllllllllilllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllii,.
Frá Islandi
',MiiiHiiiii!iuwiWiiiii;iuuiiiii!:ii:tiii!iu!:iiiiiiiiiiiiniiniiiiiiiiii!iiit!iiiniiiiHiuuiuuiiiit<,‘
í nýútkomnum hagtíðindum
er hirt sundurliðuð áætlun
húsameistara ríkisins um
bygingarkostnað í Reykjavík
árið 1939. Er miðað við
meðal verðlag í sumar og á-
ætlunin bundin við stein-
steypuhús, 8.5x7.2 metrar að
stærð, ein h;vð, porthygt.
krossreist með geymslukjall.
ara, loft og gólf úr timbri,
húsið strigalagt innan og
málað, en án pípulagninga.
Til samanburðar er settur
kostnaður við hyggingu sams-
konar húss árið 1914. Alls
hefði bygingarkostnaðurinn
orðið 7,288 krónur árið 1914,
en 22,854 krónur í ár. Þessi
hækkun stafar af því, að
vinnukaup hefir nálega finim-
faldast,, en efni cr tvöfalt til
þrefalt dýrara nú en þá. Nú
nemur kau])greiðslan 46% at
hygingarkostnaðinum, en áður
30%. Fyrir trésiníði við bygg-
ingu sliks húss var árið 1914
greiddar 866 krónur, nú 4,349,
fyrir múrsmíði 319 krónur, nú
1,611, fvrir málaravinnu 191,
nú 1,029, fyrir erfiðisvinnu
735, nú 3,278. Timbur í slikt
hús kostaði 1914, 2,209 krón-
ur, nú 5,511, sement 775, nú
1,568, járn 217, nú 546, sand-
ur og möl 395, nú 1,727. Auk
þessa koma til greina allmarg-
ir smærri kostnaðarliðir, sem
alir hafa hækkað talsvert.
*
Samkvæmt upplýsingum?
sem Tíminn hefir aflað sér,
hefir snjókoman um helgina
ekki orðið til teljandi hindr-
unar bifreiðasamgöngum,
hvorki hér sunnanlands né i
Eyjafirði. — Nokkur truflun
varð á bifreiðaferðum héðan
úr hænum á laugardaginn,
aðallega vegna veðurs, og var
þá eigi framfylgt áætlunum
um bifreiðaferðir yfir Hellis-
heiði, suður með sjó og upp
í Kjós. En er hríðinni létti
af, féll þetta í eðlilegt horf.
Á stöku stað hefir þó þurft
að moka snjósköflum af veg-
unum. Mestur virðist snjór-
inn vera i grend við Reykja-
vík, og einnig er mikill snjór,
þegar kemur austur í Mýrdal.
Áætlunarbifreið, sem fór aust-
ur í Vik í Mýrdal á föstudag-
inn, varð þar veðurtept á
sunnudag. Á mánudaginn
var lagt af stað, en varð henni
eigi komið lengra en að Litla-
Hvammi í Mýrdal þann dag.
Er þungfært mjög út yfir Jök-
ulsá. Yfir Holtavörðuheiði er
enn fært og verða bifreiða-
ferðir að Blönduósi framvegis
eins og verið hefir. Mjólkur-
flutningar til Reykjavíkur
trufluðust ekki, svo að neitt
sakaði, og voru algerlega ó-
hindraðir eftir helgina.
Samkvæmt símfregn frá Ak-
ureyri, hafa mjólkurflutning-
ar og áætlunarferðir ekki
truflast þar nyrðra, og er enn
fært úr Svarfaðardal til Ak-
ureyrar, en á þeirri leið verð-
ur fönn tíðast fyrst til hindr-
unar. Snjór er fremur litill
nyrðra enn sem komið er,
jafnfallinn og hefir lítið dregið
i skafla.
*
ólafur Ivvaran ritsímastjóri
hefir tjáð Tímanum að nokkr-
ar hilanir hafi orðið á síma-
linum nú um helgina af völd-
um veðurfars. Var hin stór-
vægilegasta á Kjalarnesi, i
grend við Skrauthóla. Brotn-
uðu þar tólf símastaurar og
linur slitnuðu á laugardaginn,
síðari hluta dags. Rofnaði þar
með símasambandið, svo að
eigi var hægt að tala á milli
Norðurlands og Suðurlands.
Síðara _ hluta sunnudags var
búið að tengja saman síma-
vírana, svo að talfært var, en
áframhaldandi viðgerð fór
fram i ga»r. Orsök þessara
skemda var ísing, er hlóðst
á símavirana. Aðrar skeindir,
sem urðu á simalinum, voru j
smávægilegar.
+
Jóhann Kristjánsson bóndi
á Þóroddsstöðum við Reykja-'
vík, lógaði óvenjulega vænu
lambi nú fyrir nokkru. Var
það hrútlamb og vóg skrokk-
urinn af því 31.5 kg„ en mör-
inn 6.5 kg. Gæran var 5 kg.
að þvngd. Muo hað algerlega
einsdæmi hér sunnan lands,
að lömb nái slíkum vænleika,
og sennilega ' er torfundið
dæmi um jafn vænt lamb,
hvar sem leitað væri á land-
inu. f hitteðfyrra lógaði Jó-
hann gimbrarlambi, er hafði
26.5 kg. þungan skrokk og
4.5 kgr. mörs, undan hinni
sömu á og þessi væni lamb-
hrútur var.
+
Dágott skíðafæri er nú kom-
ið og hefir þó snjóinn dregið
helzt til inikið saman i skafla.
svo að berangur er á milli
fannanna. Ekki hafa skíða-
félög bæjarins enn efnt til
almennra skiðaferða, en fjöldi
fólks hefir þó notfært sér
snjóinn innan bæjar og hér í
grendinni.
—Tíminn 28. nóv.
+
Að fyrirlagi Hermanns Jón-
assonar forsætisráðhera fóru
Pálmi Einarsson ráðunautur
og Gústaf E. Pálson verkfræð-
ingur nýlega austur i Álftaver
til þess, ásamt Jóni Þorsteins-
syni í Norður-Vík, að athuga
möguléika til öryggisráðstaf-
ana fyrir ibúa Álftavers, ef til
Kötlugoss kemur. Áttu þeir
í þeirri för fund að Herjólfs-
stöðum ineð flestum bændum
bygðarlagsins. f Álftaveri búa
nú rösklega 100 manns og hef-
ir mannfjoldi haldist þar lítt
breyttur hin síðlistu ár. Alls
eru í sveitinni 10 jarðir, og
eru þar af 2 eyðibýli, en tvi-
(Síðasti róðurinn)
Hafði varpað vetrarklæðum
vinsæl Harpa. í nýrri mynd
sá hún garp i sjómannsklæðum
sigla snarpan hliðar-vind.
Hvert ’ann stefnir? Veginn vísa
vindar gefnir. Hvað um það,
Hver vill nefna hátt og lýsa
höfn, á efnislausum stað?
órótt hjarta og Unnardætur
elda margt við gleðileik.
Hljóðar skarta heitar nætur.
Hafið bjarta tendrar kveik.
Oftast fór hann einn á báti
út, með beitu, krók og vað.
Engra var hann eftirmáti,—
átti í sátri næturstað.
Einrænn þótti ýmsum Gestur.
Einn á þóftu, stýri við,
hann hað og sótti í bænalestur
bæði þrótt og sálarfrið.
Höfðinglegur, hár í sessi,
hafði eigin veðurspá.
Guð trevsti og Unnar-essi,
—aldrei vék þeim háttum frá.
Margir enn þeim mætti trúa,
—nijög þó fenni’ i spor þau nú.
Þá var menning malarhúa:
minni kenning, stærri trú.
Vindur hlæs af ýmsum áttum,
öldur mylur tjörguð súð.
Ferjan litla full af dráttum.
Fengsælt er á blárri Úð.
Færið hankað, húin beita,
blandan þrotin, lúin hönd.
Bárur upp að borði leita.—
Breytileg er Skálaströnd.
býli á 4 jörðum. 5 jarðanna
eru einkaeign, 5 ríkiseign.
Samkvæmt fasteignamati, er
heildarverð jarða og húsa í
Álftaveri alls 69,600 krónur.
Þegar Kötluhlaup koma, fell-
ur vatnsflóðið til sjávar beggja
vegna bygðarinnar. En hólar
að norðan hlifa sveitinni, svo
að flóðið klofnar í tvent.
Standa flestir bæjanna á hól-
um, og felur vatnsflaumurinn
milli þeirra og er venjulega
mestur fyrstu sólarhringana,
einn eða tvo. Fyr á öldum
hefir fólk farist í Kötluhlaup-
um og bygð eyðst. f síðasta
hlaupi, 1918, voru menn, sem
staddir voru á Mýrdalssandi,
hætt komnir, þótt þeir björg-
uðust undan. Að sjálfsögðu
er mjög erfitt að gera veru-
legar ráðstafanir til þess að
forða slysum af völdum Kötlu-
hlaups, svo að haldi komi. Þó
hefir nefnd þessi lagt til að
þessar ráðstafanir yrðu gerð-
ar: Lagður simi á alla bæi
í hreppnum, og séu simalin.
urnar lokaður hringur, þannig
að hægt sé að ná sambandi
við alla bæina, þótt síminn
slitni á einum stað. Gerður
flugvöllur á Mýrnahöfða, sem
er einn tryggasti staðurinn i
Stjórafærið upp er undið,
árin skorðuð lnindin kló.
“Eg er vanur að sigla inn
sundið.”
Sa>ll í kampinn Gestur hló.
Bátur litill, bezta fleyta,
báru hverja að toppi kleyf.
Vinnustælta höndin heita
hafði vald á stýrissveif.
Háisuð bára hneig af saxi
Hrannar tár í augum sveið.
Yfist hár i öldu faxi. —
Unnar-márinn flaug af leið.
Gesti þótti Vinur velta.
Völinn fastar þrýsti greip.
Nokkuð mikil sjávar selta
sýður og freyðir yfir keip.
Illa lætur strauma stóðið.
Stormur tætir skektuflik.
Hvað þá? — Grætur fagra
fljóðið?
—Fyrnum sæta undur slík.—
Sofna vorsins vindar svalir,
vermir sólin hverja flík.
Bundinn Gest við bitafjalir
börnin fundu, í Skálavík.
Flækst ’ann hafði i fa'ri sínu,
fyrii hragðið kominn var.
Áður dró hann á þá línu
afla sinn úr grunnamar.
Brotinn kjölur, klofnar súðir:
—Kvakar fugl og lvftir væng:
Hálar eru flæðiflúðir.—
Furðu rótt í þarasæng.
Nú er Gestur fiskafælir;
framar sézt á róðrum töf.
Ugla sezt á sand og vælir.
Signir prestur moldargröf.
"sveitinni, gegn hlaupunuin. Er
þessi tillaga miðuð við það,
að hægt sé að flytja brott sjúka
og særða, ef á þarf að halda,
og matvæli að. í stað skýla,
sem talað hefir verið um að
reisa, sé bændum að Herjólfs-
stöðum og Hraungerði veitt fé
til endurbygginga á jörðum
sínum, enda séu húsin þannig
gerð að hægt sé að veita mót-
töku fólki af nærliggjandi
bæjum. öll ný bæjarhús séi.
reist á hinum öruggustu stöð
um, sem völ er á. Á hverju i
hæ sé til lúður, svo að hægt
sé að gera aðvart, ef flóð fer
að, þvi fólki, er kann að vera
statt á engjum eða annarstað-
ar úti við.
Timinn 25. nóv.
HARÐIR i HORN AÐ TAKA
Vörn Finna gegn árásar-
sveitunum rússnesku, er þegar
orðin fræg um allan heim;
hefir þessi kjarkmikla, fá-
menna þjóð, unnið einn sig-
urinn öðrum meiri, og rekið
Rússa á nokkrum stöðum til
haka inn yfir landamærin;
mannfall af hálfu Rússa er
orðið geysilegt.
Helgi Björnsson.
—Lesbók.