Lögberg - 09.10.1941, Blaðsíða 1

PHONE 86 311
Seven Lines

6
á-Soí

OoX'
Servioe
and
Satist'action
54. ARGANGUR
LÖGBERG, EIMTUDAGINN 9. OKTÖBER, 1941
PHONE 86 311
Seven Lines
Ate<

Oot-

For Better
Dry Cleaning
and Laundry
NÚMER 41
Gould Wickey, Ph.D.
s k r i f a r i mentamálanefndar
United Lutheran Church in
America flytur prédikun í Fyrstu
lútersku kirkju á sunnudaginn
kemur, kl. 11 f. h. Umræðuefni
Ihans verður: “Building the
Ghurch in These Days.”
—-------V---------
Frá skrifstofu
aðalrœðismanns Islands
í Bandaríkjum
Hinn 2. október, 1941.
Herra ritstjóri
Einar P. Jónsson,
695 Sargent Avenue,
Winnipeg.
Kæri Einar,
Með S.S. Dettifossi, sem kom
hingað til New York hinn 16.
september síðastliðinn komu eft-
irfarandi stúdentar og námsfólk
frá íslandi til þess að stunda hér
nám, sem hér segir að neðan:
Skúli Hansen, tannlækninga-
nám við University of Iowa.
Sigríður Sætermoen, tann-
tekninám við Northwesern Uni-
versity, Chicago.
Anna ólafsdóttir, nám í sálar-
fræði og barnauppeldi við
Bethany Gollege, West Virginia.
Bjarni Jónsson, stærðfræði-
nám við University of California,
Berkeley, California.
Jóhannes S. Newton, nám í
vélaverkfræði við Jöhns Hopkins
University, Baltimore.
Þorvaidur V. H. Þórarinsson,
lögfræðingur, til náms í alþjóða-
rétti við Cornell Univ., Ithaca; i
fylgd með Þorvaldi er kona hans.
Ágúst G. Sveinbjörnsson, nám
í lífefnafræði við University of
Wisconsin, Madison, Wis.
Björn Jóhannesson kandídat i
jarðfræði, til framhaldsnáms í
þeirri grein við Cornell Univer-
sity.
Hjálmar Finnsson til fram-
haldsnáms við University of
Southern California.
Jakob Sigurðsson fiskifræðing-
ur til framhaldsnáms í þeirri
grein í Halifax, N.S.
Þór Guðjónsson, nám í vatna-
fra*ði og fiskifræði við Univer-
sity of Washington, Seattle.
ólafur ólafsson til iðnnáms.
Eyjólfur Eiríksson til prent-
náms.
Þar að auki voru með sama
skipi tveir ungir inenn, sem
komu hingað í verzlumfrerind-
um, þeir Einar Kristjánsson og
Gísli Gislason, hinn síðarnefndi
er frá Vestmannaeyjum.
Auk þess námsfólks, sem nú
var talið eru væntanlegir um 10
stúdenta.r með næsta skipi um
miðjan þennan mánuð.
Það er athyglisvert, að aldrei
fyr hefir komið jafn stór hópur
námsmanna frá íslandi til þess
að stunda nám í Vesturheimi.
Eins og sjá má dreifa þeir sér
um öll Bandaríkin. Kjoma þeirra
hingað vestur yfir haf er gleði-
legur vottur um aukin kynni og
Hergögn frá
Bandaríkjunum
streyma til Egyptalands
Símfregn frá Cairo þann 1.
þ. m., lætur þess getið, að svo
mikið af hergögnum og vöru-
birgðum streymi daglega til
Egyptalands samkvæmt láns og
leigu lögunum, að örðugt sé um
uppskipun vegna takmarkaðs
hafnrýmis; er þar og jafnan
saman kominn hinn mesti sægur
brezkra, danskra, belgískra og
hollenzkra vöruflutningaskipa.
--------------V-------
Ekki af baki dottinn
Eins og vitað er, var stjórn-
málamánninum franska, Pierre
Laval, sýnt banatilræði seinni-
part suinars; hefir hann legið
alllengi i sárum, en nú búinn að
ná sér svo aftur, að víst þykir
að hann fái fulla heilsu; hann
er Nazisti í húð og hár, og alda-
vinur Hitlers; nú er staðhæft, að
Laval muni áður en langt um
líður takast á hendur ábyrgðar-
mikið ráðherráembættis í Vichy-
stjórninni með svipuðu áhrifa-
valdi og Darlan aðmiráll nú nýt-
ur; lengi vel var grunt á þvi
góða milli þeirra Petains mar-
skálks og Pierre Laval, þó báðir
væri _ eindregnir samvinnumenn
við Hitler; en nú hafa auðsjá-
anlega leikar farið þannig, að
Laval fær í meginatriðum vilja
sínum framgengt,, að þvi er á-
hrærir aukna og nánari sam-
vinnu við Þýzkaland.
Petain stjórnarforseti, sem nú
er 86 ára að aldri, lætur sér ekki
til hugar koma, að leggja niður
völd; hann staðhæfir, að hann sé
eini, núlifandi Frakkinn, sem
þess sé umkominn, að gera
drengilega út um örlög Frakk-
lands, og reisa þjóðina á ný til
sins fyrra gengis í órjúfanlegu
bandalagi við Adolf Hitler og
þýzka Nazista!
------V-------
Stjórnarskifti í Astralíu
Fadden-stjórnin i Ástralíu
varð ekki langlíf, því eftir rúm-
lega þriggja vikna setu við völd,
varð hún í minnihluta við at-
kvæðagreiðslu í þinginu á fimtu-
daginn í vikunni, sem leið, og
baðst lausnar; það var breyting-
artillaga verkamannaflokksins
við fjárlögin, sem fór fram á
lítilvæga lækkun útgjalda, er
varð stjórninni að falli. Nú hef-
ir John Curtin, leiðtogi verka-
mannaflokksins tekist á hendur
stjórnarforustuna, og eru allir
ráðgjafar hans úr þeim flokki.
Hinn nýi forsætisráðherra er
blaðamaður, og hefir um langt
skeið gefið sig við víðtækri starf-
semi á sviði samvinnumála og
verkamannasamtaka; hann er 56
ára að aldri.
-------V--------
Nýr héraðsdómari
John Milton George. K.C., hef-
ir verið skipaður héraðsdómari
fyrir suðurdómþinghá Manitoba-
fylkis; hann á heima í Delor-
raine, og hefir stundað þar um
alllangt skeið inálafærslustörf
við hinn bezta orðstir; hinn nýi
dómari er fæddur árið 1887, og
útskrifaðist i lögum frá Mani-
toba háskóla 1911. Um nokk-
urt skeið var hann útgefandi að
blaðinu Deloraine Times, og gaf
sig jafnframt mikið að sam-
vinnumálum bænda.
traustara vináttu- og menning-
arsamband milli íslands og Vest-
urheims.
Með beztu kveðjum,
Thor Thors.
Einhuga þríveldafundur
Þann 2. þ. in., sleit þrivelda-
fundinum i Moskva eftir þriggja
daga umfangsmikil störf; til
fundarins var stofnað vegna inn-
rásarinnar á Rússland með það
fyrir augum, að veita Rússum
hergagnastyrk í vörn þeirra gegn
fylklngum þýzkra Nazista; einka
fulltrúi Roosevelts forseta á
fundi þessum var W. A. Harri-
man, en af hálfu Breta sótti
fundinn Beaverhrook lávarður,
en Molotov aðstoðarforsætisráð-
herra, hafði orð fyrir hinum
rússnesku erindrekum í samráði
við Stalin. Á fundi þessum ríkti
slík eindrægni, að því er sím-
fregnir therma, að ekki varð á
betra kosið; voru erindrekar
Breta og Bandaríkjanna á einu
máli um það, að veita Rússum
hið skjótasta alt hugsanlegt lið-
sinni; einkum þó að því er her-
gögnum viðkæmi, því á því sviði
er þörf Rússa mest knýjandi.
--------V-------
Einu Bandaríkjaskipinu
sökt enn
Símað er frá Rio de Janeiro
þann 4. þ. m., að ameríska olíu-
flutningaskipinu T. C. White,
hefði þá nýlega verið sökt tiltölu-
lega skamt undan ströndum
Brazilíu; skip þetta var 7,052
smálestir að stærð, og sigldi
undir Panamafána; er hljóðbært
varð um afdrif skips þessa, lét
Senator Lister Hill frá Alabama
þannig um mælt:
“örlög þau, er skip þetta sætti,
ætti að færa oss Bandaríkja-
mönnum heim sanninn um það,
að Hitler Ihafi það á stefnuskrá
sinni, að ráðast á land vort, ef
vér eigi höfum þegar sannfærst
um það áður; þetta ætti að verða
oss skýlaus áminning um það,
að búast nú sem allra rambyggi-
legast til varnar, og hætta að lifa
í falskri friðarvon.”
--------V-------
Úr hljómheimi
Bandaríkjablöð rita mikið um
þessar mundir um Maríu
Markan, sem eins og vitað er,
hefir verið ráðin við Metro-
politan óperuna í New York. Spá
þau þvi, að ungfrú Markan eigi
það fyrir höndum, að fylla sæti
Kirsteen Flagstad við óperuna,
og að hún muni í vetur syngja
aðalhlutverkið í “Töfraflautu”
Mozarts, en slíkt gera aðeins “út-
valdar” söngkonur.
-f -f -f
“V for Victory” hljómleikarn-
ir, sem fram fóru í Winnipeg
Auditorium síðastliðið mánu-
dagskveld, þóttu takast með á-
gætum, og var hvert einasta sæti
skipað í hinum mikla sal þess-
arar veglegu byggingar; bróður-
hluta skemtiskrár áttu þær
frænkur, Snjólaug og Agnes Sig-
urðson, og ljúka söngdómarar
dagblaðanna að makleikum
miklu lofsorði á skilningsgáfu
þeirra og tækni í píanóspili.
--------V-------
Þjóðverjar og Tyrkir
undirrita
viðskiftasamning
Símað er frá Ankara á mið-
vikudagsmorguninn, að Þjóð-
verjar og Tyrkir hafi þá nýverið
undirritað viðskiftasamning, er
feli i sér árleg viðskifti milli
beggja þjóða, er nemi 50 miljón-
um dala.
Kirkjan á Vogar
tekin til afnota
sunnudaginn þann 5. þ. m.
Athöfn sú hin fjölmenna, er
fram fór s.l. sunnudag við Vogar
pósthús mun lengi talin merki-
leg í annálum eystri bygðar við
Manitobavatn, og reyndar ein-
stæð í kirkjusögu Vestur-íslend-
inga. Þann dag var bygðar-
kirkja sú, er menn höfðu reist
þar í sumar tekin ti! opinberra
afnota með hátíðlegri guðsþjón-
ustu. Tveir prestar, séra Guð-
inundur Árnason og séra Valdi-
mar J. Eylands fluttu ræður og
skírðu börn. Vel æfður og stór
söngflokkur bygðarfólks lagði til
fagran og voldugan sálmasöng.
Auk þess söng Charlie Klemenz,
kaupmaður frá Ashern, einsöng.
Kirkjan stendur á fögrum stað
við vatnið nálægt pósthúsinu á
Vogar. Er hún í alla staði hið
snotrasta hús, er tekur um 150
manns í sæti þegar hún er full-
skipuð. En við jiessa fyrstu
guðsþjónustu munu naumast
allir hafa komist inn sem á
staðnum voru. Grettistaki þvi
sem þessi hvgging hlýtur að
teljast í strjálbygðinni varð að-
eins lyft með samtökum bygðar-
manna. Enda munu samtök
manna hafa verið næsta almenn
um fyrirtækið. Lögðu ýmsir til
fé og aðrir dagsverk, og sumir
hvorutveggja í riflegum mæli.
En það sein giftudrýgst var til
framkvæmda var hugsjónin, sem
hrinti þessu verki af stað og
færði það fram til lykta. Menn
munu lengi hafa fundið til vönt-
unar á kirkju í þessari sveit, en
fámenni og skoðanamunur í trú-
málum dróg úr framkvæmdum,
unz nokkrir vökumenn bygðar-
innar úr báðum flokkum tóku
sig saman og ákváðu að byggja
kirkju, sem væri svo há og víð
milli veggja að rúmað gæti alla
bygðarmenn án tillits til skoð-
ana og flokksfylgis í trúmálum.
Fyrir nokkrum áratugum hefði
samvinna af þessu tagi þótt ó-
hugsanleg, og til munu þeir enn
vera, sem telja hana varhuga-
verða. Af samvinnu þeirri, sem
hér um ræðir munu sumir ef til
vill draga þá ályktun að nú sé
svo komið, a. m. k. i þessari
bygð, að enginn munur sé leng-
ur í meðvitund fólksins á trúar-
stefnum lúterskra og sambands-
manna. Hitt mun þó sanni
nær að sannfæring manna hefir
í engu breyzt, en umburðarlynd-
ið hefir aukist þannig að mönn-
um skilst að það sé engin óhæfa
að sitja undir sama þaki, jafnve!
við guðsþjónustur, þó margt
beri á milli i skoðunum um trú
og heimspeki. Athöfn þessi fór
fram virðulega og i fylsta bróð-
erni, enda þótt prestarnir hvor
um sig túlkuðu afstöðu sína og
kenningar um eðli kirkjunnar og
hlutverk kristindómsins afdrátt-
arlaust, i fullri einurð og með
næsta ólíkum hætti. Mun það
ætlun bygðarmanna að þvi dæmi
verði fylgt i framtiðinni. Er
ihverjum presti sem koma kann
á þessar slóðir heimilt að flytja
guðsþjónustur i kirkju þessari
án þess að fara í felur með sann-
færing sína, en þó svo að hann
Tilraun til skifta
á herföngum
er út um þúfur
í lok fyrri viku hafði talast
svo til milli brezkra og þýzkra
stjórnarvalda, að þeir skifti á
særðum herföngum, um 3,000 að
tölu, eða 1,500 af hvorri þjóð
um sig; áttu brezk skip að ann-
ast um Mutninga yfir Ermar-
sund, og orustuhlé verða á þeim
leiðum meðan á flutningnum
stæði; nú hefir þetta alt farið
út um þúfur vegna þess, að þvi
er. mælt, að Þjóðverjar vildu
ráða vali vissra særðra herfanga
á Bretlandi, en ekki taka þá upp
til hópa.
--------V—------
Crefát aukins skipaátóls
Flotamálaráðherra Bandaríkj-
anna, Mr. Knox, hefir farið fram
á það við þjóðþingið, að fá 400
sltip nú þegar, til siglinga um
Atlantshaf á þeim leiðum, er
hergagna- og vörubirgðir til
Breta verða að flytjast.
flytji mál sitt ádeilulaust og með
kærleika fyrir sannleikanum eins
og hann blasir við samvizku
hans og sálarsjón. Hlýtur þetta
að teljast skynsamleg og heil-
brigð afstaða, því það mun jafn-
an reynast satt, einnig að því er
viðkemur kenninguin trúar-
bragðanna, að það heldur velli
sem hæfast er.
Prédikunarstóll hafði verið
smíðaður heima, og sömuleiðis
þekkir. Orgel í kirkjuna höfðu
börn Jóns frá Sleðbrjót gefið i
minningu um móður sína, sem
er nýlega látin. Guðmundur F.
Jónasson kaupmaður frá Winni-
peg, sem alinn er upp í þessari
bygð lýsti því yfir við guðsþjón-
ustu þessa að hann Ihefði ákveð-
ið að gefa kirkjunni altari í
minningu um Guðrúnu móður
sína, sem er látin fyrir rúmlega
þremur árum. Kirkjunni var
einnig afhent stór og vönduð
Biblia, gjöf frá Brezka og Er-
lenda Bibliufélaginu í Winnipeg.
Að lokinni guðsþjónustu þáðu
allir viðstaddir rausnarlegar veit-
sonar, kaupinanns að Vogar, og
frúar hans. V. J. E.
Þjóðverjar hefja
ofsafengna árás
á vígstöðvunum milli
ðmolensk og Moskva
Þann 2. þ. m., hófu herskarar
Hitlers fáránlega ár'ás á varnar-
línu Rússa milli Sinolensk og
Moskva; hafði Hitler lýst yfir
því í ræðu rétt á undan í Berlín,
að mikil tíðindi væri í aðsigi á
austurvígstöðvunum, og að hann
myndi eigi fyr við skiljast, en
hið rússneska herveldi væri mol-
að til agna. Þetta er nú að vísu
ekki i fyrsta sinn, sem Hitler
hefir talað digurbarkalega; hann
ætlaði sér upprunalega að leggja
Rússland undir sig á þremur
vikum; hvernig sú fyrirætlun
tókst, er á almanna vitund. En
eins og nú horfir við, sýnist
þýzkum hersveitum hafa orðið
nokkuð ágengt á austurvígstöðv-
unum; brotist áfram, að sögn,
eitthvað um sjötíu mílur í áttina
til Moskva, svo að nú sé eigi eftir
nema um 130 mílur til höfuð-
borgarinnar; árás þessi hefir
orðið Þjóðverjum ærið kostnað-
arsöm, og enn er alt í óvissu
um framlhald, þvi Rússar veita
síharðnandi viðnám bæði eystra
sem á öðrum vígstöðvum.
-----—V--------
Róstusamt í hernumdum
löndum
Svo megn óánægja ríkir nú í
hinum hernumdu löndum Þjóð-
verja, eða þeim löndum, sem
þeir vegna hernáms ráða yfir til
bráðabirgða, einkum þó i Jugo-
slavíu, að þýzkar vélaherdeild-
ir hafa kvaddar verið á vettvang
til þess að bæla niður uppreist-
artilraunir. Bohemia og Mold-
avia hafa sömu sögu að segja,
og hafa margir hinna svonefndu
uppreistarmanna verið teknir af
lífi.
------V------
Brezkir kafbátar að verki
ítalski siglingaflotinn hefir
fengið upp á síðkastið sina vöru
selda í Miðjarðar.hafinu; hafa
brezkir kafbátar sökt þar á ein-
um degi fjórum allstórum, ítölsk-
um flutningaskipum, og laskað
svo sjö önnur, að naumast munu
þau talin sjóhæf fyrst um sinn.
Minni Heródesar
Atli mælti: “Þat átt þú eftir er
erfiðast er; en þat er að deyja.’’
—Njála.
Heródes er heiminn kvaddi,
Hjörtu allra manna gladdi
Fréttin sú, um fráfall óþokkans.
Við hans erfi engir töfðu,—
Ekki jafnvel þeir sem höfðu
Hræsnað fyrir hátign landstjórans.
Fé hans aðrir fantar hirtu,
Frásögnin um börnin myrtu
Varð hin eina æfiminning hans.
Vanskörungur vits og hreysti
Varðann sér um aldir reisti
Blóðgum höndum barnamorðingjans.
Þegar skráð er svika saga
Sáttræningja vorra daga
Reynist hlutur Heródesar smár.
Sakleysingja fjölda-fleiri
Færðu þeir á heljareyri,
Skópu fleirum harm og hrygðartár.
Blauð mun reynast böðuls lundin
Bana þegar nálgast stundin;
Vonzkan deyfir þræla sinna þor.
Þeim, sem heift og hatrið leiðir
Heiftin sjálf að lokum eyðir.
Þung eru hinstu þjóðmorðingja spor.
Kristján Pálsson.