Lögberg - 14.01.1943, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 14. JANÚAR 1943.
Hotel du Tremoulet
Eílir Pálma.
Fyrir meira en hundrað ár-
um síðan, var Hotel du Tremou-
let, eitthvert hið allra nafnkend-
asta hótel í Suður-ríkjum Banda
ríkjanna. Það stóð á umferðar-
ríkri götu í New Orleans á
austurbakka Missisippe fljótsins.
Þetta hótel hafði margsinnis ver
ið aðsetur Andrew Jackson, sem
á þeim tíma var herstjóri Banda
ríkjanna og varði borgina fyrir
innrás enska hersins 1814. Þetta
merka hótel hafði einnig verið
aðsetur og samkomustaður njósn
armanna þeirra sjóræningja,
sem um þessar mundir herjuðu
á skipaleiðir í námunda við
Caribbean eyjarnar. Eins og
geta má nærri, er nú hótel þetta
fyrir löngu liðið undir lok, þó
að gatan sem það stóð við, beri
enn allmörg merki frá þeim ó-
kyrru tímum, þegar það stóð í
blóma sínum. Eitt af því, sem
tennur tímans hafa ekki náð að
breyta, sem nokkru nemur, eru
diykkjubdrðin úr veátingabal
hótelsins. Þau eru enn við lýði
og eru nú notuð í drykkjusal
nokkrum, sem er ekki langt frá
þeim stað, sem hotel du Tremou-
let stóð. Þessi drykkjusalur er
því mjög aðlaðandi fyrir ferða-
fólk, sem heimsækir New Orle-
ans, enda er flestu í þessum sal
haldið við, samkvæmt gömlum
siðum. — Mr. Henry Ford, bif-
reiða-verksmiðjueigandinn mikli
hefir boðist til að kaupa þessi
drykkjuborð, fyrir $35.000 — fyr
ir gripasafnið,. sem hann á í
Greenwich þorpinu, nálægt Det-
roit í Michigan ríkinu, en eig-
endur drykkjuborðanna höfnuðu
tilboðinu og geta menn því get-
ið þess til, að þau séu ekki til
sölu.
Flestir, sem koma til New
Orleans, hafa það því ofarlega
á dagskrá, að líta inn í þennan
drykkjusal og sjá þessi borð, þar
sem sögur hafa gerst, sem höfðu
haft mikil áhrif á líf og hætti
borgarinnar og að mörgu leiti
mótað stjórnarskipulag og þjóð-
líf Suður-ríkjanna.
Það var bjartur og blíður
sunnudagsmorgun þegar eg
lagði af stað til þess að litast
um í borginni, sem er mjög rík
af alskonar sögulegum menjum
frá löngu liðnum tíma. Eg hafði
til umráða stóran leiguvagn með
vel þekktum leiðsögumanni sem
reyndist mér vel, og var bæði
fróður og skemtilegur maður.
í för þessa slóst með mér, félagi
frá hótel New Orleans, sem
einnig var gestur þar, og eg
hafði áður haft tækifæri til að
kynnast. Nafn hans var Kid,
sem leiddi til þess, við nánari
kynningu, að eg alltaf kallaði
hann Kaptein Kid. Þessi maður
var miðaldra maður, fremur fá-
látur og afskiftalaus, en þó hinn
skemtilegasti, þegar hann á
annað borð tók þátt í viðræð-
um. Eg vissi aldrei hvaðan hann
var, þó eg með sjálfum mér
gæti þess til, að hann væri frá
Texas.
Fyrsti viðkomustaður bílsins
okkar, var einn af hinum merki-
legu grafreitum borgarinnar,
Þessir grafreitir eru ekkert lík-
ir venjulegum kirkjugörðum,
því menn eru í raun og veru
ekki grafnir þar, heldur er þeim
stungið inn í hólf af múrveggj-
um, sem bygðir hafa verið ofan-
jarðar í því skyni. Ástæðurnar
fyrir þessu, eru þær, að New
Orleans borgin var í upphafi
bygð á, svo að segja, botnlaus-
um mýrlendum, svo að venju-
legar grafir fylltust á auga-
bragði með vatni, og þótti það
illa við eiga, að grafa líkin í
svo blautar grafir. Á síðari tím-
um hafa þó margar kostnaðar-
samar umbreytingar verið gerð-
ar; sýki hafa verið grafin o. s.
frv., sem hafa leitt til þess, að
jarðskorpan hefir þornað og er
nú talsvert þykk. Þrátt fyrir
það, hafa íbúar New Orleans,
haldið við gamla venju, og jarða
þá framliðnu í ofanjarðar múr-
hvelfingum. Þegar eg reykaði
um þennan einkennilega graf-‘
reit, nam eg staðar fyrir fram-
an geysimikinn stein, sem stóð
þar einangraður. Það, sem dro
athygli mína að þessum steim,
var það, að merki Frímúrara-
reglunnar, var grafið á hann í
stóru letri yfir nafninu Domini-
que You. Eg kannaðist við
nafnið, því flestir hafa víst les-
ið eitthvað um þennan fræga
sjóræningja, sem margt hefir
verið ritað um. En hvað tengdi
nafn þessa manns við Frímúrara
regluna, var mér regluleg gáta.
Eg varð var við það, að Kaptein
Kid stóð við hliðina á mér og
brosti á dularfullan hátt. En
þá kom leiðsögumaðurinn til
okkar og byrjaði á því, að segja
okkur sögur um þennan merki-
lega mann, sem þarna hvíldi.
“Hann var ágætismaður,”
sagði 'hann, “majður, sem á
margan hátt, hafði hætt lífi sínu
við vörn New Orleans, undir
stjórn Andrew Jackson á móti
ensku innrásinni. Auðvitað
hafði hann verið sjóræningi um
tíma, en það var í raun og veru
ekkert athugavert við það, því
hann hafði verið tekin í náðir
af Jackson herstjóra, og hafði
þar á eftir unnið borginni og
stjórninni mikið gagn, sem góð-
ur borgari. Hann hafði lært
hernað undir Napoleon og sjó
ræningjamensku af ensku sjó-
ræningjunum “the privateers”,
og svo tekið upp samskonar
iðn í félagi við Jean Lafitte,
sem þá hafði aðsetur í Barataria
sem er hér um bil 60 mílur í
suður frá New Orleans við
Mexicoflóann. Þarna hvíldi
merkilegur maður, heiðarlegur
borgari og reglulegur víkingur.”
Seinna komum við í hinn svo-
nefnda franska hluta borgarinn-
ar. Göturnar eru þar þröngar
og ber þar að auki blæ og merki
löngu liðinna tíma á ýmsan hátt.
Svalirnar, sem að götunum snúa
á öðru og þriðja lofti, eru girt-
ar með listsamlega gerðum járn-
handriðum. Sama má segja um
marga glugga, sem standa út
frá veggjunum. Útsýn yfir þess-
ar götur líkist því að mörgu
leyti vel gerðum köngulóarvef
hvað járnfléttingar þessar snert-
ir. Leiðsögumaðurinn okkar var
nú skrafhreyfinn: “Þetta var
elsti hluti borgarinnar; margar
af þessum byggingum væru á-
kaflega gamlar og mörg af þess-
um handriðum, hefðu verið bygð
í járnverksmiðju Jean Lafitte,
sem hann hafði átt þar í borg-
inni og rekið með þrælavinnu
sinni. Þó að heimili hans hefði
í raun og veru verið í hinu
nafnfræga ræningjabæli í Bara-
taria, hafði Lafitte verið mjög
framtakssamur og stundað aðr-
ar atvinnugreinir. Lafitte -var
mjög stjórnkænn og í raun og
veru stórmenni. Hann hafði ver-
ið tilbúinn að sigla til St. Helena
og frelsa Napoleon, en — þá
kom fregnin um dauða hans —
Eg var að velta því í huga
mínum, hve margir hlutir stóðu
í sambandi við þessa sjóræn-
ingja, af því sem eg hafði séð
þennan dag, þegar Kapteinn
Kid ýtti við mér og benti méi
á götuhorn um leið og hann
sagði:
“Þetta er nú alt, sem eftir er
af Hotel du Tremoulet! Fyrstu
hæð byggingarinnar hefir verið
breytt í sölubúð. Þó álít eg að
nokkur herbergi á þriðju hæð
byggingarinnar séu eins og þau
voru fyrir meira en hundrað
árum síðan, og svo — eitthvað
af kjallaranum. Einhversstaðar
í þessum múrveggjum er leyni-
hólf og í þessu hólfi eru $15.000
í gulli.” Hann þagnaði skyndi-
lega og einkennilegur ótta svip-
ur kom á andlit hans eins og að
hann hefði nú snert hurð að
hræðilegu leyndarmáli. En bráð-
lega komum við að veitingasal
sem var ekki langt frá bygging-
unni, sem Kapteinn Kid hafði
bent mér á. Þar nam vagninn
okkar staðar, og leiðsögumaður-
inn bauð okkur að koma inn.
Þegar inn kom í veitingasal
þennan, var þar í raun og veru
ekkert til sýnis sem virtist að-
laðandi fyrir augun. Alt virtist
fremur óhreint og ógeðfelt eins
og tíðkast á þriðja flokks knæp-
um. Drykkjuborðin frægu voru
að mestu leyti hulin af langri
röð af fólki, sem stóð þar á
kopar fóthvílunum við drykkju/
Þar var fólk úr öllum áttum,
auðsæilega ferðafólk frá fjar-
lægum héruðum, sem notuðu
nú tækifærið til þess að drekka
eitthvað yfir þessum fornfrægu
borðum. Eg sá þar kvenfólk,
sem gretti sig yfir glösunum,
og töluðu háróma um að drykk-*
urinn væri hræðilega bragð-
vondur; en samt drukku þær,
aðeins til þess að geta sagt það,
að þær hefðu tæmt glasið yfir
þessum fornfrægu borðum.
Mænirinn í þessum drykkju-
sal, var þakinn af nafnspjöld-
um. Leiðsögumaðurinn okkar
sagði okkur að þarna væri nafn-
spjald frá flestum stórmennum
Ameríku og víðar að, þessi
nafnspjöld voru negld í mæn-
irinn á þann hátt, að dálítill
nagli var rekinn í gegnum
nafnsjpldið og svo var silfur-
dollara haldið við höfuð nagi-
ans og svo bæði silfurdollaran-
um og naglanum með spjaldinu
kastað með miklum hraða til
mænisins. Þyngd og hraði silfur
dollarans rak naglann gegnum
hin nafnspjöldin og festi hið
nýja nafnspjald þar. Sá, sem
kastaði dollaranum upp í mæn-
irinn, varð svo að grípa doll-
arinn áður en hann féll til
gólfsins. Ef að hann gat ekki
gert það, var það siðferðisskylda
hans, að kaupa drykk fyrir alla
gesti, sem þar voru á þeim
tíma.
Að lokum komumst við að
drykkjuborðunum. Upp úr þykk
um marmara-plötum stóðu þrír
kranar á einum hálsi þar sem
öl eða bjór var dreginn frá;
bæði kranahálsinn og kranarnir
voru gerðir úr kopar og smekk-
legir að lögun á gamla vísu.
Undir krönunum voru djúpai
holur eftir fall dropans um
meira en aldar-skeið. Eg bað
um bjór fyrir sjálfan mig, Kapt-
ein Kid og leiðsögumann okk-
ar. Drykkur þessi kom sér eink-
ar vel því veðrið var heitt og
við vorum þyrstir.
“Hvað var uppáhalds drykk-
ur gömlu mannanna á dögum
Hótel du Tremoulet?” spurði eg.
“Það er sagt að Andrew
Jackson hafi aðallega drukkið
spánskt vín,” sagði leiðsögu-
maðurinn, “en þeir félagarnir
Jean Lafitte og Dominiqee You
drukku víst mest absinthe.”
Þegar eg grenslaðist eftir því,
hverskonar drykkur það væri,
var Kapteinn Kid fljótur til að
biðja um þrjú glös af þessum
drykk. Þessi drykkur er fremur
bragðgóður og var mér sagt, að
hann væri samsteypa af eins-
konar brennivíni og ormviði, og
að margir New Orleans-búar
neyttu mikils af þessari blöndu.
Kapteinn Kid varð nú skraf-
hreyfinn:
“Langafi minn var vikadreng-
ur á Hótel du Tremoulet,” sagði
hann, “og faðir minn átti gamált
handrit um ýmsa viðburði frá
hans dögum, sem hann hafði
ritað, þetta handrit er nú ekki
lengur til.”
Svo tæmdi hann glasið og
leit í kringum sig.
“Hérna, einhversstaðar fyrir
framan okkur er brotinn sverðs-
oddur, sem sökt var inn í við-
inn í þessum borðum í skilm-
inga-hólmgöngu, sem átti sér
stað í Hótel du Tremoulet.”
Hann þuklaði fyrir sér og
okkur til mikillar undrunar fann
hann brot af þunnu blaði, sem
hafði verið rekið inn í viðinn.
“Þeir voru gamansamir á þeim
dögum,” sagði hann, “en gamni
þeirra fylgdi ávalt talsverð al-
vara. — Hó, — veitingamaður!
Fyltu glösin okkar aftur. Eg
ætla að segja ykkur þessa sögu.”
Svo þagði hann um stund og
strauk hárið frá enninu.
“Það er svo auðvelt að segja
þessa sögu, yfir þessum borð-
um,” hélt hann áfram, “eg sé
það alt nákvæmlega eins og það
átti sér stað. Þessi drykkjuborð
hafa þúsund eyru og þau tala
þúsund tungur, svo þegar eg
drekk þennan drykk, get eg að-
'"skilið orð og atvik, sem skeðu
á dögum langafa míns. — Sjáið
þið nú til: Það komu þrír menn
inn um dyrnar þarna,” hann
benti til dyranna. “Einn af þess-
um mönnum var alþektur, því
hann var formaður í lögreglu-
sveit Claiborn’s ríkisstjóra og
hafði orð á sér fyrir allskonar
æfintýri. Hann hafði mikið skjal
meðferðis, sem hann byrjaði á
að negla á þilið, gagnvart þess-
um borðum. Þetta skjal var
þess efnis, að Claiborn ríkis-
stjóri lagði $5000 til höfuðs ræn-
ingjaforingjans Jean Lafitte fra
Barataria. Auðvitað varð nú
glaumur mikill í salnum, sem þó
kyrðist fljótlega. Maður, fremur
hár vexti, klæddur í græna
skyrtu, sem var opin við háls-
inn, kom frá þessum drykkju-
borðum og nam staðar fyrir
framan þetta skjal og las það
hátt svo allir heyrðu. Svo sneri
hann sér að lögreglumanninum
og sagði brosandi: “Þér mis-
bjóðið tUfinningum mínum,
herra minn. Eg er Jean Lafitte.
Þetta er smánarboð! Eg skal
borga yður $30.000 ef þér hand-
takið ríkisstjórann fyrir mig og
komið honum í mínar hendur í
Barataria! Nú varð dauðaþögn
í salnum. Allir skildu að al-
varlegar afleiðingar af þessum
orðum voru óumflýjanlegar.
Þarna stóðu þessir tveir menn
andspænis, ræningjaforinginn
brosandi með vinstra augað lok-
að eins og vani hans var, og
lögreglustjórinn mjög alvarleg-
ur. ' Svo snéri Lafitte sér að
skjalinu á þilinu og hjó það
fimlega niður með oddinum á
sverðinu, sem hann hafði við
hlið sér. Að líkindum hafði lög-
reglustjórinn efast um það, að
þessi maður væri í raun og veru
Jean Lafitte sjálfur, en þegar
hann sá hann höggva skjalið ai
þilinu, virtist hann komast að
hinni réttu niðurstöðu. Hann
benti því mönnum sínum á að
koma sér til aðstoðar, og gekk
sjálfur beint að Lafitte og lagði
hendina á öxlina á honum og
sagði: “Ef þér eruð í raun og
veru Jean Lafitte, tek eg yður
fastan í laganna nafni!” Lafitte
stökk þá fáein fet til baka svo
að þilið var að baki hans og
um leið brá hann sverðinu á
þann hátt, að sverðsoddurinn
nam staðar við brjóst lögreglu-
mannsins, “Og þér, herra minn,
eruð fangi minn,” sagði Lafitte
hátt. “Ef þér hreyfið yður sendi
eg oddinn á sverðinu mínu í
gegnum hjartað á yður. Kapt-
einn You, sjáið þér um að
þessir félagar, sem eru með
þessum heiðursmanni, sem eg
hefi nú fyrir framan sverðs-
oddinn minn, glepji okkur ekki.
Eg verð að tala við hann í
næði.” Á sama augabragði komu
20 menn, sem höfðu verið á
meðal annara gesta þarna í
saJnum, fram á gólfið. Þeii
umkringdu Lafitte og lögreglu-
mennina og skipanir voru gefn-
ar um að enginn mætti yfirgefa
salinn.
Nú lét Lafitte sverðsoddinn
síga. Brosið af andliti hans var
nú horfið en svipur hans var
harður og kaldur. Hann stóð
um stund þegjandi og virti lög-
reglustjórann fyrir sér. Svo
spurði hann blátt áfram:
“Bróðir minn, Pierre, með 14
mönnum er fangi yðar?”
“Því er ekki að neita,” sagði
lögreglustj órinn.
“Gæti okkur nú ekki komið
saman um það, að hann væri
laus látinn?”
Sparnaður
Þar til stríðið er búið
gerið sparnað að kjörorði
yðar. Farið varlega með
peninga. Byggið upp sjóð
orustu-dollara af sparifé
yðar. Sparið vegna sigurs.
“Skipanir ríkisstjórans eru
mjög ákveðnar viðvíkjandi bróð-
ur yðar,”
“En hver eru áform ríkisstjór-
ans, viðvíkjandi bróður mín-
um?”
“Að hann verði hengdur svo
fljótt, sem auðið er,” sagði lög-
reglustjórinn einbeitnislega.
Lafitte þagði um stund. Svo
sagði hann og lagði áherzlu á
orðin:
“Ríkisstjóranum hlýtur að
vera kunnugt um það, að foringi
brezka flotans, Edward Nicholls
og einnig Sir William Percy
flotastjórinn að Pensacola, hafa
boðið mér kapteins nafnbót í
þjónustu þeirra ef að eg láti
þeim í té, aðstoð mína og taki
þessa borg hervaldi. Eg full-
vissa yður um það, að-það er
best fyrir ríkisstjórans eigin vel-
ferð og hagsmuni þessarar borg-
ar að láta bróður minn lausann.
Hver, sem vinnur honum skaða
mun sæta grimmilegri hegn-
ingu.”
Nú hló lögreglustjórinn kulda-
hlátri:
“Ríkisstjórinn er nú, sem
stendur, að útbúa leiðangur af
hermönnum, undir stjóra Patt-
erson og Ross, með skipunum
um það, að uppræta ræningja-
bælið í Barataria.”
“En árás enska hersins er
miklu meiri hætta fyrir þessa
borg, en hermenn ríkisstjórans
fyrir Barataria.”
BYGGiR
SKRIÐDREKA
-f pcssi bók kennir sparnaO
Fjölskyldu Útgjaldabók Royal <
Bankans, sýnir hvernig áœtla
skuli útgjöld, hvernig spara
megi með skipulögðum viðskifta-
háttum. Fáið hana hjá níesta
útibúi.
OUR C0NTRIBUTI0N TO
THE WAR EFF0RT...
THE BREWERS and HOTELKEEPERS of
MANITOBA WAR FUND .
The trustees are directed to use the Fund as they
in their discretion might consider most appropriate
to advance the cause of Canada’s War Effort.
To date $75,161.03 has been subscribed.
MD85
Drewrys
The ROYAL BANK of Canada
Til SASKATCHEWAN
vegna góðrar heilsu
Ekkert jafnast að mikilvægi á við góða heilsu. Þér getið
haldið við starfshæfni yðar með því að taka yður af og
til hvíld á þeim stöðum, sem viðurkendir eru fyrir
hollustu. f
Loftslag í Saskatchewan nýtur viðurkenningar frá sjón-
armiði heilsunnar; á vetrum eru hressandi þurviðri, en
um sumar hlýtt og sólbjart. Heilbrigðisskýrslur leiða í
ljós, að hvergi í víðri veröld, er dánartalan lægri en í
þessu fylki.
Saskatchewan er ákjósanlegur staður fyrir þá, sem vilja
taka sér ánægjulega og hressandi hvíld eftir langvarandi
líkamlega og andlega áreynslu. Fáið ókeypis upplýsinga
bækling.
BUREAU OF PUBLICATIONS
Legislative Building, Regina.
Aldrei fyr hefir persónulegur sparnaður verið jafn
nauðsynlegur í sögu vorri. Hver sparaður dollar hefir
djúp áhrif á sókn stríðsins.
Til þess að buga óvininn, og flýta fyrir sigri, þarf
Veldið að hafa hraðvirkar og styrkar orustuvélar.
Slíkar vélar verða ekki bygðar án persónulegra fórna
— sjálfsafneitunar — spárnaðar.