Lögberg - 18.02.1943, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 18. FEBRÚAR 1943.
R U F U S
Efíir Grace S. Richmond
Þegar svar hans á endanum kom var, það
fult af sársauka.
“Þú veizt ekkert um hvað þú ert að biðja,
Nancy. Þú hefir enga hugmynd um, við hvað
eg hefi að stríða. Þú telur þér trú um, að mig
vanti ekkert annað en viljann til að vinna og
verkefnið. Mig vantar meira. Eg hefi ekki —
starfshæfileikana. Það er sá beizki sannleikur.
Hefði eg gert rétt, þá hefðum við frelsað líf
Kúfusar.”
Síðustu orðunum nærri því hvíslaði hann,
en Nancy heyrði þau. Hún hallaði sér að hon-
um og tók með hlýrri hendinni um hans köldu
hönd. “Sannarlega gerðir þú það sem var rétt!”
sagði hún í blíðum en ákveðnum róm. “Dr.
Mac Farland sagði að þú hefðir gert það, sem
hægt var að gera.
“Hann varði mig — honum fanst það ekki
gera mikinn mismun, hvort munaðarlaust barn,
afkvæmi vesalings foreldra, lifði eða dæi —
nema hvað þig snerti, Nancy. En það hefði
verið hægt að bjarga honum. Það voru mögu-
leikar, hefði rétt verið að farið.”
“Dr. Mac Farland hefði gefið ráðleggingar
um það, ef honum hefði komið þær til hugar,”
sagði Nancy áköf.’
Bruce hristi höfuðið. “Hann lét mig algerlega
um það. Hann var á því máli, að það gerði
mér gott að vera einn um það. Hann hafði
heldur engan áhuga fyrri bata barnsins. En
hefði eg verið hæfur, þá hefði eg fundið það
ráð, sem dugði. Eg var of sljór til þess að
muna eftir nýfundnum aðferðum. Hæfileikinn
horfinn — og kemur aldrei aftur. Það er búið
með mig sem lækni. það er alt og sumt. Þrjátíu
og sex ára! Og þú vilt, að eg taki að mér
sjúkrahús- Þó þar væru einungis veikir kettir,
j^á gæti eg ekki verið læknir þeirra.”'
“Þrjátíu og sex ára! Ertu ekki eldri? Átta
árum eldri en eg. Eg hugsaði —
“Eg býst við að þú hafir haldið, að eg væri
fimtíu ára. Útlit mitt bendir til þess, er eg
viss um. Nú sér þú, hvers vegna María frænka
og systir Barbara töldu það glapræði, að þú
dveldir hjá ungum og fjörugum náunga lík-
um mér. Eg er unglingur, og þar að auki ekki
einu sinni móðurbróðir þinn.”
- Aftur varð þögn. Nancy sneri höfðinu við
og starði inn í eldinn. Hún tók fyr til máls.
“Þá verð eg að-fara í burtu og sleppa öllum
mínum ráðagerðum,” sagði hún, hrygg í bragði,
“taka Davíð og Ester með mér og skilja þig
eftir með þessar fölsku hugmyndir um sjálfan
þig, aðgerðarlausan það sem eftir er æfinnar.
Og alt af því, að þú vilt ekki reyna. Þú vilt
ekki einu sinni gera tilraun. Ef þú einungis
vildir reyna, þó að það mishepnaðist — það
finst mér fyrirgefanlegt. En að drukna, án þess
að reyna að bjarga sér — það er tæpast af-
sakanlegt, finst mér.”
“Nancy!” Hann rétti út hendina og greip um
handlegg hennar. “í hamingjubænum, segðu
þetta aldrei aftur! Loksins hefir þér tekist að
stinga mig, eins og þú ætlaðir þér í fyrstu.
Vertu kyr hér, í herrans nafni, og byrjaðu á
hverju því, sem þú vilt. Eg gef lyfjaávísanir,
sem enga þýðingu hafa. Þegar meira liggur
við, kalla eg á annan lækni. Eg drukna eigi
að síður, en þú skalt hafa ánægjuna af að
sjá mig hanga í björgunarkaðli þínum til hins
síðasta. Svona! Nú — ertu þá ekki ánægð?”
Hann hallaði sér aftur á bak í saólnum. Hann
dró andann djúpt. Hönd hans skalf. Nancy refs
á fætur og beygði sig yfir hann. Hún var
komin að því að kalla á Pat, þegar hann gat
komið í veg fyrir það.
“Það er ekki annað en taugarnar,” sagði
hann og röddin skalf. “Taugaóstyrkur, eins og
kona. Gerðu ekki lítið úr mér, með því að
kalla á hjálp, ofan á alt annað. — Aðeins þetta
vil eg að þú vitir. Þú talar um, að drukna
aðgerðarlaus. Það hefir þurft töluvert hugrekki
til að halda lífinu áfram, með alt það við
hendina, sem þurfti til að gera enda á því. Það
gerir lífið framundan engu glæsilegra, að mér
finst, að eiga í vændum að fleiri Rúfusar taki
sitt síðasta andartak undir mínu húsþaki. En
sért þú sannfærð um, að rétt sé af stað farið,
hvað sem svo tekur við.”
“Eg er sannfærð um það,” sagði hún ákveðin.
“Okkur mun ekki mistakast.”
XL.
Bruce lá vakandi marga stundina nætur þær,
scm í hönd fóru. Hann gerði sér grein fyrir,
hverju hann hefði lofað og — hvað það þýddi
fyrir hann — nokkuð, sem Nancy Ramsey ekki
skildi. Það var ekki það, að hafa undir þaki
sínu nokkra aðra veslings Rúfusa, sem gæfu
þar upp andann. Það var að halda það út, að
horfa á Nancy lifa lífi sínu svona nálægt sér.
Því gat enginn neitað, að það kostaði meira
en meðalmanns átak, að drukna ekki í þeirri
elfu.
XLI.
Patrick Spense og frú Coon talast við:
Pat: “Svo frú Ramsey og börnin eiga að
vera áfram hjá okkur, frú Coon. Eg á von á
því að þú sért, eins og þú ert vön, frá þér af
fögnuði.”
Frú Coon: “Það stendur nú á sama um mig,
Patrick Spense.”
Pat segir undrandi: “Eg skyldi segja það.
Væri nú ekki gaman, ef við gætum öll látið
okkur líða vel saman?”
Frú Coon: “Hver segir, að við getum það
ekki?”
Pat segir, um leið og hann gengur alt í
kring um hana og mælir hana með augunum
á allar hliðar: “Hefir nú eitthvað komið fyrir
þig í nýitf Mætti eg vera svo djarfur að
spyrja?”,
Frú Coon: “Eg veit nú ekki hvað það er, sem
þú vilt ekki vita. Og — þar sem eg veit að
þú hættir ekki að spyrja, fyr en þú færð að
vita það, þá er eins gott, að eg segi þér strax.
Við frú Ramsey töluðum saman.” •
Pat: “Hæ, hó!” Meira vildi hann ekki segja.
Frú Conn heldur áfram mjög dræmt: “Við
gerðum samninga okkar á milli. Til eru þeir
hlutir, sem maður getur ekki gert endurgjalds-
laust, og sem ekki er rétt að biðja neinn að
gera, nema fyrir borgun.”
Pat gat rétt stilt sig um að láta ekki sjást
hæðnissvip á sér, en sagði með hluttekningu:
ó! Einmitt það.”
Frú Coon: “Þú þekkir ekki til þess, Patrick
Spense. Það er ýmislegt, sem ekki verður borg-
að með peningum. Eg hefi sjálf eignast börn.”
Pat: “Hefir þú átt börn! Eg vissi það ekki.”
Frú Coon: “Hvernig ættir þú að vita það.
Eg átti tvö. Eg misti þau bæði.”
Hið írska hjarta Patricks hrærðist til með-
aumkvunar: “Nei, en hvað það er bágt.”
Frú Coon: “Þá var eg fátæk. Eg gat ekki
séð um þau eins og þurfti. Og að horfa svo
upp á alt það óhóf og óþarfa umhyggju fyrir
þessum bjálfa, sem auðsjáanlega gat ekki lif-
að, það var erfitt —— Hún lauk ekki við
setninguna. —
Patrick, blíður í rómnum: “Eg veit það, frú
Coon, það hlaut að vera erfitt. Það er stundum
slæmt, að við erum svo fáfróð hvert um ann-
að. Vissum við meira, mundum við ekki dæma
svo hart.”
Frú Coon, um leið og hún kyngdi bitanum í
hálsinum: “Börnin, sem frú Ramsey kom með
að sýna mér, minna mig á börnin mín litlu.”
Patrick hugsaði með sjálfum sér: “Hamingj-
an góða! Þau hljóta að hafa átt fallegan föður,”
—en upphátt sagði hann: “Þessi tvö börn eru
yndisleg.”
Frú Con: “Það er gott fyrir hana að hafa
börnin til að annast um. Hún hugsar þá minna
um fötin sín.”
Pat lét sem hann heyrði þetta ekki, en sagði:
“Eg held að majórinn hafi gott af að hafa þau
óll í kringum sig.”
Frú Coon: “Getur verið. Tíminn sker úr því.”
Pat afréð nú, að fara ekki lengra út í þessa
sálma. Hanm þóttist vita, að það væri ekkert
smáræði, sem frú Ramsey hefði boðið frú
Coon, til þess að svo mikil breyting hefði alt
í einu orðið á henni. — Hvað hann sjálfan
snerti, hafði honum ekki verið boðin nein kaup-
hækkun. Hann hugsaði með sjálfum sér, að
hann mundi ekki hafa þegið neina kauphækk-
un, þó það héfði verið boðið.
Pat segir við sjálfan sig: “Það er meira
gaman að vinna verkin af kærleika til hús-
bændanna heldur en að hugsa um, hvað mað-
ur muni fá fyrir þau. Frú Coon veit þetta
ekki. Hver veít, nema henni lærist það.” Um
hafsins. Þegar þangað kom, tók hann bifreið,
hugleiðingum, burstaði hann skó læknisins og
hætti því ekki fyr en þeir gljáðu svo, að það
lá við að hann sæi sig í þeim.
XLII.
Humphrey Oliver hafði verið burtu í hálft
annað ár. Þennan tíma dvaldi hann í Kína.
Hann hafði ferðast um landið þvert og endi-
langt, til að kynna sér það; að því búnu settist
hann að í Peking, til þess að gera sér gagn
að því, sem hann hafði kynst. Hann þekti
ýmislegt betur en Kínverjar, þeir, sem hann
kyntist í hinum gömlu dúkaverzlunum þeirra.
Nú var hann kominn aftur. Þegar hann
hafði gert upp ýmsar áríðandi sakir í San
Fransisko, beið hann ekki boðanna, heldur tók
hraðlest og hélt þvert yfir á strönd Atlans-
hafsins. Xegar þangað kom, tók hann bifreið,
lét farangur sinn í hana og ók beina leið heim
t;l dr. Lyn Bruce. Það var ekki sjaldan, sem
hann hafði gert þetta, og komið þannig að
óvörum.
Þegar bifreiðin ók upp að húsinu, varð hún
að staðnæmast fyrir aftan stóra, skrautlega
bifreið, sem stóð í vegi þeirra. Oliver sá, þegar
hann var kominn út, að ungur maður í hvít-
um jakka kom frá húsinu og tók á móti litlum
líkama, sem honum var réttur úr bifreiðinm,
og bar hann heim að húsinu. Fyrir ofan höfuð
barnsins sá Oliver inn í blá, írsk augu. Pat
snéri sér að honum með gleðibragði.
“Hvað er þetta! Er herra. Oliver kominn!”
hrópaði hann. Oliver gekk til hans.
“Hvernig líður þér Pat? Ertu að bæta við
börnum?”
“Já, herra. Frú Ramsey fór með sex þeirra
í ökuför.”
Oliver varð litið framan í Nancy, þar sem
hún sat hjá ökumanninum. Alt í kringum hana
voru smá andlit, sum föl, önnur rjóð.
“Hvernig í ósköpunum stendur á öllu þessu?”
hrópaði hann. Hann gekk til Nancy, til að
ná í hönd hennar, og til að athuga hana nánar.
Helmingi yndislegri gn áður, var sá dómur,
sem hún fékk í huga hans. Þar að auki var
eitthvað nýtt við hana. Ekki eins ungleg. Full-
orðinslegri og fyrir það geðþekkari. Hamingjan
skein úr svipnum. Það leit út fyrir, að ekkert
veitti henni meiri ánægju, en að aka út með
fallan vagn af kryplingum.
“Við vorum í skemtiför, herra Oliver, —■
og komum mátuléga snemma heim, til þess
að bjóða yður velkominn. En hvað dr. Bruce
verður glaður! Við höfum ekkert annað en
dálítið horn handa yður að hreiðra um yður
i, en þér látið það ekki fá á yður.”
“Fá á mig! Nei, það megið þér ekki halda.
Lofið mér að hjála yður. Hvert þeirra get eg
trkið?”
“Litlu Nelly O’Reilly”, sagði Nancy, um leið
og hún benti á brosandi barn, sem hafði járn-
bálk um fótinn. Oliver tók hana í fang sér. Þau
gengu saman upp stíginn og Nancy leiddi lítinn
dreng með dökk gleraugu.
“Þetta er stór-merkilegt, já, mjög dásam-
lcgt,” sagði Oliver, þegar þau fóru inn um
dyrnar. “Eg heyrði eitthvað um þetta. En Lynn
skrifar ekki löng bréf; og eg held það hljóti
að vera tíu mánuður síðan eg fékk bréf frá
honum. Hvernig líður gamla manninum? En
þá í hjölastólnum, býst eg við — engin von
um bót á því? En starfandi — hann hefir
hjálpað yður, annars hefðuð þér ekki komið
öilu þessu í verk?”
“Nú skuluð Jaér sjálfur sjá. — Þarna eru
þau, ungfrú Lane; þau hafa skemt sér ljóm-
andi vel.” Nancy afhenti hjúkrunarkonunni
börnin, sem fór með þau upp á loft. — Þegar
þau komu að skrifstofudyrunum, kom önnur
hjúkrunarkona þaðan út. Hún lokaði hurðjnni
á eftir sér.
“Er dr. Bruce að tala við einhvern, ungfrú
Barton?”
“Það var komið með barn frá Malden, meðan
þér voruð í burtu. Dr. Mac Farland er líka
inni.”
“Við skulum setja okkur inn í dagstofuna,
herra Oliver. Það verður sennilega ekki lengi.”
Nancy gekk á undan yfir í stofuna.
“En hvað andrúmsloftið er þrungið af dugn-
aði! Tvær hjúkrunarkonur og Pat á ferðinni.
Hvað eru börnin orðin mörg?”
“Þau eru ekki mörg — húsið er ekki stórt.
Þau eru ekki nema 27 núna. Við ætlum að
síækka húsið í haust, svo við getum að minsta
kosti tekið helmingi fleiri.”
Hann blístraði. “Lynn lítur ekki eftir þeim
öllum?”
Hún kinkaði kolli. “Dr. Mac Farland kemur
hér oft, en þetta er spítali doktors Bruce, og
hann sér hvern sjúkling daglega. Vinkona
mín, dr. Katrín Ferris, kemur hér eins oít
og hún getur, en hún hefir mjög mikið að
gera annarsstaðar. Við höfum fjórar hjúkrunar-
konur og þrjár stúlkur við matinn, en frú Coon
er ráðskonan. Pat er vinnumaðurinn og vika-
pilturinn.”
“Frú Coon! Þér ætlið þó ekki að telja mér
trú um, að það gargan sjái um mat handa
þessum fjölda?”
Nancy hló. “Frú Coon er sannarlega dugleg
á sínu sviði og hefir engan yfir sér. Og svo
er hún bezti vinur barnanna.”
Humphrey leit á hana alvarlegur. “Hætt-
ið nú. Þér eruð göldl’ótt, ef þér hafið getað
komið þessu til leiðar. Hvernig hafið þér
annars getað komið þessu af stað?”
Um það leyti, sem Nancy hafði svarað öll-
um þessum spurningum, heyrðist gengíð um
forstofuna, eins og farið væri með sjúkling-
inn, sem var hjá lækninum. Pat var að bera
hann þangað, sem hann átti að vera. Nancy
flýtti sér að hugga sjúklinginn, sem var mjög
hnugginn. Hún gekk því næst aftur inn til
Olivers og fylgdi honum að skrifstofuhurðinni,
opnaði hana og hrópaði: “Hér er nýr sjúkling-
ur, dr. Lynn.” Hún hratt lítið eitt á eftir
Oliver, til þess að flýta fyrir honum að kom-
ast inn. Hún stóð í dyrunum og gaf gætur að
því, sem fram fór.
Há og grannvaxin mannvera kom á móti
þeim og studdist við hækjur. Augun lágu
djúpt í mögru andlitinu, sem var með brún-
um, hraustlegum litarhætti. Djúp rödd sagði
alúðlega: “Hamingjunni sé lof! Olly, ert þú
kominn?” >
“Lynn!” Humphrey Oliver var í fyrsta skifti
á æfi sinni orðlaus eitt augnablik. Hann stóð
og starði á vin sinn, en Bruce, sem skildi
undrun hans, kinkaði kolli.
“Það er eg og enginn annar! Skrifaði eg
þér ekki, að Jim Mac Farland hefði gert krafta-
verk á mér, að koma mér til að ganga við
hækjur?”
“Mér var ekkert skrifað um það. Þó eg hefði
verið við Suðurpólinn, þá hefði eg sent þér
skeyti samstundis og eg hefði vitað það. Eg er
svo glaður, að eg veit tæpast, hvað eg á að
segja.”
“Þú þarft ekki að orðlengja það meir. Sestu
niður og segðu mér eitthvað um sjálfan þig.
Nancy —” Bruce leit til hennar, þar sem hún
stóð brosandi í dyrunum — “við getum auð-
vitað lofað honum að vera?”
“Auðvitað, eins lengi og hann vill vera hjá
okkur.”
“Látið mig hafa hvítan léreftsjakka, þá verð
eg hér um aldur og æfi.”
“Það efast eg nú um,” sagði Bruce. og nú
hló hann.
Nancy yfirgaf þessa tvo hamingjusömu menn.
Dr. Bruce hafði unnið meira en hans veiku
kraftar leyfðu, nú upp á síðkastið. Nancy varð
því fegin, að hann hvíldi sig, og það í félags-
skap vinar síns, sem honum var svo ljúft að
vera samvistum við.
Eftir gtundarkorn fóru þau öll upp á loft.
Pat varð að bera dr. Bruce. En þegar upp var
komið, gekk hann við hækjurnar. Oliver gekk
um sjúkrastofurnar, hverja eftir aðra, og í
þeim voru börn í rúmum, í hjólastólum og við
hækjur, og öll tóku þau brosandi á móti lækn-
iuum sínum og fallegu konunni og gesti þeirra.
Oliver hélt áfram að segja “framúrskarandi”,
með mismunandi hljóðfalli, til þess að láta
undrun sína í ljós. En ekkert var honum eins
mikið undrunarefni og Bruce vinur ’nans og
sú breyting, sem á honum var orðin.
“Það er engin uppgerð — hann getur ekki
um annað hugsað en þau, er það ekki satt?”
hvíslaði hann að Nancy, þegar Bruce nam
staðar til að hugga lítið barn, sem hafði rifið
mynd í sundur.
“Já, það er alveg rétt,” hvíslaði Nancy aftur
að honum. “Hann hugsar um fátt annað og
minst af öllu um sjálfan sig. Og þau næstum
dýrka hann.”
“Það hljóta þau að gera, eins og hann er
núna. Þér h'afið frelsað líf hans, frú Ramsey.”
Hún hristi höfuðið. “Eitthvað máttugra en eg
er, gerði það.”
Oliver leit á hana, og honum hitnaði um
hjartaræturnar, sem þó voru heitar áður. Hann
var staðráðinn í því, að kvongast aldrei, og
honum var ljóst, að Nancy Ramsey var hon-
um ekki ætluð — enda óhugsanlegt, að henni
dytti hann nokkurntíma í hug í því sambandi;
eigi að síður dáðist hann að henni, án nokk-
urra eigingjarnra tilfinninga. Alt, sem í hans
valdi stóð, mundi hann hafa gert fyrir hana,
Bruce hafði trúað Oliver fyrir því, að Nancy
legði fram mestan hluta fjár þess, sem spítala-
haldið kostaði. Stóra húsið hennar í Denver
var búið að selja. Fyrir þá peninga var fyrir-
hugað að byggja viðbótarbyggingu spítalans.
Tekjur hennar voru miklar, og hún hafði lært
að fara viturlega með þær, án þess að spara.
Bruce hafði ráðið henni til að halda töluverðri
upphæð eftir fyrir sjálfa sig. Að öðru leyti
lét hann það afskiftalaust. Þau voru sameinuð
í áhuga fyrir málefninu. Tekjur voru engar,
aðeins útgjöld. En eigi að síður voru launin
ríkuleg, þó þau fyltu engar buddur. Ýmsir
gerðu gys að þeirri vitleysu, að læknir, sem
sjálfur var veikur, tæki að sér starf að vinna
af eintómum áhuga fyrir því, að bjarga lífi
barna, sem að öðrum kosti hefðu farið á mis
við læknishjálp, og hafa ekki annað að laun-
um en gleðina við að þjóna.
“Það, út af fyrir sig, að sjá fögnuðinn og
ákafann í svip Bruce, þegar hann hökti á
hækjum sínum fram og aftur meðal sjúkling-
anna, mundi geta sannfært mig um, að þetta
niuni vera fyrirhafnarinnar vert. Getið þér
ekki látið mig gera einhver smávik, eins og
Fat, frú Ramsey, þó ekki væri annað en að
horfa á,” sagði Oliver og fullvissaði þau um
að sér væri alvara.
“Það er auðvelt. Þegar spítalinn verður
stækkaður, getur Pat ekki gert alt, sem gera
þarf. Það þarf að gæta garðsins — við ætlum
að hafa stóran garð handa börnunum að leika
sér í. Við þyrftum að hafa garðyrkjumann.
Getið þér tekið það að yður?” spurði Nancy
brosandi.
“Garð — garð? Hvar er hann nú? ekki hér
í miðjum bænum?”
“Mig furðar ekki þó að þér hafið gleymt
honum. Trén fyrir utan skrifstofugluggann
skyggja alveg á hann. Hann var allur í órækt
síðan amma mín, frú Bruce, dó. En nú höfum
við reynt að koma hbnum aftur til. Komið og
sjáið hann. Nokkur börn eru að leika sér þar
núna.”
Hún fór á undan út um hliðardyr í gangin-
um. Oliver flautaði lítið eitt, þegar hann leit
yfir garðinn. Þarna voru blómabeð, götur og
grasfletir, umgirt af húsveggjum nágrannanna.
Fjögur börn og tveir hundar voru að leika sér
spölkorn niðri í garðinum. Þau komu öll heim
að húsinu, þegar hurðin opnaðist og þau sáu
Nancy.
“Hér eru Davíð og Ester,” sagði Nancy um
leið og hún breiddi faðminn út, til þess að
taka á móti ljóshærðu stúlkunni, sem þaut í
fang hennar.