Lögberg - 10.06.1943, Page 1

56 ÁRGANGUR
HELZTU
STJÓRNARBYLTING
í ARGENTÍNU.
Síðastliðinn föstudag fór fram
í Argentínu stjórnarbylting með
svo skjótum atburðum, að megin
þorri þjóðarinnar vissi í raun
og veru ekki um hvaðan á sig
stóð veðrið, fyr en alt var um
garð gengið.
Er hinn fráfarandi forseti lýð-
veldisins, Ramon S. Castillo,
komst á snoðir um hvað á seiði
var, hypjaði hann sig þegar á
brott, ásamt fimm af ráðherr-
um sínum, og létti eigi för
sinni fyr en komið var til
Montedvideo í Uruguay. Að því
búnu tókst foringi uppreisnar-
manna, Arturo Rawson, völd á
hendur og gerði tilraun til nýrr-
ar ráðuneytismyndunar; sú við-
leitni hans fór brátt út um þúf-
ur, og varð hann því að leggja
niður völd, völdunum hélt hann
í aðeins tuttugu og átta klukku-
stundir; fól hann þá samverka-
manni sínum í uppreisninni,
Pedro Ramierz hershöfðingja,
myndun nýs ráðuneytis, hvernig
svo sem honum kann að reiða
af. Líklegt þykir að hin nýja
stjórn Argentínu, verði hlið-
hollari málstað sameinuðu þjóð-
anna en Castillo stjórnm var.
♦ ♦
FLUGSLYS.
Þann 3. þ. m., var það gert
heyrin kunnugt í London, að
brezk fólksflutningaflugvél hefði
farist á leið frá Lisbon til Lund-
úna; flugvél þessi hafði innan-
borðs 13 farþega, og síðustu
fregnir af henni voru þær, að
óvinaflugvél elti hana á rönd-
um; meðal þeirra, sem létu líf
sitt í flugslysi þessu, var kvik-
myndaleikarinn nafntogaði,
Leslie Howard.
♦ ♦ ♦
KVÆÐI EFTIR DR. BECK í
MERKU RITI.
Kvæðið “Salute to Norway”
(Kveðja til Noregs), sem dr.
Richard Beck orti í fyrra vor í
tilefni af komu Ólafs ríkiserf-
ingja Norðmanna og Mörthu
krónprinsessu til Grand Forks,
og birt var á sínum tíma hér
í blaðinu, hefir verið prentað í
vorhefti hins merka timarits
Poet Lore, sem gefið er út í
Boston í Bandaríkjunum. Er
þar um að ræða eitt hið kunn-
asta bókmentarit í landi þar.
Kvæðið skipar heiðursrúm í
nefndu hefti ritsins; er þar
fremst alls lesmáls.
Rit þetta hefir áður flutt
greinar eftir dr. Beck, meðal
annars ítarlega ritgerð um Ein-
ar H. Kvaran rithöfund. Þar
hafa einnig komið hinar vönd-
uðu ensku þýðingar frú Jakob-
ínu Johnson á “Lénharði fógeta”
og “Galdra-Lofti”.
♦ ♦ ♦
ÁRÁS Á ÍTALSKA
HERSKIPASTÖÐ.
Á sunnudaginn fluttu útvarps-
stöðvar þær fregnir vítt um
heim, að amerískir flugdrekar
befðu gert stórícostlega sprengju
árás á ítölsku herskipastöðina
við La Spezia, og valdið þar
skemdum á þremur stærsti}
skipum ítalska flotans; nú er
það síðar komið á daginn, að
ekkert af sprengjunum kom nið-
ur það nálægt áminstum her-
skipum, að þau sakaði hið
minsta.
FRÉTTIR
KOLAVERKFALLI LOKIÐ.
Hinu almenna verkfalli, sem
hófst í kolanámum Bandaríkj-
anna í byrjun fyrri viku, er nú
að minsta kosti til bráðabyrgða
lokið; vinna hófst í námunum á
ný á mánudagsmorguninn var.
Það var Roosevelt forseti, sem
skarst í leikinn, og fékk því til
leiðar komið, að námumenn hófu
vinnu upp á von um verulegár
kjarabætur í náinni framtíð.
♦ ♦
DR. ALLAN ROY DAFOE.
Á miðvikudaginn þanri 2. þ.
m., lézt á sjúkrahúsi í North
Bay, Ont., Dr. Allan Rov Dafoe
sextugur að aldri, sá, er tók á
móti Dionne fimmburunum, og
heimsfrægð hlaut vegna ráð-
stafana við uppeldi þeirra; fimm
burasysturnar eru nú níu ára
að aldri, og má svo að orði
kveða, að þeim hafi í rauninni
aldrei orðið misdægurt.
Dr. Dafoe var fæddur í Madoc,
sem liggur um 25 mílur norður
af Belleville, 29. maí, 1883. Hann
lagði fyrir sig læknisfræði eins
og faðir hans hafði gert, og að
loknu fullnaðarprófi, settist
hann að sem héraðslæknir í
þorpinu Callander, og í því um-
hverfi vitjaði hann sjúkra oft
og einatt fyrir lítil laun, í sam-
fleytt 27 ár, elskaður af sam-
ferðasveit sinni.
Eftir að Dr. Dafoe hlotnaðist
víðfrægð, stóðu honum opih
embætti við margar hinna víð-
þekktustu læknastofnana; hann
hafnaði öllum slíkum tilboðum,
og kvaðst ekki geta hugsað til
þess, að' slíta sig upp frá
Callander.
•f ♦
TVÖ SKIP REKAST Á
83 AF SKIPVERJUM FARAST.
Nýlega vildi það slys til, að
tvö amerísk flutningaskip rák-
ust á, og fórust bæði, skamt frá
ströndum Bandaríkjanna, að því
er óljósar fregnir herma; annað
skipið var hlaðið sprengiefni, en
hitt vab allstórt olíuflutninga-
skip; samtals höfðu skip þessi
innanbo/rðs 150 rTianns, og af
þeim týndu 83 lífi; þeir, sem
björguðust af, komu á land í
Norfolk, Virginia.
♦• ♦ •*■
EGGJANEYZLA.
Landbúnaðarráðherrann, Mr.
Gardiner, hefir skorað á cana-
disku þjóðina að minka eggja-
neyzlu sína næstu vikurnar,
vegna þess hve kröfur frá sam-
einuðu þjóðunum um auknar
eggjabyrgðir á hinum ýmsu víg-
stöðvum, verða háværari frá
degi til <3ags.
♦ ♦ 4-
ÞINGKOSNINGAR
í SUÐUR-AFRÍKU.
Forsætisráðherra Suður-Afr-
íku sambandsins, Smúts mar-
skálkur, hefir formlega tilkynt^
að almennar kosningar til þjóð-
þingsins þar í landi, fari fram
þann 7. júlí næstkomandi. Mr.
Smuts átti áhrifamestan þátt í
því, að sameina þjóð og þing
um hluttöku í núverandi heim-
styrjöld á hlið sameinuðu þjóð-
anna, þrátt fyrir bitra and-
spyrnu af hálfu Gen. Herzog
fyrverandi forsætisráðherra og
þeirra, sem honum fylgdu að
málum. Stjórn sú, sem Mr.
Smuts veitir forustu, er einkum
byggð á samvinnu hins svo-
nefnda Domionion flokks og
verkamannaflokksins. Mr.Smuts
hefir lýst yfir því, að báðir
þessir flokkar gangi til kosninga
í
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 10. JÚNÍ 1943.
NÚMER 23
í sameiningu einhuga um það,
að vinna sem ein sál að fulln-
aðarsigri sameinuðu þjóðanna i
yfirstandandi hildarleik; aðal-
flokkur stjórnarandstæðinga
nefnir sig fullveldisflokk Suður-
Afríku.
Dánardœgur
Á miðvikudaginn í vikunni
sme leið, varð bráðkvaddur að
heimili sínu hér í borginni, Guð
mundur leikhússtjóri Christie,
70 ára að aldri. Guðmundur var
hinn mesti skýrleiksmaður, fróð-
ur um margt og hverjum manni
vinfastari; auk ekkju sinnar og
uppeldissonar þeirra hjóna, læt- ,
ur Guðmundur eftir sig tvo
bræður, þá Jónas lækni Krist-
jánsson í Reykjavík og Jóhannes
verzlunarmann í Winnipeg.
Kveðjuathöfn yfir Guðmund
fór fram frá Bardals fyrir há-
degi á mánudaginn, undir for-
ustu séra Philips M. Péturssonar,
en þaðan var líkið flutt norður
til Gimli og jarðsett í Gimli
grafreit, að afstöðnum kveðju-
málum í sambandskirkjunni þar
í bænum. . /.
* * *
Nýlega lézt hér í borginni,
Bjarni Þorsteinsson skáld og
ljósmyndasmiður frá Höfn í
Borgarfirði eystra, því nær
75 ára að aldri, gáfumaður mik-
ill, og sérstakt prúðmenni í
framgöngu; hann lætur eftir sig
fimm fulltíða, einkar mannvæn-
leg börn. Bjarni heitinn átti
lengi heima í Selkirk, en var
síðustu fimm ár ævinnar til
heimilis hjá Jóni raffræðing syni
sínum í Norwood.
Útför Bjarna fór fram að við-
stöddu fjölmenni frá lútersku
kirkjunni í Selkirk á laugar-
daginn var, þar sem séra Valdi-
mar J. Eylands flutti hin feg-
urstu kveðjumál, og stýrði út-
fararsiðum í Mapleton grafreit.
Rev. Evans, prestur presbytera
safnaðarins í Norwood, flutti
einnig bæn við gröfina.
♦ ♦ ♦
Eysteinn Árnason, skólastióri
í Riverton, lézt á miðvikudag-
inn í fyrri viku, eftir langvar-
andi vanheilsu; hann var mað-
ur um fimmtugt, ættaður úr
Borgarfirði eystra. Eysteinn var
hið mesta valmenni, og hafði
aflað sér hins bezta orðstírs fyr-
ir ágæta kennarahæfileika.
Hann var kvæntur Helgu Jóns-
dóttur frá Sleðbrjót, hinni mestu
ágætiskonu, er lifir mann sinn,
ásamt börnum þeirra hjóna á
ungþroskaskeiði. Systkini Ey-
steins eru þau Hildur, kenslu-
kona í Árborg, og Sigurður tré-
smiður í Chicago.
Útför Eysteins skólastjóra fór
fram í Riverton að viðstöddu
miklu fjölmenni á laugardaginn
var. Séra Sigurður Ólafsson
jarðsöng.
♦ ♦ ♦
Síðastliðinn sunnudag lézt á
almenna sjúkrahúsinu hér í borg
inni, Kristján Stefánsson tré-
smiður, því nær 69 ára að aldri;
hann var fæddur á Hallbjarnar-
stöðum á Tjörnesi í Suður-Þing-
eyjarsýslu, og kom urigur hingað
til lands; hann var maður
prýðisvel að sér og djúpúðgur í
hugsun; meginhluta æfi sinnar
hafði Kristján heitinn átt við
heilsulasleik að stríða, og varð
honum krabbamein að bana.
Konu sína misti Kristján fyrir
fáum mánuðum; hann lætur
eftir sig fimm mannvænleg börn
fjóra sonu og eina dóttur.
Útför Kristjáns fór fram frá
Sambandskirkjunni í dag. Séra
Philip M. Pétursson, jarðsöng.
í herþjónustu
Hannes M. Markússon, sonur
Magnúsar Markússonar skálds,
starfsmaður International Nickel
stóriðnaðarfélagsins í Sudbury,
Ont., í síðastliðin fimm ár, hefir
nýlega innritast í canadiska
flugherinn; hann er kvæntur
konu af canadiskum ættum, og
eiga þau tvö mannvænleg börn.
Hannes er þráðvelgefinn mað-
ur og vel menntur, og hefir
getið sér í hvívetna hinn bezta
orðstír fyrir dugna/5 og prúð-
mensku.
♦ ♦ ♦
Björn Jóhannsson frá Selkirk,
innritaðist í herinn þann 1. sept.
síðastliðinn, og hefir gefið sig
við æfingum í Brandon frá þeim
tírna; hann hefir lokið þar fulln-
aðarprófi, sem signaller í stór-
skotaliðinu. Mr. Jóhannsson er
fæddur í Piney og er 19 ára
að aldri; hann er sonur Gests
Jóhannssonar í Selkirk.
♦ ♦ ♦
Harold E. Lindal, 513 Furby
Street, Winnipeg, sem stundað
hefir fótgönguliðsæfingar í
Three Rivers, Quebec, er nú að
búa sig undir Lieutenantstöðu
við Shilo herbúðirnar í Mani-
toba.
Þjóðrœknisfélagið
safnar fé í herbergi í
stúdentagarðinum
Fulltrúaráð Þjóðræknisfélags-
ins hefir ákveðið að hefja
fjársöfnun á meðal meðlima fé-
lagsins og annara, er vilja stuðla
að því að treysta böndin á milli
Islendinga vestan hafs og austan
með það fyrir augum að félagið
geti greitt fyrir eitt herbergi í
nýja Stúdentagarðinum og á-
riafnað það til afnota íslenzkum
stúdentum frá Vesturheimi.
Þessar gjafir hafa þegar bor-
ist;
Jóhannes J. Reykdal verk-
smiðjueigandi Þórsbergi kr. 500.
ásamt loforði um húsgögn í her-
bergið. Geir Thorsteinsson út-
gerðarmaður kr. 500. Kveldúlfur
h.f. kr. 1000. Tryggvi Ófeigsson
framkvæmdaVstjóri kr. 1000.
Þeir sem vilja styðja þessa
hugmynd, eru vinsamlega beðn-
ir að tilkynna gjafir sínar til
einhvers af stjórnarnefndar-
mönnum félagsins.
Bandalag lúterskra
kvenna
Bandalag Lúterskra kvenna
hefir nú í nokkur ár starf-
rækt námsskeið í kristilegri
fræðslu fyrir ungmenni. Hef-
ir það starf blessast vél og náð
miklum vinsældum meðal al-
mennings. Bandalagið leigði í
sumar sem leið, United Church
Camp við Rock Lake; en hin
árin Can. Sunday school mission
camp við Winnipegvatn. Leigan
þar heíir verið afar há, $12 á
dag, og plássið aðeins fáanlegt
á óhentugum tíma sumarsins.
Það var því auðséð að fram-
tíðarstarf þessa mikilvæga fyr-
irtækis varð best trygt með því
að Bandalagið gæti eignast sinn
eigin “Camp”, sem fyrst. á
þingi 1941 var kosin nefnd til
þess að líta eftir landspildu með
fram Winnipegvatni á milli
Árnes og Winnipeg Beach; var
nefndinni gefin full heimild til
að kaupa blett, sem álitinn væri
hæfilegur.
Aðallega vakti fyrir nefnd-
inni að plássið væri; 1. Á þessu
tiltekna svæði, ekki of langt
frá Gimli, né heldur of nálægt
þeim fjölmenna baðstað. 2. Að-
laðandi sumardvalarstaður, fjar-
an slétt og vatnsbotninn hvorki
grýttur né leirugur. 3. Með því
verði sem Bandalagið sæi sér
fært að greiða. \
Á þessu svæði milli Árnes
og Winnipeg Betch er nú mjög
lítið eftir af landi til sölu sem
er vel til fallið fyrir hinn um-
rædda camp. Nefndin hefir lagt
á sig mikið verk og marga
snúninga og hefir skoðað svo
að segja óteljandi landbletti. En
við flesta þeirra hefir verið eitt-
hvað ábótavant.
Nú hefir samt tekist að festa
kaup á fimm ekrum af landi
tvær mílur suður af Árnesi,
með mjög góðum kjörum. Er
þetta eini bletturinn, sem full-
nægir þeim skilyrðum sem
nefndin hafði sett sér. “Hálfnað
er verk þá hafið er”, og var
það mjög ánægjulegt fyrir
nefndina að geta tekið þetta
fyrsta nauðsynlega spor einmitt
nú, svo að þing Bandalagsins,"
sem nú fer í hönd, geti gert
ákveðnar ráðstafanir í málinu.
Bandalagið treystir á stuðning
og áhuga almennings svo að
þessi hugsjón til eflingar krist-
indóms- og menningarmálum
megi verða að sigursælum virki
leika. Ýms félög og einstakling-
KOSINN í STJÓRN
EIMSKIPAFÉLAGS ÍSLANDS.
Árni G. Eggertsson, K. C.
Samkvæmt símskeyti frá
Reykjavík síðastliðinn þriðju-
dag, var Árni G. Eggertson. K.
C., kosinn á aðalfundi Eim-
skipafélags íslands, sem hald-
inn var þann 5. þ. m., í fram-
kvæmdanefnd félagsins fyrir
hönd Vestur-íslenzkra hluthafa;
meðnefndarmaður hans vestan
hafs, er Ásmundur P. Jóhanns-
son, sem kosinn var til t.veggja
ára í fyrra.
Á aðalfundi félagsins síðast-
liðið ár, var Árni G. Eggertson
kosinn til að útenda tímabil
föður síns í stjórn félagsins,
sem þá var nýlátinn, en nú
hefir hann verið kosinn fyrir
tveggja ára tímabil.
ar haífa þegar sýnt velvilja
sinn og áhuga mað því að
senda tillög í námsskeiðssjóð
Bandalagsins.
Allir sem styrkja vilja þetta
fyrirtæki eru góðfúslega beðn-
ir um að senda tillög sín til
Mrs. H. F. Danielson, 869 Gar-
field St., Winnipeg, Fyrir allar
gjafir verður kvjttað með því
að prenta skrá yfir tillög í Lög-
bergi.
Guðrún Johnson.
FRÁ RÚSSLANDI.
Engar stórorustur hafa verið
háðar á Rússílandi undanfarna
daga. Þjóðverjar gerðu að vísu
allsnarpa loftárás á Leningrad
á þriðjudaginn, án þess þeim
yrði nokkuð til muna ágengt;
skærur nokkrar hafa átt sér
stað á Smolerisk vígstöðvunum,
sem litlu hafa breytt um við-
horf hernaðaraðilja.
Mbl. 4. apríl.
Á mynd þessari sézt liðsauki, sem Bretar höfðu komið á land við höfnina Bone. meðan
sókn sameinuðu þjóðanna í Norður-Afríku stóð sem hæzt yfir, eða skömmu áður en
Tunis og Bezerta gáfust upp.