Lögberg - 24.06.1943, Blaðsíða 1

Dr. Helgi P. Briem, aðalræðismaður
Eftlr prófessor Richard Beck.
Islendingum vestan hafs er
það vafalaust hugleikið, að vita
sem fyllst deili á þeim mönn-
um, sem landsstjórn íslands
skipar í ábyrgðarmestu fulltrúa-
Dr. Helgi P. Briem.
stöður sínar hér í álfu. Sendi-
herra íslands í Washington og
glæsilegum náms- og embættis-
ferli hans lýsti eg að nokkru
á sínum tíma hér í blaðinu, í
sambandi við fyrstu heimsókn
hans í byggðum vorum. Hér
verður í stuttu máli sagt frá
þeim manninum, er nú skipar
þá íslenzku fulltrúastöðu í
Bandaríkjunum, er næst gengur
áð virðingu og ábyrgð sjálfri
sendiherrastöðunni í Washing-
ton, en það er sess hins íslenzka
aðalræðismanns í New York
borg.
Á miðju sumri í fyrra urðu
mannaskipti í þeirri mikilvægu
stöðu. Agnar Klemens Jónsson,
er gengt hafði því embætti'við
hinn besta orðstír og reynst oss
Vestur-íslendingum um allt
hinn velviljaðasti, var kvaddur
heim til íslands til starfs í ut-
anríkismálaráðuneytinu þar. Að-
alræðismaður varð þá í hans
stað dr. Helgi P. Briem, prýði-
lega lærður maður með víðtæka
reynslu að baki í utanríkismál-
um, er skipaður hafði verið í
embættið í maí-mánuði í fyrra.
Eins og fyrirrennarar hans í að-
alræðismannsstöðunni, hefir
hann verið oss íslendingum í
Vesturheimi hinn vinveittasti og
sýnt virkan áhuga á þjóðræknis-
málum vorum og annari menn-
ingarviðleitni vorri.
Helgi Briem er maður ágæt-
lega ættaður og enn ur.gur að
árum. Hann er yngsti sonur
þeirra Páls amtmanns Briem og
Álfheiðar Helgadóttur konu
hans^, fæddur á Akureyri 18.
júní 1902; á hann því 41 árs
afmæli á föstudaginn núna í
vikunni. Eigi að síður á hann
yfir óvenjulega fjölbreyttan og
athafnamikinn mennta- og starfs
feril að líta.
Hann lauk stúdentsprófi á
Meinntaskiólanum í Reykjavík
í júní 1921, en prófi í hagfræði
og stjórnlagafræði .við háskól-
ann í Kaupmannahöfn' í janúar-
lok 1928; áður hafði hann stund-
að hagfræðinám á ýmsum há
skólum á meginlandi Norður
álfu; einnig dvaldi hann vetrar-
langt við nám í Oxford á Eng-
landi.
Að loknu hagfræðinámi í
Kaupmannahöfn hvarf hann
heim til íslands og gerðist starfs
maður ríkisstjórnarinnar, fyrst
sem endurskoðandi hjá sýslu-
mönnum og ritari milliþinga-
nefndar í skattamálum. 1 árs-
i
byrjun 1929 varð hann skatt-
stjóri og formaður niðurjöfnun-
arnefndar í Reykjavík, auk ann-
ara starfa, er hann hafði með
höndum, og hélt svo fram til
marz-loka 1930. Þá varð hann
einn af bankastjórum Útvegs-
banka Islands og jafnframt for-
maður yfirskattanefndar í
Reykjavík.
Með ársbyrjun 1932 lét Helgi
Briem af bankastjóraembættinu
og varð fiskifulltrúi á Spáni,
ítalíu og Portúgal; hófst með
þeim hætti starf hans í þágu
Islands erlendis. 1 febrúar 1935
varð hann fulltrúi (Attache) við
danska sendiráðið í Madrid og
rúmum tveim árum síðar full-
trúi við danska sendiráðið í
Berlín. Hann hefir verið ritari
og átt sæti í ýmsum samninga-
nefndum um verzlunarsamninga
við ítalíu, Spán og Þýzkaland;
auk þess hefir hann verið send
ur í ýmsan erindrekstur fvrir
íslenzka ríkið til Rússlands, Pól-
lands, Tékkóslóvakíu, Austur-
ríkis og Sviss. Hann hætti störf-
um í Berlín í febrúar 1940 og
starfaði um sumarið á skrifstofu
Sveins Björnssonar í Reykjavík
að undir búningi utanríkismál-
anna, en var sendur til Portúgal
í september það ár. Gengdi hann
fulltrúaembætti þar þangað til
hann var skipaður aðalræðis-
maður í New York, eins og fyr
greinir.
Helgi Briem er kvæntur
enskri konu, Doris Mildred
Parker að nafni, giftust þau í
Birmingham í júní 1929. Eiga
þau eina dóttur barna, Álf-
heiði Silvíu, kornunga.
Jafnhliða margþættum em-
bættisstörfum hefir Helgi Briem
fengist talsvert við ritstörf; hafa
ýmsar greinar og skýrslur eftir
hann birst í íslenzkum blöðum
og “Eimreiðinni”. Langmesta
og “Eimreeiðinni”. Langmesta
ritverk hans fram að þessu er
bók hans Sjálfstæði íslends 1809
(Byltingin 1809), sem Þjóðvina-
félagið gaf út 1936, en fyrir
hana sæmdi Háskoli íslands
hann doktorsnafnbót í heim-
speki í apríl 1938. Vannst höf-
undi eigi tími til að verja. rit-
gerðina fyrri vegna sendiferða í
þágu landsstjórnarinnar.
Bók þessi fjallar, eins og nafn-
ið bendir til, um byltingu þá,
sem varð á Islandi 1809, er
Jörgen Jörgensen, hinn danski
víkingur, gerðist þar um hríð
einvaldsherra. Safnaði höfundur
inn miklu efni í bókina vetur-
inn, sem hann dvaldi í Oxford,
með rannsókn á enskum heim-
ildum um Jörgensen og íslands-
för hans; hélt hann síðan áfram
að draga að sér efnivið í ritið á
söfnum í Kaupmannahöfn og
Reykjavík. Á Kaupmannahafnar
árum sínum samdi hann enn-
fremur ritgerð um Jörgensen og
hlaut fyrir hana verðlauri úr
sjóðnum “Gjöf Jóns Sigurðsson-
ar” 1927.
Bók dr. Helga Briem um
Jörgensen og byltinguna 1809
ber þess einnig órækan vott, að
hún er bygð á víðtækum og
traustum heimildum, því að hún
er að öllu leyti hin fræðimann-
legasta; í einu orði sagt: gagn-
merkt fræðirit um einkar at-
hyglisvert tímabil í sögu lands
vors. Hún er auk þess miög lip-
urlega skrifuð og hin læsileg-
asta
Eigi verða hér raktar niður-
stöður höfundar, en geta má
þess, að hann lítur svo á, að
ísland hafi um tíma verið sjálf-
stætt og fullvalda ríki árið 1809.
Bæta má því við, að í nýút-
komnu sumarhefti “The Arreri-
can-Scandinavian Review” ritar
dr. Helgi allítarlega og skemti-
lega grein um Jörgensen og æf-
intýri hans. (“King” Jorgen
Jorgensen).
Helga Briem hafa fallið í
skaut ýmsar heiðursviðurkenn-
ingar fyrir störf sín. Hann hef-
ir verið kjörinn bréfafélagi
nefndar Þjóðabandalagsins um
skattamál og heiðursfélagi Tax
Research Foundation í New
York. Þann 1. des. síðastliðinn
sæmdi landsstjórn íslands hann
Stórriddarakrossi Fálkaorðunn-
ar.
Þó að hér hafi verið stiklað
á stærstu steinum og frásögn-
in því næsta beinaber. gefur
hún eigi að síður nægilega vel
í skyn, að aðalræðismaður ís-
lands í New York er hæfur og
glæsilegur fulltrúi heimaþjóðar
vorrar. Er það einlæg ósk vor
landa hans, að framhaldandi
gifta megi fylgja störfum hans.
LÝKUR HÁSKÓLAPRÓFI.
Baldur F. Guttormsson. B. Sc.
Þessi gjörfulegi mentamaður,
er sonur þeirra Mr. og Mrs.
Josep Guttormsson, sem búsett
eru í Geysis-bygð í Norður
Nýja Islandi; hann útskrifaðist
í vor af Manitobaháskólahum,
sem Bachelor of Science í raf-
urmagnsverkfræði með ágætis-
einkunn. Baldur hefir stundað
nám sit með elju og ástundun,
og er óvenju fjölhæfur maður.
Samhliða barna- og miðskóla-
námi, lagði Ba|ld|ur stund á
hljómlistarnám, og hlaut árið
1936 A.T.C.M. skírteini; næstu
tvö ár stundaði hann kennslu í
píanóspili í Riverton, Árborg og
víðar við hinn bezta árangur.
Árið 1938 innritaðist Baldur
við Manitobaháskólann og vann
ári síðar “Association of Professi
onal Engineers of the Province
of Manitoba First Year Engine-
erjng” verðlaun. Hann hefir að
miklu leyti unnið fyrir sér sjálf-
ur meðan á háskólanáminu stóð.
Að afloknu háskólaprófi sínu
i vor, innritaði9t Baldur ■ í
canadiska sjóherinn sem Engi-
neering Offiver í R.C.N.V.R., og
dvelur við nám í Austur Cana-
da á Naval Engineering skóla.
KOSINN FORSETI
Á nýafstöðnu ársþingi evan-
geliska lúterska kirkjufélagsins,
sem haldið var að Mountain, N.
Dak., var séra Haraldur Sigmar,
kosinn til forseta.
Kirkjuþingið
Hið 59. ársþing Hins Evan-
geliska Lúterska Kirkjufélags
íslendinga í Vesturheimi var
haldið að Mountain, N.-Dak , þ.
18.—21. júní, og hófst með guðs-
þjónustu og altarisgöngu í
kirkju Víkursafnaðar á föstu-
dagskvöldið; en í þeirri sögu-
ríku, elptu íslenzku kirkju vest-
an hafs voru allir þingfundir
haldnir, enda er hún bæði rúm-
góð og vel í sveit sett. Margt var
kirkjugesta þetta fyrsta kvöld
þingsins, og sérstaklega ánægju-
legt, hve margir fulltrúar voru
þangað komnir, þrátt fyrir ýmsa
örðugleika á samgöngum, eink-
um hvað það fólk snertir, er
býr norðan landamæra. Bættust
þó enn fleiri fulltrúar í hópinn
síðar og fjöldi gesta víðsvegar
að, sumir langt að komnir.
Séra Valdimar J. Eylands pré-
dikaði við umrædda guðsþjón-
ustu, og var ræða hans hin
prýðilegasta að efni og flutn-
ingi; fjallaði hún um nauðsyn
þess þolgæðis, er byggist á
bjargi kristinnar trúar. Sóknar-
presturinn, séra Haraldur Sig-
mar, þjónaði fyrir altari og
stýrði altarisgöngunni með að-
stoð séra Sigurðar Ólagssonar.
Að lokinni guðsþjónustunni setti
séra Kristinn K. Ólafson, for-
%eti Kirkjufélagsins, þingið og
skipaði í fastar nefndir.
Þingfundir hófust síðan á laug
ardagsmorguninn með st.uttri
guðsþjónustu, er séra Guttormur
Guttormsson stýrði, en hann var
þingprestur að þessu sinni. Síð^
an flutti forseti ávarp sitt og
skýrslu, og var það hin athyglis
verðasta og skörulegasta greinar
gerð; rædt^i hann um afstöðu
kirkjunnar til hinna knýjandi
vandamálá vorra tíma jafnframt
því, sem hann lýsti starfi kirkju
félagsins á liðnu ári. Þá voru
lesnar skýrslur ritara, séra E.
H. Fáfnis, og féhirðis, herra S.
O. Bjerring, sem og ýmsar aðr-
ar skýrslur varðandi starfsemi
félagsins; bar allt þess vott, að
það stendur enn víða fótum og
hefir margþætt starf með höncf-
um, þó tímarnir séu um margt
hinir andvígustu og örðugustu
allri félagslegri starfsemi. Af
skýrslum sérstakra nefnda, er
fram komu á þinginu, má sér-
staklega nefna ágæta skýrslu
heimatrúboðsnefndar, er séra
Valdimar J. Eylands las. og hið
ítarlega álit nefndar þeirrar,
sem hafði með höndum endur-
skoðun á lögum félagsins og
lesið var af herra Hiálmari
Bergmann, K. C., lögfræðing.
Var hið nýja lagafrumvarp sam-
þykkt af þinginu. Mjög ánægju-
leg var skýrsla séra Runólfs
Marteinssonar um kirkjulegt
starf hans meðal Islendinga í
Vancouver, er sýnist spá góðu
um framtíðarstarf þar í borg.
Seinni partinn á laugardaginn
var þinghlé til þess að hlýða á
boðskap dr. R. W. Gerberding,
fulltrúa Sameinuðu Lútersku
kirkjunnar í Ameríku (The
United Lutheran Church in
America), er flutti hlýjar kveðj-
ur kirkjufélags síns og ágætt
mál um starfshætti kirkjunnar
á vorri tíð. Héldu þingfundir
síðan áfram til kvölds, en þá
var opinber samkoma, er fjöldi
manns sótti. Dr. Gerberding
flutti þar hið skörulegasta og
tímabærasta erindi um viðhorf
kirkjunnar til heimsmálanna og
starf kirkjufélags síns alment.
Dr. Richard Beck, er staddur
var á þinginu, ávarpaði það
með stuttri ræðu og flutti
kveðjur frá Þjóðræknisfélagi ís-
j lendinga í Vesturheimi. Forseti
Kirkjufélagsins las upp kveðji^
skeyti, er þinginu hafði borist
frá herra Thor Thors, sendi
herra Islands í Washington. Hóf-
ust þingfundir síðan á ný og
stóðu lengi kvelds.
Fram að þessu hafði mikil
veðurblíða ríkt í hinni gróður-
sælu og fögru byggð íslendinga
á þessum slóðum, en seint á
sunnudagsnóttina gerði þunga-
regn. Greiddi þó til þegar fram
á morguninn kom og gerði hið
fegursta veður á ný. Umgerð
þessa söguríka dags var því um
allt hiri ákjósanlegasta, enda
var fjölmenni mikið komið á
kirkjustaðinn löngu áður en hin
sérstaka 'hátíðarguðsþiónusta
hófst í Víkivrkirkju, en þar
skyldi nú vígður til prests,
Harald Sigmar, Jr., sonur þeirra
séra Haraldar Sigmar og Mar-
grétar frúar hans, er nýlega
lauk guðfræðinámi á Mt. Airy
prestaskólanum í Philadelphia.
Voru ríkar sögulegar minningar
tengdar við vígslu hans, því að
á sama stað var afi hins unga
prestsefnis, hinn nýlega látni
öldungur, séra N. S. Thorláks-
son, vígður til prests fyrig meir
en hálfri öld síðan. Séra Krist-
inn K. Ólafson flutti efnismikla
hátíðarprédikun um “Kratt orðs-
ins” og minnti fagurlega á hin
sögulegu tengsl þess atburðar,
sem hér var um að ræða: frum-
herja- og fórnarstarf séra Páls
Thorláksson. og langa og merka
kirkjulega starfsemi séra N S.
Thorláksson, afa-bróður og afa
vígsluþega. Séra Sv O. Thorláks-
son þjónaði fyrir altari, en séra
Haraldur Sigmar las upp hið
formlega æfiágrip, er sonur hans
hafði samið venju samkvæmt,
og flutti hugnæm bænar- og
þakkarorð. Frú Margrét Sigmar,
móðir vígsluþega, söng þvínæst
sálm föður síns “Konungur, kon-
ungur” á mjög áhrifamikinn
hátt.
Vígði séra Kristinn síðan
hinn unga guðfræðing, en hann
hefir þegar tekið köllun frá
Hallgrímssöfnuði í Seattle,
Washington. Að vígslunni lok-
inni mælti séra S. O. Thorláks-
son hjartnæm orð til systurson-
ar síns og minnti hann sérstak-
lega á fagurt fyrirdæmi afa
hans í kristilegu starfi. Amma
hans, Mrs. N. S. Thorláksson,
afhenti honum síðan að gjöf, til
minningar um mann hennar og
afa hans, gullúr það og festi,
sem hann hafði á sínum tíma
verið sæmdur af safnaðafólki
sínu. Þakkaði hinn ungi prestur
gjöf þessa og alla ástúð sér auð-
sýnda í tilefni af þessum merkis-
degi í lífi hans.
Var hátíðaguðsþjónusta þessi
og vígsluathöfn um alt hin virðu
legasta og mun mörgum minnis-
stæð; jók ágætur söngur kirkju-
kórsins eigi lítið á áhrifamagn
og virðuleik athafnarinnar; hið
sögufræga umhverfi og veður-
fegurð dagsins gerðu og sitt til
þess að festa hana í hugum
manna.
Seinnni hluta sunnudags héldu
þingfundir áfram, en þá um
kvöldið prédikuðu aðkomnir
prestar Kirkjufélagsins víðsveg-
ar í kirkjum byggðarinnar. Við
guðsþjónustuna að Mountain, ér
var mjög fjölsótt, hélt hinn ný-
vígði prestur fallega ræðu og
vel flutta um fullkomnunar- og
friðarþrá mannshjartans. Faðir
hans, séra Haraldur Sigmar,
flutti einnig tímabært mál um
kjarna kristinnar trúar og boð-
un hennar, er var sérstaklega
stílað til sonar hans. Séra S. O.
Thorláksson þjónaði á ný fyrir
altari. Lauk með guðsþjónustu
ÞIGGUR PRESTSVlGSLU.
Séra Harald S. Sigmar.
Síðastliðinn sunnudag var ‘ngð
ur til prests á Kirkjuþinginu á
Montain, cand. theol. Harald
Sigmar, er í vor lauk embættis-
prófi við Mt. Airy prestaskól-
ann í Philadelphia; hann vígð-
ist til Hallgrímssafnaðar í
Seattle. Hinn ungi kennimaður
er fæddur á heimili afa síns og
ömmu, séra Steingríms og frú
Eriku í Selkirk, þann 30. marz
1917. Foreldrar hans eru þau
séra Haraldur Sigmar og frú
Margrét Sigmar á Mountain.
Hinn nývigði prestur á glæsileg-
an námsferil að baki, og má
því óefað mikils góðs af honum
væntg í hinu mikilvæga kenni-
mannsstarfi; hann er kvæntur
Kristbjörgu Ethel Kristjánsson
frá Mountain.
ÍSLENZK HJÚKRUNARKONA.
Ellen Soffia Johnson.
Þessi bráðgáfaða stúlka, sem
er dóttir merkishjónanna Björns
og Thorhildar Johnson, sem
heima eiga í grend við Glen-
boro, lauk prófi í hjúkrunar-
fræði við Almenna spítalann í
Winnipeg nú í vor, með slíkum
ágætum, að hún vann þrenn
peningaverðlaun, þau öll. sem í
boði voru, og hlaut þar að auki
verðlaunamedalíu.
þessari atburðaríkum degi og
eftirminnilegum í sögu byggð-
arinnar.
Þingstörf héldu síðan áfram á
mánudaginn, og var þeim eigi
lokið er umsögn þessi var rituð.
Skal þess að málslokum þakk-
látlega minnst, með hve miklum
myndarskap og frábærri risnu
bygg§arfólk tók á móti hinum
mörgu fulltrúum og gestum.
Stóðu hin ýmsu kvenfélög presta
kallsins fyrir ríkulegum mat-
veislum dag hvern og skorti þar
eigi góðan fagnað. Hvarvetna
mættu aðkomumanninum fram-
réttar vinahendur og góðhuga.
Gestrisnin íslenzka lifir áreiðan-
lega góðu lífi í söguríkri byggð
íslendinga á þessum slóðum.
Richard Beck.