Lögberg - 24.06.1943, Blaðsíða 3
LÖGBERG. FIMTUDAGINN 24. JÚNÍ 1943.
4
blóðdropana á enninu, þyrni-
kórónuna, blóði storkið hárið og
kvaladrættina um munninn.
Hann beygir sig yfir myndina
dýpra og dýpra.
Hann sér andlitið skýrara og
skýrara.
Allt í einu taka augun á mynd
inni að ljóma, eins og í þeim
leiftri dularfullt líf. Þau segja
honum í einu frá ógurlegustu
þjáningu og frá tign og hrein-
leika, sem hann aldrei hafði áð-
ur litið. Hann liggur á legubekk
sínum og mænir á myndina.
“Er það maður?” segir hann í
hálfum hljóðum.
“Er það maður?”
Hann liggur aftur kyr og
horfir á myndina. Allt í einu
falla honum tár.
“Eg harma dauða þinn, ókunni
maður,” hvíslaði hann.
“Fástína”, kallar hann að lok-
um, “af hverju léztu þennan
mann deyja? Hann mundi hafa
hjálpað mér”
Hann liggur enn litla stund,
en svo rennir hann sér ofan á
gólfið og fellur á kné fyrir fram
an myndina:
“Þú ert maðurinn”, segir
hann. “Þú ert sá, sem eg hugs-
aði, að eg myndi aldrei fá að
sjá.”
Hann benti á hryggðarmynd-
ina, sem hann er sjálfur orðinn:
“Eg og allir aðrir erum villi-
dýr og þrælmenni, en þú ert
maðurinn.”
Hann lýtur höfðinu svo djúpt
fyrir myndinni, að það kemur
við gólfið.
“Eg græt yfir þér”, segir hann,
og tárin hrynja á stéininn.
“Hefðir þú lifað, þá hefði það
eitt læknað mig að líta þig”
Veslings garnla konan verður
hrædd við það, sem hún hefir
gjört.
“Það hefði verið hyggilegra”,
hugsaði hún, “að sýna ekki keis-
aranum myndina”. ,
Hún hafði alltaf verið hrædd
um, að sorg hans yrði of sár,
er hann sæi hana. Og hún ætl-
ar að taka myndina til sín.
Þá lítur keisarinn upp.
Andlitsdrættir hans eru gjör-
breyttir Honum er batnað.
Það er eins og sjúkdómurinn
'hafi stafað af hatrinu í sál hans
og fyrirlitningunni á mönnun-
um. Nú verður hann að hörfa
burt, þegar kærleikurinn og með
aumkunin snerta dýpstu streng-
ina.
Svo mikill er máttur Krists-
myndarinnar.
Á. G. þýddi.
Kirkjuritið.
Henry J. Taylor:
Hjá Petain í Vichy
Höfundur eftirfarandi greinar,
Henry J. Taylor, er amerískur
fjármálamaður og viðskiftafræð-
ingur. Hann ferðaðisl um mik-
inn hluta Evrópu síðari hluta
ársins 1941, og hefir ritað um
þessa ferð sjna. — Eftirfarandi
grein er rituð haustið 1941, er
höf. heimsótfi Pétain marskálk
í aðselurssiað frönsku stjórnar-
innar, Vichy.
Hermálaráðherra Frakka,
Charles Huntziger hershöfðingi,
fórst í flugslysi að aflíðandi há-
degi miðvikudaginn 12. nóvem-
ber 1941.
Eg kom til Vichy í lítilli,
franskri flugvél um hádegi
þennan sama dag. Það hafði
ringt í Lyon, og þegar við
áttum eftir hálfrar klukkustund
af flug til Vichy, lentum við
í níðaþoku. Við sáum ekki einu
sinni út á vængbrodda f'ug-
vélarinnar. Eg hefi aldrei séð
svartari þoku. -Það var eins og
naaður flygi gegnum bómull.
Engum þykir gott að fljúga í
þoku, og víst var um það, að
þetta flug skemti mér ekki til-
takanlega.
Við fórum í stöðuga hringi yf-
ir Vichy í þvínær heila klukku-
stund, og altaf var flugmaður-
inn við og við að reyna að
lenda. Hann lækkaði flugið og
setti svo hreyfilinn á fulla ferð,
til þess að ná sér á loft aftur,
þegar hann sá hvergi ljósan blett
í þokuhafinu. Flugvallarmenn-
irnir voru að reyna að leið-
beina okkur með firðtali, og
þegar franskur flugmaður er að
ræða í talstöðina sína, þá geng-
ur nú meira en lítið á. Alt í
einu lækkaði hann flugið skyndi
lega og tókst að lenda. Við fór-
um inn í veitingahús við flug-
völlinn, fengum okkur kaffisopa
og reyktum meira en lítið.
“Eg er ánægður yfir því að
vera lentur”, sagði flugmaður-
inn.
“Og eg líka”, sagði eg.
Huntziger hershöfðingi var
einnig á leiðinni til Vichy. Hann
var að koma af fundi við Vey-
gand hershöfðingja í Algiers.
Flugvél hermálaráðherrans var
að sveima yfir Vichy um leið og
sú, sem eg var í. En sú flugvél
var stór. Hún gat ekki lent á
litlum velli í slíkri þoku. Hunt-
ziger var tilkynt af flugvallar-
liðinu, að veður væri bjart í
Marseilles, og reynandi væri að
landa þar. Flugmanninum virt-
ist slíkt hyggilegt, og ætlaði
þangað. Flugvélin rakst á hæð
fyrir sunnan Vichy. Hershöfð-
inginn og öll áhöfn vélarinnar
fórst.
Eg hafði farið beint til stjórn-
arráðsins, sem hefir aðsetur sitt
í Hotel du Parc í Vichy. Og eg
sat þar á tali við einn skrifstofu-
stjórann, þegar hann fékk fregn
ina af slysinu í gegnum símann.
Og það verður langt þangað til
eg gleymi þessum atburði, þeg-
ar eg sat þarna öðrumegin við
skrifborðið og heyrði um slysið.
Skrifstofustjórinn fór til mar-
skálksins og sagði honum frétt-
ina.
í dag er stjórn franska lýð-
veldisins starfandi í litlum bæ,
þar sem alt er hljótt og rólegt,
og aðeins fáeinir hermenn spíg-
spora um göturnar. Þessir menn
eru lífvörður marskálksins. Þeir
eru klæddir í dökkbláa einkenn-
isbúninga og upphá svört leður-
stígvél. Hjálma hafa þeir a
höfði, og voru flestir áður í bif-
hjólasveitum franska hersins.
Þar ofan á eru þeir með hvíta
hanska upp fyrir olnboga. Þessi
margbreytti klæðnaður er ein-
kennhndi fyrir Vichy.
Með byssur í höndum halda
slíkir menn vörð fyrir framan
Hotel du Parc, stjórnaraðsetr-
ið. Manni finst varla mögulegt,
að héðan sé Frakklandi stjórn-
að, þegar maður kemur inn í
þetta sveitagistihús.
Tveir eða þrír undirforingjar
úr lífvarðarsveit marskálksins
sitja við borð í anddyrinu. Þeir
skrifa niður nafn manns, ef
maður hefir fengið áheyrn, og
senda það upp. Marskálkur
Frakklands, æðsti stjórnandi
þess býr og vinnur í þessu gisti-
húsi. Hvar er nú öll dýrð Par-
isar og Versala?
Eg labbaði upp stigana og
eftir löngum göngum, þar sem
hrúgað er upp óhemju af alls-
konar skjalabögglum. Það er
skjalasafn utanríkisráðuneyt-
isins. Mér fanst ekkert sanna
betur þá ringulreið, sem ríkir í
þessum undarlega heimi, heldur
en að sjá þessa skjalaböggla á
slitnu trégólfinu, kómna hingað
úr hinum íburðarmiklu sölum
Ouay d’Orsay.
Gistihúsgögnin eru enn í
vinnustofum sumra ráðherranna.
Þeir verða bæði að vinna og sofa
í sömu stofunni. Þannig er um
bæði utanríkis- og fjármálaráð-
herrann. — Ráðuneyti í svefn-
herbergi.
Marskálkurinn sjálfur ræður
yfir nokkrum herbergjum, þar á
meðal borðsal, því eins og eg
sagði áðan, þa býr hann í gisti-
húsinu. Setustofa hans, sem
er vinnustofa um leið, er með
mjög fornfálegum húsgögnum.
Skrifborð marskálksins er eign
gistihússins. Það var flutt upp
úr skrifstofu gistihússins, er
marskálkurinn kom.
Pétain og Frakkar.
Hvers vegna nýtur Pétain svo
mikils trausts með Frökkum?
Það er aðallega af þrem ástæð-
um. í fyrsta lagi vegna þess, að
hann fór ekki úr landi. I augum
þeirra Frakka, sem sjálfir eru
í heimalandinu, er þessi ástæða
merkust allra. Það er einkenn-
andi staðreynd, að þeir Frakkar,
sem fóru úr landi, hvort sem
það nú var til að berjast eða
einhvers annars, eru alls ekki
reiknaðir með.
“Það er algjörlega sama, hvað
skeður”, sagði marskálkurinn,
þegar hann tók við stjórnar-
taumunum. “Eg yfirgef aldrei
Frakkland”. Og þetta endurtek-
ur hann í hvert skifti, sem hann
flytur ræðu.
Önnur ástæðan er sú, að Pé-
tain er mjög virðulegur maður
og gefur stjórninni allri slíkan
svip, og án þess mega Frakkar
ekki vera. Hann er þvínær hið
eina tákn þjóðarsálarinnar, sem
þeir eiga enn eftir. Sigruð þjóð,
bitur í geði yfir atburðum þeim,
sem ollu niðurlægingu hennar,
álasar Bretum og sjálfri sér
meira fyrir það, sem orðið er,
heldur en nokkurntíma Þjóðverj
um. Og persóna marskálksins er
það eina, sem nokkur smyrsli
bera á þau djúpu niðurlægingar-
sár, sem sérhver Frakki ber.
Og síðast en ekki síst vita all-
ir, að Pétain er heiðvirður mað-
ur. Hann er ekki að reyna að
auðga sjálfan sig. Hann er ekki
stjórnmálamaður. “Hið nýja
Frakkland”, hefir hann sagt, “er
ekki bundið neinum hagsmuna-
flokki’” Fólkið er ekkert að
bollaleggja það, hvort hann sé
hlyntur fascistum, en það er
hann og hefir altaf verið. Pé-
tain vinnur að stjórnarstörfum
frá 8 til 10 klukkustundir á degi
hverjum. »
Ef maður atnugar hin miklu
störf hans og eril, þá sér mað-
ur, að Pétain er undramaður á
vissu sviði. Hann verður nefni-
lega 86 ára þann 24. maí næst-
koihandi, og er varla hægt að
sjá nokkur ellimörk á honum.
Leahy flotaforingi, sendiherra
Bandaríkjanna í Vichy, og yfir-
leitt allir, sem eiga eitthvað
saman við marskálkinn að sælda
bera hinu mikla starfsþreki hans
best vitni. Og andlegir kraftar
hans eru óskertir, hann er vak-
andi og fjörugur. Og þó var lýð-
veldið franska ekki nema átta
ára gamalt, er hann fæddist, og
þá var Abraham Lincoln enn
starfandi lögfræðingur í Spring-
field, Illinois.
Maður verður ekki elli hans
var, þegar maður er með hon-
um. Hann heilsar manni að her-
mannasið og brosir fallega. Áugu
hans tindra og öll athygli hans
er bundin við þann, sem hann
ræðir við. Hann er hreinn og
beinn í allri framgöngu, hugsar
og talar eins og þjóðhöfðingi,
sem alist hefir upp við her-
mensku. En hann er mjög blátt
áfram og hlær mikið og inni-
lega. Allir embættismenn í
Vichy, og þeir eru ekki fáir,
dást að Pétain, og allir í stjórn-
inni, þar með Darlan, hlýða hon
um. Og ef áhrif marskálksins
eru þeim ekki bakhjallur í störf-
um þeirra, þá komast þeir ekki
langt.
Frjálsir Frakkar.
Frjálsir Frakkar eru frjálsir,
— og þó eiga þeir ekki samúð
almennings heima í Frakklandi.
Hversvegna? Frakkar heima fyr-
ir hugsa annaðhvort til hinna
frjálsu landa sinna með lítils-
virðingu, eða láta blátt áfram,
sem þeir séu ekki til. Þetta er
hin mikla ógæfa og óhemju
vandamál í stefnu Breta og
Bandarík j amanna.
Nauðsyn hreyfingar eins og
frjálsra Frakka er staðreynd. Og
slík hreyfing á allan siðferði-
legan rétt til þess að bera ár-
angur, og við bindum við hana
miklar vonir. Ekki einungis all-
ir Frakkar, heldur og allir frjáls
ir menn, eiga þessari hreyf’ngu
mikið upp að unna. En eftir
því, sem eg best gat séð í
Frakklandi sjálfu, þá þarf að
breyta eitthvað til um stefnu
frjálsra Frakka.
í þeim hópi eru mörg vand-
ræðin, og eiga sér dýpri rætur
en persóna De Gaulles ein sam-
an. Hann er mjög óglöggur á
stjórnmál, og gjarnt á að lenda
saman við aðra menn. Einn
mesti gallinn við frjálsa Frakka
er sá, að þeir virðast ekki vita,
hvaða afstöðu þeir eiga að taka
til samlandanna heima.
Annaðhvort hafa liðsmenn De
Gaulles beitt skökkum aðferð-
um, eða markmið þeirra eru á
huldu. Maður skyldi ætla, að
megináherslan væri lögð á það,
að sameina Frakka gegn Þjóð-
verjum. En því fer fjarri. Það
lítur ekki einu sinni út fyrir, að
slíkt sé reynt. Ef menn De Gaull
es hefðu í hyggju að koma á
flokkahatri og borgarastyrjöld í
Frakklandi, svo einhver minna-
hlutaklíka gæti tekið völdin eft-
ir fall Þýzkalands, þá myndu
þeir fara að, eins og þeir gera
nú. Eg ásaka ekki De Gaulle
fyrir þetta. En eg leyfi mér að
segja, að þetta séu áhrif af
flokki hans.
Frakkar heima fyrir líta nið-
ur á alla þá sem flóttamenn,
sem farið hafa úr landi, og sem
ekki þurfa að þola alla þá harð-
drægni og það hungur, sem þeir
eiga við að búa.* Slíkt er nóg
ástæða frá sjónarmiði Frakkans
heima fyrir. Þeim dettur ekki í
hug að álíta þá menn tilvonandi
lausnara sína, sem flúið hafa
landið, og vilja því í engu hlíta
forsjá fylgjenda De Gaulles.
Þýzkur áróður hefir hagnast
vel á ýmsum aðferðum De Gaull
es, til dæmis eins og þegar hann
réðist hvað eftir annað á Pé-
tain marskálk í ræðum sínum.
Það þótti nú nazistunum aðeins
matur. De Gaulle hætti þessu
eftir neyðaróp frá bestu vinum
Englands í Frakklandi. Svo hef-
ir líka De Gaulle gleypt hvert
einasta agn, sem nazistarnir
hafa, beitt fyrir hann. Þetta er
nú það neikvæða. Það jákvæða,
sem gleymst hefir, er verra
Einu skil eg ekkert í, og það
er það, að De Gaulle skuli ekki
hafa í frammi meiri áróður gegn
ítölum, en gert er, þegar hann
er að reyna að sameina alla
Frakka. Um það gætu þeir allir
CAN SAVE THE PEOPLE OF GREECE
Over 1,500,000 civilians, or one-fifth of the entire
Mercy ships leave Greek nation, are dead or physically wrecked by
C a n a d a regularly starvation. Little children skulk through the
with food and medi- ^ towns as scavengers, fighting over garbage tins
crnes for starving in search of a morsel of food.
tHbtutón is needed YOU can help send them food and medicines by
__NOW to h-'lp making a donation during the present appeal for
continue these ship- funds. Manitoba’s objective is $30,000. No per-
ments. sonal solicitations will be made. Send your con-
tribution, large or small, to:
GREEK WAR RELIEF FUND
in care of any branch oi the Royai Bank of Canada; Lions Club,
Brandon; or Campaign Headquarters at 172 Grain Exchange Bldg.,
Winnipeg.
This space contributed by THE DliEWRYS LIMITED
MD99
sameinast, því þeir hata allir ít-
ali eins og pestina. Ef hann gerði
slíkt, myndu allir Frakkar
fylgja honum, í anda að minsta
kosti. Og ef þessi áróður væri
vel rekinn, myndi sjálfsagt
fjölga í flokki hermanna hans.
Vichy kvödd.
Eg sit og horfi út um glugg-
ann í stóru, gráu, þýzku flug-
vélinni, sem flýgur lágt yfir
Suður-Frakkland á leið til Spán-
ar. Við fljúgum yfir skóga og
vínekrur;. við og við sjáum við
mikil sveitasetur. Þetta er hið
óhernumda Frakkland. Þar er
ekki ræktað mikið af kornvör-
um, en fagurt er landið. Og ein-
kennilegt er það, eitt af mörgu
skrítnu í stríðinu, að matvæla-
ástandið er stórum betra í her-
numda hlutanum en þeim óher-
numda, þar sem hann er svo
miklu frjósamari.
Við svífum yfir slóðir mikilla
atburða, land, þar sem sigurhrós
ið er horfið, þar sem frelsið er
eins og vofa, þar sem enginn á
framar neitt nema sína ódauð-
legu sál.
Lesbók.
Business and Prc ifessional Cards
Drummondville CottonCo. LTD. 55 Afthur St., Winnipeg Phone 21020 Manufacturers of BLUENOSE Fish Nets and Sein Twines H. L. HANNESSON, Branch Mgr. MANITOBA FISHERIES WINNIPEG, MAN. T. Bercovitch, framkv.stj. Verzia f heildsölu með nýjan og frosinn fisk. 303 OWENA ST. Skrifstofusími 25 355 Heimasími 55 463
lílei/ets Siuxllos ZjtcL*
Blóm siundvíslega afgreidd THE ROSERY Lto. Stofnað 1905 427 Portage Ave. Winnipeg.
(ffffest Phetoycaphic OiganijatumTh Canada •224 Notre Dame-
m. 96 647 W
G.‘ F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. S. M. Baokman, Sec. Treas. Keystone Fisheries Limited 325 Main St. Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. J. H. Page, Manaping Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish. 311 Chambers St. Office Phone 86 651. Res Phone 73 917.
Office Phone Res. Phone
H. A. BERGMAN, K.C. 87 293 72 409
íslenzkur lögfrœöingur
• Dr. L. A. Sigurdson
Skrifstofa: Room 8li McArthur 109 MEDICAL ARTS BLDG.
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165« Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
Phones 95 052 og 39 043 and by appointment
EYOLFSON’S DRUG ANDREWS. ANDREWS
PARK RIVER, N.D. THORVALDSON AND
tslenzkur lyfsali EGGERTSON
Fólk getur pantað meðul og L ög frœð ingar
annað með pósti. 209 Bank of Nova Scotia Bidg.
Portage og Garry St.
Fljót afgreiðsla. Sími 98 291
Dr. P. H. T. Thorlakson DR. A. V. JOHNSON
Phone 22 866 Dentist
WINNIPEG CLINIC
Vaughan & St. Mary's
• • Res. 114 GRENFELL BLVD. 506 SOMERS^T BLDG. Telephone 88 124
Phone 62 200 Home Telephone 202 398
J. J. SWANSON & CO. LIMITED ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST., WINNIPEG
308 AVENUE BLDG., WPG. • Pægilegur og rólegur hústaóur
• i miðbiki borgarinnar
Fasteignasalar. Leigja hös. Út- Herbergi $2.00 og þar yftr; með
vega peningalán og eldsábyrgð. baðklefa $3.00 og þar yfir
bifreiðaábyrgð, o. s. frv. Agætar máltíðir 4 0c—60c
Phone 26 821 Free Parking for Quests
DR. B. J. BRANDSON DRS. H. R. and H. W.
308 Medical Arts Bldg Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tfmar 3-4.30 • TWEED Tannlœknar • 40 6 TORONTO GEN. TRCSTS
Heimili: 214 WAVERLEY ST. Phone 403 288 BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St.
Winnipeg, Manitoba PHONE 26 54| WINNIPEO
Legsteinar sem skara framúr Úrvals blágrýti ■ og Manitoba marmari SkrifiO eftir verOskrá GILLIS QUARRIES, LTD. 1400 SPRUCE ST. Winnipeg, Man. » A. S. BARDAL 848 SHERBROOK ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur ú'tbúnaður sá beztl. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Skrifstoíu talsími 86 607 Heimilis talsími 501 562
* N.
DR. A. BLONDAL DR. ROBERT BLACK Sérfræðingur í eyrna, augna, nef
Physician & Surgeon og hálssjúkdðmum 416 Medical Arts Bldg.
602 MEDICAL ARTS BLDG. Cor. Graham & Kennedy
Sfmi 22 296 Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5
Heimili: 108 Chataway
Sfmi 61 023 Skrifstofusími 22 251 Heimilisslmi 401 991
I
I
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBT STREET
(Beint suCur af Banning)
Talsimi 30 87 7
•
ViStaistími 3—5 e. h.