Lögberg - 24.06.1943, Blaðsíða 7

Sir Huberl Wilkins:
Tilraunir mínar með
hughrif
Haustið 1937 bjó eg mig und-
ir leiðangur í norðurveg, til að
leita að hinum hugdjörfu rúss-
nesku flugmönnum, sem urðu
að nauðlenda þar nyðra, en þeir
voru að gera tilraun til að fljúga
frá Moskva til Bandaríkjanna,
um Norðurpólinn og Alaska.
Meðan á undirbúningnum stóð,
kom til min maður; Harold
Sherman að nafni, er eg hafði •
verið málkunnugur í nokkur ár.
Hann kom með þá uppástungu,
að við gerðum nokkrar tilraun-
ir með hughrif (telepathy),
meðan eg væri þar nyðra.
Hugmynd Shermans var sú,
að eg átti að reyna að senda hon
um hugsanir mínar, hvar svo
sem eg væri staddur, en hann
átti að sitja á skrifstofu sinni
í New York og skrifa jafnharð-
an niður þau hughrif, sem hann
yrði fyrir. Sherman hafði lagt
mikla stund á að rannsaka hugs-
anaflutning og allskonar hug-
ræn fjarhrif og áleit að sú vega
lengd, sem yrði á milli okkar,
' — um 4500 km., — væri mjög
ákjósanleg fyrir slíkar tilraunir,
í þessu tilfelli kom einnig
fram sá möguleiki að eg nevdd-
ist til að nauðlenda með ónothæf
loftskeytatæki og talstöð. Ef það
kæmi fyrir, gat aðstoð Sh^r-
mans orðið ómetanleg, það er
að segja ef tilraunir okkar bæru
nokkurn jákvæðan árangur.
Hann hélt því fram að með að-
stoð tilrauna okkar gæti liann
gefið þeim, sem að okkur leit-
uðu, nákvæmar upplýsingar um
hnattstöðu þess staðar sem við
höfðum lent á.
Eg veit að mörgum virðist
þetta hreinasta fjarstæða, en
mér fannst það ekki.
Eg hafði lengi brotið heilann
um þann möguleika, sem hugur
hins siðmentaða manns hefði,
eftir stranga þjálfun og þroska,
til að taka á móti hughrifum
frá öðrum, eftir vild. Hér kom
tækifærið, upp í hendurnar á
mér, til að varpa nýju ljósi á
þessa lítt skyldu eiginleika
mannsalhdans.
Því var það, að eg játaði fús-
lega að taka þátt í þessum til-
raunum.
Okkur kom saman um, að
strax og eg legði af stað norður,
skyldi Sherman byrja að “sitja
fyrir” þrjú kvöld í viku, á
mánud|ögum, þr|fðjudögum og
fimmtudögum, frá kl. 11,30 til
12 á miðnætti og reyna að
balda huga sínum auðum og
opnum fyrir utanaðkomandi
áhrifum. En eg átti á sama tíma
að reyna að senda honum hug-
skeyti um það, sem fyrir mig
hefði komið þann daginn.
Við sömdum strax við doktor
Gardner Murphy, yfirkennara í
dulvísindum (parapsychology)
við Columbia-háskólann, að
Sherman skyldi senda honum
strax afrit af því, sem hann
skrifaði niður í hverjum til-
raunatíma. Skýrslurnar yrðu
þannig komnar í hendur þriðja
aðila, löngu áður en við Sher-
man gætum með nokkru venju-
legu móti, svo sem flugpósti eða
loftskeytum, borið saman bæk-
or okkar, varðandi það sem
hann hafði skrifað niður.
Til enn frekara öryggis voru
fleiri kunnir vísindamenn
fengnir til að fylgjast með til-
raununum frá byrjun, svo sem
dr. Henry S. W. Hardwicke, dr.
H. E. Strath-Gordon og Samuel
Emery. Áður en eg lagði af stað,
hom eg Sherman í kynni við
Heginold Iversen, stöðvarstjóra
við stuttbylgjustöð stórblaðsins
New York Times, með það íyrir
augum að hægt væri að flýta
f.Vrir tilraunum okkar með því
að senda mér skýrslur Sher-
mans til staðfestingar eða leið-
rettingar, en Iversen átti að hafa
samband við mig á hverju
hveldi til að ræða um ýms mál-
efni leiðangursins. En það fór
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. JÚNÍ 1943.
nú öðruvísi en ætlað var, því
vegna mikilla segultruflana og
áhrifa frá sólblettum, sem stóðu
yfir alla þá fimm mánuði, sem
eg var í leitinni þar nyðra,
náði Iversen aðeins 13 sinnum
loftskeytasambandi við mig -
En þegar tilraununum var
lokið, þá vottaði Iversen það,
að Sherman hefði alltaf haft
nánari vitneskju um það sem
fyrir mig bar þar norður frá
í gegnum tilraunir okkar, en
hann sjálfur gat aflað sér með
hinum árangurslitlu tilraunum
sínum að ná sambandi við mig
með stuttbylgju loftskeytum.
Það voru mörg kvöld sem eg
gat ekki staðið við samning
minn við Sherman, en við tók-
um báðir bráðlega eftir því,
okkur til mikillar undrunar, að
hughrif þau sem hann varð fyr-
ir viðvíkjandi því sem fyrir mig
bar, reyndust rétt ótrúlega oft.
Það kom einnig bráðlega í ljós,
að á einhvern leyndardómsfull-
an hátt, sem við ekki gátuni ráð-
ið í, tók Sherman á móti ýms-
um hughrifum — sterkum
hugsunum, sem sköpuðust á
ýmsum tímum dagsins vegna
ýmissa atburða — sem eg reyndi
ekki til að senda honum á
hinum fastákveðna tilrauna-
tíma og þá oft vegna þess að
mér vannst ekki tími til þess.
Vegna þess hve oft eg varð
að láta hina reglulegu tilrauna-
tíma niður falla, þá ákvað eg
í staðinn að reyna að beina
hugsunum mínum til Shermans,
hvenær sem væri og mér dytti
það í hug. Þetta byggði eg á
þeirri kenningu, að hin mótaða
hugsun deyi ekki út um leið
og hún dreifist fyrst, heldur
vakanum, svo hvaða hrifnæm-
haldi áfram að sveiflast í Ijós-
ur hugur sem er, getur hlerað
hana, mörgum klukkustundum,
já, jafnvel mörgum árum eftir
að hún var hugsuð.
Tilraunir okkar til að f’nna
hina rússnesku flugmenn —
Levanevsky og 5 félaga hans —
var auðvitað aðalstarf okkar.
Þótt margir álitu það hlægilega
bjartsýni og bentu okkur á hina
miklu og margvíslegu örðug
leika og hættur, sem við væri
að stríða, þá áleit eg samt að
það væri ennþá ekki vonlaust
um að bjarga þeim.
Tími sá, fjórir mánuður, sem
var liðinn frá því seinast heyrð-
ist frá Levanevsky og félögum
hans, var tiltölulega stuttur og
engin ástæða til að efast um,
að þeir væru enn á lífi ef þeim
hefði tekist að lenda, heilir á
húfi. Þeir höfðu lagt af stað
með tveggja mánaða matar-
forða, sem átti að geta dugað
þeim í þrjá mánuði með ýtrustu
skömmtun. En ef þeim tækist að
drýja forðann með selveiði, sem
engin ástæða var til að efast um,
þá áttu þeir að geta lifað svo
árum skipti á ísnum og rekið
á honum mörg hundruð kíló-
metra áður en þeir kæmu í
landsýn. .
Sagan um hina 70.000 kíló-
metra, sem við flugum í árang-
urslausri leit að Levanevsky,
undantekningarlítið við hörmu-
leg veðurskilyrði, hefir þegar
verið skráð. En sagan um til-
raunir okkar Shermans hefir
ekki enn verið sögð.
Sherman rækti skyldur sínar
með einstakri samvizkusemi.
Viku eftir viku, er eg var al-
gerlega einangraður og án
nokkurs sambands við umheim-
inn, skrifaði hann niður öll þau
hughrif sem hann varð fyrir, þó
að hann hefði enga vissu fyrir
því, hvort eg reyndi nokkuð
til að senda honum. Eg hélt
auðvitað nákvæma dagbók,
bæði fyrir mig persónulega og
fyrir leiðangurinn. Sherman
sendi afrit af öllu, sem hann
skrifaði niður, með flugpósti til
þess staðar, þar sem síðast hafði
frézt til mín, svo sem Point
Barrow eða j^klavík. En oft
bárust þessi afrit ekki til mín
fyrr en þau voru margra vikna
gömul.
Hver varð svo útkoman, er
við gátum að lokum borið sam-
an bækur okkar?
Sherman hafði skrifað niður
aragrúa af hughrifum eða hug-
skeytum varðandi hina daglegu
viðburði leiðangursins og það
sem fyxii4 mig hafði komið,
hugsanir mínar og persónuleg
viðhorf. Af þessu var svo margt
sannleikanum samkvæmt í öll-
um atriðum og stóð heiir.a hvað
tímann snerti, að það var alveg
óhugsandi að það væri eintóm-
ar ágizkanir.
Við skulum taka til dæmis
vopnahlésdaginn 11. nóv. 1937.
Eg hafði neyðst til að lenda í
borginni Regina í Saskatche-
wanfylki vegna stórhríðar þenn-
an dag, og um kveldið fór eg á
viðhafnardansleik þar. Eg man
eftir því, að eg hafði nokkrar
álhyggjur, vegna þess að kjól-
fötin, sem eg hafði fengið lán-
uð, voru heldur lítjl á mig og
vestið og buxurnar náðu tæp-
lega saman. Á dansleiknum
voru margir háttsettir foringjár
úr hernum og hinni konunglegu
canadisku riddara-lögreglu —
einnig háttsettir stjórnmála-
menn og ráðherrar með kon-
um sínum.
Þetta kvöld skrifaði Sher-
man: “Þú, innan um einkennis-
búna menn — nokkrar konur —
samkvæmisföt— viðhafnarsam-
kvæmi — háttsettir menn við-
staddir — fjörugar samræður
— þú virðist vera í samkvæm-
isjötum sjálfur”.
Kvöldið þann 7. desember er
eg var staddur í loftskeytastöð-
inni á Point Barrow hringdi
brunabjallan; löng og óslitin
hringing í símanum. Eg gekk
út að glugganum og leit út, það
hafði kviknað í eskimóakofa,
loginn stóð upp um skorstein-
inn og bráðlega fór þekjan að
loga líka..Það gekk greiðlega að
slökkva eldinn og tjónið varð
lítið, aðallega af völdum helzt
til áhugasamra slökkviliða. Það
var anzi kalt þetta kvöld og
hægur kaldi.
Þetta kvöld skrifar Sherman
í skrifstofu sinn í New York,
í 4800 kílómetra fjarlægð:
“Eg veit ekki af hverju, en
mér virðist eg sjá snarkandi
loga úti í dimmunni — greini-
leg áhrif frá' eldi, eins og hús
væri að brenna — þú getur séð
það frá stöðvum þínum á ísn-
um — hópur af fólki í kring um
eldinn — fólk hleypur í áttina
til hans — afar kalt — stinn-
ings kaldi.”
Ef við tökum tillit til þess
tíma-mismunar, sem á milli
okkar var, þá sá Sherman raun-
verulega sama eldinn fyrir hug-
skotssjónum sínum, sitjandi á
skrifstofu sinni, í New York,
sem eg var að horfa á norður
við íshaf.
Tveimur dögum síðar, eða
9. des., hélt eg dálítinn fyrir-
lestur fyrir skólabömin í Point
Barrow. Til skýringar teiknaði
eg mynd með krít á skóla-
töfluna.
Það kvöld skrifaði Sherman,
meðal annars: “Eg sé þig í sam-
bandi við skóla — þú stendur
fyrir framan skólatöflu með
krít í heridinni — heldur stutt-
án fyrirlestur — teiknar til
skýringar”. >
Þann 14. marz 1938 fórum
við í eirin lengsta leiðangur
okkar í aWri leitinni. Við flugum
þá 4200 km. yfir íshafið, en
samtals flugum við þá 4800 km.
vegalengd.
Á heimleiðinn lentum við í
þoku og lágu skýjáþykkni og
urðum að fljúga í blindni. Við
vorum búnir að vera 19 stund-
ir á flugi, en á fótum og önnum
kafnir í meira een 30 stundir og
nú áttum við aðeins 45 mínútna
benzínforða. Flugmaðurinn,
Herbert Hollic-Kenyon, sem
var við stýrið, var þreyttur, allt
að því úrvinda af þreytu. Hann
var með svo ákafan höfuðverk,
að hann þoldi ekki að hlusta
á skeytin frá aðalbækistöð okk-
ar í Aklavík, sVo hann skrúfaði
fyrir tækið. Við flugum nú í
algerri blindni eftir mælitækj-
um og treystum á guð og lukk-
una, að við rækjumst ekki á
hina skývöfðu fjallatinda er við
kæmum af ísnum inn yfir
landið.
Allt í einu sá eg glampa á
fjallgarðinn í tunglsljósinu, í
gegn um skýjaþykknið. Skýin
voru lítið eitt lægri þarna og
nú gátum við áttað okkur og
séð hvar við vorum staddir.
Eg setti á mig heyrnartólið
og heyrði von bráðar veður-
skeyti frá Aklavík: “Ennþá
svarta þoka — skyggni tæpur
kílómeter”.
Nú urðum við að lenda 'hið
bráðasta, annars áttum við á
hættu að verða eldsneytislaus-
ir og hrapa. Við snérum við
og stefndum í áttina til árós-
anna þar sem skógurinn var
lægstur, og eftir eilífðartíma
að því er okkur fannst, sáum
við breiða hvfta irönd milli
trjánna; það var á^in. Kenvon
tók krappa beygju til að komast
á rétta stefnu og eg hafði tæp-
lega tíma til að áegja frá því
að við værum' á réttri leið áður
en eg sá, mér til ósegjanlegrar
gleði, glampa á blysin, sem
menn okkar höfðu sett á ísinn
okkur til leiðbeiningar.
Flugmaðurinn beygði á fallri
ferð og hækkaði flugið um leið
svo rendi hann sér yfir blysin
og lenti eins og fugl á vatni.
Vinir okkar þyrptust í kring-
um okkur. Við vorum búnir
að vera 20 stundir á flugi. Er
benzíngeymar okkar voru at-
hugaðir næsta morgun, kom í
ljós að við höfðum eftir elds-
neyti til 50 km. flugs!
En hvaða hughrifum hafði
Sherman orðið fyrir þar sem
hann var í sambandi við þessa
síðustu leit okkar?
Um kvÖldið þann 14. marz,
en þá vorum við á heimleið og
eg hafði næði og tækifæri til
að hugsa til hans, þá skrifar
Sherman: “Þið hafið verið á
flugi í dag, á morgun, mið-
vikudag, virðist mér þið fara
í eina af ykkar mestu leitar-
ferðum hingað til”. (Það var
kominn miðvikudagur um það
leyti sem við komum aftur til
Aklavíkur.) “Held að þú hafir
fundið bilun í stálgrindinni,
sem þarfnast viðgerðar.” (Þetta
var alveg rétt.) “Mér finnst eg
sjá þig með einhverskonar
handdælu í flugvélinni, einn
hreyfillinn spýr frá sér gusum
af kolsvörtum reyk — hvellar
sprengingar frá honum — ó-
jafnar — hálfkæft sog*hljóð —
líkast því að eldsneytið sé í ó-
lagi — benzínleiðsla.” (Þetta var
einnig alveg rétt. Á heimleið-
inni varð mér það á, að eg varð
heldur seinn til að skifta yfir,
er einn benzíngeymirinn tæmd-
ist og varð að dæla ákaft með
handdælu, til að ná upp þrýst-
ingnum, svo að > hreyfillinn
stöðvaðist ekki. En samt hóstaði
hann og sprengdi mjög óreglu-
lega sem snöggvast. Þetta at-
vik tók ekki nema nokkrar mín-
útur, en á meðan tók það alla
mína hugsun og óskifta at-
hygli)
Sherman skrifar áfram: “Is-
ing á flugvélinni — þurin skel,
sem þú gefur nánar gætur — sé
flugvélina sveima lágt vfir á-
kveðnu svæði — ísauðn með
auðum vökum á víð og dreif
— hnattstaða' virðist -85—115.”
Einhversstaðar mjög nálægt
þessari hnattstöðu flugum við
afar lágt yfir ísnum til að prófa
y
hæðarmæli okkar. Staður sá, er
við snerum við á í þessari ferð,
reeyndist eftir mjög nákvæma
athugun og samanburð vera
86.50 norðl. breidd og 105° ve^tl.
lengd, en það er vert að hafa
það í huga um leið, að á þessu
breiddaristigi er aðeins 70 km.
vegalengd milli 105° 115°.
Á þessu er hægt að sjá, að ef
við hefðum orðið að nauðlenda
í þetta skipti, þá hefðu upplýs-
ingar Shermans orðið þeim, sem
að okkur leituðu, til ómetanlegs
stuðnings.
Það er hægt að deila um það,
hvort okkur hafi tekist að sanna
sem óyggjandi staðreynd, að
tveir menn geti haft hugskeyta-
samband sín á milli eftir sam-
komulagi. En mér var persónu-
lega mikil ánægja að því, að
hafa tekið þátt í þessum tilraun-
um og hafa með þeim sannað,
að þessi viðfangsefni eru sann-
arlega þess virði, að þau séu
rannsökuð mjög ýtarlega.
Vísir.
“Eg held á skínandi gullpen-
ingi í hendinni,” sagði frambióð-
andf nokkur við hóp af ungling-
um, sem safnast höfðu í kringum
hann. “Sá ykkar, sem hefir sömu
stjórnmálaskoðun og eg, skal fá
hann”.
Síðan snéri hann sér að ljós-
hærðum strákhnokka og spurði:
“Hvar ertu í pólitíkinni, sonur
sæll?”
“Hvar ert þú i henm?” var
hið eina, sem hinn ungi maður
sagði.
Borgið Lögberg!
Vélar og menn þurfa að
kappsamlegar en áður
VINNA
Aldrei fyr var jafn mikil nauðsyn á
góðum búáhöldum.
Nú í ár koma vel lagaðar og sterkar
búnaðarvélar að miklu haldi. Og
vissulega verður það metið, að eiga
aðgang að stofnun, sem annast um
viðhald verkfæra yðar.
Massey-Harris félagið, er
við því búið að mæta stríðs
kröfum vegna hinna mörgu
útibúa þess og umboðs-
manna, sem réiðubúnir eru
til að veita canadiskum
bændum alla hugsanlega
aðstoð við framléiðslu eins
mikilla vista, og auðið má
verða.
Leitið upplýsinga hjá
Massey-Harris umboðs-
manni í sambandi við að-
gerðir og endurnýjun verk-
færa.
MASSEY-
HARRIS
COMPANY LIMITED
Siofnað 1847
Toroiito Montreal Moncton Winnipeg Brandon
Regina Saskatoon Swift Current Yorkton
Calgary Edmonton Vancouver