Lögberg - 15.07.1943, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. JÚLÍ 1943.
5
Frú Salín Sigurbjörg
Johnson
Páll Hafsteinn Johnson
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og alt er orðið rótt.
Nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Líf íslenzku frumbyggjanna
hér vestan hafs, hefir oft og
tíðum verið margvíslegum þraut
um háð, vegna erfiðra lífskjara,
fátæktar og vanheilsu. Þeir hafa,
svo sem augljóst er, brugðist
misjafnlega við hinum erfiðu
lífskjörum. Sumir hafa yfirbug-
að þau, og borið merki mann-
dóms síns með sæmd til grafar,
en aðrir hafa látið yfirbugast.
Fer hin misjafna heildarútkoma
lífsins ekki eftir dutlungum ör-
laganna, eins og oft er talið,
heldur eftir því manngildi sem
einstaklingurinn á yfir að ráða,
og þeirri lífsspeki sem menn
ausa af nægtabrunni reynzlunn-
arí meðlæti og mótlæti.
Á öndverðum s.l. vetri var það
að frú Salín Sigurbjörg John-
son svaraði dauðans kyrra kalli.
Æfidagar hennar voru ekki full
sjötíu ár, en lífið hafði oft farið
um hana hörðum höndum eins
og svo margar stallsystur henn-
ar fyr og síðar. En þótt nafn
hennar væri ekki víðrómað utan
þeirra bygða þar sem hún háði
lífsbaráttu sína, fremur en ann-
ara kvenna sem bera kross sinn
í hógværð, og gleðjast í striti
frumbyggjans við sól og svörð,
bar hún gæfu til að leggja fram
ríflegan skerf til byggingar hins
nýja kjörlands síns í mörgum
vel gefnum og' myndarlegum
börnum. I huga þeirra og fjölda
annara sem þektu hana vel er
bjart yfir minningu hennar, og
þeim er fögnuður í huga í þeirri
fullvissu að hvað hana snertir
er nú björt sól upp runnin á
bak við dauðans dimmu nótt.
Hún er fædd að Borgum í
Vopnafirði, 14 maí 1874. For-
eldrar hennar voru þau Kristján
Friðfinnsson, af hinni svonefndu
Ljósavatnsætt úr Eyjafjarðar-
sýslu, og Kristín Kristjánsdóttir.
Var Salín ein af tólf systkinum.
Hún ólst upp á heimili foreldra
sinna og dvaldi í heimahögum
fram til ársins 1893. Þá fluttist
hún til Kanada. í sömu ferðinni
vestur kom og unnusti hennar,
Guðjón JónSson, sonur Jóns
Jónssonar og Guðlaugar Gísla-
dóttur, sem lengi bjuggu að
Svínabökkum í Vopnafirði.
Fyrstu misserin voru þau í vist-
um sitt í hvoru lagi í Brandon
og Winnipeg. En árið 1894 voru
þau gefin saman í hjónaband
af séra Oddi Gíslasyni í Selkirk,
og mynduðu þar heimili. Árið
1902 fluttust þau norður til Nýja
íslands, og tóku heimilisréttar-
land skamt frá þar sem bærinn
Árborg stendur nú. Þar unnu
þau sitt æfistarf, og dvöldu þar
til ársins 1929, en þá var heilsa
hennar að þrotum komin. Fór
hún þá til Winnipeg, að leita
sér lækninga, og dvaldi hjá dætr
um sínum þar til skiftis, unz
oaaður hennar brá búi og flutt-
!st einnig til borgarinnar, og
þau settu þar heimili á stofn,
asamt þeim af börnum þeirra
*em enn voru í föðurgarði.
Þeim Guðjóni og Salín varð
'þrettán barna auðið; tvö þeirra
^óu í æsku, einn sonur þeirra
Jézt fimm mánuðum síðar ert
■oaóðir hans, en tíu eru á lífi.
Börn þeirra búsett í Winnipeg
eru: Kristján Gunnlaugur;
“A eg að gæta bróður
míns” »
Aftur hljóma þessi orð í eyru
^uanna er maður les greinina
eftir Einar Einarson í Lögbergi
júní. Áður hafði eg lesið
grein frú Thoroddsen og varð
Frú Salín Sigurbjörg Johnson.
1874—1942.
Kristín Friðrika, Mrs. G. F.
Jónasson; Lovísa Sigurdrif, Mrs.
Rolls; Sigrún; Salin Juliette.
Mrs. W. Montford; og Jón Emil.
Tveir synir eru búsettir í seven
Sisters Falls, Man.: Altred og
Stanley; Octavía Aðalheiður,
Mrs. Harry Smallwood er bú-
sett í London, Ontario, og Olga
Sigurey, M.rs. A. Johnson, á
heima á Lundar. Ellefu barna-
börn á ýmsum aldri sakna nú
einnig ömmu sinnar.
Sjö af systkinum hennar eru
einnig á lífi er þetta er-ritað.
Þrjú þeirra komu til Kanada:
Árni í Winnipeg; Stefán í Van-
couver, og Oddný, Mrs. O.
Anderson í Wynyard, Sask. En
á íslandi eru: Kristján, Friðfinn-
ur, Jón og Kristrún.
Hinir eldri menn í Árborg,
sem bezt þekkja lífsstarf þeirra
Guðjóns og Salínar bera þeim
hina ágætustu sögu. Hann var
hinn hægláti en sístarfandi mað
ur sem annaðist aðdrætti til
heimilis síns eftir beztu getu.
Hún var hin sanna móðir sem
breiddi sig yfir barnahópinn
sinn stóra, og veitti þeim þá
fræðslu og tækifæíi til afkomu
sem kostur var á. Hún var að
sögn gædd hæfileikum og miklu
andlegu atgjörvi. Fastheldin var
hún um þjóðararfinn íslenzka,
svo sem bezt verður á kosið.
Hún lagði mikla stund á að
kenna börnum sínum að lesa
og skrifa móðurmál sitt Einnig
kendi húrt þeim kristin fræði í
heimahúsum, og hvatti þau til
þátttöku í sunnudagaskólastarfi
og kirkjugöngu eftir að skipu-
lögð starfsemi komst á í bygð-
inni í þeim málum.
Þótt hún öðlaðist aldrei auð-
legð á veraldlega vísu, átti hún
jþó þann auð sem er fjármunum
dýrmætari; hin mörgu mann-
vænlegu og vel gefnu börn. Þau
reyndust henni einnig umhyggju
söm og ástrík er heilsa hennar
tók að hnigna, og töldu ekki á
sig fé né fyrirhöfn til að létta
henni bvrði lífsins þegar hún-
þurfti þess mest með.
Hún andaðist að heimili sínu
í Winnipeg fimtudaginn 3. des.
s. 1. Var hún þá búin að stríða
við vanheilsu í mörg ár, þótt
hún hefði oftast fótavist. Dauð-
ann bar að næsta fyrirvaralítið.
Þannig hafði hún óskað að endir
inn mætti verða, og sú bæn var
heyrð.
Útförin fór fram frá útfarar-
stofu Bardals 5. desember og
var mjög fjölmenn. Samferða-
sveitin vottaði henni þannig
virðing sína og þakklæti, og
hinum aldurhnigna eiginmanni
og börnum innilega samúð. Séra
Valdimar J. Eylands, prestur
Fyrstu lútersku kirkju í Winni-
peg flutti kveðjumál þar sem
hann lagði út af orðunum: “Far
þú burt úr landi þínu og frá
ættfólki þínu til landsins sem
eg mun vísa þér á, — og 'eg
mun blessa þig.” (l.Mós. 12:2).
Fórust honum í því sambandi
orð á þessa leið: “I dag erum
vér að hugsa um æfiferil þess-
arar konu, frá því hún hlýddi
kalli útflytjandans. Vér hugsum
um starf hennar og stríð' bar-
áttu hennar við frumskóga og
fátækt, og þá ekki síður um
velgengni hennar og vonarljós.
Til þess að hlýða þessu boði sem
teksti minn greinir frá þurfti
mikla trú og sjálfsafneitun. Það
þarf mikið þrek til að slíta öll
bönd sem tengja menn við átt-
haga, ástvini og æskuheimili. En
fyrirskipunin var ákveðin “Far
þú burt ” Það var ekki lak-
asta fólkið sem fór, heldur hið
gagnstæða, fólk sem mátti mikils
af vænta, dygðugt og úáðríkt
fólk. Og það fór burt, vitandi
ei hvert leiðin lá, né hvað við
myndi taka. Það hafði aðeins
eitt leiðarljós, fyrirheitið frá
Guði um að hann myndi blessa
það.
Þessi látna kona, móðir og
amma tilheyrir þeirri kynslóð
sem fékk þessa fyrirskipun og
laut þessari köllun. En hún fór
ekki ein úr landi; í fylgd með
henni voru þau systkinin: trú,
von og kærleikur. Trúin á for-
sjón Guðs lýsti vegferð hennar,
vonin um framtíðina var björt
og fögur á vormorgni æskunnar,
og kærleikurinn var holdi klædd
ur í persónu elskhuga hennar
Guðjóns Jónssonar, sem hún síð-
ar gekk að eiga, og sem nú fylg-
ir henni til moldar eftir hart
nær hálfrar aldar sambúð og
samstarf í blíðu og stríðu. Veg-
ferð þeirra var ekki rósum stráð
fremur en annara frumbyggja
þessa lands. En þau störfuðu
vel og dyggilega. Og Drottinn
blessaði þau, á margan hátt og
gaf þeim stóran hóp efnilegra
og kærleiksríkra barna sem öll
hafa komist vel áfram. Eða
hvaða auður er betri, eða hver
líftrygging traustari en góð og
umhyggjusöm börn?
Og aftur er nú kallið komið:
“Far burt ' úr landi þínu og
frá ættfólki þínu ” Eftir næst-
um sjötíu ára dvöl hér hefir hún
nú flutt sig til bjartari og betri
landa. Vér vitum að blessun
Guðs fylgir henni á hinni nýju
vegferð. Vér flytjum nú líkama
hennar þangað sem mætast mold
ir allra þjóða. Vér erum þakklát
fvrir starfið sem hún vann, og
það tillag sem hún hefir gefið
þessu þjóðfélagi í börnum sínum
og barnabörnum.”
Við útfarir frumherjanna, sem
eins og þessi góða kona, hafa
borið merki manndóms síns með
sæmd til grafar, og kveðja heim
inn saddir lífdaga, er vissulega
meiri ástæða til að samgleðjast
þeim en að syrgja þá. Að Vísu
hverfa menn aldrei frá mold-
um ástvina sinna án saknaðar,
en syngja þó í hjarta sínu fyrir
mátt hinnar eilífu trúar á lífið.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er alt, sem Guði’ er frá.
V. J. E.
“Svo hleypur æskan unga
óvissa dauðans leið.”
Á öðrum stað í blaðinu er get-
ið um móður þessa manns, og
þess minst að hann hafi gengið
grafarveg fimm mánuðum síðar
en hún. Hann var einn af son-
um þeirra Guðjóns og Salínar
Johnson sem lengi bjuggu í Ár-
borg, og þar var hann fæddur
23. október 1904. Hann lézt á
Grace spítalanum í Winnipeg
3. apríl s. 1. eftir sjö ára vax-
andi vanheilsu og langvistir á
ýmsum spítölum og sjúkrnhús-
um. Var hann þannig rúmlega
þrítugur er veikindin gripu
hann heljartökum. Þegar barns-
aldur og þroskaár eru dregin frá
þeim árafjölda er ekki mikiil
tími aflögu til að vinna neitt
það sem kallast getur lífsstarf.
Æfi þessa manns virtist aðeins
nýbyrjuð þegar henni var lokið.
Virðist slíkt ávalt mótsögn, og
mun lengi talið eitthvert hið
erfiðasta viðfangsefni fyrir
mannsandann að lfeysa úr. Hví
var þessi beður búinn? Hví eru
menn, sem eins og Páll eru góð-
um hæfileikum búnir, sviftir lif-
inu áður en þeir hafa eiginlega
byrjað dagsverk sitt? Vér spyrj-
um, en vonarsnauða vizkan veld
ur köldu svari. Þannig hefir það
ávalt reynst. Beda prestur, sem
heilagur er nefndur, segir frá
því í kirkjusögu sinni að kon-
ungur einn á Englandi ráðgaðist
um það við gæðinga sína hvort
hann ætti að taka kristna trú.
Tók þá öldungur einn til máls:
“Munið þér, að í fyrra vetur
efndi Játvarður konungur £1
mikillar veizlu í höll sinni. Þar
brunnu kyndlar og eldar miklir
á örnum, en úti fyrir var storm-
ur og niðadimmt. Gluggar voru
opnir beggja vegna á hliðum.
Páll Hafsteinn Johnson.
1904—1943.
Þá kom spörr fljúgandi inn um
glugga einn, flögraði um þvera
höllina, bjarta og hlýja, og hvarf
svo út um annan glugga út í
náttmyrkrið. Líf mannsins er
líkt flugi þessa fugls gegn um
höllina. Geti hinn "nýji siður
frætt oss um, hvað úti fyrir býr,
skulum vér gefa honum gaum.”
Þetta er sígild líking, og bendir
á hin dýpstu sannindi. Að vísu
er fjarri því að sérhver rún sé
ráðin jafnvel fyrir kristna menn,
að því er snertir leyndardóma
lífs og dauða, en þó eigum vér
svar við spurningunni: Hvaðan?
Hvert? Enginn af oss lifir sjálf-
um sér, og enginn deyr sjálfum
sér. Hvort sem vér lifum, lifum
vér Drottni, og ef vér deyjum
deyjum vér Drottni, hvort held-
ur þess vegna sem vér lifum eða
deyjum þá erum vér Drottins.
Hví var þessi beður búinn? Og
svarið kemur óðara af vörum
hins kristna manns: “Kristur tók
þig heim til sín. Þú ert blessuð
hans í höndum, hólpin sál með
Ijóssins öndum.”
Páll heitinn var hár maður
og tígullegur á velli. I fram-
komu allri var hann einkar að-
laðandi, kom fram sem hvers
manns hugljúfi. Um eitt skeið
átti hann kost á því að ganga
í lögreglulið Canadastjórnar
(Royal Mounted Police). En í þá
stöðu eru aðeins valdir hinir
beztu- og hæfustu menn. Ein-
hvernveginn atvikaðist það svo
að hann greip ekki þetta tæki-
færi, sem þó hefði vafalaust orð-
ið honum til mikillar gæfu.
Hann varði allri æfi sinni í
þessu fylki og stundaði til skiftis
búskap og fiskiveiðar. Einnig
var hann um hríð formaður sög-
unarmillu í Seven Sisters Falls
og fórst það vel.
Þungur harmur er kveðinn
öldruðum föður hins unga
manns, sem á sama missirinu
var til þess kvaddur að ganga
grafarveg með eiginkonu og
uppkomnum syni. Burtför kon-
unnar var eðlileg, og jafnvel
æskileg vegna hennar sjálfrar.
En vér getum ekki sætt oss á
sama hátt við burtköllun hinna
ungu. Ef til vill hvarlar í huga
hins aldraða föður sama hugs-
unin sem Egill Skallagrímsson
setti fram í Sonatorreki sínu
forðum.
Veit ek ófullt
ok opit standa
sonar skarð
En börnin hans sem eftir eru
sem eru nafngreind í greininni
um Salín Johnson, móður Páls,
munu skipa sér í þeim mun
þéttari fylking um föður sinn,
og gjöra það sem í þeirra valdi
stendur til að fylla skarð hins
látna sonar.
óðar var við að sjóndeildarhring
ur hennar hafði vikkað við
komu hennar íi aðra álfu. Það
gladdi okkur að verða var við
að kannast er við dálítið bróð-
erni — þvi öll erum við Guðs
börn.
En kuldinn í þessari síðustu
grein sendi ósjálfrátt hroll um
hjarta þeirra sem eru hér af-
komendur íslenzkra frumbýl-
inga. ísland hefir verið okkur
sem kær móðir — móðir, því
okkur var kent að elska og virða
uppruna okkar og það eríðafé
V. J. E
sem foreldrar okkar fluttu hing-
að.
\
Hvaða breytingar eru orðnar
í landinu og hvaðan kemur
þessi kuldi, nístandi andi sem
innblæs þessa áminstu grein?
Vitanlega myndi Island hafa
kosið að mega vera í friði og
standa til hliðar og horfa á það
sem var að gerast í heiminum.
En forsjónin ákvað öðruvísi.
“Engin lifir sjálfum sér og eng-
inn deyr sjálfum sér, hvort sem
við lifum eða deyjum, erum við
Drottins”y Mannkynið er líka
smátt og smátt að læra það að
bræðralag verður að vera undir
staða mannfélagsins ef vel á að
fara.
Má vera að sumix þessir her-
menn eigi það ekki skilið að
þeim sé boðið á prívat heimili,
samt viðgengst þetta í öllum
öðrum löndum. En aðallega er
það þó siður að opna einhvern
staðar í bænum samkomusal
þar sem drengirnir geta komið
saman í fríi sínu og haft skemti
stund. Þetta útheimtir als enga
áníðslu á heimilum, en er aðeins
að sýna útlendingum hjarta-
gæzku og þessa aðferð skýrði
frú Thoroddsen frá í grein sinni.
Eg vona að íslendingar heima
breyti afstöðu sinni í þessum
efnum og leyfi hlýjum straum-
um bræðralags og kærleika að
komast að hjá sér. Eg á tvo syni
í Canadahernum og hafa þeif
báðir skrifað mér um góðvild
ýmissa heimila sem hafa boðið
þeim til sín í frístundum og
skift með þeim sínum skamt-
aða mat og drykk. Eg.fæ aldrei
fullþakkað slíka hjartagæzku
en bið Guð að blessa þessa
vini. Því altaf hljómar hin
gullna regla í eyrum vorum:
“Það sem þér viljið að menn-
irnir geri yður, það skuluð þér
og þeim gera.”
Margrét Stephensen.
Admiráll Claud Barrington Barry, sá, er yfirumsjón hefir
með kafbátahernaði Breta.
Fjöldi brezkra stúlkna taka um þessar mundir þátt í mikil-
vægum störfum við brezkar flug- og flotastöðvar; hér gefur
að líta eina þeirra.