Lögberg - 29.07.1943, Síða 1
56 ÁRGANGUR LÖGBERG. FIMTUDAGINN 29. JÚLÍ 1943. NÚMER 30
fslenzkar menningarerfðir safna þúsundum til Gimii á Isiendingadaginn
Alt í uppnámi á Italíu.
Mussolini hröklast (rá völdum eftir að
hafa í tuttugu og eitt ár haldið
ítölsku þjóðinni í þrælaviðjum
t
Pielro Badoglio, marskálkur, hefir myndað nýtt ráðuneytL
Öll ítalía sett í herkví.
Eins og frá er skýrt á ritstjórnarsíðu þessa blaðs, gerðust
þau miklu tíðindi á sunnudaginn var, að Benito Mussolini
hlökklaðist frá völdum á ítalíu, og fylgdi sú saga, að hann
hefði verið handsamaður og hnepptur í varðhald; fréttin um
íangelsun hans hefir enn eigi verið staðfest. ítalía heldur enn
áfram stríðsbraski sínu á hlið Þjóðverja, þó líkur bendi til, að
þjóðin sjái, áður en langt um líður, þann kost vænstan, að
leggja niður vopn og gefa sig skilyrðislaust upp. Mr. Cnurchill
hefir skorað á ítali, að gera það án frekari umsvifa. Símfregn-
ir láta þess getið, að ítölsk alþýða fagni mjög yfir falli
Mussolinis, og sé því eindregið fylgjandi, að ítalska þjóðin
semji, ef unt er, sérstakan frið, eða að minsta kosti vopnahlé
við bandamenn.
Efnilegur íslenzkur
lœknir
íslenzkt námsfólk vestan hafs
hefir skrifað fagurt blað og
merkilegt í sögu þjóðstofns
vors í landi hér. Er það mikið
ánægjuefni, að ýmsir í hópi þess
Ihalda áfram að vinna glæsilega
sigra á námsbraut sinni, bæði í
Canada og Bandaríkjunum. Á
þeim bekk skipar hinn ungi
efnismaður, sem hér verður stutt
lega sagt frá, rúm sitt vel.
Dr. John Gíslason.
Dr. Gerhard John Gíslason er
fæddur í Grand Forks, N. D.,
16. september 1919, og er því
tuttugu og íjögra ára að aldri
á komandi hausti. Hann á til
merks og mæts fólks að telja
í báðar ættir, því að hann er
sonur þeirra dr. Guðmundar J.
Gislason og konu hans Esther
Marie. Var Guðmundur læknir,
er lést um aldur fram árið 1934,
mikilhæfur gáfumaður, en frú
Esther er dóttir hins góðkunna
prestaöldungs séra Hans B.
Thorgrimsen, sem nýlega er lát-
inn.
John Gislason, en undir því
nafni gengur hann meðal ætt-
ingja sinna og vina, á sér óvenju
lega glæsilegan námsferil að
baki. Hann útskrifaðist með
heiðri af gagnfræðaskóla Grand
Forks borgar vorið 1935, og var
næst-efstur af hinum fjölmenna
nemendahóp, er þá lauk námi.
Hóf hann þvínæst nám þá um
haustið á ríkisháskólanum í
Grand Forks (University of
North Dakota) og lauk þar
stúdentsprófi (“Bachelor of
Arts”) vorið 1939, en undirbún-
ingsprófi í læknisfræði (“Bachel
°r of Science in Medicine”)
naesta vor. Þegar hann lauk
hinu fyrra prófi, var hann á
ný næst-efstur í hinum stóra
stúdentahóp, er útskrifaðist það
vor. Hafði hann á námsárum
sínum á ríkisháskólanum staðið
mjög framarlega í félagslífi
stúdenta, meðal annars verið
forseti Kristlegs félags ungra
manna (Y.M.C.A.) á háskólan-
um. Einnig vann hann náms-
verðlaun og hlaut margvíslegar
heiðursviðurkenningar; t. d. var
hann kosinn félagi í heiðurs-
félaginu “Phi Beta Kappa en
su sæmd fellur aðeins hinu
hezta námsfólki í hlut, og félagi
\ “Hlue Key Service Fraternity”,
1 viðurkenningarskyni fyrir for-
ystu í félagsmálum háskólastú-
denta.
Framhaldsnám sitt í læknis-
fraeði stundaði John Gislason
síðan við ágætan orðstír á lækna
skóla University of Pennsylvania
í Philadelphia og hlaut þar
mentastigið “Doctor of
Medicine” vorið 1942. Eftir það
var hann þangað til nýlega við
spítalanám austur þar, og er nú
starfandi læknir á sjúkrahúsi í
Pennsylvaniaháskóla., Jafnframt
hefir hann verið skipaður liðs-
foringi (First Lieutenant) í
Bandaríkjahernum, og er því
reiðubúinn að ganga í þjónustu
hans.
Yngri systkini Johns Gisia-
sonar hafa einnig lokið námi
eða stunda nám á æðri mennta-
stofnunum. Anna Eleanor, elsta
systir hans, lauk námi í hjúkr-
unarfræði á Presbyterian
Hospital í Chicago vorið 1942,
og er nú hjúkrunarkona (En-
sign) á sjúkrahúsi ameríska
sjóliðsins í Oakland, California;
Esther Marie, næst-elsta systir-
in, lauk sama vor stúdentsprófi
(“Bachelor of Arts”) á ríkis-
háskólanum í N. D. og starfar
nú að “social service” í Balti-
more, Maryland. Paul, yngri
bróðir ^Johns, var síðastliðið ár
við nám á ríkisháskólanum í N.
Dakota og hefir í huga að leggja
stund á laéknisfræði, en stund-
ar nú undirbúningsnám til þjón
ustu í sjóliði Bandaríkjanna á
kennaraskólanum í Minot, N.
Dakota. Helen Louise, sem er
yngst þeirra Gislason-svstkina,
stunda|r gagnfræðaskólanám í
Grand Forks.
Vinir dr. Gerhards John Gisla
son fagna að vonum yfir sigur-
vinningum hans á námsbraut-
inni og vænta hins besta af
ihonum í framtíðarstarfi hans,
og það því fremur sem hjá
honum fara saman ágætar gáfur,
prúðmennska og festa.
Richard Beck.
Wartime Prices and
Trade Board
Spurt. Við búumst við að
ráða tvo vinnumenn til þriggja
daga til þess að hjálpa við upp-
skeruna í haust. Er hægt að
biðja um aukaskamt?
Svar. Já. Tveir menn í þrjá
daga, og þrjár máltíðir á dag,
er að samantöldu 18 máltíðir.
Bændur sem ráða menn til
aukavinnu og búast við að
skamta meira en tólf máltíðir,
geta fengið aukinn matarskamt
með því að biðja um leyfi á
næstu skrifstofu “Local Ration
Board”. Skýrið frá hve margir
menn verði ráðnir, hve marga
daga þeir muni verða á heim-
ilinu og hve margar máltíðir
verði framreiddar.
Spurt. Er nauðsynlegt að fá
leyfi frá W. P. & T. B. til þess
að slátra svínum til heimilis-
neyzlu?
Svar. Nei. Það er ekki nauð-
synlegt að fá leyfi til þess að
slátra skepnum til heimilis-
neyzlu, en það á að tilkvnna
“Local Ration Board” annað
hvort munnlega eða skriflega,
svo að maður verði skrásettur
sem framleiðandi (meat prod-
ucer).
Spurt. Er nokkuð hámarks-
verð á notuðum sauðskinnskáp-
um?
Svar. Já. Hver kaupmaður á
að halda sér við það verð er
hann seldi fyrir á hámarkstíma-
bilinu, en verðið má aldrei vera
hærra en $8.00 fyrir 36” kápur
og $14.00 fyrir síðar kápur.
Þetta varð á aðeins við kápur
sem eru óskemdar og í bezta
lagi að öllu leyti.
Spurt. Ef eg hefi altaf notað
rafmagnseldavél, og sú sem eg
á er útslitin, má eg kaupa mér
aðra í staðinn?
Svar. Já. Ef sá sem þú kaupir
Ihjá fyllir út nauðsynleg eyðu-
blöð og fær sérstakt leyfi frá
W. P. & T. B. til þess að selja
þér eldavélina.
Spurt. Það er ómögulegt fyrir
mig að geyma mat á sumrin
nema að ís fáist daglega. En
mér er sagt að hann fáist ekki
nema þrisvar í viku. Er þetta
rétt?
Svar. Nei. ís fæst daglega, að
undanteknum sunnudögum,
fram að öðrum október.
Spurt. Hvernig er hægt að
fá auka matarskamt fyrir sunnu
dagaskóla “picnic” sem haldið
er árlega, og á nú að haldast í
ágúst mánuði?. Okkur hefir ver-
ið neitað af “Social Ration
Board”.
Svar. Þetta er rétt'hjá S.R.B.
Enginn aukaskamtur af mat er
fáanlegur til þess að halda
“picnics” eða aðrar skemtanir.
Þið eigið að nota ykkar eigin
skamt.
Spurt. Hvað er hámarksverð
á nýjum aldinum? Verðið er
miklu hærra en í fyrra.
Svar. Ný aldini eru undaíi-
þegin öllum hámarksreglugerð
um.
Spurt. Verður uppsögn á hús-
næði að vera skrifleg, er einnig
nauðsynlegt að ástæða sé tekin
fram?
Svar. Já. Uppsögnin á að vera
skrifleg og góð og gild ástæða
verður einnig að vera tekin
fram.
Spurt. Er hámarksverð á
notuðum “radiotubes”?
Svar. Já. Verðið má ekki vera
nema einn fjórði af söluverði
á nýjum “tube” af sömu teg-
und.
Spurt. Getur maður sem þarfn
ast aukaskamts af kjöti sökum
vanheilsu, fengið aðra skömtun-
arseðla bók?
Svar. Nei. En hann getur feng
ið aukaskamt með því að sýna
lækriisvottorð.
Kjötseðlar númer 4., 5., 6., og
7 og Smjörseðlar númer 16, 17,
18 og 19 falla allir úr gildi 31.
júlí, 1943.
Spurningum á íslenzku svarað
á íslenzku af Mrs. Albert
Wathne 700 Banning St. Wpg.
Sögunefndin nýja
Fyrir skömmu birtust nokkr-
ar línuf í íslenzku blöðunum
þar, sem frá því var skýrt að
“Sögumálið” hefði vaknað af
svefni og að ný nefnd hefði
myndast í því skyni að sjá því
borgið. En sökum þess að nefnd-
in var þá ekki fullmynduð voru
nöfnin ekki birt.
Fjölda margir hafa sent fyrir
spurnir um það, hverjir þessir
menn séu; hvort nokkuð sé á
þá að treysta; hvort þeir hafi
nokkurt bein í nefinu, eins og
komist er að orði, og hvort nokk
ur trygging sé fyrir því að verk
ið haldi nú áfram fremur en
áður.
Sökum þess að nér er um mál
að ræða, sem alla íslendinga
varðar og sökum þess að ætlast
er til að allir taki saman hönd-
um í því að útbreiða bókina,
kaupa hana og selja, þá er það
sanngjarnt og sjálfsagt að svara
þeirri spurningu hverjir þeir
séu, sem nefndina skipa og mál
ið hafa með höndum. Hér fylgja
nöfn nefndarmanna í þeirri röð,
sem þeir skrifuðu undir tilboð-
ið til Þjóðræknisfélagsins:
G. F. Jónassoq, formaður.
Kriðrik Kristjánsson, vara-tor
maður.
J. G. Johannson, skrifari.
Sig. Júl. Jóhannesson, vara-
skrifari og fréttaritari.
J. J. Swanson, féhirðir.
Ólafur Pétursson, vara-féhirð-
ir.
Sveinn Pálmason, bókavörð-
ur.
Halldór Johnson.
Sveinn Thorvaldson M.B.E.
Séra Philip Pétursson.
Hannes Pétursson.
W. J. Líndal, dómari.
Þ. Þ. Þorsteinsson.
Sófanías Thorkelsson.
Nefndin hefir ráðið Þ. Þ. Þor-
steinsson til þess að byrja verk-
ið að nýju og hefir hann þegar
tekið til starfa. Er búist við að
verkið verði fimm bindi alls —
þrjú í viðbót við þau tvö, sem
þegar eru fullrituð. Prentur. ann
ars bindis er þegar byrjuð hjá
“Columbia Press”. Áætlað er að
öllu verkinu verði lokið á fjór-
um til fimm árum hér frá.
Sem svar við vissum spurn-
higum (allmörgum) skal það
endurtekið hér sem frá var
skýrt áður, að nefndin leggur
sjálf fram alt það fé, sem fyrir-
tækið krefst, rentulaust að öllu
leyti; verði fjárhalli af verkinu
loknu borgar nefndin hann úr
eigin vasa, en verði afgangur
af kostnaðinum fellur það fé í
sjóð Þjóðræknisfélagsins. Þrátt
fyrir það þótt nefndin annist
útgáfuna að öllu leyti, verður
sagan samt gefin út í nafni
Þj óðræknisfélagsins.
Annað bindi verður komið út
nógu snemma til þess að komast
á bókámarkaðinn fyrir jólin.
Sig Júl. Jóhannesson.
Messuboð
/
Séra Guðm. P. Johnson flytur
ræðpr við allar messur í presta
kalli séra Bjarna A. Bjarnason-
ar í Nýja íslandi^ sunnud. 25.
júlí.
Fólk er beðið að fjölmenna.
-f -t-
Presiakall Norður Nýja íslands:
Sunnudaginn 1. ágúst.
Framnes, messa kl. 2 e. h.
Hnausar, messa kl. 8.30 e. h.
B. A. Bjarnason.
♦ ♦ ♦
Lúterska kirkjan í Blaine, Wash.
Séra Guðmundur P. Johnson,
prestut.
Sunnudagaskóli og biblíu-
klassi kl. 10 f. h. *
Messa á hverjum sunnudegi
kl. 11 f. h.
1. og 3. sunnudag hvers mán-
aðar á ensku, en 2., 4. og 5. á
íslenzku.
Y.P.C.S. heldur fundi sína
annanhvern sunnudag kl. 8 að
kvöldi.
Prestur Blaine safnaðar, mess
ar einnig í St. Marks Lútersku
kirkjunni í Bellingham, á
hverjum sunnudegi kl. 8 e. h.
á ensku, en á íslenzku 2. sunnu
dag hvers mánaðar kl. 3 e. h.
Allir eru hjartanlega vel-
komnir.
Úr borg og bygð
MATREIÐSLUBÓK
Kvenfélags Fyrsta lúterska
safnaðar í Winnipeg. Pantanir
sendist til: Mrs. E. W. Perry,
723 Warsaw Ave.; Mrs. E. S.
Feldsted, 525 Dominion Street.
Verð $1.00. Burðargjald 5c.
♦ ♦ ♦
íþróttirnar á íslendingadegin-
um að Gimli byrja ekki fyr en
kl. 11 svo börn frá Winnipeg
geti tekið þátt í þeim.
-r ♦ ♦
Mr. Magnús Johnson, námu-
verkfræðingur frá Larder Lake,
Ont., lagði af stað heimleiðis á
fimtudaginn var ásamt frú
sinni og börnum, eftir ánægju-
lega dvöl hjá ættingjum og vin-
um hér í borginni.
♦ ♦ ♦ •
Fundir Liberalflokksins
í Selkirk kjördæmi.
GimlL 30. júlí, kl. 8 e. h.
Ræðumepn: Mr. Fillmore og
Ralph Maybank, M. P.
Lundar, 30. júlí, Hon. James
Gardiner, kl. 8.30 e. h.
Ashern, 31. júlí, kl. 8 30, Mr.
Fillmore og aðrir ræðumenn.
Selkirk, 3. ágúst, Han. J. L.
Ilsley.
♦ ♦ ♦
Séra Guðm. P. Johnson, þjon-
andi prestur Blaine safnaðar og
St. Marks kirkjunnar í Belling-
ham, Wash. sat hið Lúterska
kirkjuþing að Mountain N. D. og
hefir starfað hér austurfrá síð-
an samkvæmt beiðni heimatrú-
boðsnefndar kirkjufélagsins.
Hann hefir flutt Guðsþjónustur
1 4 kirkjum í Prestakalli séra
H. Sigmars N. D. hann dvaldi
einnig tveggja vikna tíma í
Piney Man. heimsótti mörg is-
lenzk heimili og flutti 4 messur.
Sunnudaginn 18. júlí flutti hann
4 messur í Gimli prestakalli og
síðastliðinn sunnudag prédikaði
hann í 3 kirkjum hjá séra B. A.
Bjarnasyni í Nýja íslandi.
Séra Guðmundur lætur hið
besta af ferð sinni og hinum
innilegustu viðtökum sem hann
naut hjá öllum löndum okkar
á þessum stöðum, vill séra Guð
rnundur færa öllu þessu góða
fólki sínar innilegustu hjartans
þakkir fyrir góðar viðtökur og
ánægjulega viðkynningu.
Hann lagði af stað vestur til
Blaine á þriðjudagsmorguninn,
þar sem hann hefur starf sitt
þann 1. ágúst eftir ánægjúlegt
sumarfrí.
Jóns Sigurðssonar félagið held
ur næsta fund sinn á heimili
Mrs. E. A. Isfeld 668 Alverstone
Street á þriðjudagskvöldið 3.
ágúst, kl. 8.
♦ ♦ ♦
Miss Salome Halldórsson, fram
bjóðandi Social Credit flokksins
í Selkirk kjördæmi við auka-
kosningarnar til sambandsþings
þann 9. ágúst næstkomandi. held
ur kosmngafund á Lundar þami
6. ágúst kl. 8.30. Áhriíamikill
flokksbróðir hennar í sambands-
þinginu, flytur einnig ræðu á
fundinum.
♦ ♦ ♦
Mr. Stefán Hansen flytur ræðu
í Wynyard, Sask. þann 30. þ.
m. kl. 8.30 e. h. til stuðnings við
Frank Crenn, frambjóðanda
Liberalflokksins við aukakosn-
inguna til sambandsþings í
Humboldt kjördæminu í Sask.,
sem fram fer þann 9. ágúst
næstkomandi.
♦ ♦ ♦
Heitt vatn verður til staðar í
Parkinu á Gimli á íslendinga-
daginn.
♦ ♦ ♦
Ferðir járnbrauialesta milli
Gimli og Winnipeg 2. ágúst
verða sem hé^ segir:
Frá Winnipeg kl. 10 f. h.
og kl. 1.45 e.h.
Frá Gimli kl. 7.15 og 7.45 e. h.
Lestirnar frá Winnipeg nema
staðar við Gimli Park.
Lestirnar frá Gimli verða og
15 til 20 mínútum fyrir þann
tíma, sem að ofan getur, hjá
Gimli Park, vilji menn spara sér
að ganga yfir á járnbrautar-
stöðina.
Fargjald fram og til baka er
$1.45.
BÝÐUR SIG FRAM í SELKIRK
Miss Salome Halldórson.