Lögberg - 30.09.1943, Side 1

56 ÁRGANGUR LÖGBERG, FIMTUDAGÍNN 30. SEPTEMBER 1943. NÚMER 39
HELZTU
FLUGVÉLATAP BRETLANÐS
OG BANDARÍKJANNA.
Sir Archibald Sinclair, flug-
máiaráðhert-a brezku stjórnar-
innar, gerði þá yfirlýsingu í
berzka þinginu þann 23. þ. m.,
að frá byrjun yfirstandandi árs
og fram til ágústmánaðarloka,
hefðu Bretar tapað 1,651 flugvél,
en Bandaríkin 447 í sprengju-
leiðangrum yfir norðurhluta
Evrópu. í
-f-
ÞRÍVELDAFUNDUR
í UPPSIGLINGU.
Antony Eden, utanríkisráð-
herra Breta, hefir nýlega látið
það í ljós, að nokkurn veginn
megi víst telja, að innan tiltölu-
lega skamms tíma verði boðað
til fundar milli brezkra, rúss-
neskra og amérískra stjórnar-
valda, bæði vegna stríðssóknar-
innar og þeirra sameiginlegu
vandamála, sem ráða verði fram
úr að loknu stríðinu.
V ♦ *
RÁÐUNEYTISBREYTING.
Mr. Churchill tilkynnti á laug
ardaginn var, að sú breyting
hefði orðið á ráðuneytinu brezka,
að Sir John Anderson tæki að
sér forustu fjármálaráðuneytis-
ins í stað Kingsley Wood, sem
er nýlátinn. Beaverbrook lávarð-
ur hefir verið tekinn inn í ráðu-
neytið á ný sem innsiglisvörð-
ur, jafnframt því sem R. K. Law,
sonur Andrew Bonar Law, sem
um eitt skeið var forsætisráð-
herra Breta, hefði verið valinn til
þess að gegna ríkisritara embáetti.
Cranborne lávarður hefir verið
skipaður ráðherra hinna brezku
sj álfstjórnarþj óða.
Þeir Beaverbrook og Mr. Law
eru báðir fæddir í Canada.
♦ ♦ 4-
JÁRNBRAUTARÞJÓNAR
KREFJAST LAUNAHÆKKUN-
AR.
Málsvarar járnbrautarþjóna
samtakanna í Canada, hafa far-
ið fram á það við hina alþjóð-
legu stríðstíma verkamálanefnd
í Ottawa, að hún hlutist til um
það, að laun járnbrautamanna í
landinu verði hækkuð til jafns
við það kaup, sem greitt er fyrir
samskonar vinnu í austurríkjum
Bandaríkjanna. Tala þeirra cana-
disku járnbrautarþjóna, sem
fram á launahækkunina fara,
nemur hundrað og fjörutíu þús-
undum. Hvaða undirtektir mál
þetta fær, er enn eigi vitað, þó
líklegt þyki að einhver miðlun-
arvegur verði fundinn, þannig,
að verkfalli verði afstýrt.
RANNSÓKN VEGNA
BROTTREKSTURS ÚR VINNU.
Meðal þeirra erindreka, er sátu
nýlega afstaðið ársþing Canadian
Congress of Labor í Montreal,
var Mr. A. Nelson Alles, nýkjör-
inn C.C.F. þingmaður fyrir Essbx
fíorth fylkiskjördæmið í Ontario;
hann var starfsmaður hjá Ford
bifreiðaverksmiðjunni í Windsor.
Mr. Alles kvaðst hafa sótt um
leyfi hjá forstjóra verksmiðjunn-
ar til þess að sækja áminst þing,
en því hefði verið synjað; en
með því að hann var löglega
kjörinn erindreki, ákvað hann að
sækja þingið þrátt fyrir synjun-
ina um fararleyfi. En er Mr.
Alles kom til vinnu sinnar að
verkamannaþinginu loknu, var
honum þegar sagt upp stöðunni.
Nú hefir hinn nýi forsætisráð-
herra Ojitario-fylkis, Col. Drew,
fyrirskipað opinbera rannsókn
FRÉTTIR
í þessu brottvikningarmáli til
þess að ganga úr skugga um það,
hvort Ford verksmiðjan hafi brot
ið lög á hinum nýkjörna fylkis-
þingmanni, eða ekki.
♦ ♦ ♦
PRENTARA VERKFALL.
Fjóra daga í vikunni sem leið
stóð yfir verkfall meðal prentara
í prentsmiðju dagblaðsins Winni-
peg Free Press, og var blaðið þá
dagana prentað hjá Winnipeg
Tribune. Orsakirnar, sem til verk
falls þessa leiddu voru þær, að
forráðendur prentsmiðjunnar
vildu ríghalda sér við samning,
sem gerður var fyrir átta árum
milli hlutaðeigandi prentara, og
samtaka blaðaútgefenda; prent-
arar töldu slíkt ástæðulaust, þar
sem vitað væri að þeir, fyrir
hálfu öðru ári, hefðu sameinast
alþjóða prentarasambandinu.
Eftir þjark nokkuð, sem stóð yf-
ir í fjórða dag, náðist fult sam-
komulag um það, að prentara-
sambandið skyldi vera sá eini,
löglegi milliliður, sem blaðaút-
gefendum bæri að semja við.
Forseti Winnipeg deildar prent
arasambandsins, er Victor B.
Anderson, var það ekki sízt samn
ingslipurð hans að þakka, hve
skjót og góð lausn náðist í þessu
á'greiningsmáli.
♦ -f ♦
STJÓRNIN LEGGUR HÖMLUR
Á WINNIPEG EXCHANGE.
Samkvæmt tilkynningu frá
verzlunarráðherra sambands-
/
stjórnar, Mac Kimmon, hefir
stjórnin gert þá ráðstöfun, að
hveitiverzlun á Winnipeg Grain
Exchange, (Trading in futures),
skuli samstundis stöðvuð, og er
því borið við, að slík verzlun
sé farin að hafa raskandi áhrif
á verðfestingarkerfi stjórnarinn-
ar. Samtímis þessu lýsti Mr.
Mac Kinnon yfir því, að stjórn-
in hafi ákveðið að greiða fram-
leiðendum $1,25 á hveitimælinn,
No. 1 Northern í Fort William, í
stað 90 centa, eins og áður var
fvrir mælt.
♦ ♦ ♦
HJÓNAEFNI
Lögbergi barst nýverið fregn
um það, að þann 3. október næst-
komandi, verði gefin saman í
hjónaband í Brooklyn, ungfrú
Lilly Knudsen og Þórhallur Ás-
geirsson, Attaché við íslenzku
sendisveitina í Washington. At-
höfnin mun fara fram í Bethany
Lutheran Church og að henni
lokinni halda foreldrar brúðar-
innar veizlu í húsakynnum Nor-
wegan Club, 117 Columbia
Heights í Brooklyn.
Ungfrú Knudsen er dóttir
norsku hjónanna Rögnu og
Sverris, byggingarmeistara; hún
hefir átt heima í Noregi í nokk-
ur ár og hefir undanfarin ár unn
ið við tryggingarskrifstofu
norska ríkisins í New York.
Þórhallur er sonur Ásgeirs Ás-
geirssonar fyrrum forsætisráð-
herra og frú Dóru Ásgeirsson,
dóttur Þórhalls Bjarnasonar
biskups.
í herþjónustu
Lance-Corporal Ingibjörg M.
Sigurdson, gekk í herþjónustu í
síðastliðnum febrúarmánuði, og
hefir nú nýverið, samkvæmt yfir
lýsingu hernaðarvaldanna full-
nægt þeim kaöfum, sem til þess
eru gerðar, að verða “movement
control Clerk”. Þessi unga stúlka,
er fædd í Keevatin, Ont., og þar
á faðir hennar Magnús Sigurdson
heima.
Stríðssóknin
Af viðureigninni milli Rú.ssa og
1'jóSverja, er nú i raun og veru ávalt
hið sama að segja, með því að Rússar
lialda uppi látlausri sigursókn nctt sem
nýtan dag; þeir liafa nú tekið Smol-
ensk, sem A’azistar liöfðu haldið i
heljar greipum í freklega tvö ár; og
eins og viðhorfið nú er. má nokkurn
veginn vist telja. að Kiev falli þá og
begar. Rauðu sveitirnar eru á ntörg-
u:n stöðum komnar vestur yfir Dnieper
fljót, og er ekki annað fyrir sjáanlegt,
en þar verði einnig alt undan að láta.
Staðhæft er, að einn daginn í vik-
unni sem leið,.hefðu' Þjcðverjar tnist
8,000 manns á þessum vettvangi striðs-
sóknarinnar. —
Viðnánt Xazista á ítaliu sýnist
fara þverrandi með hverjunt degin-
um. Herir santeinuðu þjóðanna hafa
nú náð fullu haldi á járnbrautaborg-
inni Foggia á Suður-ítaliu, auk þess
sem sóknin um X'eapel af þeirra hálfu
harðnar og bendir til skjótra, sigur-
sæ'la úrslita.
í baráttunni um yfirráðin á Nevv
Guineu fara Japanir halloka jafnt og
þétt fyrir fylkingum Bandaríkjanna
og Ástralíumanna; er Japönum auð-
sjáanlega ekki farið að litast á blik-
una, því uú hafa þeir gert róttækar
breytingar á ráðuneytinu, og lækkað
ýmissa herforíngja í tign.
Sameínuðu þjóðirnar halda uppi
látlausum loftárásum á nteginland
XTorðurálfunnar, og mánudagskveldið
var það iðnaðarborgin Hannover. sem
varð fyrir þyngsta skakkafallinu.
♦ ♦ ♦
ORÐASVEIMUR UM
UPPÞOT Á HERSKIPUM.
Sænska útvarpið flytur þá
fregn á sunnudagskvöldið var,
óstaðfesta að vísu, að þýzkir
sjóliðar á þremur þýzkum her-
skipum, sem lágu inni á höfn í
Noregi, hefðu stofnað til upp-
þots eða samsæris með það fyrir
augum, að gera herskip þessi ó-
fær til orustu; skipin voru sögð
að vera Tirpitz, 40.000 smálestir,
Scharnhorst, 26,000 smálestir og
Luetzow, sem er um 10.000 smá-
lestir að stærð.
Nokkru fyrir lok fyrra verald-
arstríðs, gerðu þýzkir sjóliðar
uppreisn á þeim hluta þýzka
flotans, sem var staddur í Keel,
og flýtti slíkt eigi alllítið fyrir
falli Þjóðverja. Vel má vera, að
í þessu tilfelli sé sagamað end-
urtaka sig.
*_____________________
Nýr dansstaður fyrir
Islendinga eina
Nú er farið að dansa í Odd-
fellow-húsinu á kvöldin frá kl.
9. Hljómsveit Aage Lorange leik-
ur. Einungis íslendingum verð-
ur leyfður aðgangur.
Mun þetta ungum Reykvíking-
um fagnaðarefni. Þeir hafa
hvergi getað dansað undanfarið
á kvöldin, ef ekki eru böll, án
þess að þurfa að vera innan um
setuliðsmenn.
“Restaurationin í Oddfellow-
húsinu”, sem Egill Benediktsson
rak, hefir nú hætt starfrækslu,
en við rekstri veitingasalanna í
Öddfellow-húsinu hefir tekið
“Tjarnarkaffi h.f.”. Egill Bene-
diktsson verður framkvæmdar-
stjóri félagsins.
Ólíklegt er að sú ráðstöfun fél-
agsins, að veita Islendingum ein-
um aðgang að veitingasölunum
á kvöldin, baki félaginu fjárhags
legt tjón.
Mbl. 15. júlí.
Væntir þess, að kosn-
ingar fari ekki fram
fyr en í stríðslok
í veizlu, sem King forsætisráðherra
hélt í Ottawa á mánudagskvöldið þeirn
erindrekum viðsvegar úr landinu, sem
sóttu' Liberal Federation xingiö, lét
hann þess getið, aÖ hann vonaðist til,
aö eigi þyrfti að koma til sambanda-
kosninga fyr en í striðslok; kjörtíma-
bil núverandi þings rennur ekki út
fyr en i marz 1945. Á hinn bóginn
fór Mr. King ekki dult með það, að
ef stríðið yrði ekki á enda í lok vfir-
standandi kjörtímabils, færu kosning-
ar að sjálfsögðu fram, svo sem lcg
mælii fyrir. F.nnfremur lét Mr. King
þess getið, að ef fullnægjandi sann-
anir kæmu áður fram fyrir því, að
kjósendum væri það ógeðfelt, að veita
stjórninni stuðning í meginmálum,
myndu kosningar verða skynsamleg-
asta úrlausnin; þá gæti það og orðið
fullgild ástæða til þingrofs og nýrra
ltosninga, ef andstæðingaflokkarnir á
X'orðurálfunnar, og á mánudagskveld-
ið var það iðnaðarborgin Hannover,
sem varð fyrir þyngsta skakkafallinu.
♦ ♦ ♦
GULLBRÚÐKAUP.
í gær áttu þau Mr. og Mrs.
Christian Johnson, 204 Maryland
St., hér í borginni, hálfrar aldar
hjónabands afmæli, og hafa þau
allan þann tíma verið búsett í
Winnipeg, þar sem Christián hef-
ir gefið sig við húsgagnabólstrun.
Mr. Johnson er ættaður frá Hjarð
arfelli í Dölum, en frú hans úr
Reykjavík. Mr. Johnson er sann
færður um að talan 13 sé happa-
tala; hann er fæddur 3. septem-
ber 1873, kom til Canada 1883 og
kvæntist 1893. Mr. Johnson heíir
yndi af söng og hljóðfæraslætti
og var um eitt skeið organisti
við sunnudagsskóla Fyrsta lút-
erska safnaðar. Mrs. Johnson er
sérlega bókhneigð kona, og hefir
mikla unun af lestri fagurra ljóða
jafnt á ensku sem íslenzku; bæði
njóta þau Mr. og Mrs. Johnson
almennra vinsælda af hálfu sam-
ferðamanna sinna. Fjórar af sex
dætrum þeirra Johnson hjóna
eru á lífi, þær Mrs. D. A. Swail,
Mrs. T. S. Foulds, Mrs. J. G.
Pattie og Mrs. H. M. Weir.
Lögberg^ flytur þeim Mr. og
Mrs. Johnson innilegar hamingju
óskir í tilefni af gullbrúðkaupi
þeirra.
Nýtt rit
Ársrit gefið út til styrktar fyr-
ir bókasafn sjúklinga í Kristnes-
hæli og félag þeirra þar, er ný-
komið á markaðinn.
Rit þetta nefnist “Helsingjar”
og er útgefandinn “Sjálfsvörn”
félag sjúklinga í Kristneshæli.
Ritið er hið læsilegasta og mjög
snoturt að ytri frágangi, flytur
það stuttar smágreinar, ljóð og
fleira.
Á morgun og næstu daga verð-
ur ritið fil sölu hér í bænum og
ættu Reykvíkingar, ef að vanda
lætur að bregðast vel við þessari
málaleitun. Fátt er hinu sjúka
fólki nauðSynlegra og velkomn
ara til afþreyingar en lestur
bóka. — En safn sjúklinganna í
Kristneshæli hefir frá fyrstu tíð
átt við mikla fátækt að stríða.
Einu tekjur'þess hafa verið gjaf-
ir hjálpfúsra og <velviljaðra ein-
staklinga. Og með núverandi
verðlagi á bókum og bókbandi
hafa erfiðleikar þess margfald-
ast.
Það þarfnast því skjótrar og
drengilegrar hjálpar.
Mbl. 5. ágúst.
Bræður vinna sér mikinn frama
Kristján Kristjánsson, B.Sc. Baldur H. Kristjánsson, B.Sc.
Þessir ungu og efnilegu menn, eiga hvor um sig óvenju
glæsilegan menntaferil að baki; þeir hafa einn námsstyrkinn
af öðrum hlotið, sem námu allstórum fjárhæðum, og vakið á sér
athygli vegna þreks og viljafestu hvar sem leið þeirra hefir
Tegið; þeir hafa báðir hlotið rífleg námsverðlaun við Virginia
Polytechnic Institute. Kristján lauk prófi í búvísindum við há-
r.kólann í Alberta í vor, sem leið, en Baldur utskrifaðist af
Manitoba-háskólanum 1939, og sköruðu þeir báðir mjög fram úr
skólabræðrum sínum við fullnaðarpróf hvors háskólans um sig.
Þessir efnilegu bræður eru synir þeirra Mr. og Mrs. Hannes
Kristjánsson á Gimli.
Þrettán ný götunöfn
á fundi bæjarráðs 29. júlí síðast-
liðinn voru lagðar fram tillögur próf.
Ólafs Lárussonar, háskólaritara Péturs
Sigurðssonar og dr. Einars Ól. Sveins-
sonar, um nöfn á nýjum götum á
Rauðarárholti suðurhluta Norður-
mýrar og í Langholti. Tillögurnar
.eru þessar:
Rau-ðarárholt:
Gatan, sem liggur frá Stórholti að
Kringlumýrarvegi samhliða Suður-
landsbraut heiti SKIPHOLT. Gatan
samhliða Skipholti mrtli hennar og
Suðurlandsbrautar heiti BRAUTAR-
HOLT. Göturnar frá Suðurlands-
braut að Skipholti, talið frá vinstri
heiti HÖRGSHOLT, VALLHOLT
og STÚFHOLT. Gatan sent liggur
til austurs frá Stúfholti heiti KOLS-
HOLT.
Swffur hluti Norðurmýrar:
Gatan sem liggur hprnrétt af
Miklubraut að Reykjanesbraut tnilli
Miklubrautar og Engihlíðar heiti
ESKIHLlD, en gatan milli Eskihlið-
ar og Engihlíðar heiti MJÓAHLÍD.
Gatan sem liggur frá Háteigsvegi að
Rey.kjanesbraut, heiti REYKJA-
HLID, og gatan sem liggur í fram-
haldi af Nóatúni frá torgi við Há-
teigsveg heiti LANGAHLÍD.
Langholt:
Gatan sent liggur næst fyrir vestan
.Langholtsveg og samhliða honum, frá
Kleppsvegi, heiti HJALLAVEGUR
og næsta gata þar fyrir vestan sant-
ltliða Hjallavegi heiti KAMBSVEG-
UR.
Tillögurnar voru samþyktar.
—Mbl. 5. ágúst.
Minningarherbergi séra
Jóns Halldórssonar
í Nýja-Garði
Magnús Torfa^on sýslumaður
hefir gefið andvirði eins her-
bergis, kr. 10.000 til minningar
um séra Jón lærða Halldórsson í
HítardaL Skal herbergið nefnt
“Hítardalur” og er forréttur ætl-
aður reglusömum og efnilegum
stúdent, er stundar íslenzk fræði,
og skal þar um leita tillagna dr.
Páls E. Ólafsonar sagnameistara
meðan hans nýtur.
Mbl. 15. júlí.
Stúlka óskast í vist nú þegar;
Góð aðbúð, gott kaup. Upplýsing-
ar hjá N. Karnasick, 122 Ash St.
Sími 403 166. Á heimilinu eru
engin börn.
María Björnsdóttir Baldvinsson
fædd 12. ágúst 1875. — dáin 30. október 1941.
Eg leit þig aldrei augum —
' en aðeins bréfin þín.
Þar lýsti sér hugur þinn hreinn og góður.
og hjartalag göfugrar móður.
Eg fann þú varst því vaxin
að vinna dagsverk stórt.
— I kyrþey var afrek með kærleik unnið,
. unz kertið þitt skæra var brunnið.
Þér lifðu ljóð í hjarta * ,
sem lífsins norðurljós.
Hver hending var dýrmæt sem hugrekkið treysti,
og hugsjóna flugvængi léysti.
Hver efar andinn lifi
og eignist starfsvið nýtt?
Hver efar að lifi þín insta þráin,
og ódauðleiks rætist þar spáin?
Við eigum endurfundi
á æðra sviði lífs.
Og systkina hópur er saknar þín hljóður,
þar sameinast ástríkri móður.
Jakobína Johnson.
assssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssssss