Lögberg - 28.10.1943, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 28. OKTÓBER 1943.
3
Árni Árnason lœknir:
Traust á Guði og
vísindunum
i.
Það kom fyrir atvik i Hafnar-
íirði. Nokkrir menn neituðu
að hlýðnast ráðstöfunum heil-
brigðisstjórnarinnar til verndar
lífi og heilsu landsfólksins og
báru við trú sinni og trausti á
Guði. Þetta var ekki mikill né
rnerkur atburður, en hann varð
landskunnur. Gildi hans, ef svo
má að orði komast, var það, að
hann vakti til umhugsunar um
ákveðnar spurningar. Samrýmist
guðstraustið heilbrigðri skyn-
semi, þekkingu og reynslu eða
ekki? Brýtur vísindaleg þekkmg
°g reynsla bág við guðstrú og
guðstrabst? Þetta eru ekki veiga-
litlar spurningar. Þær koma við
lífsskoðun hvers manns.
II.
Árekstur milli trúar og vísinda
er gömul saga, en ekki ný. Það
vita allir, sem eitthvað þekkja til
sögunnar. Árekstrarnir voru oft
sðeins fræðilegir, og eru það enn.
Hinir lærðu hafa deilt og gjöra
það enn. En deilan gat líka orðið
alvarlegri. Menn voru ofsóttir og
dæmdir vegna skoðana sinna. —
Kirkjan var oft þröngsýn og
ranglát og beitti valdi sínu eft-
ir því. Síðar urðu reynsluvis-
indin ofan á og reyndu eftir
niætti að snúa kenningum kirkj-
unnar í villu. — Fulltrúar vísird-
anna brendu menn ekki á báli,
en hitt hermir ekki sagan, hvern-
ig þeir hafa oft og tíðum farið
nieð sálirnar, það er að segja
sálarfrið og hamingju skjólstæð-
inga sinna.
En það lítur út fyrir, að árekstr
arnir geti líka orðið alvarlegir
og haft örlagaríkar afleiðingar
á 20. öldinni, og það jafnvel'á
voru landi, ef til dæmis lífi og
heilsu fleiri eða fænri landsins
barna yrði stefnt í voða af þeim
sÖkum.
Komi það fyrir að fólk van-
ræki að leita læknis, eða jafnvel
að hlýða nauðsynlegum- og gild-
andi heilbrigðisreglum og heilsu-
verndarráðstöfunum, vegna trúar
sannfæringar og trausts á krafta-
verkum, þá hljótum vér læknar
vitanlega að snúast öndverðir
gegn slíku/— En þá getur verið
stutt bilið yfir til þess að álasa
sjálfri trúnni og dæma guðstraust
ið fánýtt. Það er skiljanlegt, að ;
þeim geti í fljótu bragði orðið
það á, sem ekki eiga sjálfir á-
kveðna trú. Þá beinist gagnrýnxn
líka að hinum opinberu fulltrúum
trúarinnar, starfsmönnum kirkj-
unnar. Það er til, að kirkjan sé
talin éiga sök á þessu vegna kenn
ingar sinnar. Þetta þarf ekki að
vera af óvild, eða til þess að
reyna að finna höggstað á kirkj-
unni, heldur að fullkominni sann-
færingu. Þess vegna er full á-
stæða til að athuga þær spurn-
ingar, sem að framan greinir, og
ræða málið með sanngirni og
öfgalaust á báðar hliðar.
\
III.
Er guðstraust réttmætt og
skynsamlegt, eða er það barna-
skapur og fjarstæða? Það er sann
færing allra trúaðra manna, að
Guð sé höfundur og stjórnandi
heimsins, að allur heimurinn og
alt lögmál hinnar lifandi og
dauðu náttúru sé hans verk. Þar
með er því einnig trúað, að guð
hafi skapað mannsandann. Þessi
trúarskoðun verður ekki sönnuð,
en hún verður ekki heldur af-
sönnuð og þarf ekki frekar orð-
um að því að eyða. Það hefir
verið deilt um sambandið milli
guðs og manna og þá einkum um
frjálsræði mannsandans og sjálf-
stæði viljans. Vér getum látið
það atriði liggja milli hluta í
þessu sambandi.
Trúaðir menn eru þess full-
vissir, að öll framþróun er trá
guði, og að frá honum eru öll þau
gæði og andleg verðmæti, sem
mannsandinn hefir aflað sér um
aldirnar og hann á nú og getur
notið. Allir þeir möguleikar til
hjálpar og til fegrunar og full-
komnunar lífsins, sem listir og
vísindi hafa veitt mönnunum, eru
frá guði. En þessi gæði falla
Bœndur og vinnumenn þeirra
Hafi bœndavinna yðar minkað
við aðkomu vetrar, er yðar þörf
annarsstaðar við nauðsynleg störf
Nú er hælia á að nauðsynleg störf í þágu
hinnar canadisku siríðssóknar iefjist
vegna manneklu. Meðal þeirra fáu siaða,
þar sem aðsioðar er von er frá bænd-
um, og vinnumönnum þeirra, sem geia
iekið að sér hærri forgangs-aivinnu í
hausi og vetur meðan minna er annríki
á búgörðum. Mörgum mikilvægum kröf-
um þarf að sinna við framleiðslu skóg-
arafurða, málmiekju, frágang matvæla
og viðhald járnbrauia. Ef þér eruð við
búskap, og eigið héimangengi hausi og
veiur, æiluð þér að sinna þessari al-
þjóðlegu áskorun.
Bændur, sem taka að sérl þessi nauð-
synjasiörf, fá að fara heim þegar þörf
krefur. Einnig þeir, sem hafa fengið
fresiun samkvæmi herúlboðslögunum,
fá áframhaldandi frestun við áminst
nauðsynjastörf meðan hægasi er um á
búgörðum.
Gefið yður fram NÚ ÞEGAR.
Leiiið fullkominna upplýsinga hjá:
Næsiu aivinnu- og Selective Service
skrifstofu, eða
Næsia umboðsmanni búnaðardeildar
fylkissijórnar, eða
Framleiðslunefnd bændasamtaka í
nágrenninu.
NATIONAL SELECTIVE SERVICE
DEPARTMENT OF LABOR
]TUMPHKrrV' MITCHELL, A. MAC NAMARA,
Minister of Labour DiiTT'tor, National Selective Service
B.C.A.S. 1
mönnum ekki í skaut fyrirhafnar
laust, á yfirnáttúrlegan hátt. Það
eru menn, vísindamenn, lista-
menn o. s. frv., sem eru milli-
liðir, ef svo má segja, verkfæri
í hendi guðs, svo að notuð seu
líking. Vísindamennirnir hafa
skapað vísindin, þau eru starf
mannlegs anda. En hæfileiki og
orka manns andans t31 þessa
starfs er frá Guði. Hinar hug-
vitssömu og snjöllu uppfindingar
og uppgötvanir eru opinberanir
frá Guði, þaðan eru hugarleiftrin
og snildin. Guð hefir smám sam-
an opinberað mannsandamam
leyndardóma náttúrunnar, eftir
því, sem hann óx að þroska Vís-
indamennirnir eru í þjónustu
Guðs. Þeir starfa að framþróun-
inni og vinna að hagsæld og heill
einstaklinga og þjóða — eða eiga
að gjöra það. Þeir eru þetta alveg
jafnt, hvort sem þeir sjálfir vita
það og viðurkenna, eða ekki. “Og
samt snýst hún”, sagði Galilei.
Trúarskoðanir manna eru mis-
jafnar, sem von er, en hvað sam
rú hvers eins líður, þá er þetta
einfalt mál og rökrétt hugsun,
'xg ætti að vera auðskilið hverj-
um menntuðum manni. Það er
þess vegna alveg óþarÞ, áð reyna
að gjöra guðstrúna og guðstraust
ið að einhverri fjarstæðu og lok-
leysu.
IV.
En úr því að öll gæði og óll
hálp er frá Guði, hversvegna
lætur hann mönnum þá líða svo
’lla, og hversvegna kennir hann
ekki mönnunum að lækna hina
ólæknandi sjúkdóma? Þetta er
gömul spurning og gömul rök-
semd, eða réttara sagt mótbára
vantrúarmanna. Já, hversvegna
skapaði Guð heiminn svona, en
ekki öðruvísi? Hversvegna gjörði
hann náttúrulögmálið eins og
það er? Hversvegna gjörði hann
ekki alt betur?
“Ef eg væri Guð”, sagði strák-
urinn, þá ætlaði hann að gjöra
betpr. “Ójá”, sagði móðir hans,
“ekki vantar þig gáfurnar til þess,
drengur minn, en það hefir ekki
átt fyrir þér að liggja”. Annars
má benda á það, að nú á tímum
veit hver læknir, að vísindunum
hefir bæði tekist að koma í veg
fyrir og lækna suma þá sjúk-
dóma, er áður voru ólæknandi.
Allir vona, að þeim ráðum fari
fjölgandi.
Trúaðir menn treysta Guði, en
þeir beita skynseminni engu að
síður og gjöra ráð fyrir, að hjálp-
in komi í eðlilegri mynd. Þess
eru að vísu dæmi að sjúklingar
til dæmis trúi á og treysti krafta-
verkum sér til bjargar, þegar
•xnnað þrýtur. En það er ekki
heldur undantekningarj Trúaðir
sjúklingar treysta því alment,
eins og aðrir, að meinabótin
verði með læknishjálp. Þeir vita,
ð heimska og rangar ályktanir
miða ekki til bjargar, og að það
er brot gegn lögmáli Guðs í
náttúrunni, að ganga í berhögg
við þekkingu og heilbrigða skyn-
semi.
Og hér er þá komið að þeim,
sem halda því fram, að Guð muni
lækna sig án mannlegrar hjálpar
og vilja þess vegna ekki hafa
saman við læknana að sælda.
Sé hægt að beita skynsemi við
slíka menn, þá mætti spyrja þá,
hvaðan þeir álíta, að öll þau
gæði, huggun og meinabót séu
komin, sem læknavísindin hafa
veitt mannkyninu. Þeir heimta,
í þessu efni, aðeins kraftaverk
og vilja ekki annað þiggja. Þeir
ættu að minnast orða Krists til
þeirra, s@m kröfðust teikns. I
Þriðja lagi má benda þeim á
freistingarsögu Krists, er freist-
arinn hvatti hann til þess að
stofna sér í h'fsháska að óþörfu.
Þeir eru einmitt sjálfir að kasta
sér fram af musterisbustinni,
þvert ofan í orð og eftirdæmi
meistarans.
V.
Hér skal ekki út í það farið,
hvort trúin sjálf er í samræ.ni
Kristjana Margrét
Árnason
Föstudaginn 23. apríl s. 1. —
í páskavikunni —, andaðist að
heimili sínu í Bellingham, Wash.
frú Kristjana Margrét Árnason,
eftir stutta sjúkdómslegu. Hun
Wash. árið 1906. Þar stundaði
Stephán vöruflutning og farnað-
ist vel. — Síðast hafa þau átt
heima í Bellingham, fluttu þang-
að 1938, til þess að húa nálægt
börnum sínum.
Þeim hjónum varð sex barna
auðið. — Tvö dóu í bernsku, og
einn sonur fullorðinn frá konu
og barni. Á lífi eru, Halldór Guð-
brandur, fasteignasali í Belling-
ham, kvæntur Augustín Good-
man. Olive Emily, gift B. Bouth-
nes, býr nálægt Custer, Wash. —
Mathilda Louise, gift Eric Lind-
quist, í Bellingham, — hjá þeim
á Stephán heima.
Kristjana sál. var fríð kona og
skörugleg, hún bar það með sér
að hún var góðum gáfum gæxid,
og hún var prúð og hjálpsöm í
allri framkomu.
Hún var barn landnámsins í
orðsins fylsta skilningi. Elstu
börn frumbyggjanna fóru á mis
við skólamenntun, en urðu að
ganga að allri vinnu með for-
eldrum sínum — “og alheimta ei
daglaun að kvöldum”. — Krist-
jana sál. auðsýndi alla æfi þá
ástúðlegustu umhyggju fyrir öll-
um á heimilinu, og ósérplægni
þá sem hún nam í skóla lífsins
alt frá barnæsku. — Til hennar
flutti faðir hennar í elli sinni,
og hún annaðist hann biindan i
mörg ár, þar til hann kvaadi
heiminn, 87 ára gamáll. Með
þeim voru miklir kærleikar.
Kristjana sál. var skemtileg og
frjálslynd í hugsunarhætti og
bar djúpa lotningu fyrir öllu því
sem háleitt er og göfugt. Hún
unni fögrum ljóðum og fögrum
listum, og hafði alla æfi mesta
yndi af góðum bókum. — Minn-
ing hennar blessa eftirlifandi
ástvinir hennar, og ótal margir
vinir nær og fjær.
Krisijana Margrét Árnason.
var jarðsungin af séra A. E.
Kristjánssyni, og lögð til hinztu
hvíldar í Woodlawn Cemetry,
Bellingham.
Frú Kristjana var fædd þann
31. okt. 1869, að He-<gafelli í
Snæfellsnessýslu á Islandi, þar
ólst hún upp hjá foreldrum sín-
um, Halldóri Magnússyni og Jó-
hönnu Jónsdóttur, og fluttist með
þeim vestur um haf árið 1883.
Fvrstu þrjú árin var heimili
þeirra í Winnipeg, Canada. En
árið 1886 námu þau Halldór og
Jóhanna land vestarlega í
Argyle bygðinni, og bjuggu þar
góðu búi til elli ára og voru
merkir og nýtir landnemar. Þau
áttu þrjú börn. Kristjana sál.
var elst, svo Matthildur, ekkja
Stefáns Christie í Glenboro, og
einn sonur, Guðmundur, dámn
fyrir mörgum árum.
Árið 1898 giftist Kristjana sál.
eftirlifandi manni sínum
Stepháni Árnasyni, ættuðum úr
Eyjafirði. Þau reistu bú í Argyle
og áttu þar heima nokkur ar.
þá voru ýmsir bændur að flytja
vestur að hafi, og þau hjónin
fylgdust með í þessu nýja land-
námi, — settust að í Blaine,
Business and Professional Cards
við vísindin. Það yrði alt of
langt mál. I þessum fáu línum
hefir aðeins verið að því vikið,
að traustið á Guði, samkvæmt
kristinni lífsskoðun, brýtur
hvorki bág við þekkingu og heil-
brigða hugsun, né heldur við
traustið á vísindum og kunnáttu
manna í hvaða grein sem er.
Að lokum er ef til vill rétt að
minnast á boðbera trúarinnar,
þjóna kirkjunnar. Það er rarig
látt, að láta þá sæta ámæli ^yrir
kenningar sínar yfirleitt, þótt
skoðanir geti verið' skiftar um
einstök atriði. Erum vér læknar
ekki líka ósammála í ýmsum
atriðum? — Frekar hefir mér
þótt bera á því í seinni tíð. Það
nær engri átt, að ætla prestun-
um eintómar hugsunar villur og
fjarstæðu. Hitt er annað mál, að
það er æskilegt og þess er þörf,
að þeir ættu kost á víðtækari
mentun og rækilegri undirbún-
ingi undir starf sitt, svo sem í
sálarfræði og uppeldisfræði. Eg
er viss um, að þeir tækju á móti
slíkum breytingum með fögnuði.
Þar sem þeir eiga að vera upp-
fræðendur, þá væri líka æskilegt,
að þeir, eins og kennarar, fengju
undirstöðuþekkingu í heilsu-
verndun. (heilsufræði).
Traustið á Guðshjálp, sem hafn
ar mannlegri hjáxp, og traustið
á mannlegri hjálp og getu, án
Guðs hjálpar, eru tvennar öfg-
ar. Trúuðum mönnum er engu
hættara en vantrúarmönnum við
því, að lenda í þeim öfgum.
Guðstraustið og álitið á vísind-
unum eiga ekki að rekast á og
ekki að metast, heldur “hvort
öðru sýni þau heiðurs skil, sem
höfundur lífs hefir ætlast tii
Lesbók
Drummondville CottonCo.
LTD.
55 Arthur St., VVinnipeg:
Phone 21020
Manufacturers of
BLTJENOSE Fish Nets
and Sein Twines
H. L. HANNESSON,
Branch Mgr.
Blóm siundvíslega afgreidd
THE
ROSERY
StofnaC 1905
427 Portage Ave.
Winnipeg.
LTD.
G. P. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
S. M. Baekman, Sec. Treas.
Keystone Fisheries
Limited
325 Main St.
Wholesale DistrihuUfrs of
FRESH AND FROZEN FISH
H. A. BERGMAN, K.C.
íslenzkur lögfrœðlngur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Buiiding, Portage Ave.
P.O. Box 165t
Phones 95 052 og 39 043
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
fslenzkur lyfsali
Fðlk getur pantað meðul og
annað með pösti.
Fljðt afgreiðsla.
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866
•
WINNIPEG CLINIC
Vaughan & St. Mary’s
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPG.
•
Fasteignasalar. Leigja hús. Út-
vega peningalán og eldsflbyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
Phone 26 821
DR. B. J. BRANDSON
308 Medical Arts Bldg
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office tfmar 3-4.30
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
Lsgsteinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýti
og Manitoba marmari
Skrifiö eftir verðskrá
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
DR. A. BLONDAL
Physician Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Sfmi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Sfmi 61 02 3
MANITOBA FISHERIES
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla í heildsölu með nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA ST.
Skrifstofusími 25 355
Heimasími 55 463
Itleifets
Éd!
224 Notre Dame-
fHONE
96 647
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J H. Parre, Manaping Director
Wholesale Distributors of
Fresh and Frozen Fish.
311 Chambers St.
Office Phone 86 651.
Res Phone 73 917.
Office Phone
88 033
Res. Phone
72 409
Dr. L. A. Sigurdson
166 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
ANDREWS. ANDREWS
THORVALDSON AND
EGGERTSON
Lögfrœöingar
209 Bank of Nova Scotia Bldg.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
•
606 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 202 398
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlœknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St
PHONE 26 645 WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur llkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
mlnnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsfml 86 607
Heimilis talsfmi 501 562
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur f eyrna, augna, nef
og hálssjúkdðmum
416 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedv
Viðtalstfml — 11 til 1 og 2 til 5
Skrlfstofustmi 22 261
Heimilisslmi 401 991
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBT STREET
(Pelnt snCur af Banninp:)
Talsími 30 877
ViCtal8tími 3—5 e. h.