Lögberg - 16.12.1943, Qupperneq 1

PHONES 86 311
Seven Lines
^vvvw
jV^f
d Drg
Got‘
V^oltg. atV For Beiier
Dry Cleaning
and Laundry
PHONES 86 311
Seven Lines.

A \ >'W’
GleCl
LAWe(
Lfl
Cot>
iercrS
p^o*
plAÍ-
atv°
Service
and
Satisíaciion
56 ÁRGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. DESEMBER, 1943
NÚMER 50
HELZ nJQFRÉTTlRÍ
ÍSLENDINGAMÓT
í LONDON.
íslendingafélagið í London
efndi ekki alls fyrir löngu til
veglegs samsætis, og bauð til þess
ýmissum Canada-borgurum, sem
nú eru í herþjónustu og til náðist
í höfuðborg brezka stórveldisins;
var samkvæmið haldið í salar-
kynnum Canadian Legion Cart-
wrigth Garden • Club. Björn
Björnsson, forseti íslendingafél-
agsins setti samkomuna og bauð
gesti velkomna; aðairæðumaður
var Hon. Pétur Benediktsson,
sendiherra íslenzku ríkisstjórn-
arinnar í London og, flutti þar þá
drengilegu og skarplegu ræðu,
sem birt er á öðrum stað hér
í blaðinu. Brigadier C. S. Booth,
sambandsþingmaður fyrir Norð-
ur-Winnipeg kjördæmið, sem
boðið hafði verið að vera við-
staddur þenna eftirminnilega
mannfagnað, kvaðst hafa það á
meðvitundinni, að hann væri í
raun og veru heima hjá sér inn-
an um þenna glæsilega Islend-
ingahóp, þar sem margir þeirra
væru samborgarar hans að vestan
og tala íslenzkra vina hans í
Winnipeg næmi legíó; hann
kvaðst einnig minnast þess með
þakklæti, hversu vel canadiska
setuliðið á íslandi hefði borið ís-
lenzku þjóðinni söguna, og róm-
að gestrisni hennar. Mr. J. H.
Bjarnason, aðstoðar-forstjóri
Canadian Legion austan við haf,
og Dr. Karl Strand, tóku einnig
til máls og mæltu báðir á íslenzka
tungu. .
Þessu ánægjulega samsæti lauk
með því, að sýnd var kvikmynd
af íslandi í litum, auk þess sem
sungnir voru á plötur nokkrir ís-
lenzkir söngvar til er.durvörpun-
ar á fslandi.
SKEYT ASENDINGAR
í TILEFNI AF
FULLVELDISAFMÆLINU.
í tilefni af 25 ára afmæli full-
veldis íslands, þann 1. des. s. 1.
sendi forseti Þjóðræknisfélags-
ins ríkisstjóra íslands svohljóð-
andi kveðjuskeyti símleiðis:
“Sendum heimaþjóðinni hug-
heilar afmæliskveðjur. Þjóðrækn
isfélagið.”
Barst honum svohljóðandi svar
skeyti frá ríkisstjóra, dags. 4.
des. “Alúðarþakkir. Kveðjur til
Þjóðræknisfélagsnis. Sveinn
Björnsson.”
RÚSSAR STOFNA TIL
FULLTRÚASAMBANDS
VIÐ ÍSLAND.
Útvarpið í Moskva gerði þá
yfirlýsingu um miðja fyrri viku,
að rússneska stjórnin hefði skip-
að A. N. Krasilnikov til sendi-
fulltrúa á íslandi.
VEISLUSPJÖLL.
Á föstudaginn, var Morris W.
Wilson við McGill háskólann
sæmdur heiðursnafnbót. Fara
slíkar athafnir jafnan fram með
miklum hátíðleik. í þetta skifti
var viðstaddur landstjórinn á-
samt öðrum höfðingjum. Alt í
einu bregður sér fram á sviðið
svartklædd, miðaldra kona, gríp-
ur hátalarann og hrópar, “Mér
hefur V-erið gefin spádómsgáfa,
þetta er heimsendi!” Allir urðu
sem þrumu lostnir. Konan var
leidd út og fór hún mótspyrnu-
laust.
iJSB
ROMMEL í DANMÖRKU.
Þjóðverjar tilkyntu á fimtu-
daginn að Rommel væri kominn
til Kaupmannahafnar. Nazistar
eru nú í óða önn að bæta og
styrkja vígi sín á ströndinni
norður þar. Ekki skýrðu þeir frá,
hvað Rommel aðal hershöfðingi
þeirra á Balkanskaganum væri
að gera þar, en sennilega óttast
Þjóðverjar árás á þessar stöðvar.
ÓÁNÆGÐUR MEÐ
RÁÐSTAFANIR
SAMBANDSSTJÓRNAR.
Landbúnaðarráðherra fylkis-
stjórnarinnar í Manitoba, Mr.
Campbell, sem nýlega er kominn
heim af fundi í Ottawa, er um
búnaðarmál fjallaði, einkum
svínaframleiðsluna; hefir látið í
ljós óánægju sína yfir því, hve
gerðir sambandsstjórnar á þessu
sviði framleiðslunnar séu þoku-
kenndar; bændur, engu síður en
valdhöfunum, sé kunnugt að
fullu um samning þann, er sam-
bandsstjórnin gerði við brezku
stjórnina um kaup á reyktu svíns
fleski héðan úr landi; en um hitt
séu þeir engu að síður í vafa
hvernig skilja beri ráðstafanir
sambandsstjórnar viðvíkjandi því
hvort auka skuli svínaframleiðsl-
una eða draga úr henni. Mr.
Campbell kveðst hafa átt tal við
fulltrúa matvælaráðuneytis breta
er á áminstan fund kom, og hefði
lagt sérstaka áherzlu á það, að
þörfin fyrir reykt svínakjöt á
Bretlandi, víeri jafnvel
brýnni nú en í fvrra.
enn
FRÁ RÚSSLANDI
Skýrt var frá því í síðustu
viku, að gagnsókn Þjóðverja á
vígstöðvunum umhverfis Kiev
hefði borið nokkurn árangur, og
að þeim hefði lánast á nokkrum
stöðum að brjóta rússnesgu her-
sveitirnar á bak aftur; nú hafa
Rússar endurheimt þær land-
spildur og þá bæi, er þeir mistu
á þessum vígstöðvum, og halda
þar nú áfram óslitinni sókn engu
síður en í Dnieper-bugðunni. Svo
ramt hefir að þessu kveðið, að
Berlínar-útvarpið var til þess
knúð á þriðjudagsmorguninn, að
viðurkenna hrakfarir þýzku her-
sveitanna í Úkraníu í þessari síð-
ustu atrennu.
ÁRSFUNDUR FRÓNS
í síðasta blaði var þess getið,
að ársfundur þjóðræknisdeildar-
innar Frón, yrði haldinn í Good-
templarahúsinu á fimtudags-
kvöldið þann 16. þ. m. kl. 8.
Félagsmenn og þeir aðrir, sem
deildinni eru hlyntir, eru beðnir
að fjölmenna, og koma í tæka tíð
Á fundi þessum fer fram kosn-
ing embættismanna fyrir næsta
ár, auk þess sem forseti deildar-
innar, J. J. Bíldfell, flytur þar
erindi um þjóðræknismál, jafn-
framt því, sem skemt verður með
söng.
CANADAMENN
í FYLKINGARBRJÓSTI
Herskarar sameinuðu þjóðanna
hafa unnið allmikið á í ítalíu,
undanfarna daga; einkum hafa
sigurvinningar þeirra beggja
vegna Maro-fljóts, verið áber-
andi; hafa Canadamenn staðið
þar í fylkingarbrjósti, og reynst
ærið harðir í horn að taka; tókst
þeim, þrátt fyrir afarbitra and-
spyrnu af hálfu Þjóðverja, að
komast á þremur stöðum yfir
fljótið, og rjúfa skarð mikið í
varnarlínu óvinanna; að fengn-
um þessum sigri, vottaði Mont-
gomery yfirhershöfðingi Cana-
damönnum opinberlega þakklæti
sitt, og dáði mjög hugprýði þeirra
og vígfimi; það fylgir sögu, að
orusturnar á þessum svæðum
hafi verið þær hrikalegustu, er
Canadamenn fram að þessum
tíma hafi tekið þátt í.
•
DR. BECK MINNIST 25 ÁRA
FULLVELDIS ÍSLANDS
Blaðið Grand Fork Herald, 2.
des., flytur prýðilega ritgerð eft-
ir Dr. Richard Beck í tilefni af
hinum 25. fullveldisdegi íslenzka
ríkisins; er þar meðal annars gerð an
glögg grein fyrir meginatriðum
sambandssáttmálans frá 1918, á-
samt þeim atburðum, er gerðust
í sjálfstæðismáli þjóðarinnar, er
Alþingi vegna hernáms Dan-
merkur, ályktaði að þjóðin tæki
alla forustu mála sinna í sínar
eigin hendur. Frá því er enn-
fremur skýrt í áminstri ritgerð,
að Alþingi hefði hvað ofan
annað afgreitt þingsályktun, er
í þá átt gekk, að eigi aðeins væri
það æskilegt, heldur og beinlínis
sjálfsagt, að Island yrði lýst lýð-
veldi, er sáttmálinn rynni út á
árinu 1944.
•
ALVARLEGAR ÁKÆRUR
Eftirlaunaráðherra sambands-
stjórnarinnar, Mr. Mackenzie,
bar nýlega fram í ræðu í Van-
couver þær ákærur, að í British
Columbia hefðu ýmissir forkólf-
ar íhaldsflokksins stofnað til
fjárhagslegs samsæris með það
fyrii' augum, að hnekkja dliti
sambandsstjórnar þar í fylkinu,
tilgreindi hann bæði menn og
fésýslustofnanir máli sínu til
stuðnings.
íslendingar taka þátt í
fiskimálaráðstefnu
í London
Fyrir nokkru ráðgerði ríkis-
stjórn Bretlands að efna til ráð-
stefnu í London til þess að athuga
möguleikana á því að herða á
eftirliti því, sem nú ríkir með
fiskiveiðum í Norður-Atlantshafi
og íshafinu, svo og um vernd á
fiski, sem ekki er fullþroska, og
var íslandi ásamt ýmsum öðrum
ríkjum boðin þátttaka í ráðstefn-
unni. Ríkisstjórn íslands hefir
þakkað boð þetta og ákveðið að
senda þriggja manna nefnd til
ráðstefnunnar, er haldin verður
í október mánuði.
Aðrar þjóðir, sem munu taka
þátt í ráðstefnunni eru auk Stóra
Bretlands, Belgía, Kanada, Dan-
mörk, Holland, New Foundland,
Noregur, Pólland, Portúgal og
Svíþjóð.
Ríkisstjórnin hefir í dag skip-
að eftirfarandi menn í sendinefnd
til þess að mæta á ráðstefnunni
sem fulltrúa Islands:
Stefán Jóh. Stefár.sson, alþm.
og fyrv. utanríkisráðherra, og er
hann formaður nefndarinnar.
Arni Friðriksson mag. scient.,
forstjóri fyrir fiskideild Atvinnu
deildar Háskólans. %
Loftur Bjarnason, útgerðarmað
ur og skipstjóri.
Að líkindum kemur formanns-
val þessarar nefndar nokkuð á
óvart, því að hingað til hefir
ekki heyrst, að Stefán Jóh. Stef-
ánsson hefði sérstakan kunnleik
á fiskveiðimálum.
En hvað sem líður, þá verður
maður að ætla, að hann fylgi
betur fram málstað íslendinga í
þessum málum en sjálfstæðismál
inu.
Væntanlega fæst síðar skýring
á því, hvers vegna hann var val-
inn formaður nefndrainnar.
Kaup á eignum
setuliðsins
Ráðherra svarar fyrirspurn
á Alþingi.
Utanríkisráðherra, Vilhjálm-
ur Þór, svaraði í gær í Ed. fyrir-
spurn þeirri, er Haraldur Guð-
mundsson hafði borið fram,
varðandi kaupum á eignum setu-
liðsins hér. Fyrirspurn H. G. var
svohljóðandi:
“Hefir ríkisstjórnin gert nokkr
ar ráðstafanir til þess að tryggja,
að almenningur og innlendar
stofnanir eigi þess kost að kaupa
álagningar efnivörur, verk-
færi, vélar og annað það af ^ign-
um setuliðsins hér, sem hag-
kvæmt er að kaupa og eigi verð-
ur flu;tt burt, þegar setuliðið
hverfur héðan?”
Utanríkisráðherra sváraði fyrir
spurninni þannig:
“Ríkisstjórnin bar fyrir all
löngu síðan þá ósk fram við
herstjórnina að ef til þess kæmi,
að hernaðaryfirvöldin selji eitt
eða annað af efnivörum, áhöld-
um eða húsum, þá yrði slík sala
gerð eingöngu fyrir milligöngu
ríkisstjórnarinnar eða umboðs,
sem hún tilnefndi. Var þessum
tilmælum strax vel tekið og var
formlega fallist á þetta og stað-
fest með bréfaskiftum um miðj-
an ágúst s. 1.
Þessi ósk ríkisstjórnarinnar var
fyrst og fremst framborin, til
þess að tryggja það, ef til sölu
kæmi, að það sem selt væri
kæmi þeim til góðs, sem þörf
Ásfðu fyrio og án þess að verslun-
arálagning þyrfti að koma til.
Ætti með þessu fyrirkomulagi að
vera komið í veg fyrir brask.
Ríkisstjórnin hefir fyrir nokkr-
um dögum skipað þriggja manna
nefnd til þess að hafa með hönd-
um milligöngu þessara mála,
þegar til kemur. I nefndinni
eru:
Svanbjörn Frímannsson, við-
skiftaformaður, formaður nefnd-
arinnar.
Hörður Bjarnason, arkitekt.
Pálmi Einarsson, ráðunautur.
Jafnframt hefir þessari sömu
nefnd verið falið að vera leið-
beinandi um aðgjörðir vegna land
spjalla sem orðið hafa vegna
bygginga herbúða eða annara
hernaðaraðgerða, svo og um önn
ur mál þessu skyld.
Er það von ríkisstjórnarinnar,
að þessaf aðgjörðir leiði til þess,
að treysta enn frekar góð við-
skipti herstjórnarinnar við ís-
lendinga. Mbl. 18. sept.
Kirkjufundur gerir tiilögur um
kristindómskenzlu
Kirkjufundurinn hófst í gær
með guðræknisstund, er séra
Þorgrímur SigUrðsson frá Grnej-
aðarstað annaðist, en síðan var
rætt um kirkjubyggingarmál,
Kirkjublaðið og Kirkjuritið. í
gærkveldi flutti herra biskupinn
erindi um altarissakramentið.
Síðan var altarisganga í Dóm-
kirkjunni og loks var fundinum
slitið með kveðjusamsæti fyrir
fundarmenn í húsi K. F. U. M.
Aðalmál fundarins var um
kristindómsfræðslu barna og
unglinga, og voru í því máli
gerðar eftirfarandi ályktanir:
I. Hinn alm^pni kirkjufundur
1943 skorar á milliþinganefnd í
skólamálum að vinna að því:
1. Að kristindómsfræðsla fari
fram í öllum skólum landsins,
alt frá fyrsta ári í barnaskólum.
2. Að Kristinfræði verði ein af
höfuðhámsgreinum barna og
kenslustundir í þeim í efri bekkj-
um barnaskólanna ekki færri en
fjórar á viku.
3. . Að kennarar í kristnum
fræðum eigi kost > á framhalds-
námi í þeirri grein á námskeið-
um við kennaraskólann eða há-
skólann.
4. Að fáeinum mínútum verði
verið í "skólunum á hverjum
morgni til þess að syngja sálm.
5. Að sett verði skýr ákvæði
um lágmarks þekkingu í kristn-
um fræðum til fullnaðarprófs-
barna.
6. Að útgáfa kenslubóka í
kristnum fræðum verði eftirleiðis
í höndum skólaráðs og kirkju-
ráðs.
7. Að kristindómsfræðslan í
stærri barnaskólum verði falin
áhugasömum ^sérkennurum í
þeirri grein.
II. Hinn almenni kirkjufundur
1943 skorar á kirkjuráð að hlut-
ast til um það, að biblíusögur
^niðnar við sálarlíf og náms
þroska barna verði gefnar út
þegar á þessu ári og ennfremur
barnasálmar.
III. Hinn almenni kirkju-
fundur 1943 skorar á útvarpsráð
að láta fara með vers úr Bassíu-
sálmunum, valin við hæfi barna
og unglinga, á hverju rúmhelgu
kvöldi um níu vikna föstu.
IV. Fundurinn heitir á presta
landsins að gefa fermingarbörn-
um sínum kost á framhalds-
fræðslu í kristnum fræðum,
einkum biblíulestri.
V. Fundurinn skorar á kirkju-
stjórnina að setja reglur um,
hvaða lágmarkskröfur eru gerð-
ar til prestanna viðvíkjandi ferm
ingarundirbúningnum.
Fundurinn gerði fleiri ályktan-
ir í hinum ýmsu málum, sem
rædd voru og verður þeirra get-
ið síðar. Mbl. 18. sept.

Hugl
eiðmg
Paul Reumert frjáls
Þær góðu gréttir hafa nú bor-
ist frá Danmörku, að Paul Raum-
ert leikari sé ekki í fangelsi hjá
Þjóðverjum og að honum og fjöl-
skyldu hans líði vel.
Borg-fjölskyldan hefir fengið
skeyti frá Kaupmannahöfn, und-
irritað af Paul Reumert, þar sem
sagt er, að “alt sé í beztu vel-
gengni.”
Skömmu eftir að hernaðar-
ástand komst á í Danmörku bár-
ust fréttir um að Paul Reumert
væri meðal þeirra, sem Þjóðverj
ar handtóku í Kaupmannahöfn.
En eftir skeytinu, sem Borg- fjöl-
skyldan fékk, hefir sú frétt ekki
verið á rökum reist, eða Reum-
ert hefir verið haldið stutt í
fangelsi.
Hinir fjölmörgu vinir og að-
dáendur Önnu Borg og Paul
Reumerts hér á landi munu gleðj
ast við að heyra að þeim líður
vel.
Mbl. 8. okt.
Eg mun feginn fagna því
friðarljóð er gjalla
og Ijósin björtu lifna’ á ný
og ljóma’ um veröld alla.
Þegar ófriðsdimman dvín
og drunur stríðsins þagna
og friðarsólin skæra skín
skylt er oss að fagna
Þá oss einnig þakka ber
þeim er friðinn gefur
og minnast þess að líkn hann lér
og leitt til sigurs hefur.
Unz sú kemur auðnustund
unaðshag að veita
höldum fram með fastri lund
fangbrögð ströng að þreyta.
Kolbeinn Sæmundsson.

Vatnið hnígur
Vatnið hnígur af háum fjöllum;
hnígur á hvössu grjóti.
— Ilt er að binda ást við þann,
sem enga leggur móti.
Vatnið hnígur af háum fjöllum;
hefur svo margt í för.
Sumum færir það fagran söng
og fagurt bros á vör.
Vatnig hnígur af háum fjöllum;
heldur svo mörgu að eyra.
Eg heyrði í gljúfri harmakvein,
hlátur og sitthvað fleira.
Vatnið hnígur af háum fjöllum;
hnígur í djúpan ál.
Sumum verður það svalalind;
sumum banaskál.
Vatnið hnígur af háum fjöllum;
hnígur með dyn af sorgum. —
Næsti dagur skautar skarti
á skýjaborgum.
Sigurjón Friðjónsson.