Lögberg - 11.10.1945, Page 5

ÁH HAUVI
rVCNNÁ
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Atkvæðisrétturinn
Eftir margra alda baráttu öðl-
aðist alþýða lýðræðislanda rétt
til að kjósa þá menn, sem hún
æskir að stjórni landinu; enn
þann dag í dag nýtur aðeins lítill
hluti nmnnkynsins þessara rétt-
inda. Margar konur í Canada
eru enn á lífi, sem muna þá tíð
að þær fengu ekki að greiða at-
kvæði í kosningum.
Vissulega er þessi réttur dýr-
mætur; hin nýafstaðna styrjöld
var háð meðal annars til þess
að vernda þessi réttindi. En þrátt
fyrir það þótt við skiljum gildi
atkvæðisréttarins, virðist oft eins
og við sjálf gerum tilraun til
að afsala okkur honum. Kunnugt
er hve þátttaka almennings í
kosningum í landi okkar er ó-
trúlega léleg; oft hefir það átt
sér stað að færri en helmingur
kjósenda hefir greitt atkvæði.
Sá maður eða kona, sem þannig
sýnir virðingarleysi fyrir þeim
réttindum, sem kynslóðirnar
hafa barist fyrir að öðlast og
varðveita, gerir sjálfan sig ó-
myndugan og ætti ekki að leyfa
sér að finna að aðgerðum stjórn-
arinnar né krefjast hlunninda af
henni.
Þeir menn, sem taka við stjóm
arvöldum í borginni, sveitinni
fylkinu eða landinu hafa sterk
áhrif á störf kvenna, á heimili
þeirra og á framtíð barna þeirra.
Það er konum því mikilvægt að
beita atkvæðisrétti sínum þannig
að hið hæfasta fólk, sem völ er
á verði kosið til þessa starfs.
En nú hefi eg heyrt konur
segja: Eg þekki ekki frambjóð-
endurnar og veit því ekki hvern
myndi heppilegast að kjósa.
Þetta er ekki fullgild afsökun.
Þeir, sem gefa kost á sér til þing-
mensku tala við okkur á almenn-
um fundum, yfir útvarpið eða
rita í blöðin, en vissast er að
kynna áér starfsferil þessa fólks.
Hafi það sýnt hyggindi, fram-
takssemi og ósérplægni í starfi
sínu og hafi það reynslu og þekk-
Ínjgu á oplinberum málum ejr
sennilegt að við megum treysta
því til þess að fara með mál
okkar á þingi og vinna að al-
menningsheill. Varhugavert er
það að treysta um of þeim mönn-
um, sem reyna á allan hátt að
sverta andstæðingana og lofa
kjósendum gulli og grænum
skógum, ef þeir verði kosnir.
Á mánudaginn 15. október
fara fram kosningar í Manitoba;
þá kjósum við þá menn, sem
fara eiga með völd í fylkinu á
næsta kjörtímabili. Vonandi er
að hver einasta kona, engu síð-
u(r, en karlar, beiti atkvæðis-
rétti sínum þann dag og kjósi
þá hæfustu menn, sem völ er á
til þess að taka sæti á þingi.
isiisss
Æskuminningar
Eftir Kristínu í Watertown
I r
Mörg okkar minnast þess, hve
okkur þótti gaman að hlusta á
ömmur okkar segja sögur frá
æskuárum sinum á íslandi. Hér
hefjast æskuminningar Kristínar
í Watertown. Hafa margir haft
ánægju af að lesa greinar þess-
arar skýru og minnugu konu.
Dr. Guðmundur heitinn Finn-
bogason hlutaðist til um það, að
Endurminningar frá Mörðuvöll-
um í Hörgárdal, eftir Kristínu,
sem birtar voru í Lögbergi fyrir
nokkrum árum, voru lesnar yfir
ríkisútvarpið á íslandi.
Á Stóru-Hámundarstöðum á
Árskógsströnd, þar sem eg var
fædd, árið 1861, var rausnarbú og
margt fólk í heimili, um og yfir
20 manns; góðar heimilis reglur
og þrifnaður. Jörðin var þá kon-
ungs eign eins og fleiri jarðir á
þeim tíma; sjávarúthald var mik-
ið, tún og engjar stórflæmi, og
fagurt útsýni. Var jörðin áiitin
með beztu jörðum Norðanlands.
Hallgrímur og Kristín hétu
hjónin, sem bjuggu á Hámund-
arstöðum, en foreldrar mínir
voru þau Þorkell Ingimundar-
son og Sigríður Guðmundsdótt-
ir. Ingimundur afi minn var
Ögmundsson, en kona Ögmundar
var Guðríður, dóttir séra Jóns
Þorlákssonar skálds á Bægisá í
Hörgárdal. Kona Ingimundar afa
míns var Rakel Sigurðardóttir.
Þau Ingimundur og Rakel
voru í vinnumensku á Hámund-
arstöðum hjá Hallgrími Þor-
lákssyni og konu hans Gunn-
hildi Loftsdóttur, foreldrum
Hallgríms, sem áður er nefndur
og þar fæddist Þorkell faðir
minn.
Rakel amrna mín var lágvaxin
og þéttvaxin en svo stórvirk og
dugleg að á orði var haft. Hún
var seytján ár vinnukona á Há-
mundarstöðum. Sýnir það stöð-
uglyndi gamla fólksins. Það er
sagt frá því að þegar Þorkell
litli var viku gamall, fóru hús-
bændur þeirra með hann til
skírnar að Árskógi. Það var um
túnasláttinn og lá mikið af töð-
unni í flekkjum á vellinum. Um
hádegi fer að draga upp ský og
lítur út fyrir rigningu. Rakel
vinnukona bregður sér þá út á
tún með hrífu sína, tekur sam-
an heyið, flekk eftir flekk, og
setur það upp í sátur, og var
búin með verkið þegar fólkið
kom frá kirkjunni. Það er sagt
að hjónin hafi þá vikið henni
skildingsvirði fyrir handtakið.
Næsta vor fluttu þau Ingi-
mundur og Rakel að Götu, sem
er smábýli þar í sveitinni, og
byrjuðu þar búskap. Þeim bún-
aðist vel, höfðu alla tíð nóg efni.
Þótti mörgum gott að koma að
Götu því Rakel var gestrisin og
glaðlynd. Ingimundur var trú-
hneigður maður og biblíu fróð-
ur; var það hans yndi að tala
við gesti sína um ýms atriði
biblíunnar og útskýra þau.
Þeim hjónum fæddust nú tvær
dætur, Björg og Guðrún.
Um þetta leyti ber það við á
Hámundarstöðum, að Gunnhild-
ur húsfreyja lætur söðla reið-
hest sinn og fer fram að Götu
og býður þeim hjónum barn-
fóstur. Þau taka því með þökk-
um. Fer nú sveinninn Þorkell
heim með Gunnhildi og er þar
fóstraður upp. Voru þau hjón
honum sem góðir foreldrar.
Hafði Gunnhildur löngum sagt
að handarvikin hennar Rakel-
ar væru búin að borga fyrir upp-
eldi Þorkells.
Þau hjónin á Hámundarstöð-
um voru almennt álitin sæmd-
arhjón, hjálpsöm við fátæka,
einkum með barríSuppeldi.
Unnu bæði hjónin að ljósmóður-
starfi bæði á ströndinni og víðar.
Var sagt frá því að stundum
komu þau bæði heim úr ljósmóð-
urferð sömu vikuna, með sitt
barnið hvort og höfðu mikla
gleði af litlu gestunum; spaug-
uðu um það sín á milli hvort
barnið væri nú fríðara; hélt þá
hvort þeirra mest af sínu barni
og sagði það bera af hinu. En í
raunirmi elskuðu þau bæði börn-
in jafnt og örmuðust mörg
þeirra, þar til þau voru komin
á fót. Var það yndi Gunnhildar
að dvelja í smábarnahóp.
Nokkrum árum eftir þetta,
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 11. OKTÓBER, 1945
s
verða þau hjónin á Götu fyrir
þeirri sorg að missa báðar dæt-
ur sínar, stálpaðar stúlkur.
Frh.
Til kjósenda í Winnipeg
T. H. Taylor
Eg vil tilkynna öllum Islend-
ingum, sem hafa atkvæðisrétt í
borginni að þeim gefst nú tæki-
færi að styðja Social Credit
stefnuna í kosningunum, sem nú
fara í hönd. Maðurinn, sem ber
fána þessarar framfara og mann-
úðarstefnu heitir Flight Sergeant
T. H. Taylor.
Hann er ungur maður, einn
af þeim, sem voru reiðubúnir að
láta lífið fyrir frelsið. Ekki ein-
ungis er 'hann þrunginn af áhuga
fyrir því málefni, sem hann
berst fyrir, heldur er hann einnig
þrunginn af áhuga fyrir Douglas
kenningunni, sem er grundvöll-
ur Social Credit stefnunnar. Og
þar sem hann hefur lifað í her-
þjónustu í 4 ár, og er maður
með ígrundandi sál, þá hefur
honum gefist tækifæri til að sjá
og skilja mikið af þeim vanda-
málum, sem blasa við stjóm-
málamönnum þann dag í dag.
Hann skilur hve mikil er þörfin
á að breyta hinu gamla fyrir-
komulagi, sem við þjáumst und-
ir í dag, til þess að fyrirbyggja
annað stríð, og til þess að allir
menn megi njóta, í friði við guð
og menn, allra þeirra þæginda,
sem afurðir okkar frjósama
lands bjóða.
Eg skora þess vegna á alla
íslendinga, sem hef ja frelsishug-
sjónina upp yfir alla sjálfselsku,
persónulegheit og flokksfylgi, að
greiða atkvæði 15. október með
Flight Sergeant T. H. Taylor.
Það er vonandi að Vestur-ls-
lendingar verði ekki ættlerar
þjóðar þeirrar, sem æfinlega
hefir staðið í broddi hjá mann-
úðarstefnum mannfélagsins.
Salome Halldorson.
við ýms sænsk framleiðslu- og
verzlunarfyrirtæki, er áhuga
höfðu á Islandsviðskiptum, og
voru þau öll á einu máli um það,
að sjálfsagt væri að stuðla að
sem beinustum og milliliðalaus-
um viðskiptum við Island, sem
unt væri og að sænsku fyrirtæk-
in, sem áhuga hefðu á þessum
efnum leituðu í heild eftir við-
skiptum við ísland. og einhver
aðili fenginn þar, er tæki að sér
fyrir greiðslu málsins.
Það varð úr, að til Islands
færi, í þessu skyni kapteinn
Sven-Erick Cornelius, sem er
einn af forstjórum Sveaexport
og auk þess hluthafi í Islands-
félaginu h.f. Hefir hann dvalið
hér á landi um tveggja mánaða
skeið sem umboðsmaður mjög
margra sænskra íramleiðenda,
bæði til þess að kynna sér mögu-
laikana á auknum verzlunarvið-
skiptum á milli Svíþjóðar og
íslands og eins til þess, ef rétt
sýndist að loknum þessum at-
hugunum að fá einhvern aðila
hér á landi er tæki að sér fyrir-
greiðslu viðskiptanna hér á
landi. Komst Cornelius að þeirri
niðurstöðu að mjög mikill áhugi
væri hér fyrir verzlunarviðskipt-
um við Svíþjóð og að nauðsyn-
legt væri að hafa hér sérstakan
íslenzkan aðila er annaðist um
fyrirgreiðslúna. Fyrir atbeina
Cornelius hefir því verið stofnað
sérstakt íslenzkt hlutafélag, sem
verður sömuleiðis þeirra sænskra
framleiðenda er að þessu standa,
en það eru fjöldamörg sænsk
framleiðslu- og verzlunarfyrir-
tæki, eitt í hverri iðngrein, er á
þennan hátt óska eftir að hafa
einn umboðsaðila fyrir sig á Is-
landi.
Tilgangurinn með stofnun
þessarar sölumiðstöðvar á sænsk-
um framleiðsluvörum er sá, að
íslendingum gefist kostur á að
kaupa vörur þessar með sém
ódýrustu verði og sem allra bein-
ast frá framleiðendum sjálfum.
En það er alls ekki tilætlunin að
sölumiðstöð þessi verði nokkur
einokun á sölu sænskra fram- með milligöngu gamalla og nýrra
leiðenda, en þeir eru að þessu
standa keppi með vörusölu hér,
umboðsmanna sinna á íslandi.
—Vísir, ve. ág.
Útsala íslenzku blaðanna
Umboðsmaður okkar á íslandi er Björn Guðmundsson,
Reynimel 52, Reykjavík. Hann tekur á móti pöntunum á
blöðunum og greiðslum fyrir þau.
LÖGBERG og HEIMSKRINGLA
St. George kjördœmi
Kýs
Liberal-Progressive
Þingmann!
Þann 15. þ. m. kýs St. George kjör-
" dæmi alveg vafalaust á þing hinn
ötula Liberal-Progressive frambjóð
anda samvinnustjórnarinnar, Chris
Halldórsson í Eriksdale; vegna
athafnasemi sinnar og áhuga, verð-
ur hann á fylkisþingi réttur maður
á réttum stað; hann er manna kunn
ugastur hag almennings í St.
George, og vill veg þess og vel-
farnað í öllu.
SIGRIÐ MEÐ GARSON!
Fylkið yður um
Chris Halldorsson
þann 1 5. þ.m.
Hlutafélag stofnað
Frásögn Capt. E. S. Cornelius
Nýlega hefir verið stofnað hér
íslezkt hlutafélag, sem verður
sölumiðstöð sænska framleið-
enda hér í landi.
Kapt. S. E. Cornelius hafði
fund með tíðindamönnum blaða
og útvarps að Hótel Borg í
morgun og skýrði þeim frá þess-
um tíðinlum. Cornelius er nú á
förum héðan í bili, en eftirmaður
hans hér verður Rune Ahren-
mark verkfræðingur.
Cornelíus skýrði ennfremur
svo frá, að þegar líða tók á Ev-
rópustyrjöldina, hafi komið í ljós
mikill áhugi í Svíþjóð fyrir
verzlunarviðskiptum við ísland.
Á árinu 1944 var í Svíþjóð stofn-
að verzlunarfélag, er nefndist
Islandsfélagið h.f. Islandsbolag-
et A.B.) og hafði gamall íslands-
vinur, flotakapteinn N. Urínérus,
stutt að þeirri stofnun, en tvö
stór sænsk fyrirtæki stóðu fjár-
hagslega á bak við. A.-B. Svea-
export, hvað verzlun snerti og
Salénskipafélagið viðkomandi
flutningum á sjó. I stríðslokin
hafði íslandsfélagið h.f. samband
SECURITY
Under The
Old Parties
• Farmers' prices below production
costs.
• Labor's wages below subsistence
level.
• Unemployment for millions.
• Constant insecurity for all
workers.
• Health too expensive for the aver-
age person.
0 Education neglected.
• Scarcity in the midst of plenty.
• Race played against race. creed
against creed.
0 Riches for the few, poverty for the
many.
With The
CCF
0 Prolection for the farmer and the
worker against financial pirates
and unscrupulous employers.
i
0 Development of industry and re-
sources for the benefit of all.
0 More and better homes.
0 Equality of opportunity for educa-
tion.
0 Development for free health ser-
vices for all.
0 Security for the aged and ill.
0 Racial and reliqious equality.
0 Government responsibility for
maintaining production and em-
ployment.
The following C.C.F. Candidates outside Winnipeg are of special interest
to the readers of this paper:
P. Olchowecki, Emerson; M. Sawchuk, Ethelbert; L. W. Michalchuk. Fisher; *
M. J. Tokar, Russell; W. Doneleyko, St. Clements.
In Winnipég vote for:
«
L. Slinson G. Stapleton D. Swailes
S. J. Farmer M. A. Gray A. N. Robertson
THE PEOPLE’S PARTIS THE
CCF
Published by authority of the C.C.F., PHOENIX BLOCK, WINNIPEG