Lögberg - 17.07.1947, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 17. JÚLI, 1947
7
Bindindisskýrsla
Flutt á Kirkjuþingi Hins evang.
lúterska kirkjufélags íslendinga
í Vesturheimi, sem haldið var
í Mountain, N.D., prestakalli 13.
—17. júní 1947.
Forseti, Kirkjuþingserindrekar
og gestir!
Mér þótti fyrir því að þurfa
að fara burt af síðasta þingi, í
fyrra sumar, án þess að gefa
fyrirvara. Eg vissi að skrifarinn vinvinir
vissi ástæðuna, og hann myndi
skýra þinginu frá því, eins og
hann líka gerði. Eg þakka hér
með honum og öllum fyrir hlut-
tekningu þá sem þingið sýndi
flneð þeirri þátttöku. Með því
að fara strax þá kallið kom,
komst ég í tíma vestur til
Victoria fyrir útförina. Svo
þakka ég líka fyrir þá tiltrú,
sem þingið sndi mér með því að
útnefna mig aftur í þessa stöðu,
þó ég finni til þess að við getum
ekki náð þeim tilgangi eins og
við kysum, þá samt er það nauð-
synlegt að halda uppi bardag-
anum á móti Bakkusi, sem
aldrei sefur, og vinnur mest af
sínu ódáðaverki á nóttunum,
og sýnist sjá til að leiða eldri
sem yngri afvega, þó dimmt sé
yfir; og altaf magnast hann í
Canada, undir vernd fylkis-
stjórnanna, sem sjá um söluna;
og Canadastjómarinnar, sem
með veittum leyfum leggur
blessun sína á alla áfengis-
bruggun í Canada.
Á afmælisdegi Victoriu drotn-
ingar, 24. maí s.l., stóð þetta í
blaðinu Free Press, að áfengis-
salan í Canada fyrir árið 1946
náði nærri $400.000.000; það var
$83.000.000 hækkun frá því árið
á undan, 1945. En þessar skýrsl-
ur taka ekki inn í þessa summu
* neitt af því sem eytt er fyrir
þann bjór sem seldur er í glös-
Uni. En þeir og þær sem sitja
inni í bjórstofum, frð morgni til
kvölds, frá Atlantshafi til
Kyrrahafs, geta giskað á að á
því sviði sé nokkuð miklu fé
eytf á árinu. 1 Manitoba-fylki
var eytt $20.267.473 á árinu 1946.
tað gerir $28.13 á hvert manns-
barn í fylkinu. Það myndi borga
fyrir 201 pott af góðri mjólk
banda hverju mannsbarni eða á
hvern einstaklingí fylkinu fyrir
árið.
Margir spyrja, hvað er þessi
bindindisnefnd sem ég hefi unn-
í, hvað hún sé að gera, eða
hverju hún hafi komið í verk.
1 stuttu máli er þetta það
helsta sem gert hefir verið. Okk-
Ur gafst tækifæri að fá Dr. John
Coburn, skrifara Canada bind-
lndis nefndarinnar — The Cana
úian Temperance Federation.
^r. Cobum ferðaðist um alt
Manitobafylki fjórar vikur í
°któber, og hélt fyrirlestra með
hreyfimyndum. Svo í endanum
n því tímabili var haldið fjöl-
^Uennt bindindisþing í Winnipeg,
°g samin ný stefnuskrá til að
Vlnna eftir; og í þeim undirstöðu
|ögum eru bara fáir í aðal nefnd
lnni. 1 stað þess sem áður var,
hegar einn úr hverri deild sem
1 bindindisfélaginu var, var
hvaddur til að starfa í fram-
hvæmdarnefndinni, þá eru að-
eins fáir undir þessu nýja fyr-
lrkomulagi sem í framkvæmdar-
nefndinni starfa, til að vinna að
bindindisútbreiðslu í fylkinu. —
híema ef eitthvað stórkostlegt
kemur á dagskrá, þá kallar
sljórnarnefndin alla erindreka á
fund. Hugmyndin er að fá laun-
aðann skrifara, sem yrði ársmað
^r> og gæti ferðast um til að út-
reiða bindindi um fylkið. Þó að
Manitoba stjórn hafi boðist til
að styrkja þá hugmynd, þá hafa
þeir samt ekki getað fundið
^ann til þess starfs.
Með stuttum fyrirvara, og
far af leiðandi litlum undirbún-
lng> varð þessi nýkosna, fá-
^nna nefnd, sem voru þess
®rír, til að berjast á móti
akkusi í ellefu sveitum og
bæjum í Manitoba, þar sem vín-
banns atkvæðagreiðsla fór fram
í nóvember. Séra George Deny-
es, nýkosinn umsjónarmaður
vínbannskosninga, tók að sér
suma staðina. A. S. Bardal fór
til Argyle, þar sem átti að koma
bjórstofu inn í bæinn Baldur.
Útkoman varð sú, að vínbanns
hliðin vann í níu sveitum, en
vínvinir í tveimur. Það sannar
að það er að verða breyting í
huga íbúanna.
Það er einkennileg hugsun að
vakna hjá mörgum í Sameinuðu
kirkjudeildinni í Canada —
United Church of Canada. —
Hún er nú að ræða um það að
setja inn beiðni til Canadastjóm
arinnar um að stjórnin taki að
sér allan tilbúning á áfengi. —
Taki það algerlega úr höndum
vín- og bjór-bruggara, með öðr-
um orðum, .taka fyrir alla þeass
gróðagræðgi sem nú á sér stað
á því sviði. Það er sá punktur-
inn sem fólkið sér, en hitt ekki;
og það er, að með því að setja
það í hendur stjjrnarinnar set-
ur þann sama svarta blett á
hana sem nú er á vínbruggur-
um. Þetta sýnist fljótt á að líta
vera úrlausn, og einn vegur út
úr vandræðunum. En það eru
ekki allir á sama máli með það.
Við erum búin að reyna það, að
setja áfengið í hendur fylkis-
stjórnanna, og það hefir mjög
misheppnast, fer altaf stórversn
andi ár frá ári. Og afleiðingar
þeirrar sölu fylla dómssalina,
tugthúsin, vitfirringahælin,
sjúkrahúsin og grafirnar, eyði-
leggja heimilin í þúsundatali og
tæma kirkjurnar. Maðurinn
minn hefir talað á móti þessu í
hvert skipti sem það hefir kom-
ið upp á dagskrá. Ef stjórnin
tekur allan gróðann af áfeng-
inu, eins og þessi áðurnefnda
kirkjudeild er að fara fram á, þá
verður meira drukkið, og afleið
ingarnar þeim mun verri.
Nú er mikið skrifað og rætt
um endurreisn — rehabilitaion.
— Endurreisnar hefir verið
þörf, frá þeim tíma að þetta var
skrifað í Orðskviðum 20:1,
„Vínið er spottari, sterkur drykk
ur glaumsamur, og hver sá, er
drukkinn reikar, er óvitur.” —
Þetta var skrifað 700 árum fyrir
Krist. Margt hefir gerst frá þeim
tíma, þa rtil að rannsóknarfé-
lagið „American Businessmen’s
Research Foundation”, 1947, sem
gefur það út að fyrir hvern doll-
ar sem eytt sé fyrir áfengi verði
ríkið að borga 88 cent til að end-
urbæta það sem aflaga hefir
farið. Það hefir aldrei heyrst að
áfengissalar hafi bætt upp það
tjón, sem þeirra verslun hefir
í eftirdragi. Tímaritið „Life“ tel-
ur áfengi í Bandarkjunum hið
fjórða hættulegasta og erfiðasta
og mesta vandræðamál þjóðar-
innar.
Það þarf enga endurreisn, ef
enginn drekkur áfengi.
Ástandið í landinu er að verða
voðalegt. Drykkjuskapurinn er
orðinn verri en hann var, að því
leyti að nú drekka konur líka;
og þar sem þær eiga að halda
uppi siðferði og hegðun heimil-
isins, þá eru börnin og ungling-
arnir í hættu. Mörg morð fyrir
dómstólunum í Manitoba á s.l.
ári, og tugthúsin full; samt eru
konur að biðja um sérstakar
bjórstofur fyrir kvenfólk í Mani-
toba eins og er í Ontario-fylki.
Þær bjórstofur hafa vont orð á
sér fyrir ósiðferði; svo við von-
um að það ástand verði aldrei
leyft í Manitoba.
Konur drekka nú eins og menn.
Þetta er ritað í kvennablað í
Bandaríkjunum af lækni sem er
sérfræðingur í sálarsjúkdóm-
um, og var endurprentað í
“Readers Digest”, febr. 1947, og
víðar. Grein þessi er nokkuð
stytt:
“Á hverjum degi situr í bið-
stofu minni hópur kvenna sem
illa eru famar, húsmæður, skrif-
stofustúlkur og konur í ýmsum
stöðum. Þær eru á aldrinum 18
—70 ára. Sumar eru fátækar,
aðrar klæðast loðfeldum úr
minkaskinnum. En það er eins
ástatt fyrir þeim öllum. Allar
eru þær sjúkar, og sjúkdómsein-
kennin hin sömu. Þær hafa
drukkið of mikið.
“Þegar ég hóf læknisstarfsemi
mína, var ekki meira en einn af
hverjum tíu áfengissýktra
manna, sem til mín leituðu,
kona. Nú eru þær fjórar af
hverjum tíu.
“Næstum fimti hluti þeirra
kvenna, er sitja í fangelsum
Bandaríkjanna, er þar sökum
drykkjuskapar; en svo eru það
ekki aðeins lögbrjótarnir sem
drekka of mikið. Það sem nú
gerir hinn öra vöxt áfengissýk-
innar sérlega alvarlegann er
þetta, að hún grípur um sig hvað
mest meðal okkar gáfuðustu og
tilfinningaríkustu kvenna.”
Læknirinn segir svo frá nokkr
um sorglegum tilfellum: “Ein
kona hafði imnið úti þann tíma,
er maður hennar var í stríðinu.
Þegar hún svo tók við heimilis-
störfunum leiddist henni, og
hún tók þá að hressa sig á áfengi,
en varð því loks algerlega að
bráð. Dag einn, er maður henn-
ar kom heim, lá hún drukkin á
legubekknum, en gólfteppið var
að brenna. Hafði sígaretta dottið
úr hendi hennar og kveikt
teppinu.”
“Á nú að launa gróða áfengis-
sölu stjórnarinnar með allri þess
ari eymd og öllum þessum
mannslífum? Hvað væri auðveld
ara fyrir þjóðirnar en að hætta
gersamlega allri áfengissölu, og
hvílíkt menningarspor og bjarg-
ráð.” —
Besta áfengisvörnin, segir
læknirinn, að sé það, “að koma
í veg fyrir að unglingarnir byrji
nokkru sinni, og fyrsta varnar-
línan er heimilið. Mæður Canada
og Bandaríkjanna gætu dregið
mjög úr þessu böli morgundags-
ins með því að búa börnum sín-
um heppilegt umhverfi og gefa
þeim andlegt veganesti.”
En hefir þá blessaður læknir-
inn gleymt sinni eigin lýsingu
á því, hvernig áfengissalanum
tekst nú að ná í mæðumar einn-
ig? Áfengis framleiðendur í
Ameríku verja 50 milljónum
dollara árlega til áfengisauglýs-
inga. Hver bjargar? Við sjáum
það auglýst í blöðunum í Winni-
peg, að áfengissalar hafi gefið
Háskólanum $15.000 til verð-
launa fyrir stúdenta Háskólans.
Wesley kirkjuskólinn — United
College — neitaði boði í fyrra,
frá þeim sama flokk manna.
Grein læknisins enda þó mjög
skemtilega. “Æskulýður lands-
ins þarf að eignast heilbrigðra
viðhorf til lífsins. Honum þarf
að skiljast að hann lifir í alheimi,
sem er honum meiri, og að þær
dygðir sem tengja fjölskyldu
varanlegum böndum, svo sem
ást, skyldurækni og trúmenska
eru meira virði en stundarnautn
eigingirninnar, og það sem tízk-
an telur feng. Til þess að sigrast
á áfengisbölinu, verðum við að
skapa nýjan skilning á verðmæt-
um og gæðum, skilning sem
leggur ríkari áherslu á hin and'
legu, en efnislegu gæði lífsins.”
Flestir af okkar lútersku prest
um þessa kirkjufélags hafa ver-
ið í G.T.-reglunni, og margir
af þeim hafa flutt bindindisræð-
ur frá prédikunarstólunum. En
kæra kirkjuþing, meira má ef
duga skal. Við verðum að taka
meiri þátt í því að útiloka
Bakkus úr heimilunum, úr fylkj
unum, úr landinu.
Hvernig má það verða? Taka
það upp á okkar dagskrá, eins og
Dr. séra Jón Bjarnason gerði á
okkar fyxstu kirkjuþingum. —
Prédika það í kirkjunum, kenna
það í sunnudagaskólunum, fá
menn eða konur til að tala fyrir
unglingunum á þeirra fundum
og mótum. “Það er of seint að
loka brunninum þá barnið er
dottið ofan í.” Lokið þið knæp-
unum áður en fleiri mæður og
unglingar drekkja sér þar.
1 Guðsbænum látið þið ekki
þetta afskiftalaust lengur. Það
er ekki nóg að útnefna einn eða
tvo erindreka til að vakta hvað
gerist í þeim málum, og að gefa
skýrslu á hverju þingi, og
leggja fram nokkra dali — sem
gleymdist í fyrra. — Það þarf
að setja nefnd í það, sem starfar
alt árið um kring, til að vinna
að útbreiðslu bindindisins á
meðal safnaðanna. Það þarf að
breyta hugsunarhætti almenn-
ings í okkar góða kirkjufélagi,
með því að flytja ræður frá stól-
unum í kirkjunum og í .llum
deildum safnaðanna. Sunrise
Camp ætti að vera einn besti
staðurinn til að byggja upp það
góða siðferðismál.
1 von um að okkur takist að
bjarga einhverjum frá því að
falla í og festast í snöru Bakkus-
ar á næsta ári.
Virðingarfylst,
Mrs. A. S. Bardal
Til séra Sigurðar Ólafsson og frú
Ingibiargar, á silfurbrúðkaupsdegi þeirra,
30. júní 1947
Kæru vinir!
Á þessum ykkar heiðursdegi,
er mér sönn gleði að vera í hin-
um fjölmenna hópi vina ykkar
er taka þetta tækifæri að árna
ykkur allra heilla, um leið og
þeir minnast þess ríka skerfs er
þið og heimili ykkar hefir lagt
til, hverju þ'|í mannfélagi er
þið hafið tilheyrt og allri heild
Vestur-lslendinga. — Einungis
fjarlægðin hamlar mér frá því
að vera líkamlega nærstaddur.
Mér væri unt að rekja langa
skrá yfir það af athöfnum í lífi
ykkar er þið verðskuldið við-
urkenningu og heiður fyrir, en
bæði er það óþarft, því þetta er
á almennings vitorði og svo er
mér ljúfara að minnast ykkar
sem persónulegra vina, sem ég
á svo mikið upp að unna að
aldrei verður mér unt að endur-
gjalda það. Eg hygg að einmitt
það muni einkenna þann .veislu-
fagnað er vinir ykkar nú hafa
stofnað til, ykkur til heiðurs, að
allir sem að honum standa eigi
þá tilfinningu að þeir persónu-
lega séu í þakkarskuld við ykk-
ur fyrir margfalda blessun er
þið hafið fært þeim. Þetta er
ekki að draga fjöður yfir það
ágæta starf er þið hafið unnið
sem leiðtogar í kristindómsmál-
um og á öðrum sviðum, en það
er að benda á, að tryggustu þræð
ir til að flytja áhrif lifandi
kristindóms og sannrar menn-
ingar út í lífið, eru þræðir ein-
lægrar og fölskvalausrar vin- — árin verði ennþá mörg
Sem sannir Krists
SILFURBRÚÐKAUPS KVÆÐI
Til séra Sigurðar og Ingibjargar
Ólafson. 30. júní 1947
Við heiðrum prest og heiðrum
frúna
á heiðursdagsins silfur búna
eftir fjórðungsaldar bil.
Þau hafa eiða alla haldið "
unnið fyrir hæðsta valdið
og gert því öll hin góðu skil.
Víngarðinn þau altaf yrkja
alt hið góða og fagra styrkja
á seinni tíð í Selkirk bæ. —
Því er ljóft hins liðna að minnast
laungum þegar náðum finnast
var gestrisnin og gleðin æ.
Æskuna henni er ljúft að leiða
líkna henni og veginn greiða
að prýðinni í Paradís.
inn á friðsælt fagurt setur
hvar fólkið alt hið góða metur
sýna þeim hvar sólin rís.
Þó sannarlega sértu prest^r
Samverjinn er í þér mestur
föllnum, særðum líkn að ljá,
brosið þitt er besti sjóður
sem bætir lífsins æðsta gróður
alt hið góða og göfga að þrá.
Framkomuna fólkið metur -
fiskimaður eins og Pétur
drotni svo til dýrðar vanst
lítillátur ljúfur ertu
lofaður af öllum sértu
æfi þína alla manst.
Drottkm blessi bæi hjónin
Brúðurina og kirkjuþjóninn
Einn af vinsælustu mönnum
íslenzku prestastéttarinnar séra
Friðrik Hallgrímsson fyrrv.
dómprófastur er 75 ára hinn 9.
þ. m. Hann er fæddur í Reýkja-
vík 9. júní 1872, sonur Hall-
gríms biskups Sveinssonar og
konu hans Elínar Maríu Bolette
f. Feveile. Stúdent varð hann
1891 og lauk embættisprófi við
Kaupmannah.háskóla árið 1897.
Hann var vígður 12. október
1898 prestur til Holdsveikra
spítalans í Laugarnesi, en varð
prestur að Útskálum árið eftir
og gegndi því starfi til ársins
1903. Það sama ár fór hann til
Vesturheims og gerðist prestur
Islendinga í Argyle-byggð og
starfaði þar til ársins 1925, er
hann hvarf heim og gerðist ann-
ar prestur við Dómkirkjuna í
Reykjavík, uns hann lét af
störfum síðla árs 1945. — Hann
var prófastur í Kjalarnes-pró-
fastsdæmi 1938—41 og síðan
dómprófastur í Reykjavík. Hann
hefir gegnt mörgum trúnaðar-
störfum auk prestsstarfsins. —
Hefir meðal annars setið í stjórn
Prestafélags íslands frá 1926 og
síðan. Hann átti sæti í útvarps-
ráði 1931—1945. Auk þess hefir
hann ^starfað í stjórn fjölmargra
félaga og ávalt reynst hinn nýt-
asti maður í hverju starfi. Hann
hefir jafnframt embætti sínu
gefið sig allmikið að ritstörfum.
Má af ritum hans meðal annars
nefna Biblíusögur, Winnipeg
1919, Píslarsagan, ásamt stutt-
um skýringum og sjö föstuhug-
leiðingum, Rvík 1929, Kristin-
fræði, bók handa fermingar-
börnum 1930, Kristur og menn-
irnir, Rvík 1935. En mestra vin-
sælda af bókum hans munu þó
hafa notið unglingabækur hans
og eru þær orðnai' margar. Má
þar nefna: Sögur handa börn-
um og unglingum I.—V., Rvík
1931—’35. Síðan má heita að
nær því árlega hafi komið út
barna- og unglingabækur, sem
hann hefir þýtt eða endursagt,
eða að minnsta kosti átt drjúgan
þátt í.
Séra Friðrik er kvæntur —
5. júlí 1900 — Bentínu Hansínu
Bjömsdóttur, hinni mætustu
konu.
1 raun og veru gjörist þess
ekki þörf að kynna landsmönn
um séra Friðrik Hallgrímsson.
Hann er vel kunnur meginþorra
manna víðsvegar um landið. —
1 prestsstarfinu ávann hann sér
vinsældir bæði í Vesturheimi,
meðan hann dvaldi þar, í sín-
um stóra söfnuði í Reykjavík
attu. Sem sannir Krists vinir
hafið þið verið boðberar kær-
leikþelsins til meðbræðranna,
ekki aðeins í orði, heldur í verki
og sannleika. Þessvegna eigið þið
slík ítök í hjörtum hinna mörgu
er nú þrá að þakka ykkur og
heiðra um leið og þeir óska ykk-
ur margfaldrar hamingju í nú-
tíð og framtíð.
1 eigin nafni og konu minnar,
færi ég ykkur hinar hjartfólgn-
ustu blessunaróskir. Eg hefi enga
tryggari vini átt á lífsleiðinni,
en þið hafið reynst mér. — Guð
blessi ykkur í bráð og lengd.
Með sönnum samfögnuði,
ykkar einlægur,
K. K. Ólafsson.
og meðal áheyrenda sinna út
um landið, því hann er einn
þeirra presta, sem hvað oftast
hafa talað í útvarp hér hjá oss.
Og það eru ekki aðeins hinir
fulltíða menn, sem á hann hafa
hlustað. Ef til vill voru þeir
fáir eða engir, sem börnin höfðu
meira yndi af að hlusta á en
hann.
Hann var og er vinur barn-
anna, enda einhver besti barna-
fræðari, sem þjóðin á. Síglaður
er hann, fullur af áhuga og
starfsþrótti, þótt hann hafi nú
sagt af sér embætti. Um skeið
hefir hann starfað fyrir Þjóð
ræknisfélagið með sívaxandi
áhuga og árvekni og enn gegnir
hann prestsþjónustu í Kópavogs
hæli. Þeir eru margir, sem hlý-
lega hugsa til séra Friðriks
um þessar mundir. Menn gleyma
ekki fagurri framkomu hans
í hinu mikilvæga lífsstarfi hans,
vináttu hans og góðvild í allra
garð.
Vér óskum þess öll, sem hann
þekkjum að forsjón Guðs megi
vaka yfir honum og að framtíð
hans verði björt og fögur, eins
og fortíðin hefir oftast verið
honum.
Séra Friðrik er bjartsýnn og
lund hans létt og glöð. Ef til
vill á þetta sinn þátt í því,
hversu unglegur hann er og
röskur í hreyfingum.
Hvar sem séra Friðrik er
leiðtogar í mestu málum
mörgum stuðning veita sálum
— Ólafson og Ingibjörg
Friðrik P. SigurSsson.
Dánarfregn
Þórarinn Albert Einarsson, á
fjórða ári sjötugt, andaðist eftir
langvinna heilsubilun, á heim-
ili sínu á Lundar, laugardaginn
5. júlí. Hann var fæddur og að
nokkru leyti uppalinn í Seyðis-
firði, á Islandi, en kom hingað
vestur ungur sveinn á vegum
systur sinnar, Ragnhildar Ein-
arsdóttur, er varð kona Nikul-
ásar Snædal, og var Albert einn
ig hjá þeim hjónum. Hann var
kvæntur Sveinrúnu Gísladóttur
úr Austur-Skaftafellssýslu. —
Bjuggu þau í Grunnavatns-
byggð ein 20 ár og síðar 24 ár
á Lundar. Börn þeirra eru:
Mrs. Jónína Oliver í Winnipeg;
Mrs. Ragnhildur Johnson í
Sinclair, Man.; Mrs. Emily Jó-
hannsson, Lundar; Sigurjón,
kvæntur Guðrúnu Eyford,
Lundar; Mrs. Sigurborg Oliver,
Lundar; Mrs. Steinunn McCall-
um, L. Dauphin, Man.; og tveir
synir, ókvæntir heima: Einar
Gísli og Leo ágúst. Systkini Al-
berts hér vestra, auk Mrs.
Snædal, nú öll dáin, voru: Mrs.
Eirikka Sigurðsson, síðast á
Lundar; Jón Einarsson Vestdal,
einnig síðast á Lundar; en á ís-
landi, Magnús, sem dáinn er fyr
ir mörgum árum, og Guðrún, ef
til vill enn á lífi í Seyðisfirði.
Albert var hæglátur, kristinn
maður, sem rækti vel skyldur
sínar við ástvini og heimili, á-
samt öðrum samferðamönnum
á lífsleiðinni.
Hann var jarðsunginn að við-
stöddu fjölmenni, af séra Rún-
ólfi Marteinssyni, þriðjudaginn
8. júlí. Kveðjumálin voru flutt
í Lútersku kirkjunni á Lundar
og í grafreit Lundar-byggðar.
minnst er hans minnst sem
mikilhæfs sonar þjóðar sinnar
og hins besta drengs.
Sigurgeir Sigurðsson.
Mbl. 9. júní 1947.