Lögberg - 10.06.1948, Blaðsíða 3

LÖGBERG FIMMTUDAGINN, 10. JÚNÍ, 1948
3
Original lcelandic
Music Wins Acclaim
A novel program of Icelandic
music representing 14 different
composers was given Monday
evening in the I.O.G.T. hall,
which was filled to capacity. Pre-
sented by the Icelandic Canadian
Club of Winnipeg, the various
items, along w i t h many other
compositions, are being collected
by a committee, of which Mrs.
Louise Gudmunds is chairman,
for ultimate publication in book
form.
Proceeds from the concert will
form a nucleus fund established
for this purpose, to help and pre-
serve for the benefit of posterity
the contributions of people of
Icelandic origin on this con-
tinent.
Avel Vopnfjord, president of
the Icelandic club, introduced
the program and thanked all who
had helped to make the concert
3 success.
Mrs. Gudmunds gave a
skelch on the Hisíory of Ice-
landic Music," stressing the
faci that "this little nalion"
had much to offer the rest of
t h e world in musical ben-
efits.
The program opened with sel-
cctions by the Canadian Legion
Band, under direction of Hjortur
Larusson, who organized the
first Icelandic band in Winnipeg.
A resident of Minneapolis, he is
visiting here and conducted per-
formance of his own excellent
Zurrah Temple March, “Hurrah,
Zurrah, Hurrah”.
A vocal quartet, comprising
Mrs. Unnur Simmons, Olive
Stefanson, Orn Thorsteinsson
and Elmer Nordal, sang eight
songs. “Orar,” by Jonas Palsson,
was especally beautiful for ex-
Pressive detail and blend and
balance of voices, which attained
best unity in this number. Mr.
Palsson was a former resident
of Winnipeg, who died in Van
couver last year. Another song,
“Snorri Sturluson,” by Harald
Sigurgeirson, held a folk-like
haunting melody, with upward
curving phrases. “Kvols,” by
Mrs. Gudmunds, and “Sonur
frumbyggja,” were other quartet
items which projected unity in
lyric and music.
Vocal Duels Appeal
Elma Gislason, soprano, and
Elmer Nordal, who possesses an
unusualy big and resonant bari-
tone, which he uses to artistic
effect, presented vocal duets.
“Visnar vonir,” by Mrs. Gud-
^nunds, held expressive verbal
Passages and lofty climaxes, and
Jon Fridfinnsson’s “Ljosalfar,”
represented one of this compos-
®r’s best works. He was long
known in Winnipeg and district
and has melodic sequences
of pleasing variety, with an
especially appealing Allegro
and Moderato.
The two artists later gave an
invigorating performance of the
quickly changing tempos of “En-
igma” by S. O. Thorlakson, and
Frank Thorolfson’s “Minning”
still holds personal appeal aftér
many years’ hearing.
Other composers represented
on the program included Gunn-
steinn Eyjolfsson, Bjorgvin Gud-
mundsson, S. K. Hall, Gisli John-
son and Sigurdur Helgason.
Mrs. Jonina Matthiason proved
a highly efficient accompanist
for all the vocal work.—S.R.M.
—From The Winnipeg Tribune
Islenzkt skáld, en vestrænn bóndi
as
lead
composer-organist and choir
er.
B o t h Mrs. Gislason and Mr.
^ordal presented solos, Two
Cameos, by Anna Sveinsson
Lowe, sung by Mrs. Gislason,
Were ljrric gems and “Mamma
^tlar að sofna,” by Mrs. Gud-
^uunds, was another lovely song,
which won first place in the Cal-
Úornia Composer’s Society state
c°ntest in 1941. Mr. Nordal’s con-
t^ibutions included an especially
exPressive rendition of “Voggu-
Ijóð,” by Fridfinnsson.
Tryggvi Thorstensson’s pre-
sentation of “Rimalog” won pop-
yIar approval.
Irene Thorolfson, wiih
Chesier Duncan ai ihe piano,
Presenied ihe V i o 1 i n and
Piano Sonaia by Thordur J.
W. Swinburne. A brief work
|n five seciions. ii is simple
in siruciure. unprelentious.
Þeir íslendingar eru vafalaust
ófáir, sem vita af afspurn, að
höfuðskáld landa okkar í Vestur
heimi síðan Stephan G. Stephans
son leið, sé Guttormur J. Gutt-
ormsson bóndi á Víðivöllum við
Islendingafljót í Nýja-Islandi
Kanada. Hins vegar fer því
fjarri að ljóð Guttorms séu svo
útbreidd og kunn hér á landi,
sem vera bæri. Hann var hér svo
að segja óþekktur af alþýðu þar
til hann kom hingað í heimsókn
fyrir tíu árum. En síðán er að
sjálfsögðu mun stærri hópur
þeirra, sem kannast við Gutt-
orm og kunna á skáldskap hans
einhver skil.
Nú er ljóðasafn Guttorms hins
vegar komið út hér heima í mjög
vandaðri útgáfu. Hefir Arnór
Sigurjónsson búið kvæðin til
prentunar og ritað að kvæðasafn
inu ýtarlegan formála um Gutt-
orm og skáldskap hans, en Iðunn
arútgáfan og Alþýðuprentsmiðj
an hafa gert ytri búning bókar-
innar hinn vandaðasta. — Er
kvæðasafn þetta heildarútgáfa
af ljóðum Guttorms, þar eð
það flytur ljóðabækur hans
fjórar. Jón Austfirðtng, Bónda-
dóttur. Gaman og alvöru og
Hunangsflugur, og að auki nokk
ur kvæði, sem ekki hafa birzt áð
ur í bókarformi. Er kvæðasafn
Guttorms mikið að vöxtum, nær
fjögur hundruð blaðsíður í all-
stóru broti, og hefir með útgáfu
þess á myndarlegan hátt verið
hafizt handa um kynningu á
skáldskap hans hér heima.
Við lestur ljóða Guttorms J.
Guttormssonar ber að taka tillit
til þess, að hann er borinn Kana-
damaður og fæddur aðeins fjór
um árum eftir að Islendingar
fengu stjórnarskrána 1874. Hann
er 11 árum yngri en Þorsteinn
Gíslason og Sigurjón á Litlu
Laugum, 9 árum yngri en Indriði
á Fjalli og Guðmundur á Sandi,
5 árum yngri en Jón Trausti, 4
árum yngri en Guðmundur skóla
skáld og jafnaldri Sigurðar i
Amarvatni, en ári eldri en Sig-
urður frá Arnarholti. Hann er
því fulltrúi kynslóðar nítjándu
aldarinnar meðal íslenzkra ljóð-
skálda og á um flest samleið með
henni fremur en þeim skáldum,
sem tuttugasta öldin hefir í senn
alið og fóstrað. Efnisval hans ber
því og vitni, að hann er þegn
fósturlands síns, þótt honum sé í
blóð borin sönn ást til lands
feðra sinna. En ekki hvað sízt
vegna þessa hefir Guttormur
augljósa sérstöðu meðal íslenzkra
skálda, meira að segja þeirra,
sem dvalizt hafa langdvölum
fjarri ættjörðinni.
Örn Arnarson orti snilldar
lega ljóðkveðju til Guttorms J.
Guttormssonar í tilefni af heim-
sókn hans til íslands fyrir tíu
árum. Þar gætir þess glögglega,
að Örn ætlar honum að veita
nána athygli hinu lifandi þjóð-
lífi og spegla það í ljóðum sínum
eftir heimkomuna. Þetta var
ekki mælt út í bláinn sem vænta
mátti. Ljóð Guttorms bera því
margvísleg vitni, að hann er
starfandi maður — vestur-ís-
lenzkur bóndi. Yrkisefni hans
og viðhorf eru í nánum tengsl-
um við líf og starf bóndans. En
það fer heldur ekki dult, að hann
telur sig Islending, þótt hann
sé fæddur og fóstraður Kanada-
maður.
Það er lítill vandi að benda
misfellur í ljóðum Guttorms,
ef þau eru mæld á þá stiku, sem
nú orðið er flestum tiltækust.
En það er líka lítill vandi að
finna í kvæðasafni hans allmörg
snilldarkvæði meðal hinna lengri ^
1 ljóða, og öll kvæði hans vitna’að sýna í verki, að við viljum
legt er því, sem bezt hefir verið
gert í þeim efnum. Lausavís-
ur Guttorms eru svo magnaðar,
hnyttnar og hiftnar, að þær eru
tiltölulega óháðari tilefni sínu
en lausavísur almennt, og ókunn
ugir njóta þeirra þar af leiðandi
betur en slíks skáldskapar yfir-
leitt. Guttormur er meira að
segja enginn eftirbátur Káins,
þegar honum tekst bezt, og vís-
ur Guttorms eru miklu aðgengi-
legri þorra lesenda en vísur Ká-
ins, sem vel-flestar eru mjög svo
háðar tilefni sínu og viðhorfi
líðandi stundar.
Það er oft rætt og ritað fagur-
lega um nauðsyn þess að efla
íslenzka tungu og menningu
meðal landa okkar í Vesturheimi.
En þá þarf varla að eggja, sem í
eldinum standa. Hins vegar
myndi drengileg liðveizla koma
þeim vel. Við hér heima ættum
um skýra hugsun og mótaðar
persónuleika, þótt þau séu mis-
jöfn að smekkvísi og listagildi.
Ummæli Guttorms um Káinn
sannast mætavel á honum sjálf-
um. Bak við kvæði hans er mæt-
ur og heill maður, og Guttorm-
ur er glæsilegur fulltrúi sinnar
kynslóðar meðal íslenzkra ljóð-
skálda.
Lausavísurnar eru þó ef til vill
sá þáttur skáldskapar Guttorms
J. Guttormssonar, sem mest er
um vert. Margar ferskeytlur
hans eru afbragð. Þar er hann
í meira lagi beinskeyttur og ó-
væginn. Skammavísur hans hans
og háðvísur eru sumar hverjar
með slíkum ágætum, að sambæri
eitthvað gera til að leggja lönd-
um okkar vestra lið í baráttu
þeirra við að verjast því að sog-
ast og hverfa í þjóðahafið. Það
gerum við bezt með því að fylgj
ast með því, hvaða skerf þeir
leggja íslenzkri menningu, og
rétta þeim örvandi hönd. Iðunn-
ar-útgáfan hefir með hinni prýði
legu útgáfu kvæðasafns Gutt-
orms J. Guttormssonar veitt
þeim, sem í senn unna sérstæð
um og svipmiklum ljóðum og
vilja sýna þjóðrækni landa okk-
ar vestra ræktarsemi, tilvalið
tækifæri til þess að sýna góðan
hug sinn í verki.
Helgi Sæmundsson.
Alþbl., 25. apríl.
Business and Professional Cards
Hvalvinslustöðin í Hvalfirði er
stæling á norsku hvalbræðsluskipi
Þegar vinnslan hefsi í vor vinna
þar 30—40 íslendingar, auk
norskra kunnáiiumanna
Eins og Vísir skýrði frá í gær
komu fyrstu hvalirnir til vinnslu
í hina nýju hvalvinnslustöð h.f.
Hvals í Hvalfirði laust eftir há-
degi í gær. Þetta voru langreyð-
ar, þrír að tölu. Var einn þeirra
16 metra langur en hinir tveir
20 metra.
Hafði hvalveiðiábturinn feng-
ið hvalina skammt undan Vest-
mannaeyjum og sá í leiðangrin-
um nokkra fleiri. Báturinn var
aðeins þrjá daga í ferðinni og má
því kalla þetta mjög góða byrj-
un. —
Hvalveiðibátur þessi heitir
Whale H, en skipstjóri á honum
er Alfred Andersen, sem er ein
af þrem beztu hvalaskyttum
Norðmanna. — Eins og kunnugt
er, verða alls fjórir hvalveiðabát
ar á veiðum í sumar á- vegum
h.f. Hvals og hefir Alfred Ander
sen yfirstjórn á hendi þeirra
allra, en verður auk þess hvala
skytta á einum þeirra. Hinir
þrír bátarnir eru væntanlegir
til landsins seint í þessum mán-
uði.
I gær var mikið um að vera á
hvalveiðistöðinni í Hvalfirði. —
Skömmu eftir komu skipsins,
var byrjað að draga fyrsta hval
inn upp á þak 'bræðsluhússins,
en þar er hann skorinn og rennt
niður um þakið á húsinu og nið
ur í bræðslupottana. Þar uppi er
öllu haganlega fyrirkomið, enda
er stöðin nákvæm stæling af
norsku hvalveiðamóðurskipi, en
Norðmenn hafa margra ára
reynzlu og þekkingu í þessum
efnum.
Uppi á þaki hússins eru marg-
ar vindur, sem vinna bæði að því
að draga hvalinn úr sjónum,
upp dráttarbrautina og líka til
þess að skera hvalinn á þakinu.
Er því þannig fyrirkomið, að vír
um er fest í hvalinn en vindurn-
ar toga síðan í og gengur þá
skurðurinn miklu fljótar fyrir
sig.
Undanfarið hafa um 30 manns
unnið að byggingu stöðvarinn-
ar og þar af nokkrir
norskir kunnáttumenn. Norskur
verkfræðingur, Hermann Christ
ensen, hefir séð um byggingu
hennar. Hann hefir áður haft á
hendi yfirumsjón með byggingu
hvalveiðiskipa og sömuleiðis
hvalveiðimóðurskipa. En stöðv-
arstjórinn við hvalvinnslustöð-
ina verður L. H. Skarre, og sér
hann að öllu leyti um vinnslu
hvalanna. Hann er einnig mjög
fær á sínu sviði, byrjaði hval-
veiðar ungur og hefir stundað
þær æ síðan. Hann hefir lengi
verið vélstjóri á hvalveiðamóð-
urskipi og hefir mikla kunnáttu
að baki. — Þannig hefir h. f.
Hvalur lagt allt kapp á að fá
hingað fyrsta flokks kunnáttu-
menn til hvalveiða, hvalvinnslu
og byggingu stöðvarinnar. Auk
þessara manna vinna svo 15—20
Norðmenn, allt vanir menn og
er þeim m. a. ætlað að vinna
að hvalvinnsluvélunum, að
hvalskurði og öðru þess háttar.
Þegar full vinnsla hefst í stöð-
inni á fyrsta ári, er gert ráð fyr-
ir að 30—40 íslendingar vinni
þar, auk matreiðslufólks. — Er
þeim ætlað að læra af Norðmönn
unum öll þau verk, sem þarna
þarf að vinna og eftir því sem
við verður komið, auk þess sem
þeir eiga að sjá um fóðurmjöls-
vélar o. s. frv.
Úr hverjum hvalanna, sem
þarna veiddust, fást nálega 50
fötur af lýsi að meðaltali. En
fyrir tonnið af lýsinu færst 90—
100 sterlingspund, og er mjög
mikil eftirspurn eftir því á heims
markaðinum. Kjötið verður
hraðfryst á Akranesi eða í
Reykjavík og sent á brezkan
markað.
I fullri vinnslu á stöðin að
geta framleitt um 40 tonn af
lýsi á sólarhring. Geymsla er á
staðnum fyrir 2000 tonn af lýsi.
Vísir, 5. maí.
— Heyrðu, ég kann ekki við
að þú kallir mig Nonna.
— Nú, hvers vegna líkar þér
það ekki?
SELKIRK HETAL PRODUCTS LTD.
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeining, ný
uppfynding, sparar eldiviö,
heldur hita.
KEIiLY SVEINSSON
Slmi 54 358.
187 Suthcrland Ave., Winnipeg.
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smilh St.
Winnipeg
Office Ph. 95 668
Res. 404 319
NORMAN S. BERGMAN, B.A., LL.B.
Uarristcr, Solicitor, etc.
617 Mclntyre Block
WINNIPEG CANADA
[HfiDÍSTOT
JEWELLERS
447 Porlage Ave.
Also
123
TENTH ST.
BRANDON
Winnipeg
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.atf.
Verzla I heildsölu meö nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA STREET
Skrifst.sfmi 25 355 Helma 65 462
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Taislmi 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœðingur i augna, eyma, nef
og kverka sjúkdómum.
209 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
— Vegna
Ólafur. —
þess að ég heiti
DR. ROBERT BLACK
BérfrœSingur i augna, eyma,
nef og hdlssjúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 93 851
Heimasími 403 794
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
Islenzkur lyfsali
Fölk getur pantað meöul og
annað með pöstl.
Fljöt afgreiðsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur Ukkistur og annast um Ut-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talslmj 27 324
Heimills talsími 26.-444
Geo. R. Waldren, M. D.
Physician and Burgeon
Cavalier, N. D.
Office Phone 95. House 108.
PHONE 94 981
H. J. H. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
219 McINTYRE BLOCK
Winnipeg-, Canada
Phone 49 469
Radio Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELBON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST„ WINNIPEG
JOHN A. HILLSMAN,
M.D., Ch. M.
627 Medical Arts. Bldg.
Office-99 349 Home-403 233
PHONE 87493
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 7 VINBORG APTS.
594 Agnes St.
Viðtalstlmi 3—5 eftir hádegi
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
* Selkirk, Man.
Offloe hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Offtce 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlæknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
Dr. Charles R. Oke
Tannlcekn ir
For Appolntments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE 34 555
For Quick Reliablc Bervice
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgð.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœOingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BO.
Portage og Garry St.
Sími 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British Quality Fish Netting
58 VICTORIA ST„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDBON
Your patronage will be appreciated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholesale Distributors of Fr3sh
and Frozen Fisih.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SlMI 95 227
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH