Lögberg - 14.12.1950, Side 1

PHONE 21374

kot*
^Clett^5
pm

poutld^Ofl ^ Complete
Cleaning
Inslitution
PHONE 21374
a u^r
ptt^ yO'B ® A Complete
Cleaning
Institutkm
WINNIPEG, FIMTUDAGINN. 14. DESEMBER, 1950
NÚMER 50
PASSÍUSÁLMARNIR
VETRARKOMAN
Passíusálmar H. P., með „orða-
lykli“, eftir Björn Magnússon
próf. Útgefandi. Snæbjörn
Jónsson, Rvík. 1950.
OÓKIN ER VÖNDUÐ á allan
hátt. En • þetta eru óvenju
fyrirferðamiklir Passíusálmar,
208 bls. (í Búnaðarrits broti) og
orðalykillinn annað eins, 205
bls., en formálar að auki, 24 bls.
Bókin hefst á markmiði útgef-
anda, með „lyklinum“, er vera
skal til minningar um foreldra
hans, Jón Þorsteinsson (1849—
1923) og k. h. Sesselju Jónsdótt-
ur (1854—1947), er bjuggu lengi
á Kalastöðum, næsta bæ við
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd,
sæmdar- og gæða hjón.
Útgefandi og systkin hans gefa
Hallgrímskirkju í Saurbæ út-
gáfurétt bókarinnar framvegis.
Næst á eftir þessu, er stutt skýr-
ing höfundar á notkun „lykils-
ins“. Þá koma „Minningarorð“,
eftir séra Jón Guðnason skjala-
vörð: Um Saurbæ, höfund sálm-
anna, áhrif þeirra og aldarfar, en
meirihlutinn minning um Kala-
staðahjónin.
Orðalykillinn er mikið verk og
vísindalegt fyrir málfræðinga,
þæ. meginefnis orð öll úr Passíu-
sálmunum, í stafrófsröð með til-
vísun í sálma og vers, eftir tölu-
röð.
Þótt sálmarnir séu ekki alveg
lausir við dönsk orð, eða meng-
uð af því máli, þá er slíkt marg-
falt minna en algengu málspjöll-
in á 17. og 18. öld. Og málfarið
íslenzka og orðaforðinn mikli, er
með ágætum hjá Hallgrími Pét-
urssýni. 1 orðaforða hans eru
mörg orð, sem nú eru lítið notuð
og oft lakari orð í stað þeirra,
t. d.: biðlund fyrir langlundar-
geð, hratt f. felldi, þollyndi,
kœnskunægð o. m. fl.
Notagildi bókarinnar, að
öðru leyti.
Talin hefur bókin verið góð
fermingargjöf, og er hún það
vissulega fyrir efnamenn, því
hún er í ágætu bandi og verður
að vera nokkuð dýr, eftir núver-
andi aðgerðum — heima brugg-
uðum og aðfluttum.
Hætt er þó við, að börn og
æskulýður verði misjafnlega á-
hugasamur og laginn til þess að
nota þennan langa „lykil“, sér
til gagns og ánægju. Rosknara
fólk, sem hefur þó ekki vamst
söng eða lestri allra Passíusálma
föstutímanna, og mun því lítið
kunna í þeim, það gæti, með góð-
um vilja haft mikil not af vís-
bending þessari og leiðbeint
þeim yngri. Gamla fólkið kann
og þar af að geta haft gagn og
gaman til ígripa. En þar er þörf-
in minni. Fólkið, sem söng sálm-
ana alla, áratugum saman, hlaut
að læra það allt, er því þótti hug-
næmast í þeim. Og menn eru
margir á lífi, er kunna sálmana
alla, eða svo að segja, þó förlast
kunni föst röð versanna, eða
orð einstöku hendinga, enda er
orðamunur töluverður í ýmsum
útgáfum sálmanna. — En þær
munu nú orðnar nálægt 50. á
voru máli, auk þýðinga og ann-
arra Hallgrímskvera. Á hús-
lestraárunum gátu margir sung-
ið sálmana, með öðrum, utan
bókar — jafnvel æskufólk, rúm-
lega á tvítugs aldri.
Minni útgáfa.
Jafnframt þessari ágætu út-
gáfu, tel ég víst að efnalitlu og
tekjurýru fólki kæmi betur
handhæg, lítil útgáfa sálmanna,
og svo ódýr, sem mögulegt væri,
eins og algengast hefur verið.
Og sennilega hefði það góð áhrif
og vekjandi eftirtekt — í líking
við „lykilinn“ — ef þeirri litlu
útgáfu fylgdu 3 — 4 blöð, með
tilvísun beztu versanna: bæn,
lofgjörð, heilræði og lífsspeki.
Svo og bending á beztu sálmana,
er ætti að læra alla (t.d. 30. sálm-
inn, er ég tel einn af þeim bezt
kveðnu og efnisríkustu), líka
parta úr sálmum, svo sem nú eru
í sálmabókinni. Nefni ég þar til
aðeins sem dæmi af handahófi,
úr 1. sálminum 9.—12., 14., 26. og
27. vers). Þar með skyldi og
fylgja Heilræði H.P.: „Ungum er
það allra bezt“. Ætti það og ann-
MISSIRASKIFTI HAFA ætíð
orkað mjög á hugi íslend-
inga. Þjóðin hefur átt líf sitt og
tilveru undir gjöfum nátúrunnar
til lands og sjávar, og því ekki
nema eðlilegt, að breytingarnar,
sem fylgja árstíðunum, hafi mik-
il áhrif á fólkið sjálft. Auk þess
má gera ráð fyrir, að hin ólíku
áhrif sumars og vetrar á tilfinn-
ingarlíf manna hafi meira en
litla þýðingu. Allt slíkt setur sitt
mark á hætti og hugsun.
Því er ekki að leyna, að mörg-
um er þungt í hug við vetrar-
komuna í þetta sinn. í sumum
héruðum landsins hefur sumar-
ið raunar gefið sínar gjafir af
miklu örlæti, en um allt Austur-
land og um eystri hluta bæði
Norður- og Suðurlands hafa ó-
þurrkarnir verið svo hræðilegir,
að ótrúlegt er fyrir aðra en þá,
sem reynt hafa að gera sér grein
fyrir ástandinu. Það er hægt að
reikna út í krónutali, hve mikið
muni skorta á nægilegar heyja-
birgðir, en hitt er ekki hægt að
meta á sama hátt, hvað fólkið er
að þvílíkt að vera skyldu náms-
grein í öllum barnaskólum land-
sins. En, hvernig er þessu nú
háttað, og hvernig er eftirlitið
með slíkra fræðslu um guðrækni
og góða siði, í sumum skólum?
Gæðamunur.
Píslarsaga Krists má öllum
fermdum mönnum vera kunn, í
óbundnu máli. Það eru því ekki
„píslarþankar“ eða textaversin í
Passíulsálmunum, sem gefa
þeim mest gildi. Og því síður
gera það ljótu orðin, um „guðs
reiðield og eilíft fár“, og önnur
slík, sem því miður óprýða suma
sálmana. En slíkur uppvakning-
ur gyðingatrúar, hafði gegnsýrt
trúarbrögð þjóðar vorrar á dög-
um Hallgríms Péturssonar, og
hlaut því að birtast í sálmum
hans. Jafn almenn var þá trúin
á grafarsvefninn og „upprisu
holdsins á efsta degi“. Og við-
héldu prestar þeirri trú fram á
þessa öld, enda er hún svo lif-
seig, að enn segja menn: „í dag
á að jarða N.N“. „Hér hvílir N.
N. o.s. frv.
En þar kunni H. P. vel að nota
meira orð Krists sjálfs: „t dag
skaltu vera með mér í Paradís“.
Og H. P. sýnir Ijóslega þá tiú
sína í 40. sálmi, 15. versi. — Nú
er þjóð vor að miklu leyti vaxin
upp úr nefndum villukenning-
um, og tekin að rannsaka betur
en áður, hvað í trúarbrögðum
hennar eru manna hugmyndir
og ályktanir, og hvað getur haft
gildi og samrýmst kærleika og
réttlæti almættisins.
Nú virðist því kominn tími til
að lagfæra eða fjarlægja sora-
orðin úr sálmunum, því ég hygg
að þau fæli suma frá iðkun og
afnotun þeirra. En fægja því
betur og útbreiða gullið og gim-
steinana, sem þar eru óþrjótandi.
—V. G. —Kirkjubl.
búið að þola, við svo að segja
dagleg vonbrigði mánuðum sam-
an.
Sé litið á sjávarútveginn, er
þar heldur ekki sem fegurst um
að litast. Síldin hefur brugðist
einu sinni ennþá, og hinir ágætu
togarar, sem svo mikið hefur
verið státað af, hafa legið við
landfestar. Nú skilur hver mað-
ur, að ekki er til nema eitt af
tvennu. Annaðhvort eru þessi
skip með öllu óþörf, eða þá að
fjöldi heimila hefur lítið að bíta
og brenna, þegar veturinn geng-
ur í garð. Sú hygg ég, að veiði
raunin á. Mörg sjómannsheimil-
in eru nú þannig sett, að undir
niðri hjá fólkinu er þögul kvöl •
og þungar áhyggjur.
Enn er eitt, sem óneitanlega
hefur valdið þungum skuggum
á himni hins liðna sumars, og
það eru horfurnar í alþjóðamál-
um. Sá tími er liðinn, er Islend-
ingar lifðu einangraðir og höfðu
aðéins einu sinni eða tvisvar á
ári sagnir af umheiminum. Nú
fylgjumst vér daglega með því,
sem gerist í annarri heimsálfu,
og vitum, að vort eigið líf og til-
vera er að miklu leyti komin
undir þeim atburðum. Það er
því óhjákvæmilegt, að undir
Framhald á bls. 12
Megi hátíð ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
| Thorgeirson Company
1 PRENTARAR
532 Agnes Street, Winnipeg
Sími 30 971
Is*»aa)*st»ta»a5iaa»30i»aasia)aisjai»aa3i3jsisisi3ia3í3i2iaeia3iia3t»ísis»»a»a3i*

Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
☆
Arlington Pharmacy
Prescription Specialists
SARGENT and ARLINGTON Phone 35 550
ia*a*aaa*aaaaa»aaaa»»aaaaaaa»aaaaa»a»aa*»a»*<a
0««eteteicietc«««eieietg!g«etetete«ete(ete«e!e«g«e!e«e«ctcigte<e«et««e«eieteteteictc«c(cteicec«etc«ete«‘
S 1
Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
SELKIRK GARAGE
Vlð brúarendann
VERZLA MEÐ: STUDEBAKER — AUSTIN — WILLYS
BIFREIÐAR
SELKIRK MANITOBA
C. S. Signrðsson, rúðsmaður
ta»*»>a«a»aaaaa»»»*»aaa»aaaaaaaaa»aaa»aaaa»a»a*****3
etetetetetetetetgtetgtetetetetetetetcteteteteteteteteteteteieteteteteteteteteteteteieteieteteteteíei
|
Langrill's Funeral Home
Ég óska fslendingum nær
og fjær gleðilegra jðla
góðs og gæfuríks nýárs.
&
s
I
I
si
S
■
VV. F. LANGRILL, Licensed by Department of Health
ÍX
and Public Welfare. — Momber Manitoba Funeral
Directors Assooiation.
345 EVELINE STREET SELKIRK, MAN.
[
v»»**»****»*»»aaa»a»»»»»a»»»a**aa»»*»»**»a»»»»**»»»»c?
ji«tc«e(ctctetctctete(cteeetetg(etc«c«etetcte«ctetetctetc«etetcteie«c«e(etc«c«cteietctctete<
■
Sí
B
|
I
■
I
S?
OMrurMrtcwasl
I
Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
SPENCER KENNEDY
t R.C.A. BÚÐINNI, SEIiKIRK MANITOBA
I‘að hefir verið oss ána*gja að sklfta við yður og samvinnan
\ið yður hefir verið ljúf. Hugheilar oskir til ykkar alira.
Í
1
í
'I
I
]
I
(«*»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»*»»»»»»»*»»»»»»»»»»»»»»»»:
J
!«tgteteteteteee«e«e«c!ctg«ete«ete«eiee6tetete«6tc«eictete«e«e«eeetete«c«etc!e«6tceetctc«ctc«ete«e«ctc4
Greetings . . .
for the Festive Season!
May Happiness and Prosperity
Be Yours in the Coming Year!
Dr. T. GREENBERG
Phone 36196
814 SARGENT AVE. WINNIPEG, MANITOBA
!:»*»»»»*»»»»»»»»*»»*»»»»»»**»»»»»***»»**»»»*»»»»*»*»«
)eteteteeetc«c«cec«etcieteeetete«eteteteeetc<e«c!eteietcec«et«ictcect«teteeeee<
Congratulations ...
Management and Staff of the
Oldest Livestock Commission
Firm at the Union Stockyards
☆
BURNS BROS. LIMITED
B«ig!ci«teieectcec(ctc«etetetgtgt«tetc!««c!ctceetet6tc«ctctctctcectctc«c«e«c«ctc«c«c«c«c«c«c<ctcteictc«l
Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
Allar tegundir af
URUM, KLUKKUM OG SKRAUTMUNUM, HENTUGAR
TIL JÓLAGJAFA OG FYRIR ÖLL ÖNNUR TCEKIFCERI
Cftor’ð <@tft ás>f)ap
Selkirk Jewellers
SELKIRK
MANITOBA
%»»*»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»»*»»*»»»»»»»»»»a
ctc<ctctctctctctc«ctcictcte«c«e«ctctc«ctctctcictcectctctcee«ctcec«ctctcee«ctctctci

Beztu jóla og nýársóskir
frá
GEORGESOUDACK
tii
vina og viðskiftamanna
I
294 WILLIAM AVE.
WINNIPEG, MAN.
N«wHMMfianrwMflin