Lögberg - 29.03.1951, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 29. MARZ, 1951
i
PÁLL JÓNSSON
landnámsmaður að Kjama í Or’yxisbygð i Nýja-Islanái
F. 20. ágúst 1848 — D. 13. febrúar 1851
Páll Jónsson
Fölna laufin, falla viðir,
fyrnast menn sem trén í skóg.
Ellin kemur, aflið rénar,
opnast loksins grafar þró.
Eins fékk þennan öðling bugað
elli fyrst og síðan hel.
Sæmdarmann, er sanntrúr nægði
sinni stöðu lengi og vel.
Þökk sé föllnum fremdarmanni,
fyrir liðna heiðursdvöl.
Borgmanns kranz úr blöðum grænum
bindið hans að svarti fjöl.
Hver er loksins hrósun meiri
heldur en nytsamt ævistarf?
Því þó duft að dufti verði,
dæmið tökum vér í arf.
Þá er hann nú genginn grafar-
veg þessi aldurhnigni landnáms-
maður og ættfaðir. Hann and-
aðist að heimili Thorgríms son-
ar síns og Guðrúnar tengdadótt-
ur sinnar við Árborg, þriðjud.
13. febr. þá, hundrað og tveggja
ára, fimm mánaða og tuttugu og
íjögra daga að aldri. Hjá þess-
um syni sínum og tengdadóttur
hafði hann átt dvöl síðustu þrjú
æviárin.
Páll var fæddur að Álfgeirs-
völlum í Skagafjarðarsýslu, 20.
ágúst 1848, sonur Jóns bónda
Pálssonar og Margrétar konu
hans Halldórsdóttur, ólst hann
upp með þeim að Miðvatni
1 Skagafjarðarsýslu, en þar
bjuggu þau lengi; var Páll
yngstur barna þeirra. Systkini
hans voru: Halldór, um langt
skeið bóndi að Halldórsstöðum
við Riverton; Thorgrímur, bóndi
að Akri, við Riverton; Jón, er
hfði og dó á íslandi; 'Mrs. Engil-
ráð Sigurður, Gimli Man.; og
Mrs. Þorbjörg Stefánsson,
Plaine, Wash., öll látin.
Pann 1. okt. 1878 kvæntist
háll Sigríði Lárusdóttur frá
Steinsstöðum í Skagafjarðari
sýslu, var hún af Kjarna-ætt í
■^yjafjarðarsýslu. Þau voru gef-
*u saman í Mælifellskirkju af.
séra Jóni Hallssyni. Næstu fimm
arin bjuggu þau á íslandi, síðast
a Hallgrímsstöðum í sömu sýslu.
Pau fluttu vestur um haf 1883;
íyrstu árin dvöldu þau við Is-
endingafljót, (Riverton), en
uttu til Geysis-bygðar og námu
Par land 1885, og nefndu land-
nam sitt Kjarna. Þar bjuggu
luggu þau í meira en 50 ár;
Slðustu árin ásamt Vilhelm
syni sínum. Er þau létu af bú-
s ap dvöldu þau meðal barna
Sl.nna; fyrst á vetrum í Selkirk,
la dóttur sinni og tengdasyni,
r- og Mrs. Sigurði Indriðasyni,
?g S1ðar hjá þeim að öllu leyti
1 nokkur ár. En síðustu æviárin
Voru þau hjá Lárusi og Thor-
grimi sonum sínum, bændum í
grennd við Árborg. Á heimili
]qa4RUSar -lézt Sigríður 13. apríl
p, ' Sftir lát konu sinnar dvaldi
a á heimili Thorgríms sonar
?ns °g t>ar andaðist hann þriðju-
dagmn 13. febrúar.
í síðari tíð höfðu kraftar hans
Jarað út á eðlilegan hátt, mátti
(Sleingr. Thorsleinsson)
hann þó vart þjáður kallast.
Sjón augna hans fór smáþverr-
andi, varð hann að lokum al-
blindur, en heyrn hans ávalt
góð.
Það sem gerði Kjarna-hjónun-
um báðum ellina inndæla, var
hin ágæta umönnun, er þau nutu
af hálfu eiginbarna og tengda-
fólks síns. Þannig naut hinn há-
aldraði maður ágætrar aðhjúkr-
unar og umönnunar á heimili
Thorgríms sonar síns, Guðrúnar
konu hans og Sigríðar dóttur
þeirra, er heima dvelur.
Fyrir hönd nánustu aðstand-
enda hins látna, túlka ég þeim
alúðar þakkir fyrir frábæra um-
önnun og kærleika þeirra hin-
um látna til handa. Börn Páls
og Sigríðar eru hér talin:
Guðrún, dó barn að aldri;
Thorgrímur, bóndi við Árborg,
kvæntur Guðrúnu Helgadóttur
Jakobssonar; Jón, er dó full-
vaxta hér í landi; Guðrún Sig-
ríður, ekkja Sigurðar Indriða-
sonar í Selkirk; Pálmi, er dó
barn að aldri; Lárus, bóndi við
Árborg, kvæntur Elínu Ólafs-
dóttur Ólafssonar; Vilhelm,
bóndi á Kjarna, kvæntur Ástu
Jósefsdóttur Schram. Barna-
börnin eru 23 og barnabarna-
börnin 8.
Við lát Páls má fullyrða að
fögur og affarasæl ævi manns
er að ósi eilífðar fram runnin.
Maður er nú þess meðvitandi að
við, sem nú lifum stöndum á
straumhvörfum kynslóðanna; að
frumlandnámsfólkið, er full-
þroska kom til þessa lands, um
og eftir 1880, er nú að mestu
fallið í val víðast hvar, og hefir
lokið starfi sínu og stríði, er
gekk svo nærri þeim, að fáir
eða enginn úr hópi núlifandi
fær baráttu þeirra að fullu skil-
ið, utan synir þeirra og dætur,
er báru byrðina með þeim —
og héldu merki þeirra fram til
sigurs.
Sennilega var lífsbarátta Páls
á Kjarna með svipuðum hætti
og annara samherja hans; von-
lítil barátta lengi vel við marg-
þætta hindrun óg örðugleika, er
frumbygginn átti við að etja;
eldvígsla, er reyndi mjög á þol-
inmæði og þrek manna.
Páll hafði að vöggugjöf þegið
þá hæfileika, er komu honum
að góðum notum í lífsbaráttu
hans. Hann var maður þolin-
móður, þrautseigur og affara-
sæll fremur en áhlaupamaður.
Skapstilling og rósemi voru á-
berandi einkenni hans, og trúin
á föðurforsjón og elsku Guðs
gerði hann að sigurvegara í þess
orðs sönnu merkingu á hinni
löngu ævileið hans.
Ég hygg að fullyrða megi, að
Páll væri mikill gæfumaður.
Guð hafði gefið honum góða
konu og göfuga að lífsförunaut.
Það var bjart yfic lífsbaráttu
þeirra á langri samfylgd er
varði í full 67 ár. Þau voru sem
tveir viðir, vaxnir af sömu rót,
svo fagurt og innilegt var sam-
félag þeirra. Sigríður átti sinn
virka þátt með manni sínum í
því, að gera heimili þeirra glatt
og aðlaðandi fyrir börn þeirra —
og alla er að garði bar, en einn-
ig fyrir umhverfið, með hollum
og heilbrigðum áhrifum út í frá.
Bæði voru þau hjón stofnmeð-
limir Geysis-safnaðar, trúfastir
og hollráðir unnendur safnaðar-
ins ævilangt — og Páll um langa
hríð í stjórn safnaðarins. —
Páll átti einnig mikið barna-
lán, börn hans voru vandað og
vel gefið fólk og efnilegur hóp-
ur afkomenda þeirra. Systkinin
á Kjarna urðu foreldrum sínum
til mikillar gleði, tryggt sam-
verkafólk með þeim í baráttu
hinna fyrri ára, meðan þau
þurftu hjálpar þeirra við, og
reyndust þeim síðar einkar vel
með umönnun sinni fyrir vel-
ferð þeirra, er elli sótti þau
heim; hafa börn þeirra þar fag-
urt. dæmi öðrum eftir skilið.
Ég hygg að segja megi, að
elli Páls væri einkar fögur —
eins fögur og ellin annars getur
verið. Hans eigið hugarástand
átti sinn hlut í því; hann var
maður glaðsinna og bjartsýnn,
vel söngvinn, hafði nautn af söng
og ljóðum, rödd hans styrk og
sönn. Hann las Guðsorð meðan
hann mátti, kunni mikið rð and-
legum bænum og ljóðum, er
hann las sér til hugarstyrkingar.
Er sjón augna hans þraut, las
Guðrún tengdadóttir hans fyrir
hann af mikilli kostgæfni. Elli
hans var ennfremur fögur af
því, að fram til síðustu ára, var
hann ungur í anda; fylgist ali-
vel með því, sem var að gerast
og átti samúð með þeim er yngn
vcru, — átti einnig virk hugð-
arefni. Fyrir jafn háaldraðan
mann og hann var, mátti segja,
að hánn nyti góðrar heilsu.
Hann hafði unun af að mæta
kunnipgjum og vinum og ræða
við þá. Fágæt umönnun og að-
hjúkrun átti sinn stóra þátt í
því, að ellin varð .honum ekki
þungbær.
Af heilum huga unni hann
þessu nýja landi, fósturlandi, og
framtíðarlandi barna hans og
afkomenda. En innst í huga hans
var Island jafnan. „Það var ís-
lenzkt hjarta, sem undir sló“.
Aldrei gat sviptign Skagafjarð-
ar — æskuhéraðs hans, honum
úr minni liðið. — Páll var mér
lifandi vitni þess hversu hald-
góð og affarasæl að bændamenn
ing hinna fyrri tíma var, þótt
takmörkuð væri hún á ýmsan
hátt, átti hún þó sanna menn-
ingu í sér fólgna. Hún skapaði
heilsteypt fólk og trúað, vel
hæft til að berjast harðri bar-
áttu og halda velli; fólk, er reyn-
ast sannir og dyggir borgarar
þessa nýja lands — en bar þó
jafnan, „Sinni undir skinni, sem
norðrið ól, og vissi að heima var
lífstrúar lindin“.
Útför Páls fór fram þann 16.
febr. frá Geysiskirkju, að við-
stöddum börnum hans og stór-
um hópi afkomenda — og fjölda
frændaliðs, nágranna og bygðar-
fólks. Séra E. H. Sigmar í Glen-
boro tók þátt í athöfninni. Sá,
er línur þessar ritar, mælti
kveðjuorð og jós moldu.
S. Ólafsson
Var Martin Bormann í Chile í
febrúarmánuði árið 1948?
Landflótta þýzkur þingmaður segist þá hafa séð hann
við landamæri Argeniínu
„Afton-Tidningen“ í Stokkhólmi skýrir frá því, að Parísar-
blaðið „Figaro“ hafi fyrir skömmu birt bréf frá Þjóð-
verjanum Pablo Hesslein, er fyrrum átti sæti í þýzka
ríkisþinginu, en þar lýsir Hesslein því nákvæmlega, að
hann hafi í febrúar 1948 hitt Martin Bormann í suður-
héruðum Chile, við landamæri Argentínu. „Það er engum
blöðum um þetta að fletta", segir í bréfinu. „Bormann
er á lífi, ég hef séð hann með eigin augum“.
Hesslein fluttist búferlum til
Chile 1938, eftir að hafa slioppið
úr greipum þýzku leynilögregl-
unnir. I febrúar 1948 var hann
gestur Jean Ulrich von Reichen-
bach greifa, annars Þjóðverja,
sem einnig hafði komizt brott
úr Þýzkalandi, setzt að í Chile
og keypt þar mikið landflæmi
í hinum óræktuðu skógarhéruð-
um syðst í landinu. Tókst Hess-
lein ferð á hendur fótgangandi
frá búgarði vinar síns til vatns-
ins Ranco Sur, og voru tveir
hundar í fylgd með honum.
Þetta er þriggja stunda ferð,
og segist Hesslein þannig frá:
Þegar ég var því sem næst
miðrar leiðar, komu allt í einu
þrír ríðandi menn á móti mér.
Hestarnir fóru geyst, og menn-
irnir voru klæddir að hætti
hinna innfæddu. Hundarnir létu
dólgslega og ég greip til marg-
hleypunnar.
Ég gekk í áttina til aðkomu-
mannanna og fannst mér ég
kannast við þann þeirra, sem
var í miðið. Ég nam staðar nokk-
ur skref frá honum — og þetta
var Martin Bormann!
Það voru örfáir metrar á milli
okkar, og ég sá, að honum brá
í brún.
— Þetta er Hesslein, tautaði
hann og bætti svo við í skipun-
arrómi: Áfram, piltar!
Ég vék til hliðar, en Bormann
og félagar hans hleyptu brott í
áttina til landamæra Argentínu.
Hesslein fékk svo sönnur á
því þetta sama kvöld, að Bor-
mann dveldist á þessum slóð-
um. í gistihúsinu við vatnið
R’anco Sur hitti hann mann, sem
kvaðst vera Þjóðverji og hafa
flutzt til Chile 1927. Maður þessi
fór að tala um styrjöldina og
hélt því fram, að Hitler myndi
aldrei hafa tapað henni, ef hers-
höfðingjarnir hefðu ekki svikið
hann. Hesslein, sem hafði frétt,
að Bormann gengi undir nafn-
inu Juan Gomez í Chile, spurði
hann:
— Og vinur okkar, Juan
Gomez, hvað er orðið af honum?
Hinn ljómaði allur og svaraði
lágri röddu:
— Hann dvelst hér í nágrenn-
inu, og í kvöld fer hann yfir
landamærin til Argentínu. En
hann kemur aftur áður en langt
um líður, og þá setzt hann að
Framhald á bls. 7
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar.
Rovatzos Flower Shop
253 Notre Dame Ave.
WINNIPEG MANITOBA
Bus. Phone 27 989—Res. Phone 36 151
Oiir Speelaltles:
WEDDING CORSAGES
COLONTAL BOUQUETS
FUNERAL DESIGNS
Mlss K. Chrlstie, Proprletress
Formerly with Robinson & Co.
Business and Professional Cards
PHONE 724 944
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 6—652 HOME ST.
Viðtalstimi 3—5 eftir hádegi
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smith St. Winnipeg
PHONE 924 624
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG. WINNIPEG
Fasteignasalar. Leigja hús. £Jt_
vega peningalán og eldsábyrgð,
bifreiðaábyrgð o. s. frv.
Phone 927 538
SARGENT TAXI
PHONE 722 401
FOR QUICK, RELIABLE
SERVICE
Phone 21101 ESTIMATES
free
J. M. INGIMUNDS0N
Asphalt Roofs and Insulated
Siding — Repairs
Country Orders Attended To
632 Simcoe St. Winnipeg, Man.
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephonpe 202 398
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Ofíice Hours 2.30 - 6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Talsími 925 826 Heimilis 404 630
DR. K. J. AUSTMANN
Sérfrœðingur i augna, eyrna, nef
og kverka sjúkdómum
209 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrœðingar
209 BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Phone 928 291
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur í augna, eyrna, nef
og hálssjúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 923 815
Heimasími 403 794
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAGE, Managing Director
Wholesale Distributors of Fresh and
Frozen Fish.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 328 Res. Ph. 73 917
Branch
Store at
123
TENTH ST.
BRANDON
447 Portage A*re. Ph. 926 885
JEWELLERS
HAGBORG FUEL
PHONC 2IS3I
GUNDRY PYMORE
Limited
British Qualitg Fish Nettino
58 VICTORIA ST. WINNIPEG
Phone 928 211
Manager T. R. THORVALDSON
Your patronage will be appreclated
Office Phone Res. Phone
924 762 726 115
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m. - 6 p.m.
and by appointment.
A. S. BARDAL
843 SHERBROOK STREET
Selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 27 324
Heimilis talsími 26 444
Phone 23 996 761 Notre Dame Ave.
Jiist West of New Maternity Hospltal
Nell’s Flower Shop
Wedding Bouquets, Cut Flowers,
Funeral Designs, Corsages,
Bedding Plants
Nell Johnson Ruth Rowland
27 482 88 790
Office 933 587 Res. 444 389
THORARINSON &
APPLEBY
BARRISTERS and SOLICITORS
4th Floor — Crown Trust Bldg.
364 Main Street
WINNIPEG CANADA
SELKIRK METAL PRODUCTS
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeiningar-
rör, ný uppfynding. Sparar eldi-
við, heldur hita frá að rjúka út
meS reyknum.—Skrlfið, slmið til
KELLY SVEINSSON
625 WaU Street Winnipeg
Just North of Portage Ave.
Símár: 33 744 — 34 431
DR. H. W. TWEED
Tannlœknir
508 TORONTO GENERAL TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
Phone 926 952 WINNIPEG
Gunnar Erlendsson
Pianist and Teacher
Studio — 636 Home Street
Telephone 725 448
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary’s and Vaughan. Wlnnipeg
PHONE 926 441
PHONE 927 025
H. J. H. Palmason, C.A.
H. J. PALMASON & CO.
Chartered Accountants
505 Confederation Life Bldg.
WINNIPEG MANITOBA
PARKER, PARKER &
KRISTJANSSON
Barristers - Solicitors
Ben C. Parker, K.C.
B. Stuart Parker, A. F. Kristjansson
500 Canadlan Bank of Commerce
Chambers
Winnipeg, Man. Phone 923 561
JOHN A. HILLSMAN,
M.D., Ch. M.
332 MEDICAL ARTS BLDG.
Office 929 349 Res. 403 288
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir.
Keystone Fisheries
Limited
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
404 SCOTT BLK, Slmi 925 227