Lögberg - 03.05.1951, Qupperneq 1

PHONE 21 374 A
» u^'te
rlea1íieTS
* Cleaning
Inslilulion
PHONE 21 374

V.\«^e
CleaneTS
.^0?Soe
Lttund^j*. st A Complele
Cleaning
Insiiiulion
64, ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 3. MAÍ, 1951
NÚMER 18
Gerumst hluthafar í íslenzka kenslustólnum við Manitobaháskólann allir sem einn
Verum samtaka um greiðslur til kenslustólsins
í íslenzku—Mun þá bjarf- um framtíð íslenzkrar
menningar hér í álfu og nöfn þeirra, sem steina
lögðu í grunninn
Fundarfrétt vegna
kenslusfólsins í
íslenzku
Að dómi allra, sem þekkingu
h®fa á þeim hluium, hefir eng-
inn þjóðflokkur hér í Canada
eða jafnvel í Ameríku. annar en
íslendingar, áður tekið að sér
Mutfallslega eins siórkosilegi
®ða mikilvægt verkefni með til-
^sflaðri siofnun kenslusióls í ís-
lenzkum fræðum við háskóla
Maniioba-fylkis. Að sú siofnun
er nú vís mælir vel fyrir fram-
iakssemi, einurð og áhuga þessa
liila þjóðarbrols.
Forseii Manitoba háskólans/
Dr. Gillson, tilkynli íslending-
Um það á samkomu í Winnipeg
1 Playhouse Theaire, er María
Markan hin góðkunna söngkoná
°9 Agnes Sigurðson, hinn mikil-
haefi píanósnillingur, skemtu
!*Ueð söng og píanóspili, 30. marz
s.l., að þar sem að búið væri að
safna $150.000, þá samkvæmt
samningi við háskólann yrði
sióllinn stofnaður næsta haust.
Hann þakkaði íslendingum með
^iýlegum orðum fyrir ágæta
írammistöðu í því máli, og þar
sem hið endanlega talcmark
^æri $200.000.00 og mikið verk
enn að vinna í sambandi við
bað, bauð hann þeim alla þá
^iálp, sem hann hefði vald á til
þess að því takmarki yrði náð.
Fösiudaginn, 20. apríl var
íundur haldinn í sama sambandi
* Fyrsiu Sambandskirkju í Win-
vvipeg, sem samansettur var af
formönnum úr öllum íslenzkum
félögum í Winnipeg auk nokk-
Urra „síofnenda" (founders) og
annara. Félög þessi voru Jóns
^igurðssonar félagið; Icelandic
Canadian Club; íslendingadags-
nefndin; Góðtemplarafélagið og
þjóðræknisfélagið. Forseti hins
s>ðasinefnda félags, séra Philip
Pétursson, stjórnaði fundin-
um 0g Albert Wathne var skrif-
ari.
Eftir nokkur inngangs- og
skýringarorð kallaði fundar-
síióri á Dr. P. H. T. Thorlakson.
f°rmann fjársöfnunarnefndar,
Sem útskýrði tilgang fundarins,
Sem var sá að veila viðlöku
skýrslu fjársöfnunarnefndarinn-
fyrir hönd íslenzku félaganna
®r í bæ og ákveða næsta mark-
*ðið, sem, samkvæmt samþyki
Uftdarins seinna um kvöldið,
yar að halda áfram fjársöfnun-
nni Þar til markmiðinu væri
nað- Uefnilega. $200,000.00, og að
f6 a Uefndinni, sem staðið hafði
Yrir fjársöfnuninni upp að
j.?Ssu áframhald á verkinu. —
^‘9 var nefndinni þakkað
lögrum orðum og lófa-
^ aPpi fyrir framúrskarandi
so3n*ð 09 ahu9a- Dr. Thorlak-
■urT viðhorf fjársöfn-
03 minlisí YÍirlýsing-
r- Gillson's um að stóllinn
ag 1 slofnaður og að byrjað yrði
jj slarfrækja hann n.k. haust.
minlisl einnig á að nú
lsi þ°rf á víðtækari fjárleit-
hingað til, og nú yrði
, að ieita til hvers einslakl-
Of.fS* V°rt 86111 að hann gæti
lð Stórl eða lítið, því tilgang-
un en
bYrjað;
urinn væri að fá sem allra flesta
á stofnskjal fræðslustólsins auk
þess að ná $200.000.00 upphæð-
inni.
Dr. Thorlakson kallaði svo á
W. J. Lindal. dómara, sem út-
skýrði málið frekar, og gat þess
að fjársöfnun færi nú fram í
hverju bygðarlagi íslendinga og
að lillög mættu þess vegna send-
ast lil formanns söfnunarnefnd-
ar, sem fenginn yrði í hverri
bygð; eða til Miss Margrétar
Pélursson, 45 Home Streel,
Winnipeg, sem er skrifari nefnd-
arinnar í Winnipeg. eða beint til
igjaldkera háskólans, Mr. W. F.
Crawford.
Fyrsta áfanganum er náð, en
nú er eflir að ná næsta áfangan-
um, $200.000.00 takmarkinu. Dr.
Thorlakson gat þess að á sam-
komunní í Playhouse Theatre
hefði Dr. Gillson, háskólaforset-
inn verið gestur íslendinga. Þar
gerði hann yfirlýsingu um stofn-
un slólsins í haust. En nú, er
kensluembællið verður slofnað
og prófessor settur í það, held-
ur háskólinn íslendingum sam-
sæti lil að gera þá stund eins
##
Imbrudagur", ný
Ijóðabók effrir
Hannes Sigfússon
Hannes Sigfússon gefur út
innan skamms nýja ljóða-
bók, sem heitir „Imbrudag-
ar“. Er það ljóðaflokkur í
fimm þáttum ásamt for-
mála og' eftirmála, og mun
bókin koma út í aprílbyrjun.
Þessi nýja ljóðabók Hannesar
er 4 arkir að stærð, og verður
hún einvörðungu seld áskrifend-
um og því ekki til sölu í bóka-
verzlunum. Prentsmiðjan Hól-
ar annast prentun bókarinnar,
og verður vel til útgáfunnar
vandað.
Þetta er önnur ljóðabók Hann
esar Sigfússonar. Fyrri bók
hans, „Dymbilvika“, kom út
vorið 1949, og var það einnig
ljóðaflokkur. Sú bók vakti all-
mikla athygli og er nú uppseld.
Munu margir bíða hinnar nýju
bókar Hannesar með óþreyju,
því að hann er tvímælalaust í
fremstu röð yngstu ljóðskálda
okkar.
Hannes Sigfússon hefir und-
anfarið ^lvalizt IVz mánuð í
Stafangri í Noregi, og mun hann
hafa unnið að þessari nýju bók
sinni þar. —Alþbl. 22. marz
hátíðlega og unt er. Og verður
það íslendingum mikill fagnað-
ardagur.
Á fundinum, sem hér er verið
að segja frá, bar W. J. Lindal
dómari fram skýrslu um þær
aðferðir, að aðallega hafi hingað
til verið leitað helzt stórupp-
hæða. íslendingar eru fáir. þeir
eru fámenn þjóð, og nauðsyn
gerðist að eins mörg þúsund-
dollara tillög eða stærri næðust
saman til þess að tilrauninni
yrði borgið. Þar að auki átti fyr-
irtækið að vera alíslenzkl, og
er það tilgangurinn enn. Þess
vegna var leitað og verður leit-
að aðeins til íslendinga. Þörf er
þess vegna á, að þeir verði vel
við þeirri íjárleitun og greiði ríf-
lega í sjóðinn, hvorl sem er
stórt eða smátt, en hver maður
eftir getu. Nú er búið að ná sam-
an $160.000.00, en lakmarkið er
$200,000.00.
Kensluslóllinn í íslenzkum
fræðum verður innan fárra mán-
aða orðinn að veruleika. En
hann þarf engu síður nú, en
hingað til, stuðning allra góðra
íslendinga til þess að hann verði
bygður á öruggri undirstöðu.
Hann verður það, ef að íslend-
ingar laka saman höndum og
byggja þá undirslöðu í anda
sjálfsafneitunar og áhuga fyrir
góðu og göfugu málefni, sem er
og verður öllum íslendingum til
sóma og heiðurs.
Philip M. Pétursson,
fundarsijóri
Albert Wathne,
skrifari.
Senn byrjað aö
ryðja vegi á Héraði
Snjóföl gerði á Héraði í fyrri-
nótt, en tók aftur upp í gær, og
var fénaður bænda hvarvetna á
beit í gær, enda var þá stillt
veður, en drungalegt og gerði
lítið að.
í ráði er nú að byrjað að ryðja
snjó af veginum fram Fell og
Fljótsdal, svo að unnt verði að
nota bifreiðar til flutnings í þær
Eveitir. Snjóbíllinn fór enn eina
ferð á Efra-Dal, að Eiríksstöð-
um, í gær, og mun hann nú bú-
inn að flytja 6—7 smálestir af
fóðurvörum á Efra-Dal.
Áttatíu smálestir af heyi og
hundrað smálestir af fóðurkorni
komu til Reyðarfjarðar í gær og
í dag. —TÍMINN, 25. apríl
Vill úfriloka Penner
Jacob Penner, bæjarráðsmað-
ur í Winnipeg, og þekktur kom-
Inúnisti, er um þessar mundir á
ferðalagi í Rússlandi ásamt 6
manna sendinefnd frá Canadian-
Soviet Friendship Society. Fóru
þessir menn þangað í boði félags
á Rússlandi, sem nefnt er Voksí
og er stofnað í þeim yfirlýsta'
tilgangi, að halda við menning-
arsamböndum við erlend ríki, en
er vitanlega einn þáttur 1 komm-
únista áróðursstarfseminni.
W. Kosser, formaður þjóð-
ræknissamtaka Úkraníumanna í
Canada, lét svo ummælt í ræðu
nýlega, að ekki væri rétt að
hleypa þessum mönnum inn í
Canada. „Canada-kommúnistar
tilbiðja og dýrka Soviet-Rúss-
land, það ætti því að láta þá
vera þar, ef þeir fara héðan á
annað borð. Á yfirstandandi
tímum, er öllum frjálsum lönd-
um stafar hætta af kommúnist-
um, ætti Canadastjórn að var-
ast að leyfa alræmdum komm-
únistum að fara til Soviet-ríkj-
anna“. Mr. Kosser kvaðst ekki
vita um neitt tilfelli, að öðrum
en kommúnistum eða vinum
þeirra væri leyfð innganga í
Soviet-ríkin.
Presfrkosning í
Argyle
Síðastliðinn sunnudag fór
fram prestkosning í Argyle-
prestakalli, og að því er Lög-
berg hefir frétt, varð séra
Magnús Már, settur prófessor í
guðfræði við Háskóla íslandE
efstur á blaði; greidd munu
hafa verið atkvæði um þrjá
kennimenn. Séra Magnús er 34
ára að aldri, lærdómsmaður
mikill og prúðmenni í fram-
göngu.
Dr. Thorbergur Thorvaldson
Hlýfrur maklega
sæmd
The Royal Society of Canada
hefir nýverið heiðrað Dr. Thor-
berg Thorvaldson, fyrrum pró-
fessor við háskólann í Saskat-
chewan, með því að veita hon-
um Henry Marshall Tory meda-
líuna fyrir margháttuð afrek á
sviði efnavísindanna.
Vogeler sleppur úr
fangabúðum
Robert A. Vogeler, amerískur
þegn, er kommúnistar í UngJ
verjalandi hafa haldið í fang-
elsi í 17 mánuði var látinn laus
.síðastliðna viku gegn því að
Bandaríkin yrðu við eftirfylgj-
andi kröfum þeirra:
Að ræðismanna-skrifstofum
þeirra í New York og Cleveland
yrði leyft að taka aftur til starfa,
en þeim var lokað í fyrra; að
afnumið yrði bannið gegn ferða-
lögum Bandaríkja-þegna til
Ungverjalands og að ameríska
stöðin — Rödd Ameríku — not-
aði ekki sömu bylgjulengd og
Radio Munich útvarpsstöðin.
Vogeler var sakaður um
njósnir og var, með hinum al-'
ræmdu að ferðum kommúnista,
píndur til að játa á sig þessaj
isök. Hann ætlaði að tala yfir
útvarpið, en var orðinn svo bil-
aður á heilsu, að hann varð að
hætta í miðju kafi, og er nú
undir læknishendi.
Liberalflokkurinn
sigrar
Síðastliðinn fimtudag fóru
fram kosningar á fylkisþing
Prince Edward Island og bar
Liberalflokkurinn enn einu
sinni sigur úr býtum, vann 25
sæti af 30, einu fleira^en þeir
höfðu síðast.
Frambjóðendur C.C.F.-sinna
töpuðu allir tryggingafé sínu.
Fær verðlaun
fyrir bókina um
Jón Arason biskup
Nefnd sú, sem alþingi hefir
kjörið til þess að veita rithöf-
undum verðlaun Jóns Sigurðs-
sonar, hefir nú orðið sammála
um að veita Guðbrandi Jónssyni
prófessor verðlaun fyrir rit hans
um herra Jón biskup Arason.
Ekki nema um 20 rithöfundar
munu hafa fengið þessi verð-
laun, en svo vill til, að Guð-
brandur prófessor hefir einu
pinni áður fengið þau, þá fyrir
rit sitt um dómkirkjuna á Hól-
um í Hjaltadal.
—Alþbl. 22. marz
Rt. Hon. J. G. Gardiner hefir
tilkynnt að lágmarksverð á
smjöri verði 58 cent pundið, 5
centum hærra en í fyrra.
Ársfundur Amerísko-Norræna
Fræðafélagsins í Chicago
Fertugasti og fyrsti ársfund-
ur Ameríska-Norræna Fræða-
félagsins (The Society for the
Advancement of Scandinavian
Study) verður haldinn í Chicago,
föstudaginn og laugardaginn, 4.
og 5. maí, og er fundarstaðurinn
North Þark College, einn af
helztu skólum Svía vestan hafs.
Dr. Richard Beck, lorseti fé-
Jagsins, hefir fundarstjórn með
höndum, og flytur einnig á
fundinum erindi um Tómas
Guðmundsson og skáldskap
hans („Tómas GuðmundsSon —
Icelandic Master of the Lyric“).
Áður en fundarstörf hefjast á
föstudaginn, flytur dr. Beck
einnig erindi um íslenzkar nú-
tíðarbókmenntir fyrir stúdent-
um á North Park College í sam-
anburðarbókmenntum, og um
kvöldið talar hann í veizlu
þeirri, sem skólinn efnir til í
sambandi við ársfundinn.
Prófessorar frá háskólum í
Mið-Vesturlandinu og víðar að
úr Bandaríkjunum flytja einnig
erindi um norræn fræði á fund-
inum.
Vara-forseti félagsins er Pró-
fessor Sverre Arestad, kennari
í norrænum fræðum við ríkis-
150 norrænar konur
heimsækja ísland
Hinn 25. eða 26. júlí í sumar
er væntanlegt hingað til lands
norska skipið Brand 5 og eru
með því um 150 norrænar kon-
ur1, er koma hingað í heimsókn.
Er þetta á vegum félagsskapar,
sem kallar sig Samvinnu nor-
rænna kvenna og hafa konur úr
þeirri félagshreyfingu komið
saman hvert undanfarinna ára
nema stríðsárin. Nú liggur leið-
in til íslands og vildu fleiri kon-
ur komast með í þessa för en
gátu.
Konurnar eru frá öllum Norð-
urlöndum, einna flestar frá Finn
I landi en einnig nokkrar frá
Færeyjum og tvær grænlenskar.
Er ætlunin að þær dvelji
nokkra daga hér á landi, fari í
ferðalög og kynnist íslenzkum
konum. Af hálfu íslendinga
starfar ellu kvenna-nefnd frá
frá Bandalagi kvenna, Kven-
réttindafélaginu og Norræna fé-
laginu að móttökunum.
Ætlað er að gefa íslenzkum
konum kost á þátttöku í ferðum,
samsætum og hátíðahöldum,
sem verða í sambandi við komu
hinna norrænu kvenna. Vegna
rúmleysis í blaðinu í dag er ekki
unnt að birta dagskrá þessarar
heimsóknar eða nánari frásögn,
en það verður gert hér í blaðinu
innan skamms.
—TÍMINN, 25. apríl
Sfrríðið í Kóreu
Kommúnistar sækja fast fram
og hafa safnað um 20,000 her-
manna nálægt Seoul, og var tal-
ið að þeir myndu reyna að taka
borgina fyrir 1. maí, en sá dag-
ur er aðalhátíðadagur kommún-
ista; þetta tókst þeim ekki vegna'
frækilegrar varnar Banda-
ímanna.
Hermt er að hin fræga hersveit
Breta Royal Gloucestershire,
hafi því sem næst þurkast út.
Af 1000 mönnum komust að-
eins 100 af; liðsmunur þeirra og*
kommúnistasveitanna, er þeir
börðust við, var einn gegni
sextán.
háskólann í Washington (Uni-
versity of Washington), en ritari
og gjaldkeri Dr. Martin Söder-
back, kennari í sænsku við
North Park College. í stjórnar-
nefnd félagsins eiga einnig sæti
háskólakennarar í norrænum
fræðum víðsvegar um landið.
Meðal ritstjóra ársfjórðungsrits
félagsins, Scandinavian Sludies,
er dr. Stefán Einarsson, kennari
í norrænni málfræði við Johns
Hopkins háskólann.
Sa msfreypusfr jórn
Menzies endurkosin
Á laugardaginn fóru fram
kosningar í Ástralíu og hlaut
samsteypustjórn Robert G. Men-
zies meirihluta atkvæða. Náðu
Liberal - Country f lokkarnir
stjórnartaumum úr höndum’
verkalýðsflokksins 1949.
Nýjusfru fréfrfrir
Mjólk, sem flutt er til heim-
ilanna hér í borg, hefir nú hækk-
að í verði eitt cent og er nú 20
cent potturinn, en mjólk í verzl-
unum er 18 cent eins og áður.
☆
Clement Attlee forsætisráð-
íerra Breta, er nú farinn að
sinna störfum á þingi eftir 5
vikna fjarveru. Hann varð að
fara í sjúkrahús til að fá lækn-
ingu við magasári.
☆
Kommúnistar í Kína hafa sleg
ið eign sinni á brezka olíufélag-
ið þar, og óttast nú margir að
þeir muni láta greipar sópa um
allar eignir Breta í Kína, eins
og þeir gerðu um eignir og fjár-
muni Ameríkumanna þar í landi
í fyrra.
Vinnur sér
mikinn frama
Raymond Thorsteinsson M. A.
prófessor við háskólann í Kan-
sas, hefir hlotið Shell Oil styrk-
inn til framhaldsnáms í jarð-
fræði; hann er útskrifaður af,
háskóla Saskatchewanfylkis, en
halut meistaragráðu frá Toronto
háskóla; styrkur þessi nemur
$1,200,00, auk þess sem kenslu-
gjald er jafnframt lagt til.
Prófessor Raymond, sem er
frábær námsmaður og efni í á-
gætan vísindamann, er sonur
hinna mætu hjóna, Mr. og Mrs.
Pétur Thorsteinsson, sem búa í
grend við Wynyard.
Úr borg og bygð
Correspondence Club Islandia.
Ef þér viljið komast í bréfa-
.samband við íslendinga á öllum
aldri, þá sendið okkur 1 dollar
og þið fáið send íslenzk nöfn og
nafn ykkar sett á lista til út-
sendingar, ef óskað er.
Bréfaklúbburinn Islandia
P. O. Box 1014,
Reykjavík, Iceland.
☆
öldruð kona getur fengið á-
gætt herbergi með góðum kjör-
um í sambýli við aldraða konu,
er njóta vill ánægjulegs félags-
skapar. Spyrjist fyrir hjá The
Columbia Press Limited, 695
Sargent Ave. Sími 21 804.
☆
Dr. Richard Beck prófessor
við ríkisháskólann í North
Dakota, kom hingað um helg-
ina og flutti snjalla ræðu á af-
mælishátíð Goodtemplara á
mánudagskvöldið.