Lögberg - 24.05.1951, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. MAÍ, 1951
5
AHUGAMAL
LVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
ÍSLENZK MENNINGARMIÐSTÖÐ
Bókagjöí frá Noregi.
Tilgangur íslenzku deildarinn-
ar við Manitoba-háskólann er
tvíþættur; fyrst og fremst
kensla íslenzkrar tungu, sögu og
bókmenta íslands, og í öðru
lagi að við Manitobaháskóla
myndist miðstöð norrænna
fræða, sem fræðimenn geti sótt
til að leita sér upplýsinga og
hafa um hönd rannsóknir í þess-
um greinum; en til þess að síð-
arnefndum tilgangi sé náð, verð-
ur bókasafn deildarinnar að
verða sem fullkomnast. Við
Manitobaháskóla hefir þegar
myndast álitlegur vísir að bóka-
safni með bókagjöf Arnljóts
Ólssonar, bókasafni Jóns Bjarna-
sonar-skóla, hinum árlegu send-
ingum nýrra bóka frá íslandi,
hinu væntanlega tímarita- og
blaðasafni frá séra Einari Stur-
laugssyni og nokkrum smærri
bókagjöfum. Nú síðast hefir há-
skólinn í Osló sýnt vináttu og
ísamúðarhug sinn í garð hinnar
nýju íslenzku deildar með því
að senda henni að gjöf nokkrar
ágætar bækur, sem ekki munu
hafa áður verið til í safninu, en
þær eru þessar:
Morkinskinna, 1867; Heilagra
manna sögur, 1877, I. og II.
hefti; Postula sögur, 1874;
Thomas saga Erkibiskups, 1869.
Allar prentaðar áminst ár eftir
fornum íslenzkum handritum og
gefnar út á vegum Kristiania
(Osló) háskólans, en fræðimað-
urinn Carl Richard Unger sá um
útgáfu þessara íslenzku bóka
og margra fleiri. Eftir því sem
ég bezt veit eru þetta fyrstu
prentuðu útgáfurnar af þessum
ritum.
Laerde brev fraa og til P. A.
Munch. Þetta er fyrsta bindi
bréfa þessa fræga norska sagn-
ritara og norrænufræðings.
Safnað af Gustaf Indrebo og
Oluf Kotsrud, gefin út 1924.
Torvisen isin Norske form, 1897
eftir Sophus Bugge og Molkte
Moe. Gamle Personnavne og
Norske sledsnavne, 1901. Upp-
runi mannanefna og norskra
staðanafna eftir O. Rugh. —
Joannis Agricolae Islebiensis
Apophthegmata, eftir Dr. Luda-
vic Daae. Rerum Normannicar-
um, fonles Aribici, 1928 eftir
Alekander Seippel. Tvær bækur
á latínu um norræn fræði. Þá
eru tvær bækur eftir Lorentsi
Rynning, hæstaréttarmálaflutn-
ings-mann í Osló:
Allemandsret og Saerret, 1928
og Bidgrag til Norsk Almenn-
ingsrett. 1935. Eru þær áritaðar
heillaóskum höfundar til Mani-
tobaháskóla og íslenzku deildar-
innar, en það mun vera fyrir at-
beina Dr. Rynning að Osló-há-
skóli fékk vitneskju um þessa
viðleitni íslendinga hér, að fá
stofnaða íslenzku deild við
Manitobaháskóla, og sendi hon-
Um þessa góðu gjöf. Dr. Rynning
er móðurbróðir Dr. P. H. T.
Thorlakson.
Bjargið íslenzku bókunum.
í^egar frændur okkar, bæði á
íslandi og í Noregi sýna svona
lofsverðan áhuga fyrir því, að
auka og fullkomna bókasafnið
íslenzka við Manitobaháskólann,
^ettum við Vestur-íslendingar
sízt að verða eftirbátar í því.
Safnið vantar fjölda hinna eldri
íslenzku bóka og munu margar
þeirra finnast í fórum íslend-
juga víðsvegar um þessa álfu.
Sem kunnugt er fluttu hinir ís-
enzku landnámsmenn með sér
til þessa lands mikið af ágætum
ókum og talið er að Vestur-
slendingar hafi um skeið varið
arlega 40 þúsund dollurum fyr-
lr hækur frá íslandi. — Þar
að auki hefir útgáfa bóka, blaða
og tímarita Vestur-íslendinga
sjálfra verið feikna mikil miðað
við fólksfjölda.
Því miður hafa nú margar
þessara bóka glatast. Afkom-
endur íslendinga, sem ekki lesa
íslenzku, gera sér ekki grein
fyrir gildi þessara bóka og þær
hafa oft verið bornar á eldinn
eins og hvert annað rusl. Það
verður fyrir alla muni að koma
í veg fyrir það, að slíkt eigi sér
stað í framtíðinni. Þessar bækur
veittu feðrum okkar og mæðr-
um gleði, fræðslu og andlegan
styrk 1 framsókn þeirra hér í
álfu. Þær eru helgir dómar. Það
verður að koma þeim á óhultan
stað; það verður að koma þeim
þangað sem þær verða til gagns
og blessunar. Hvergi væru þær
betur niðurkomnar en við ís-
lenzku deildina við Manitoba-
háskólann.
Það væri vel ef að Þjóðræknis-
félagsdeildirnar tækju það á
stefnuskrá sína að bjarga frá
glötiln sem flestum bókum. Það
væri vel ef þeir eldri íslenzkir
menn hér í álfu, sem eiga góð
bókasöfn, arfleiddu Manitoba-
háskólann að þeim, og kæmu
þeim þannig heilum í höfn. Þótt
háskólanum bærist fleira en eitt
eintak af sömu bókinni kæmi
það ekki að sök því gott er að
hafa auka-eintök til skipta við
önnur söfn. —
Eins og þegar hefir verið skýrt
frá verður nú senn reist mikil
bygging yfir alt bókasafn Mani-
tobaháskóla og er í ráði að ís-
lenzka deildin fái til umráða hin
veglegustu húsakynni þar, enda
munu margar íslenzku bækurn-
ar vera þær langmerkustu og
fágætustu, sem háskólinn á, og
ekkert hinna erlendu bókasafna
þar kemst í hálfkvisti við ís-
lenzka bókasafnið, þótt það sé
♦ -f
Síðastliðinn fimtudag, 17. maí
um nón-leytið, mætti hópur
kvenna fyrir framan Fyrstu
lútersku kirkju á Victor St. Voru
þarna samankomnar alls 38 kon-
ur, meðlimir Women’s Associa-
tion, Yngra kvenfélag Fyrsta
lúterska safnaðar, sem höfðu
prælt sér þama mót og pantað
“Chartered Bus”, til að fara til
Gimli þennan dag til að heim-
sækja vistfólkið á Betel.
Stundvíslega kl. 12.30 kom
bíllinn, og fóru konur strax í
sæti sín.Ungur Islendingur, Roy
Halldórsson, átti bílinn og sat
við stýrið. En í sætinu á móti
honum sat séra Valdimar J. Ey-
lands, sem góðfúslega var þarna
kominn fyrir beiðni okkar, og
þótti okkur vænt um að hafa
hann svona í fararbroddi, og
lögðum af stað öruggar og kvíða-
laust. Enda gekk ferðin ágæt-
lega. Það var makið masað og
hlegið og gjört að gamni sínu,
og sungið „Hvað er svo glatt“
og fleira, og allir í góðu skapi.
Kl. 2.30 vorum við komin til
Gimli, og var okkur vel fagnað
á Betel af forstöðukonu heim-
ilisins, Mrs. Tallman; bauð hún
okkur velkomin, og gjörðum við
okkur heimankomnar, og fórum
strax fram í eldhús. Við höfð-
um með okkur kaffi og brauð
og góðgæti handa heimilisfólk-
inu, og var nú lagt á borð og
svo kallað á fólkið til kaffi-
drykkju. Þarna mættum við líka,
séra Haraldi S. Sigmar og konu
hans, en þau eru nýkomin til
Gimli og þjónar séra Harald því
prestakalli. Þegar búið var að
drekka kaffið, settust allir inn
í stofu, og sté þá séra Harald í
stólinn og lét syngja sálminn
langt frá því að vera enn kom-
ið 1 það horf, sem viðunanlegt
er. En með góðum vilja, sam-
hug og samvinnu geta íslend-
ingar komið þarna upp einu því
merkasta íslenzka bókasafni í
þessari álfu — safn er fræði-
menn myndu sækja til víðsveg-
ar að, til rannsókna og starfa
að íslenzkum fræðum.
íslenzkl forngripa- og
minjasafn.
í ræðu sinni, hinni ágætu, er
Dr. Gillson flutti 30. mars. síð-
astliðinn, er hann tilkynti stofn-
un kenslustólsins í íslenzku og
íslenzkum fræðum, lét hann þess
getið að í ráði væri að hafa í
hinni fyrirhuguðu bókasafns-
byggingu háskólans, safn muna,
fornra og nýrra, í þeim tilgangi
að varðveita fyrir allan Cana-
dískan almenning, fagra muni
og ýmsa hluti, er íslendingar
hafa notað fyrr og síðar. Senni-
lega yrði þessu íslenzka forn-
gripa- og minjasafni komið fyr-
ir nálægt íslenzka bókasafninu,
ef til vill í sömu herbergjum;
það myndi gera andrúmsloftið
þar hlýlegra og meira aðlaðandi.
Þjóðræknisfélagið hefir í mörg
ár haft með höndum söfnun
slíkra gripa, en hefir ekki átt
sýningarsal fyrir þá. Með þess-
ari ráðstöfun háskólans verður
nú bætt úr vöntun sýningarsals,
og ætti það að verða öllum ls-
lendingum fagnaðarefni og hvöt
til þess að gefa eða arfleiða ís-
lenzku deildina við háskólann
að íslenzkum minjagripum — ís-
lenzkum búningum, hannyrðum,
silfurmunum, útskornum mun-
um, ýmsum áhöldum o. s. frv. —
Þar munu þeir varðveitast um
alla framtíð og kynna menningu
Islendinga á fleiri sviðum en
bókmentasviðinu. Og ánægju-
legt væri ef íslenzkir listamenn
findu hjá sér hvöt .til að fegra,
þetta íslenzka mentasetur með
málaralist höggmyndalist eða.
annari handlist sinni; íslending-
ar hafa þarna einstætt tækifæri
til þess að koma á stofn við
Manitobaháskóla fjölhliða ís-
lenzkri menningarmiðstöð, er
getur orðið þeim til mikils sóma
og samborgurum þeirra til á-
nægju og uppbyggingar.
♦ -f
nr. 119, las biblíu-kafla og flutti
bæn. En þá tók Mrs. V. Jónasson
við samkomustjórn, en hún er
forseti Women’s Association. —
Hún flutti fagurt ávarp til hins;
aldraða lýðs, og þakkaði fyrir
vel unnið dagsverk, og alla
tryggð og manndáð. Mrs. Unnur
Simmons söng nokkra íslenzka
söngva. Mrs. G. Jóhannesson las
göguna, „Sólargeislinn“, eftir
Friðrik sál. Hallgrímsson. Því
næst talaði séra Valdimar J.
Eylands, og skýrði hann frá til-
gangi þessarar heimsóknar, sem
var fyrsta ferð þessa félags til
Betels, og ætti hún að tákna
„sólargeislann“, sem vildi færa
ljós og yl inn í hjörtu mannanna.
En hann sagðist líka hafa komið
með góðan gest, konu, nýkomna
frá íslandi, sem var þarna stödd
í íslenzkum búningi, og kynnti
hann frú Guðbjörgu Kristjáns-
dóttur frá Hafnarfirði. Frú Guð-
björg kom fram og lét í ljósi á-
nægju sína yfir að vera þarna
stödd, og sagði svo fréttir að
heiman, um tíðarfar o. fl. Mrs.
Simmons söng aftur tvö íslenzk
lög, „Sólskríkjuna“ og „Tárið“.
Síðast kom Mrs. Tallman fram
og þakkaði gestunum fyrir kom
una, kaffið og skemmtunina. —
Minntist hún á þá miklu gæfu,
isem heimilið hefði hlotið með
því að fá séra H. S. Sigmar fyrir
prest, og Dr. George Johnson
fyrir heimilislækni, því þessir
ungu menn ásamt konum sín-
um, væru boðnir og búnir til að
hjálpa þegar þörf krefðist.
Kl. 5 stigum við svo aftur upp
í bíjinn — og skilaði bílstjórinn
okkur heim til Winnipeg í tíma
til að þvo upp kvöldmatardisk-
aha. G. J.
Women's Association heimsækir Betel
HARVEY DAY:
Þekking eða blekking?
HÓPUR YOGA, sem hélt nú
fyrir skömmu sýningar á afrek-
um sínum í Stokkhólmi, lagði
krók á leið sína, er hann hélt
heimleiðis, og sýndi listir sínar
nokkrum vísindamönnum og
læknum í London.
Enda þótt þvílíkar sýningar
hafi farið fram öðru hvoru, eru
menn enn á báðum áttum um,
hvort menn þessir séu í raun og
veru óvenjulegum hæfileikum
búnir eða ekki. Geta þeir í raun
og veru lagt þær prófraunir á
líkama sinn og sál, sem þeir
halda fram að þeir geti? Stinga
þeir í raun og veru hnífum í
hold sitt og láta grafa sig lif-
andi, án þess að það hafi nokk-
ur sjáanleg áhrif á þá til hins
verra? Er þetta kannske ein
austurlenzka hjátrúin? Er þetta
„allt saman gert með dáleiðslu?“
Ég er einn þeirra, sem óþarft
er að sannfæra. Ég hef með eig-
in augum séð yogana leysa of
ótrúleg afrek af höndum til
þess, að ég sé legur í nokkrum
vafa. Og það sem meira er, ég
hef kynnt mér heimspekikerfi
þeirra, og meira að segja lagt
lítið eitt út á hina erfiðu braut,
sem þeir hafa valið sér. Ég get
ekki sagt annað en það, sem ég
veit að er satt.
Yoga er fullkomið kerfi lifn-
aðarhátta, og Hatha Yoga, sem
lýtur að líkamanum, er aðeins
eitt atriði heimspekikerfis yog-
anna. ~
Ég hef séð fakír liggja í vatni
í meira en sjö mínútur. Þegar
hann kom upp úr, var andar-
dráttur hans að öllu eðlilegur.
Ef óvanur maður væri lengur en
tvær mínútur í kafi, mundi blóð-
æð springa í líkama hans. Á
markaði sá ég einu sinni fakír,
sem hékk á fótunum neðan í
gríðarstórum þrífæti úr tré.
Undir þrífætinum var kyntur
eldur, og lafði sítt og flókið hár
kakírsins niður í hann. Þrátt
fyrir það sviðnaði ekki eitt ein-
asta hár á höfði hans.
Sannanir þær, sem fyrir liggja
um hina dularfullu hæfileika
yoganna, hafa haft þau áhrif á
opinbera aðila í Indlandi, að
síðastliðið sumar stofnsetti
stjórnin þar sérstaka yogadeild
við háskólann í Bombay.
Þegar yoganeminn hefir iðk-
að hugleiðingar, einbeitingu
hugans, yogastellingar og andar-
dráttaræfingar árum saman, er
að því komið, að hann geti geng-
ið undir hina síðustu þungu
prófraun. Einhverja vetrarnótt,
þegar kalt er í veðri og vindur-
inn þýtur í skörðum Himalaya-
fjallanna, er farið með hann út
að vatni, til þess að hann geti
gengið undir tummo-prófraun-
ina. Hola er höggvin í ísinn, og
Hyggjo á vesturför
Reykjavík, 24. apríl 1951.
Herra ritstjóri!
Við erum þrír ungir menn,
sem höfum frétt að þú værir
með afbrigðum bóngóður mað-
ur og hjálpfús og því leitum við
til þín með mál okkar. Er það
von okkar og trú, að þú viljir
góðfúslega koma því á framfæri
þarna vestra. Eins og áður er
sagt, erum við þrír ungir menn,
sem höfum hug á að komast
vestur á eitthvert sveitabýli, til
að vinna við bústörf, og þá helzt
hjá íslenzkum bændum. Við
munum greiða allan kostnað
fram og til baka. Ráðningartími
gæti orðið eitt ár, til að byrja
með. Nöfn okkar eru þessi: —
Martin Andersen, 23 ára, Efsta-
sund 25, Reykjavík, Gísli Guð-
mundsson, 24 ára, Efstasund 16,
Reykjavík og Sigurjón Sigurðs-
son, 27 ára, Granaskjól 9, Reykja
vík. Við erum allir þaulvanir
bílstjórir og kunnum ýmislegt
til vélá. Ef einhver hefði áhuga
á þessu, þá eru hlutaðeigandi
aðilar beðnir að skrifa til okkar.
Með fyrirfram þökk,
Mariin, Sigurjón og Gísli
þar sezt neminn nakinn, til að
ganga undir prófið.
Þá er dúkpjötlu, á stærð við
sjal, difið niður í ískalt vatn og
vafið utan um hann. Ef hann
hefir getað þurrkað þrjá slíka,
dúka í dögun með hita, þeim,
er hann sjálfur gefur frá sér,
fær hann titilinn Repa, sem þýð-
ir „hinn bómullarklæddi“, og
eftir það klæðist hann aldrei
þykkri flík en bómullarskyrtu.
Dr. Dyherenfurth hélt því fram
fyrir nokkrum árum, að þeir,
sem mikilli hæfni hefðu náð í
lummo, gætu þurrkað 20 dúka
á líkama sínum á einni einustu
nóttu.
Prófraun þessari má snúa við,
og halda líkamanum köldum
með sefjun. Þá sezt nemandinn
nakinn um hádegisbilið einhvern
(Frh. á bls. 8)
on your old
Chesterfield Set
regardless of
condition.
on your old
Bedroom Suite
regardless of
condition.
on your old
Davenport Set
regardless of
condition.
On the Purchase of Any Davenport Suite
VERY LONG EASY TERMS
miD-UIEST

413 P0RTACE AVE. Ph. 924-828
Business College Education
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business TrainingImmediately
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
PHONE 21804
695 SARGENT AV 1. WINNIPEG
PAINT DEMONSTRATION
Learn how YOU can match
cofors perfectlyjwith
MARSHALL-WELLS
PAINTS
Be sure *o ottendl You’ll be shown how easy ít is to give your rooms o pro-
fessional touch . . . with o glorious variety of hues selected from MoTsholf*
Wells Paínts. And be prepared to osk questions. You’ll get the correct onswers
ot our *’color clinic.“
THE MARSHALL-WELLS FACTORY
PAINT STYLING EXPERT
WILL BE AT OUR STORE ALL DAY
Monday, June 4th, 1951
SIGURDSSON'S LTD. - Arborg, Man.
SEE THE DEMONSTRATION — REGISTER FOR DOOR PRIZE!
TRADE-IN
ALLOWANCE
On the Purchose of Any Chesterfield Suite
On the Purchase of Any Bedroom Suite