Lögberg - 31.05.1951, Blaðsíða 1

64. ÁRGANGUR
WINNTPEG, FIMTUDAGINN, 31. MAÍ 1951
PHONE 21 374

V.>'e
cleaneTS
LauTl ® A Complele
Cleaning
Insiiiulion
NÚMER 22
Allsherjar manntalið í Canada
byrjar á föstudaginn, 1. júní
Á föstudaginn, 1. júní, leggja
þúsundir karla og kvenna af
stað um alt landið til að heim-
s*kja hvert einasta heimili í
þeim tilgangi að útvega stjórn
landsins ýmsar mikilvægar upp-
lýsingar um þjóðina og þjóðar-
búskapinn.
Nauðsynlegt er fyrir öll fyrir-
tæki, hvort sem þau eru rekin í
sæáurn eða stórum stíl, að gera
upp reikninga á ákveðnum tíma-
bilum til þess að fá vitneskju
um afkomu fyrirtækisins. Þá er
ekki síður nauðsynlegt að vita
um afkomu þjóðarbúskapsins í
heild og þess vegna er safnað
saman manntals- og eigna-
skýrslum um alt landið á hverj-
um tíu árum, og er mikilvægt
að þær séu bæði greinilegar og
áreiðanlegar, en til þess að það
geti orðið verður allur almenn-
ingur að láta í té fullkomna sam-
vinnu og gefa réttar upplýsing-
ar.
Síefán Einarsson
Ritstjóri
Heimskringlu
sjötugur
Á föstudaginn þann 25. þ. m.,
átti Stefán Einarsson ritstjóri
Heimskringlu sjötugsafmæli;
hann er fæddur að Árnanesi í
Nesjasveit í Austur-Skaftafells-
sýslu hinn 25. dag maímánaðar
árið 1881, sonur þeirra Einars
Stefánssonar og Lovísu Bene-
diktsdóttur, er þar bjuggu rausn-
urbúi. Stefán lauk prófi við
Flensborgarskóla 1901, en fluttist
vestur um haf 1904, starfaði um
hríð á skrifstofu Canadian
National Railways í Winnipeg,
en var síðan í allmörg ár í þjón-
ustu Sigurðsson-Thorvaldsson
verzslunarinnar í Riverton og
Árborg.
í*ann 31. desember 1914 kvæ
lst Stefán og gekk að eiga un
frú Kristínu Guðmundsdótti
^rá Esjubergi á Kjalarnesi, hii
mestu myndarkonu; þau eij
ÞrJÚ börn, Hörð, Eleanor <
Ernest Baldur.
Stefán var, ásamt ritstjó
Pessa blaðs og mörgum fleirui
®mn af stofnendum Þjóðrækni
elagsins, og átti sæti í hin
yrstu framkvæmdarnefnd þe:
ann hefir starfað mikið
málum bindindismanna, I
reynst þar eins Qg svo vl
annars staðar, hinn liðtæka:
maður; í aldarfjórðung heJ
ann haft með höndum ritstjó:
eimskringiU) og er slíkt hrei
e hert smáræðisafrek.
ögberg árnar Stefáni r
Mjóra allra heilla í tilefni
siotugsafmælinu.
Þess hefir orðið vart, að sumt
fólk amast við -að leitað sé til
þess eftir þessum upplýsingum
og finst að með því sé verið að
hnýsast inn í þeirra einkamál.
Þetta er alger misskilningur;
stjórnin lætur sig ekki varða,
um einstaklinga, og þessi eigna-
könnun er ekki gerð í þeim til-
gangi að leggja á skatta, enda
væri það á móti lögum; það er
heildaryfirlit, sem hún þarf að
fá. Til dæmis, lætur hún sig
ekkert varða um eignir ein-
stakra bænda í ákveðnu town-
ship, en hún þarf að fá heildar-
yfirlit yfir afkomu hvers town-
ships, og til þess að það fáist
verður hver bóndi að gefa sem
fullkomnastar upplýsingar um
sína bújörð.
Afkösí íslenzkra bænda.
Þau afrek, sem íslenikir bænd
ur hafa int af hendi í þessu
landi, eru ekki lítil og þeim er
ekki haldið mikið á lofti. Þeir
hafa tekið við löndum þöktum
kargaskógi, mýrum og fenjum
og unnið úr þeim blómlegar
byggðir. Og hin canadíska jörð
hefir verið þeim örlát. „í heilögu
samstarfi moldar og manns býr
máttur hins rísandi dags“.
íslenzkir bændur hafa ekki
verið eftirbátar annara í því að
margfalda verðgildi þeirra
jarða, sem þeir hafa tekið að
sér. Heimilisréttarlönd, s e m
þeir tóku við í yngri byggðun-
um fyrir 30 til 40 árum og guldu
$10 fyrir eru nú mörg orðin
15.000 til 25.000 dollara virði með
öllu sem þeim áhrærir. Sum
townships í þessum byggðum
hafa verið byggð og ræktuð al-
gerlega af íslendingum og eru
sum þeirra sennilega meir en
tveggja milljóna dollara virði.
Þetta er ekki lítið þrekvirki og
ættu að vera íslendingum metn-
aðarmál að halda því á lofti, en
eins og fyrr er sagt, er það
heildaryfirlit yfir afkomu hvers
townships, sem leitað er eftir
með þeirri eignakönnun og
manntali, sem hefst næstkom-
andi föstudag.
Fiskiveiðar hefjast
Nú er hinn mikli floti, er
stunda skal hvítfiskveiðar á
Winnipegvatni í sumar, kominn
norður til verstöðva, og .koma
íslendingar þar, venju sam-
kvæmt, mjög við sögu. Winni-
pegvatn leysti að þessu sinni
nokkru fyr en algengt er; heim-
ilað er að veiða megi þrjár mil-
jónir punda hvítfiskjar á yfir-
standandi vertíð, er hefst þann
4. júní.
Afmæli
ekkjudrottningar
Síðastliðinn laugardag átti
María ekkjudrottning Breta 84
ára afmæli; er hún að öllu enn
hin ernasta, situr veizlur og
heimsækir reglubundið ætt-
menni sín og vini; á afmælisdag-
inn var hún í boði konungshjón-
anna í Buchinghamhöll.
Alverlegir
skógareldar
Á hvorki meira né minna en
fimtíu stöðum, geýsa skógar-
eldar í Ontario um þessar mund-
ir, er valdið hafa allmiklu tjóni;
mest kveður að þessum óvina-
fagnaði á svæðunum umhverfis
námabæinn Timmings, en þar
hefir naumast komið deigur
dropi úr lofti 1 háa herrans tíð.
Dr. P. H. T. Thorlakson
Kosinn í
mikilvæga
trúnaðarstöðu
Síðastliðinn mánudag var hinn
þjóðkunni forustumaður á vett-
vangi læknavísindanna, Dr. P.
H. T. Thorlakson, kosinn á fundi
í Ottawa, formaður alþjóðar
krabbameinsfélagsins í þessu
landi, The National Cancer
Institute of Canada.
Blóðskipf-abarnið
heim nú um
hvítasunnuna
Heimkomu þess beðið með
mikilli efíirvæniingu á heimili
foreldra þess.
Litla barnið, sem skipt var
um blóð í, í fæðingardeild
Landspítalans í vor, mun
geta farið heim til móður
sinnar um hvítasunnuna.
Hefði það fengið að fara nú
fyrir helgina, ef það hefði
ekkf kvefazt.
Fjögurra vikna.
Barnið er nú orðið rösklega
fjögurra vikna gamalt, og virð-
ist hin nýstárlega aðgerð, sem
Elías Eyvindsson,. sem nú er
orðinn svæfingarlæknir í Land-
spítalanum, framkvæmdi, ný-
kominn heim frá útlöndum að
loknu framhaldsnámi þar, hafa
heppnazt prýðilega.
Beðið með eflirvænlingu.
Foreldrar barnsins bíða heim-
komu þess með hinni mestu
eftirvæntingu, og það því frem-
ur sem svo tvísýnt var um af-
drif þess. Verður því fagnað af
þeirri djúpu gleði hjartans, sem
ekki verður minni en þegar
týndi sonurinn kom heim, að
sögn hinnar helgu bókar.
—TÍMINN, 14. maí
Afurðir búanna
hrökkva ekki
fyrir aukakosfnaði
Frá fréttaritara Tímans
á Eiðum.
Síðastliðnar tvær vikur hefir
verið sæmileg tíð á Héraði, snjór
sigið mikið og jörð komið upp,
svo telja má að komnir séu
sæmilegir hagar, nema út á
flatlendinu. Þar er haglaust enn-
þá, og er snjór þar víða um einn
metri á þykkt á sléttlendi. Enn
er illfært um sveitir þar eystra.
Almennt gera bændur þar ráð
fyrir, að afurðir búa þeirra
hrökkvi ekki nema fyrir auka-
kostnaði, sem orðið hefir sökum
hinna miklu og langvinnu harð-
inda. Þrátt fyrir þetta horfa
bændur þar björtum augum til
framtíðarinnar.
—TIMINN, 10. maí
Kommúnistar
sæfa hrakförum
Við sveita- og bæjastjórna-
kosningar á ítalíu, sem fram
fóru á sunnudaginn var, sættu
kommúnistar hinum eftirminni-
legustu hrakförum; fengu ekki
þriðjung greiddra atkvæða til
móts við atkvæðamagn hins
kristna Demokrataflokks.
Mestu verkföll í sögu íslands
eru nýskollin yfir í alvöru
Tutlugu verkalýðsfélög boðuðu verkföll. — Engar samninga-
umleitanir fóru fram í gær og óvíst, hvenær þær verða reyndar.
Samningaumleitanir fulltrúa verkamanna og atvinnu-
rekenda stóðu undir forustu sáttasemjara ríkisins í vinnu-
deilum í alla fyrrinótt til klukkan sjö í gærmorgun, en
báru ekki árangur. — Varð því verkfall hjá félögum
þeim, sem verkfall höfðu boðað.
Fró íran
Þar í landi er alt í uppnámi
vegna þess ásetnings stjórnar-
innar, að þjóðnýta hinar miklu
olíulindir, er brezkt félag hefir
fram að þessu mestmegnis starf-
rækt. Brezk stjórnarvöld hafa
leitað til alþjóðadómstólsins í
Hague með málamiðlun fyrir
augum, en stjórn írans vill ekk-
ert slíkt heyra nefnt á nafn.
Miss Jóhanna V. Beck
Lýkur prófí í
hjúkrunarfræði
Þann 21. þ. m., lauk Miss Jó-
hanna V. Beck fullnaðarprófi í
hjúkrunarfræði við General
Hospital hér í borginni með
ágætiseinkunn, og hlaut $50.00
verðlaun fyrir frábæra hæfni og
þekkingu varðandi fæðingar-
hjúkrun.
Miss Beck er fædd í Winnipeg
29. nóvember 1928. Foreldrar
hennar eru þau J. Th. Beck for-
stjóri og frú Svanhvít Beck.
Langl verkfall?
í gær fóru ekki fram neinar
samningaumleitanir um lausn
verkfallsdeilunnar og ekkert.
vitað, hvenær þær kunna að
hefjast. Virðist það vera ríkj-
andi skoðun, að nú sé fyrir
höndum langt og strangt verk-
fa.ll, fyrst ekki tókst að leysa
vandann í fyrri nótt, áður en
til þess kæmi, að vinna yrði
lögð niður. Sú mun þó vera
skoðun ýmsra forustumanna
verkalýðssamtaka, að þótt verka
menn létu sig einu gilda, að
vinna félli niður í tvo eða þrjá
daga, muni margir í þeirra hópi
taka að hugsa alvarlega um mál-
in, er kemur fram yfir helgina.
Samningar upp á vísiiölu
eða vænianlega samninga.
Til vinnustöðvunar kom þó
ekki hjá Hafnarfjarðarbæ, bæj-
arútgerðinni þar eða hlutafélag-
inu Fiski í Hafnarfirði né hjá
Samvinnufélagi ísfirðinga, Kaup
félagi Isfirðinga, byggingarfé-
lagi verkamanna og nokkrum
fleiri samtökum á ísafirði. Þess-
ir aðilar hafa fallizt á að greiða
vísitölu-uppbót á kaup, eða kaup
samkvæmt því, sem síðar kunna
að vera gerið við aðra aðila.
Isafjarðarbær hefir lýst sig
muni fara að dæmi nefndra að-
ila og sömuleiðis olíusamlag út-
vegsmanna á ísafirði.
Neitað að leyfa mjólkursölu.
Stjórn Mjólkursamsölunnar
hafði skrifað Alþýðusambandinu
bréf, þar sem þess er farið á leit,
að vinna væri ekki stöðvuð við
mjólkurmeðferð og mjólkur-
sölu, heldúr yrði mjólkurstöðin
MINNINGARORÐ
Þann 26. ágúst 1950 lézt af
slysförum að Flin Flon hér í
fylkinu, John Friðfinnur Finns-
son, fæddur í ísafoldarbygð hinn
10. dag ágústmánaðar árið 1916,
og var því aðeins 34 ára að aldri,
er dauða hans bar að; hann var
sonur þeirra Guðjóns og Guð-
rúnar Finnsson, sem um langt
skeið áttu heima í Selkirk, en
nú eru búsett á Gimli, hnigin á
efri ár; þau eru ættuð af Jökul-
dal.
Hinn látni, efnilegi maður,
naut alþýðuskólamentunar í
Selkirk og fékk brátt á sig al-
menningsorð sakir dugnaðar og
reglusemi; hann tók þátt í síð-
ustu heimsstyrjöld, og reyndist
hinn nýtasti liðsmaður; hann
var kvæntur Florence Ednu
Mae Green af enskum ættum,
er lifir mann sinn ásamt fjögra
ára gömlum syni, sem heitir
John Gerry Reginald, og eiga
þau mæðginin heima í grend við
Minneapolis á vegum Dr. Hovde
og Friðriku frúar hans, sem er
systir Johns heitins; hinn látni
tók mikinn þátt í íþróttum, og
gekk á þeim vettvangi eins og
annars staðar, heill og óskiptur
til verks; hann vann að málm-
borun við hina frægu Flin Flon
námu; var því jafnan viðbrugð-
ið, hve nærgætinn og ástríkur
heimilisfaðir hann var.
Auk foreldra sinna og áminstr-
ar konu og sonar, lætur John
eftir sig stóran hóp mannvæn-
John Finnsson
legra systkina, en þau eru þessi:
Grímur, búsettur í Wynyard,
Sask., Einar og Óli, til heimilis
í British Columbia, Finnur, bú-
settur í Selkirk, Oscar, stundar
atvinnu á Winnipegvatni og er
búsettur norður þar, Friðrika,
sem áður var minst, en Kristján
druknaði í Winnipegvatni; þrír
þeirra Finnssons-bræðra, auk
Johns, þeir Óli, Finnur og Oscar,
tóku þátt í áminstri heims-
styrjöld.
Allir, sem þektu John Finns-
son harma sviplegt fráfall hans,
þótt þyngstur sé harmur vita-
skuld kveðinn að ekkju hans,
syninum unga, hinum öldruðu
foreldrum og systkynahópnum
stóra. E. P. J.
rekin áfram eins og áður og
tæki hlutaðeigandi starfsfólk
kaup samkvæmt samningum,
sem gerðir yrðu, þegar verkföll-
in leystust almennt.
Félög þau, sem stöðva rekstur
mjólkurstöðvarinnar, eru félag
mjólkurfræðinga, Dagsbrún,
verkakvennafélagið Framtíðin
og A.S.B.
B r é f Mjólkursamsölunnar
lagði Alþýðusambandið fyrir
hina sameiginlegu verkfalls-
stjórn verkalýðsfélaganna í
Reykjavík og neituðu þau al-
gerlega að verða við þessu.
Mjólk handa ungbörnum
og gegn lyfseðli.
Dr. Jón Sigurðsson borgar-
læknir, komst hins vegar að því
samkomulagi við Alþýðusam-
bandið í gær, að það leyfði fyrir
sitt leyti, að börn þriggja ára og
yngri, mættu fá einn lítra mjólk-
ur á dag, og einnig gamalmenni
og vanheilt fólk samkvæmt lyf-
seðli. Þá fái og sjúkrahús mjólk
eftir þörfum.
—TÍMINN, 20. maí
Brezka sýningin:
Sjö þús. dúfur
í verkfalli við
opnunina
Brezka sýningin var opnuð
með mikilli viðhöfn þann 6.
maí, en sjö þúsund bréfdúf-
ur, sem flytja áttu boðskap-
inn um opnun sýningarinn
ar um gervallt brezka
heimsveldið. gerðu verkfall,
og fengust ekki til þess að
hefja sig til flugs.
Leizt ekki á veðrið.
Dúfunum leizt hins vegar ekki
á ferðaveðrið, og hundruð lítilla
skátadrengja urðu að safna þeim
saman í rigningunni og láta
þær aftur í búr sín. Var ekki
laust við að tár blikuðu í aug-
um minnstu drengjanna við
þetta starf, og jafnvel læddust
niður vagnana.
Mennirnir með pípuhattana.
Annar atburður, sem ekki
hafði verið gert ráð fyrir, gerð-
ist einnig. Hópur manna með
pípuhatta runddist undir snúr-
ur, sem strengdar höfðu verið
umhverfis svæði, sem ekki átti
að fara inn á. En nauðsyn brýtur
lög, og á hinu friðlýsta svæði
var skjól fyrir rigningunni. En
lítill hátíðasvipur var á mönn-
unúm með pípuhattana, er þeir
leituðu þangað.
—TÍMINN, 10. maí
Frú Kóreustríðinu
Átökin 1 Kóreu af hálfu herja
sameinuðu þjóðanna hafa harn-
að svo upp á síðkastið, að í
ýmsum tilfellum eru fylkingar
þeirra komnar um 15 mílur
norður fyrir 38. breiddarbaug;
svo að segja í einum hnapp voru
5.000 kommúnistar teknir til
fanga, en mannfall í liði þeirra
svo mikið, að naumast verður
tölum talið; en nú herma síðustu
fregnir, að viðnám kommúnista
hafi færst í aukana á ný.