Lögberg - 31.05.1951, Blaðsíða 4

'É
?.ogi*rs
GeflC öt hvern flmtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
69 5 SARGENT AVENUE, WINNIPBG, MANITOBA
Utanáslcrift ritstjörans:
BDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Rritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Maíl, Post Office Department, Ottawa
Merkur af'hafnamaður sjötugur
Títt er það á íslandi, og vitaskuld einnig víðar, að
blásið sé í lúðra* er stjórnmálamenn, rithöfundar og
skáld, ná einhverjum sérstökum aldursáfanga á lífs-
leiðinni; hitt er miklu óalgengara, að minst sé að
nokkru verulegu ráði manna á öðrum vettvangi lífs-
iðjunnar, svo sem kaupsýslumanna, jafnvel þó þeir
hafi orðið brautryðjendur um afkomulega menningu
þjóðar sinnar, þó vitað sé, að það sé einmitt slík menn-
ing, er skapar kjölfestuna í hvaða þjóðfélagi, sem er. —
Síðastliðinn þriðjudag átti einn slíkra manna sjö-
tugsafmæli, og er sá, Ólafur Johnson stórkaupmaður,
er nú dvelur í New York; hann er borinn og barnfæddur
í Reykjavík, sonur hinna þjóðkunnu hjóna Þorláks Ó.
Johnson kaupmanns og frú Ingibjargar Bjarnadóttur
frá Esjubergi; þau voru brautryðjendur um margt í
þróunarsögu höfuðstaðarins, og settu styrkan menn-
ingarsvip á samfélag sitt; vafalaust hefir það vakað
fyrir foreldrum Ólafs að dubba hann upp í embættis-
mann, því ungur var hann settur til menta í Latínu-
skólanum; á bekkjum þeirrar mentastofnunar varð
Ólafur þó eigi ellidauður, því að liðnum þremur árum
hvarf hann þar frá námi, sigldi til Edinborgar á Skot-
lándi og gekk þar á verzlunarskóla; mun brátt hafa
rætzt á honum hið fornkveðna, að snemma beygist
krókurinn til þess, sem verða vill.
Tuttugu og fimm ára að aldri stofnaði Ólafur í
félagi við L. Kaaber, fyrrum bankastjóra við Lands-
bankann, heildsölufirmað Ó. Johnson & Kaaber, sem
enn stendur í blóma í Reykjavík; hann var einn af
stofnendum hlutafélagsins ísafoldarprentsmiðja 1919
og veiðarfæraverzlunarinnar Geysis; einnig kom hann
á fót tóbaksverzluninni London, og var við mörg önnur
fyrirtæki riðinn; hann var rússneskur vísi-konsúll frá
1912 til 1916 og spænskur vísi-konsúll síðan 1928. Hann
átti sæti í fyrstu framkvæmdarstjórn Eimskipafélags
íslands, og sat einnig í hafnarnefnd; hann átti sæti í
stjórn Verzlunarráðs íslands, og á tímum heimsstyrj-
aldarinnar 1914—1918, var hann trúnaðarmaður ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar í verzlunarmálum með búsetu
í New York. Þar annaðist hann um vöruinnkauþ, leigu
á skipum og þar fram eftir götunum.
Um langt skeið var Ólafur einnig trúnaðarmaður
innflytjendasambands Reykjavfkurkaupmanna, og
gegnir að miklu leyti þeim starfa enn í Bandaríkjum
Norður-Ameríku.
Af þessu, sem nú hefir sagt verið, þó stiklað sé að-
eins á steinum, má ljóslega ráða, að Ólafur Johnson
hafi eigi setið auðum höndum um dagana, þó hitt sé
mest um vert, hve árvakur og skyldurækinn hann hefir
jafnan verið um störf sín.
íslenzk verzlunarstétt á Ólafi Johnson margt og
mikið gott upp að unna, eins og raunar þjóðin í heild;
hann ann þjóð sinni hugástum og vill veg hennar sem
mestan í öllu. Svona eiga sýslumenn að vera!
Það er ekki einasta, að Ólafur Johnson sé merkur
brautryðjandi á sviði athafnalífsins, heldur er hann og
slíkur mannkostamaður, að þar komast fáir til jafns
við; hann er höfðingi mikill í háttsemi og vinhollustu
hans verða ekki auðveldlega takmörg sett.
Kona Ólafs er Guðrún, dóttir Árna Þorkelssonar
fyrrum bónda á Geitaskarði í Húnavatnssýslu, ein-
hver tígulégasta kona sinnar samtíðar; er heimili þeirra
hjóna víðfrægt að alúð og risnu, hvort heldur að það
stendur í Reykjavík eða New York, því þau búa á báð-
um stöðum til skiptis.
Vinir Ólafs Johnson, og þeir eru margir, senda
honum hugleiðis hlýjar kveðjur í tilefni af afmælinu
og biðja honum og fjölskyldu hans guðsblessunar í bráð
og lengd.
♦ ♦ ♦ ♦
Ný lífeyrislöggjöf
Nýlokið er í Ottawa fundi milli sambandsstjórnar
annars vegar og stjórna hinna einstöku fylkja hins
vegar, varðandi nýja lífeyrislöggjöf á langtum breiðari
grundvelli, en fram að þessu hefir gengist við; fullkom-
in eining ríkti á fundinum, og öll fylkin sendu þangað
fulltrúa; frumvarp til laga í þessa átt, er nú í uppsigl-
ingu, og hefir forsætisráðherrann, Mr. St. Laurent, lýst
yfir því, að samþykt þess verði knúin fram á yfirstand-
andi þingi.
Samkvæmt löggjöf þessari verður öllum þegnum
þessa lands, er dvalið hafa eigi skemur en tuttugu ár
í landinu, greiddur fjörutíu dollara lífeyrir á mánuði, án
eignakönnunar, og það ráðgert, að greiðslur hefjist
með byrjun næsta árs; sambandsstjórn stendur að öllu
straum af þeim kostnaði, er frá slíkum lífeyrisgreiðsl-
um stafar. Þá verða og í löggjöfinni ákvæði um, að
greiða megi, ef þörf þykir, fjörutíu dollara á mánuði
einstaklingum á milli sextíu og fimm og sjötíu ára, að
eignakönnun undangenginni, og er þá svo fyrir mælt, að
sambandsstjórn og fylkisstjórnirnar skipti kostnaðin-
um til helminga.
Talið er víst, að allir þingflokkar veiti áminstri
löggjöf brautargengi, enda um réttlætismál að ræða,
er varðar alla þjóðina jafnJ.
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 31. MAÍ 1951
Komirm í Jóns
Bjarnasonar
skóla
Það var unaðslegt að vera á
samkomu, sem haldin var í
Fyrstu Lútersku kirkju laugar-
daginn 5. maí. Djáknar safnað-
arins önnuðust þá samkomu, og
tilgangurinn var sá að veita
ellinni heiður og vinsemd.
Djáknarnir og aðstoðarmenn
þeirra fluttu boðsgestina, aldr-
aða fólkið, að og frá kirkjunni.
Ágætis miðdagsverður var til-
reiddur. Hundrað manns eða
meir settust að borðum. Auk
þess var 50 manns sendur mið-
degisverður heim til sín. Auk;
máltíðarinnar var margt til
skemtunar: ræður, söngur, ljóð.
Prestur safnaðarins, séra Valdi-
mar Eylands flutti ágæta ræðu
og las kvæði eftir Dr. Sig. Júl.
Jóhannesson. Ágætur gestur, frá
íslandi, með göfugt ævistarf að
baki, Jónas læknir Kristjánsson,
var þar og flutti markvert er-
indi.
Alt var þetta ákjósanlegt, og
engu síður það sem ég ætla nú
að nefna, og hefði ég átt að
minnast á það fyrst, því það til-
heyrir upphafi samkomunnar.
Þegar ég hlýddi á það, fanst
mér ég vera kominn aftur í
Jóns Bjarnasonar skóla, þar sem
ég var svo lengi. Forseti djákna-
nefndarinnar, Mr. Árni G. Egg-
ertson, K.C., setti samkomuna
með ljúfmannlegum vinsemdar-
orðum, og stýrði henni til enda
á þann hátt að menn fundu að
þarna var gott að vera. Hann
hjálpaði til þess að tengja menn
böndum kærleika og vellíðunar.
Þá kom fram forseti safnaðar-
ins, Mr. Victor Jónasson, og
flutti hann ræðu á íslenzku. Sú
ræða hefir nú birzt í Lögbergi,
hugðnæmt erindi og vel sniðið
eftir tækifærinu. Mint var á
ástandið fyrir ári síðan, þegar
flóðið bjó mörgum tjón. Samt
var þá haldin samkoma fyrir
eldra fólkið, og menn glöddust.
Fyrir „Guðs náð og atorku góðra
manna“ varð kirkjan varin stór-
skemdum. Hann bendir á, hve
nauðsynlegt það er að „þakka
handleiðslu Guðs eins og vera
ber“. Hann þakkar djáknunum
fyrir að inna af hendi þetta kær-
leiksverk gagnvart hinum eldri.
Hann þakkar einnig eldra fólk-
inu fyrir það að hjálpa til að
„leggja hina traustu og varan-
legu undirstöðu að kirkjustarfi
okkar“. Hann minnist þess, að
„feðratrú og móðurmálið voru
meginstoðir“ í starfi þessa safn-
aðar. Þess háttar starf stuðli að
viðhaldi íslenzks máls og menn-
ingar í Vesturheimi. Hann þakk-
ar fyrir „trúmensku og ástúð“
hinna eldri og ber fram sterka*
hvöt til trúmensku við göfugar
hugsjónir þeirra, og biður þeim
blessunar Guðs.
Þá kom fram Miss Ingibjörg
Bjarnason og söng með sinni
yndislegu rödd nokkur fögur ís-
lenzk söngljóð. Þessir fögru tón-
ar „ómuðu inst í öndu vorri“.
Þessi þrjú, Mr. Eggertson, Mr.
Jónasson, og Miss Bjarnasoíi
eru öll fyrverandi nemendur
Jóns Bjarnasonar skóla. Var
það furða, að mér fanst ég vera
kominn þangað heim, þegar ég
hlýddi á mál þeirra? Það var
sælurík tilfinning, og ég var
þakklátur fyrir þetta ágæta,
starfsfólk í svona góðum verka-
hring, og þakklátur fyrir að
vera enn á ný með þeim.
Þetta er eins og texti, sem út
af mætti prédika, en það ætla,
ég mér ekkj að gjöra. Aðeins eitt
vil ég segja: Jóns Bjarnasonar
skóli kendi miðskóla og menta-
skóla (college) íslenzku, íslenzka
tungu, íslenzkar bókmentir, með
tilliti til sögu íslands. t
Næsta Kaust hefst kensla í
íslenzkum fræðum við Manitoba
háskólann. Því starfi óska ég af
öllu hjarta sannrar farsældar og
framgangs á allan hátt.
Vil ég svo ljúka máli mínu
með því, að þakka djáknunum
fyrir þá vinsemd að bjóða okk-
Gróa Sveinsdóttir Pólmason
„Dauðinn er lækur, en lífið er strá:
skjálfandi starir það straumfallið á.“
M. J.
Þau eru býsna mörg íslenzku
stráin, sem á liðnu og líðandi
ári hafa starað veik og skjálf-
andi á straumfall dauðans, eins
og skáldið kemst svo vel og ein-
kennilega að orði.
Ein í þeim hópi er sú, sem við
minnumst hér með fáum orðum.
Gróa Sveinsdóttir Pálmason
var fædd að Kletti í Reykholts-
dal í Borgarfirði vestra 3. apríl
1882. Foreldrar hennar voru
þau Sveinn Árnason bóndi að
Kletti og kona hans Þorgerður
Jónsdóttir. Sveinn faðir Gróu
Hjörtur Thordarson raffræðing-
ur í Chicago voru bræðrasynir.
Var Sveinn skynsamur maður,
lesinn og bókhneigður, eins og
þeir frændur hans.
Þorgerður móðir Gróu var
systir Valgerðar konu Stefáns
Sigurðssonar hins mikla at-
hafna- og framkvæmdamanns í
Nýja-íslandi. önnur systir Þor-
gerðar var Þuríður ljósmóðir
Jónsdóttir, kona Björns hrepp-
stjóra Ásmundssonar bónda að
Svarfhóli í Stafholtstungum.
Gróa fluttist vestur um haf
árið 1899 og settist að í Winni-
peg. Árið 1907 giftist hún Sveini
Pálmasyni timburmeistara,
bróður Ingvars Pálmasonar, sem
Samnorræna sundkeppnin:
Menntamálaráð-
herra þreytir sund
íslendingar eiga að geta sigrað
Samnorræna sundkeppnin
hófst hér í gær og var þegar
mikil þátttaka víða um land
á þessum fyrsta degi henn-
ar, á 5. hundrað í Reykjavík.
Gróa Sveinsdóitir Pálmason
lengi var alþingismaður á ís-
landi. Séra Jón Bjarnason gifti
þau 14. nóvember í Fyrstu
Lúthersku kirkjunni að Sher-
brook Street í Winnipeg.
Gróa var fríð kona sýnum,
glæsileg á velli, glaðvær og fé-
lagslynd. Hún var björt á hár
og hörund; hafði blágrá augu,
sem lýstu einlægni, einurð og
festu.
Þau hjón eignuðust fjögur
börn: Pálma hljómfræðing í
Winnipeg, Valgerði Ruby, sem
er gift Arthur Dawson námu-
fræðingi í Calgary, Guðrúnu
Pearl hljómfræðing , Toronto og'
Stefán Douglas, sem féll í síðara
heimsstríðinu.
Gróa mátti með sanni kallast
gæfukona: Hún giftist góðum og
-f -f
göfugum manni; hún naut
þeirrar gleði að sjá börn sín
vaxa upp og þroskast til þess að
verða nýtir og dugandi borgar-
ar mannfélagsins.
Að vísu fóru þau hjón ekki
varhluta af sorgum og söknuði:
Þau mistu elskulegan og mann-
vænlegan son í stríðinu, eins
og fyr er getið; hann var um
tvítugsaldur. Tók móðir hans
þann missi svo nærri sér að hún
beið hans aldrei bætur —- jafn-
vel tíminn læknar ekki sum
sár. —
Heimili þeirra hjóna var ann-
álað fyrir glaðværð og gestrisni.
Auk þess tóku þau mikinn þátt
í félagsmálum og líknarstörfum:
Altaf til þess fús og fljót, að
rétta hjálparhönd þar sem þess
var þörf og greiða leiðir góðum
málum.
Þau heyrðu tii Lúthersku
kirkjunni í Winnipeg, og var
Gróa lengi starfandi í hinu eldra
kvenfélagi þess safnaðar; vann
hún þar af hinu mesta kappi og
ósérplægni.
Iiún andaðist 8. marz síðast-
liðinn, af heilablóðfalli, eftir
stutta legu í sjúkrahúsinu á
Gimli, og var jörðuð 15. marz
frá Fyrstu Lúthersku kirkjunni
í Winnipeg. Séra V. J. Eylands
jarðsöng. Fjöldi fólks fylgdi
henni síðasta áfangann, og hafa
þá margir hugsað henni þakk-
læti fyrir samfylgdina: Á meðal
þeirra alt samverkafólkið í söfn-
uði og líknarfélögum fyrir
dugnaðinn og ósérplægnina; all-
ir vinirnir fyrir trygð og trú-
festu; börnin fyrir alla móður-
legu umhyggjuna og umfram
alla aðra eftirlifandi ástríkur
eiginmaður fyrir trúa og trausta
samfylgd á langri leið.
Sig. Júl. Jóhannesson
Gróa Pálmason
Meðal þeirra, sem voru í fyrsta
hópnum, er þreytti sundraunina
í sundlaugunum hér í Reykja-
vík, var Björn Ólafsson mennta-
málaráðherra, en í Sundhöllinni
varð Jón Pálsson sundkennari
fyrstur manna til að stinga sér
í laugina í keppninni.
Keppnin stendur yfir til 10.
júlí og eru framkvæmdanefndir
í hverju héraði á landinu, sem
hafa umsjá með henni, en henni
er hagað öðruvísi en kappraun-
um yfirleitt, því að í þessari
keppni er ekki tekið tillit til
þess, hversu fljótir þátttakend-
urnir eru að synda vegalengd-
ina — 200 m. á bringusundi —
heldur er allt undir því komið,
að sem flestir standist raunina.
Hefir framkvæmdarnefndin hér
í Reykjavík til dæmis skrifað
stærri fyrirtækjum í bænum og
óskað þess, að þau skipi trúnað-
armenn úr hópi starfsmanna, er
hvetji þá til þátttöku, því að
leggist allir á eitt eru góðar
horfur á því, að íslendingar beri
sigur úr býtum.
Ætlazt er til þess, að skóla-
nemendur þreyti sundraunina
þessa dagana — hina fyrstu,
sem keppnin stendur — þar sem
skólar eru margir að ljúka störf-
um eftir veturinn. Er víst að
þeir munu leggja mikið af mörk-
um til keppninnar, en síðan
verður almenningur að ganga
fram og taka sinn þátt í keppn-
inni. Á Akureyri hófst keppnin
til dæmis með því, að nemend-
ur Menntaskólans þ r e y 11 u
sundið, en síðan nemendur
Gagnfræðaskólans.
Á ísaíirði urðu fyrstir til þátt-
töku sjö ára drengur og 73 ára
öldungur.
VÍSIR, 21. maí
ur hjónunum á þessa unaðslegu
samkomu, þakka þeim fyrir það
fagra nytsemdarverk, sem þeir
eru að vinna, fyrir allan dugn-
að þeirra, kærleika og trú-
mensku, og sérstaklega vil ég
þakka þeim fyrir að flytja mig
aftur í Jóns Bjarnasonar skóla.
Rúnólfur Maríeinsson
Hún spurði neinn um starfs né stefnu gildi:
Hún stóð á eigin fótum — valdi sjálf,
því hér var sál, er vissi hvað hún vildi;
hún var í engu reykul eða hálf.
Og þurfendum í hags- og hjálpar skyni
ei heillastofnun nokkurn betri kaus. —
Og hver sem átti hana að trygðavini,
’hann heyrðist aldrei rægður varnarlaus.
Og heimilinu henni lét að stjórna,
þar hennar minning allra fegurst skín.
Og lífi sínu var hún fús að fórna —
já, fyrir það og elsku börnin sín. —
Og hún var bæði gæða og gæfu kona:
Hún góðan valdi lífs síns förunaut.
Hún lifði fylling fjölda bjartra vona: —
í fullu trausti mætti síðstu þraut.
Sig. Júl. Jóhannesson
KAUPENDUR LÖGBERGS
Á fSLANDI
Gerið svo vel að senda mér sen« fyrst greiðslu fyrir
yfirstandandi árgang Lögbergs, kr. 75.00. Dragið
ekki að greiða andvirðið. Það léttir innheimtuna.
Æskilegt að gjaldið sé sent í póstávísun. Þeir &em
eiga ógreidda eldri árganga, eru vinsamlega beðnir
að snúa sér til mín.
BJÖRN GUÐMU N DSSON
BÁRUGATA 22 REYKJAVÍK
Business College Education
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business Traimng Immediately!
For Scholarships Consult
THE COI.UMBIA PRESS LIMITED
PHONE 21 804 69P SARGENT AV 1. WINNIPEG