Lögberg - 16.08.1951, Blaðsíða 1

PHONE 21 374
A U^''e<
v#tí£ig&*n
* -r-^ ^1 A Compleío
Cleaning
Inslilulion
64. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 16. ÁGÚST, 1951
Report on Chair of lcelandic
Delivered at Gimli Áugust 6th
By Dr. P. H. T. Thorlakson,
Chairman, Founding Commitiee
Mr. Chairman, Maid of the
Mountain, Honoured Guests,
Ladies and Gentlemen;
The committee in charge of to-
day’s celebration is one of the
groups that originally sponsored
the campaign to rXise $200,000
to endow a Chair of Icelandic
Language and Literature in the
University of Manitoba. It is
my privilege, as chairman of the
Foundation Committee, to pre-
sent to you a brief progress re-
port. You will be interested in
the step that the University has
taken towards the establish-
ment of this new department
and also in the financial report.
There is now on deposit with
the University approximately
$165,000.00. In addition to this,
$15,000.00 is pledged, leaving a
balance of about $20,000.00 that
must be raised. Obviously there
is still work to be done. The
Committee decided to enter up-
on the final phase of this cam-
paign by appealing to some
twenty Icelandic communities
on the basis of $1,000.00 from
each community. Several com-
munities have been or are now
being organized: Gimli, Lundar,
Hecla, Langruth, Reyjavik,
Selkirk, Manitoba, and one or
two others. A community that
has helped to create this Chair
will have a greater interest in
the University and also a con-
tinuing interest in the success
of the Icelandic Department.
It has always been a matter
of pride with the Icelandic
people to fulfil their obligations.
In order that there may be no
misunderstanding concerning
our commitments, let me restate
the fact that the five sponsoring
organizations (the Icelandic Day
Celebration Committee,.the Ice-
landic National League, the Ice-
landic-Canadian Club, the Jón
Sigurdson Chapter of the IODE
and the two Good Templar
Chapters) through a representa-
tive committee made an agree-
ment with the University of
Manitoba to raise the sum of
$200,000.00 to found a privately
endowed Chair of Icelandic
Language and Literature. To my
knowledge, this is the first priv-
ately endowed Chair in any
University in Western Canada.
On March 30, 1951, Dr. Gill-
son, President of the University
of Manitoba, acknowledged the
contribution that had been made
to the University up to that
time. Since that date, the Uni-
versity has taken steps to secure
applications for the Head of the
Department. The President ask-
ed me to say that he will confer
with a representative group
from the Icelandic communities
regarding the organization of
the Department.
Dr. Gillson informed me that
in the new University Library
Building, which is now under
construction, provision is being
niade for the Icelandic section.
On one side of the entrance of
the new building will be the
library proper and on the other
nauseum space. The University
will arrange exhibits in the
niuseum for the benefit of stu-
dents and the public. On occa-
sion, a special exhibit of books
and other articles of interest to
the Icelandic people will be
shown. The President expressed
the wish that yóu would avail
yourselves of such opportunities
to visit your University, its lib-
rary and museum. The Univer-
sity recognizes the importance of
the gifts of books and period-
icals wich have been made to
the library: the three thousand
books from the A. B. Olson col-
lection, the Jon Bjarnason Acad-
emy library, the copies of all
books published in Iceland after
the year 1939 sent by the Gov-
ernment of Iceland, and more
recently the magnificent gift of
seven hundred sets of newspap-
ers and periodicals from the
Reverend Einar Sturlaugson of
Patricksfjord, Iceland. These
are all of inestimable value to
the new Department. Other gifts
of books have been received
from individuals in Texas, Sas-
katchewan and Manitoba.
Mr. Chairman, we have good
assurance that next year the
new Professor of Icelandic Lan-
guage and Literature of the Uni-
versity of Manitoba will be with
us at this annual celebration. By
that time, our objective will
have been reached and the task
assigned to the Foundation Com-
mittee by the five sponsoring
organizations will have been
completed.
Þarfnast hærri
fjárveitingar
Ráðherra landhers Bandaríkj-
anna, Frank Pace, hefir gert
fjárveitinganefnd neðri mál-
stofunnar aðvart um það, að
stjórnardeild hans þarfnist sjö
biljón dollara fjárveitingar um-
fram þá fjárhæð, sem þegar hefir
verið veitt á fjárhagstímabilinu
1951—1952. Telur Mr. Pace þessa
auknu upphæð óumflýjanlega
öldungis án tillits til þess, hvern-
ig málum kunni að skipast á
vettvangi Kóreustríðsins.
Flytja inn frá
Þýzkalandi
Um tvö hundruð innflytjend-
ur frá Vestur-Þýzkalandi, eru
væntanlegir hingað til borgar
innan næstu daga og munu þeg-
ar takast á hendur vinnu við upp
skeru og önnur búnaðarstörf hér
í fylkinu; samkvæmt samning-
um milli sambands- og fylkis-
stjórnarinnar í Manitoba, skuld-
binda menn þessir sig til árs-
ráðningar á bændabýlum, eftir
það verða þeir að öllu leyti
frjálsir gerða sinna, og líklegt
talið, að þeir hefji búskap fyrir
eigin reikning, að minsta kosti
sumir þeirra, jafnskjótt og á-
stæður leyfa.
Dýrtiðin
magnast enn
Að því er hagstofunni í Ottawa
segist frá, varð lífsframfærslu-
kostnaður í síðastliðnum júní-
mánuði hærri en nokkru sinni
fyr í sögu þjóðarinnar; einkum
voru það matvörur, sem verð-
hækkunin sérstaklega náði til;
þetta ástand kemur að sjálf-
sögðu óþyrmilega við láglauna-
stéttirnar og gerir þeim erfitt
við að hafa ofan af fyrir sér;
ekki sýnist þetta þó trufla sálar-
frið stjórnarvaldanna, né halda
fyrir þeim vöku.
Úr borg og bygð i
Miss Stefanía Eydal og Miss j
Sigurveig Henrickson, dvelja um j
þessar mundir í -Minneapolis, j
Minn.
☆
Mr. Þór Víkingur vélsetjari
hjá The Columbia Press Ltd.,
og frú, njóta sumarleyfis í
Kenora, Ont., þessa dagana
☆
Mr. og Mrs. Jóhann Borgfjörð
frá Leslie, Sask., voru stödd í
borginni í vikunni fyrir íslend-
ingadaginn.
☆
M i s s Guðrún Jóhannson
hjúkrunarkona frá Saskatoon
dvelur í borginni um þessar
mundir í heimsókn til skyld-
menna sinna.
☆
Mr. og Mrs. Leonard Jóhanns-
son frá Vancouver devlja l borg-
inni þessa dagana í heimsókn til
Mr. og Mrs. J. G. Jóhannson 586
Arlington Street, er Leonard
sonur þeirra Jóhannsonhjóna.
☆
Mr. Oscar Finnbogason kaup-
maður frá Saskatoon, var ný-
lega hér á ferð 1 heimsókn til
ættingja og vina.
☆
Mrs. Ólafur Vigfússon frá Riv-
erton, er nýlega komin heim úr
heimsókn ' til Vancouver og
Seattle.
☆
Frú Elízabet Polson kom ný
verið heim eftir að hafa dvalið í
Vancouver síðan í apríl.
☆
Látnar erú nýverið hér í borg-
inni frú Guðfinna Austfjörd frá
Hecla, og frú Jóhanna Péturs-
son, ste. 14 Acadia Apts. Útför
hinnar fyrnefndu fór fram að
Hecla undir forustu séra Har-
alds S. Sigmar, en hin síðar-
nefnda var kvödd frá Sambands
kirkjunni í Winnipeg og jarð-
sett að Lundar. Séra Philip M.
Pétursson jarðsöng.
☆
Mrs. Thorsteinn Johnson frá
'Seattle, er stödd hér í borginni
í heimsókn til systur sinnar, Mrs.
Stefán Einarsson.
Borað fyrir olíu
I m p e r i a 1 olíufélagið hefir
kunngert, að það sé í þann veg-
inn að hefja borun fyrir olíu í
Foxwarrenhéraðinu, sem liggur
um 240 mílur norðvestur af
Winnipeg; orð hefir leikið á, að
svæði þetta byggi yfir olíulind-
um, þó eigi hafi verið hafist
handa um framkvæmdir fyr en
nú; þá er og verið að leita olíu
í námunda við bæinn Birtle og
ef til vill víðar.
Sýki í hænsnum
Hin svonefnda Newcastlesýki
í hænsnum, sem valdið hefir
miklu tjóni vestanlands í sumar,
gróf svo um sig, að í vikunni,
sem endaði þann 21. júlí síðast-
liðinn, að í Manitoba voru 3818
hænsni eyðilögð ásamt 736 eggj-
um; skaðabætur námu $4,771. A
sama tímabili voru eyðilögð í
British Columbia 13,390 hænsni
ogl,618 egg; skaðabætur þar
vestra hlupu upp á $17,108. 1
Saskatchewan var tortímt 1,024
hænsnum og 98 eggjum, urðu
skaðabætur þar $1,048. í Ontario
nam tortíming hænsna 13,391, en
eggja 398. Skaðabótagreiðslur
námu $6,390.
Ofangreindar skýrslur eru
birtar að tilhlutan landbúnaðar-
ráðuneytisins í Ottawa.
Vegna þessa hænsnafaralds og
eggjatjóns, er þess getið til, að
sambandsstjórn muni hlutast til
um innflutning eggja frá ýms-
um löndum áður en langt um
líður.
TOAST TO CANADA
by GUS SIGURDSON
Green are tke fielcls and blue the sky;
Bright is ilie sun in the heavens high.
The earth, that yields, is in bloora today,
And proud is the one, who has room to say
“All this is mine. 1 keep it free.
Canada truly belongs to me.” •
White is the snow on the highest peaks
0} the Rocky Mountains and Lo! it speaks
In the silvery glow of a waterfall
Through a bluish haze. Maintains to all—
This be my land. Oh! keep it free!
Canada truly belongs to me.
Swift are the rivers that run below;
Thick are the woods where the wiid deer go
Grazing, with never a sound—unheard—
AU understood is the song of a bird
That merrily sings on the branch of a tree.
Canada truly belongs to me.
Wide is the sweep of ihe open plains;
Fresh is the smell of summer rains,
That bury deep in the roots of wheat
Growing well in the summer heat.
Breathing this breath to a full degree—
Canada truly belongs to me.
Peaceful the beach on lush lake shores;
Quick be the fish to sense the oars
As fishermen reach for net or bait
To capture a dish to delight the mate,
Such is the life in a land most free—
Canada truly belongs to me.
Canadian woods in early years
Were wild, but brave were the pioneers
Of Icelandic blood, who wrote one page
At Gimli, and gave a heritage
To each their sons for time to be.
Canada truly belongs to me.
Hamlað framgangi
mikilvægs móls
Bandaríkin hafa fyrir munn
þjóðþings, hamlað því, að sam-
komulag næðist milli amerískra
og canadískra stjórnarvalda um
framkvæmdir St. Lawrence
skipaskurðarins og orkuvirkjan-
ir við St. Lawrencefljótið; mann-
virkjanefnd neðri málstofunnar
í Washington feldi samvinnutil-
raunirnar með örlitlum atkvæða
mun; mál þetta hefir verið á
döfinni áratugum saman. —
Truman forseti var þess mjög
fýsandi, að framkvæmdum yrði
hrundið í framkvæmd af hálfu
beggja þjóða; komið hefir til
mála, að Ontario og New York-
ríki taki að sér orkuvirkjunina í
sameiningu, því báðum aðiljum
er brýn þörf aukins orkumagns;
en hvort nokkuð af slíku verður
er vitaskuld enn á huldu.
Lausleg áætlun lætur þess
getið, að fyrirhugaðar fram-
kvæmdir við St. Lawrencefljót,
muni kosta um 800 miljónir doll-
ara, og er nú mikið um það rætt,
að Canada taki að sér upp á
eigin ábyrgð, að leiða málið til
happasælla lykta.
Sérstök ráðnuneytisnefnd hef-
ir verið skipuð í Ottawa til þess
að íhuga þetta mikilsvarðandi
mál frá öllum hliðum.
Frá Kóreu
Samkomulagstilraunum um
vopnahlé í Kóreu, hefir lítið
miðað áfram undanfarna daga
nema síður sé. Kommúnistar
halda fast við sinn keip og krefj-
ast þess að væntanleg hlutleys-
islína verði við 38. breiddarbaug
en að slíkum skilmálum vilja
sameinuðu þjóðirnar alls ekki
ganga, og má því svo segja, að
enn hjakki alt í sama farinu.
Samsæri
Átta óaldarseggir hafa verið
teknir fastir í Ethiopíu, og eru
sakaðir um samsæri með það
fyrir augum, að hrinda af stað
stjórnarbyltingu í landinu og
ráða keisarann, Haile Selassi, af
dögum; réttarhöldum er enn eigi
lokið.
Skarar fram úr
Dagblaðið „Herald" í Grand
Forks, N. Dakota, lét þess getið
um mánaðarmótin síðustu, að
Richard Beck Jr., sonur þeirra
dr. Richards og Berthu Beck,
hefði unnið fyrstu verðlaun í
eldri deild (18—21 ára) þátt-
takenda frá Norður-Dakota í
allsherjar samkeppni þeirri um
bíllíkön, — Model Car Com-
petition — sem félagið „Fisher
Body Craftsman’s Guild“ í
Detroit, Michigan, efnir til
árlega meðal gagnfræðiskóla-
nemenda víðsvegar um Banda-
ríkin. Hlaut hann $150.00 og silf-
urhring að verðlaunum. Er þetta
í þriðja sinn, sem hann hlýtur
verðlaun í umræddri samkeppni.
Fyrir tveim árum vann hann
fyrstu verðlaun í yngri deild
þátttakenda fttf Norður-Dakota
og önnur verðlaun í sömu deild
árið áður, en í fyrra keppti hann
ekki.
Um samkeppnina, sem hið
volduga bílaframleiðslufélag
General Motors Corporation
stendur að, dæma kunnir verk-
fræðingar og skólastjórar í
Bandaríkjunum, en hugvitssemi,
handbragð og smekkvísi ráða
úrslitum.
Richard, sem er 18 ára að aldri,
lauk gagnfræðaskólaprófi síðast-
liðið vor með ágætiseinkunn og
byrjar nám í vélaverkfræði á
ríkisháskólanum í Norður-
Dakota (University of North
Dakota) á komandi hausti.
Viðskiptafulltrúi
hér staddur
Þessa dagana er staddur hér
í borginni Mr. M. B. Palmer,
viðskiptafulltrúi Canadastjórnar
á Jamaica; hefir hann verið bú-
settur í Kingstonborg síðan 1945.
Starfssvæði hans, auk Jamaica,
nær einnig til Bahamas og
British Honduras; er hann hingað
kominn þeirra erinda, að reyna
að auka canadísk við skipti við
áminst lönd.
Mr. Palmer er ættaður frá
Maple Creek í Saskatchewan.
Fögur hátið í
fögru veðri
Það var engu líkara en holl-
vættir íslenzka kynstofnsins hef-
öu svarist í fóstbræðralag um
það, að gera íslendingadaginn á
Gimli meðal þeirra hátíða, sem
veglegustar hafa verið haldnar
ncrður þar, þó vissulega hafi þar
tíðum áður verið yndislegt um
að litast; dagarnir á undan og
eftir hátíðarhaldinu voru storm-
samir, svalir í meiralagi og allt
annað en vingjarnlegir; en er
mánudagurinn rann upp, hvíldi
slík einmuna blíða yfir land-
námi landans, að á fegurra varð
eigi kosið; að morgni fóru fram
margbreytilegur og fjölmennar
íþróttir, en á slaginu kl. 2 síð-
degis hófst hin reglubundna
skemtiskrá.
Forseti hátíðarinnar, séra
Valdimar J. Eylands, stýrði
skemtiskrá með slíkri rögg og
háttlægni, sem hann fyrir löngu
er kunnur að.
Fjallkonan, frú Ingibjörg
Jónsson, kom tígulega fyrir og
flutti íturhugsuð ávarpsorð, sem
birt eru á öðrum stað hér í blað-
inu. Séra Valdimar skílaði
kveðjum, þar á meðal frá Pálma
Hannesssyni rektor, sem var
erindsreki íslenzku ríkisstjórn-
arinnar á landnámshátíðinni í
fyrra. Sænsk-íslenzki karlakór-
inn undir forustu Arthurs A.
Anderson, hreif hugi hins mik-
la mannfjölda með miklum og
glæsilegum söng, en einsöngvari
kórsins var Elmer Nordal, er
auk þess söng nokkra einsöngva,
og var rödd hans að vanda þrótt-
mikil og karlmannleg; fyrripart
dags aðstoðaði við söngvana
Gunnar Erlendson, en að kveld-
inu ungfrú Snjólaug Sigurðsson;
ávörp fluttu Barney Egilsson
bæjarstóri á Gimli, Dr. Áskell
Love og Dr. P. H. T. Thorlakson,
formaður framkvæmdarnefndar
í íslenzka kenslustólsmálinu við
Manitobaháskólann, og Mr.
Miller, mentamálaráðherra fylki
sins. Ræðumenn voru þeir Will-
iam M. Benidickson og Dr. Björn
Jónsson frá Baldur, en ljóðin
voru eftir þá Trausta G. ísfeld
í Selkirk og Gus Sigurdsson í
Vancouver.
Að kvöldinn fór fram, venju
samkvæmt, almennur söngur
undir leiðsögn Paul Bardals
fylkisþingmanns við mikla hrifn
ingu, og þar skemti einnig með
hrífandi einsöng Mr. Tani
Björnsson frá Seattle.
Sýndar voru og um kvöldið
kvikmyndir frá íslandi, en upp
úr því var dans stiginn í skála
skrúðgarðsins fram um mið-
nætti.
Úrslifr þingkosninga
Við nýafstaðnar þingkosning-
ar í Israel féllu úrslit á þann veg,
að núverandi forsætisráðherra,
David Ben-Gurion, leiðtogi hins
óháða verkamannaflokks, vann
nægilegt þingfylgi til þess að
sitja áfram við völd; næstur að
þingstyrk varð flokkur Zionista,
sem skipaður er íhaldsmönnum,
en frambjóðendur kommúnista
sættu hinum eftirminnilegustu
hrakförum.
Mikil
flugvélapönfrun
Frá Ottawa hefir nýverið bor-
ist sú fregn, að flugmálaráðnu-
neyti Bandaríkjanna hafi gert
samning við Canadískar flugvéla
verksmiðjur í Montreal um
smíði og kaup á æfingaflugvél-
um fýrir fimtíu miljónir dollara;
er þetta stærsta pöntun, sem
canadískri verksmiðju, slíkrar
tegundar, hefir fram að þessu
borist.