Lögberg - 29.11.1951, Blaðsíða 8

8
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 29. NÓVEMBER, 1951
Úr borg og bygð
Mr. Stefán Sigurdson, Jr. og
frú og Glen sonur þeirra frá
Riverton, voru í borginni síðast-
liðna viku. Þau sögðu líðan
manna góða þar nyrðra.
☆
Thorvaldson Supply Co., við
Riverton, hefir bætt við verzl-
unina fullkominni harðvörudeild
og var hún opnuð 15. nóvember
með mikilli aðsókn. Þar fæst
og mikið úrval leikfanga.
☆
í bæjarráði Riverton-bæjar
eru: S. V. Sigurson bæjarstjóri,
Einar Johnson, Sigtryggur
Briem, Clarence Mayo og Gus
Romaniuk, en enginn hefir enn
verið skipaður í bæjarskrifara
* embættið.
☆
G. A. Williams frá Hecla var
í borginni síðastliðna viku; þá
var enn víða autt vatn austan
eyjarinnar og jafnvel að vestan-
verðu sumstaðar, og urðu þeir
að ganga milli eyjar og lands.
því enn var ísinn þar ekki nægi-
lega sterkur fyrir flutningstæki.
Allimkið af netum hefir tapast
vegna hreyfinga íssins.
☆
Jón Sigurgeirsson láíinn
Jón Sigurgeirsson, Hecla, Man.
lézt að heimili sínu á fimtudag-
inn 22. nóvember, 86 ára að aldri.
Hann var til moldar borinn á
miðvikudaginn 28. þ. m. Séra
Haraldur'Sigmar jarðsöng. Þessa
mæta manns verður væntanlega
nánar getið síðar.
☆
Mr. T. L. Hallgrímsson fór
norður til Mikleyjar á þriðju-
daginn til þess að vera viðsj;add-
ur jarðarför Jóns Sigurgeirs-
sonar.
☆
Mrs. Matthildur Frederickson
frá Vancouver hefir dvalið hér
í borginni í nokkrar vikur í
heimsókn til systra sinna og
ættingja. Hún fer heimleiðis í
byrjun desember.
☆
Mrs. E. P. Jónsson fór norður
til Mikleyjar á þriðjudaginn til
að vera við útför föðurbróður
síns, Jóns Sigurgeirssonar.
☆
Tveir ungir íslendingar úr
Vogarbygð við Manitobavatn,
björguðu lífi sínu með því að
stökkva yfir breiða vök, og
minnir atburðurinn á stökk
Skarphéðins yfir Markarfljót.
Mr. G. F. Jónasson forstjóri
Keystone Fisheries Limited,
dvelur um þessar mundir suður
í Florida ásamt frú sinni.
☆
Á miðvikudaginn í fyrri viku
átti Halldór M. Swan verksmiðju
eigandi 912 Jessey Ave. afmæli,
og bauð hann þá til sín um kvöld-
ið allmörgum gestum, er nutu
þar góðs fagnaðar og rausnar-
legra veitinga.
Eins og vitað er, varð Dóri,
eins og vinir hans kalla hann,
fyrir þungu sjúkdómstilfelli í
heimsókn til íslands í fjfrra, en
er nú hinn hressasti; hann nýtur
hvarvetna mikilla vinsælda, og
er um alt hinn bezti drengur.
☆
Uppgripaafli hefir verið á
ýmissum stöðum við Manitoba-
vatn undanfarinn hálfan mánuð,
en á Winnipegvatni eru fiski-
veiðar naumast hafnar vegna
ótrausts íss.
☆
Ársfundur F R Ó N S
Eins og sagt var frá í síðasta
blaði verður ársfundur deildar-
innar haldinn í G. T.-húsinu á
mánudaginn 3. des. n. k., kl.
8.15 e. h.
Eitt með öðru sem fyrir fund-
inum liggur er kosning embættis
manna til næsta árs.
Að loknum fundarstörfum fer
fram ágæt skemtiskrá og verður
megin atriði hennar ræða, flutt
af Birni Jónssyni lækni frá
Baldur. Björn læknir er með af-
brigðum fróður um íslenzkar
bókmentir og mun hann velja
sér þær að umtalsefni, en auk
þess er hann prýðilega máli
farinn eins og sannaðist bezt á
íslendingadeginum á Gimli í
sumar sem leið, en þá mælti
hann fyrir minni íslands. Annað
til skemtunar verða hljómplöt-
ur frá íslandi og gefst fólki þar
kostur ,á því að hlusta á Elsu
Sigfúss, Einar Kristjánsson,
Stefán íslandi og Karlakór
Reykjavíkur.
Vonandi er að meðlimir og vel-
unnendur Fróns sæki fund
þennan sem bezt.
H. Thorgrímsson
ritari Fróns.
☆
Gefin voru saman í hjónaband
af séra Valdimar J. Eylands í
Fyrstu lútersku kirkju á laugar-
daginn var þau Björn Ottó
Sveinsson, bóndi í Cypress
River, og Mary Klewchuk frá
sama stað.
EXPECT RIGID ENFORCEMENT
OF TRAFFIC LAWS
Automobiles are becoming more essential and indispens-
able to the business of making a living. They are becoming
more numerous and, because of their power and speed
potentialities, more dangerous.
Without rigid rules, traffic would be chaotic ánd the
accident toll gigantjc. It is more necessary than ever that all
rules be rigidly enforced.
The responsible motorist will observe the rules because
he respects the rights of other motorists and knows that he
must operate his car in an orderly manner.
BE CAREFUL—THE LIFE YOU SAVE
MAY BE YOUR OWN
Published in the interests of public safety
by
SHEA'S WINNIPEG BREWERY LTD.
MD-300
It's a Pleasure!
. . . to Christmas Gift shop at EATON'S.
And just one suggestion from hundreds
—visit EATON'S Slipper Bar on the
Second Floor for smart gifts for family
and friends.
*T. EATON C?,m,TEo
GULLÖLDIN
Framhald af bls. 7
manna. Þeir höfðu ekkert gert
fyrir sér annað en það, að þeir
fæddust í þennan heim.
En aldrei kulnaði til fulls hjá
þeim lönguðin til fullra mann-
réttinda. I einstökum tilfellum
Imm fram gagnvart þeim vottur
mannúðar. í-löggjöf Gyðinga var
gert ráð fyrir því, að það mætti
veita uppreisn mönnum þessum
undir vissum skilyrðum. Ekki
var heldur dæmalaust að þræl-
um gæfist tækifæri til þess að
vinna fyrir fullum réttindum.
Hitt var þó algengast, að menn
urðu að lúta þeim kjörum, sem
örlög þeirra sköpuðu þeim.
Skal nú vikið að einstökum
dæmum:
Um miðja tíundu öld eða lík-
lega heldur fyr, fæddust tveir
sveinar í Noregi. Annar þéssara
sveina var af aðalsættum langt
fram. Hann var vatni ausinn og
gefið nafnið Hákon. Hinn piltur-
inn var talinn þrælakyns og
nefndur Karkur. Þegar sveinarn-
ir tóku að þroskast, var Hákoni
gefinn í tannfé þrælinn Karkur.
Með þessu voru örlög Karks ráð-
in. Sjálfur var Hákon jarl ekk-
ert dyggðablóm. Hann var á
margan hátt vel gefinn; vitur var
hann og slægur. Hann var all-
mikill trúmaður á heiðna vísu;
lítið kom sú trú honum að haldi
að síðustu.
Karkur mun hafa verið fylgi-
spakur húsbónda sínum og eig-
anda, en ekki hefir honum farið
fram andlega. Ekki mun hann
hafa litið glaðan dag frá vöggu
til grafar. Að síðustu vann hann
á eiganda sínum. Ekki er hægt að
hæla því verki, en þó verður á
margt að líta.
Fyrst það að Ólafur Tryggva-
son hét verðlaunum þeim, sem
gæti sagt til Hákonar. Vafalaust
var þetta nðkkur hvöt og freist-
ing fyrir Kark. Konungur lætur
aflífa Kark fyrir drottins svik.
Ávalt hefir mér fundist konung-
ur hlaupa á sig í þessu.
Hér var algerlega um óþrosk-
aðan hugsunarhátt að ræða, þar
sem Karkur átti í hlut. Honum
var farið eins og grasinu eða rót-
inni, sem er fergt undir bjargi
svo þungu að það fær ekki náð
því að vaxa. Karkur vissi að Há-
kon var illa þokkaður, og hann
þóttist sjá, að dagar hans m^ndu
á enda. Hann minnist sinna
mörgu, þungbæru og myrku von-
leysisdaga. Honum skilst að nú
bjóðist honum tækifæri til þess
að frelsast úr hinu óbærilega á-
standi. Svo voru þessi óbærilegu
svefnlæti í Hákoni í kolsvörtu
myrkri, sem gerði Kark brjálað-
an af skelfingu. Og átti Ólafur
konungur ekki sjálfur einhvern
þátt í tiltæki Karks?
Ekki mun vandalaust að dæma
í þessu máli. —
Jafnsnemma bárust þeir Há-
kon jarl og Karkur inn í heim
þennan; jafnsnemma hurfu þeir
inn á land eilífðarihnar. Hver
ályktar-úrskurður hefir verið
gerður af hinum alvísa og rétt-
láta dómara himins og jarðar;
um það er ekki mönnum unt að
vita.
Illt ráð var það af þrælum
Hjörleifs að ganga af honum
dauðum og mönnum hans. Þess
ber þó að minnast að írar þessir
munu hafa þótzt beittir ofbeldi.
Allvel voru þeir að manni til
þess að geta unnið á Hjörleifi
og félögum hans; sýna og sam-
tök þeirra sín á milli talsverðan
þroska; alveg eins líklegt að þeir
hafi verið frjálsir menn heima
fyrir. Er líklegt að Hjörleifur
hafi þurft að þjá menn þessa og
ef til vill misþyrma þeim áður
en þeir fengust til að gerast
plógþjarkaf hans. Enda þótti
þeim ævi sín ill.
En glettilegur viðburður er
það í sögunni, að eyjarnar þar
sem menn þessir voru brytjaðir
niður geyma minningu þeirra
meðan heimur stendur; Vest-
mannaeyjar munu merktar á öll
landabréf, en Hjörleifshöfða
kannast færri við.
Sagan af þrælum Skallagríms
er ekki löng, en sýnir þó vel á-
standið.
Skallagrímur var fjáður vel,
en vill ekki unna nokkrum
manni að njóta eigna sinna eftir
sinn dag. Ekkert er um það sagt,
að hann hafi gert sér von um,
að geta notið þeirrá eftir dauð-
ann. Blindur og aðframkominn
felur hann fé sitt með aðstoð
tveggja þræla sinna, og endur-
geldur þeim hjálpina með því að
ráða þá af dögum; sízt talið um-
talsvert, því hér var um réttlausa
menn að ræða.
Mér koma til hugar í þessu
sambandi aðrar viðgerðir við
menn þessa.
Göngukonurnar koma til Hlíð-
arenda og segja frá högum á
Bergþórshvoli. Þær geta sona
Njáls, Kára og Njáls sjálfs, sem
steyttist við að sitja. Hvar voru
þrælarnir geymdir? Urðu þeir
að gera sér að góðu að hýrast í
útihúsi eða hjá fénaðinum í fjár-
byrgjum og fjósum?
Nú kemur að einni sorg-blíð-
ustu sögu íslenzkra sagna, sem
er saga Melkorku hinnar írsku.
Hún var dóttir Mýra-Kjartans
írakonungs: Hún var væn kona
með afbrigðum og búin ágætum
kostum í sjón og reynd. Hún
ólst upp í föðurgarði til fimmtán
ára aldurs, og naut þeirra kosta
beztra, sem hæfðu konungsdætr-
um á þeirri tíð. Hver dagur leið
með saklausri gleði æskunnar í
hópi yndislegra hirðmeyja.
Það má hugsa sér, að iðulega
hafi hinn prýðilegi hirðmeyja-
hópur setið niður við sjóinn og
hort á sólina á ferð hennar til
vesturs og séð hana hverfa á bak
við hið glæsta yfirborð hafsins.
Þar ræddu þeir sín á milli þrá-
blíða drauma æskunnar, sem
engum var leyft að vita nema
þeim einum. Ef til vill gerðu þær
sér ekki til fullnustu sjálfar
grein fyrir tilfinningum sínum.
Og þegar nóttin gekk í garð
dreymdi Melkorku um komu
konungssonarins, sem var á ferð-
inni til hennar með kvonbænir
á vörum.
En allt í einu hljóp snurða á
þráðinn, sem örlagadísirnar voru
að vinna í lífi Melkorku; hin
hræðilegasta ógæfa skellur yfir
eins og stórkostlegt hretviðri úr
heiðskíru lofti.
Blygðunarlausir ránsmanna-
flokkar vaða yfir landið án
minsta fyrirvara og ná yfirhönd-
inni. Ræningjar þessir hafa Mel-
korku á burt með sér til ó-
kunnra staða. Hún er nú orðin
umkomulaus ambátt og réttlaus
að öllu leyti. Hún er til kaups
þeim sem vilja.
Aldrei verður full-lýst þeim
þjáningum, sem Melkorka leið.
Þess er þó hægt að geta að
geta að nokkru. Hinn veigamikli
andans þróttur hennar kemur nú
í ljós; hún lætur ekki hugfallast;
hún ásetur sér að bjóða heimin-
um byrginn með þrjósku allt
sem unt er.
Hún er boðin til kaups á sölu-
torgi í Noregi. Þar ber fundum
hennar og Höskuldar Dalakolls-
sonar saman.
Fátt verður um kveðjur hjá
þeim, því hún er talin mállaus.
Væn er ambátt þessi yfirlitum,
enda er hún seld þreföldu verði
í samanburði við verð annara
ambátta. Höskuldur gengur að
þeim skilmálum. örlögin gerðu
Melkorku talsverðan greiða með
því að láta Höskuld kaupa hana
úr því sem ráða var. Lítt var
henni tekið af Jórunni konu
Höskuldar.
Jórunn var full afbrýðissemi.
og vonzku, og skeytir skapi sínu
á Melkorku. Það verður ráð
Höskuldar að hann kemur upp
kotbæ handa henni á útjaðri
eignarinnar. Þangað fer Mel-
korka með Ólafi syni sínum og
Höskuldar.
Hingað er þá írska konungs-
dóttirin komin: lítil eru heim-
kynni og lítið um auð, en hér
getur hún farið að miklu leyti
sinna eigin ferða eftir vild. Ann
hún Ólafi syni sínum af alhug.
Nú rann upp fyrir henni ný
ákvörðun.
Hennar eigin skýjaborgir voru
hrundar og faldar ösku. En hún
átti þrjá kjörgripi, sem gerðu
henni mögulegt að umbera þján-
ingar mótlætisins.
Hún átti minningu æsku-
drauma sinna, meðan gleði æsku
áranna skipaði öndvegið í hjarta
hennar. Hún ann móðurmáli
sínu meir en nokkru öðru tungu-
máli. Hún hélt sjálfsvirðingu
sinni óskertri í tilefni af ætterni
sínu.
Það varð ákvörðun hennar að
láta Ólaf son sinn njóta þessara
kjörgripa að fullu. Hún var til-
búin að leggja allt í sölurnar til
þess að svo mætti verða.
Hún kendi Ólafi að mæla á
írsku og sagði honum frá upp-
runa og ættgöfgi. Hún hvatti.
hann til að leita frænda sinna
á írlandi.
En til þessa skortu éfni. Þor-
björn Skrjúpur var til heimilis
hjá Melkorku og leit eftir efn-
um hennar, og hafði biðlað tiL
hennar. Þorbjörn þessi var frem-
ur lítilmenni, en efnaður vel.
Vþnn Melkorka það til að ját-
ast Þorbirni, ef hann vildi leggja
Ólafi til farkost eftir þörfum.
Varð það að samningum.
Nú komst alt upp um ætterni
Melkorku og ásigkomulag. Að
vísu var það Höskuldi kunnugt
áður.
Saga Melkorku hefði endað
mjög ánægjulega, hefði Hösk-
uldur haft nógu mikla mann-
kosti til þess að gefa Melkorku
leyfi til að hverfa aftur til föður-
lands og frænda, en það var nú
ekki.
Stundum undrast ég yfir því,
að ekkert stórskáldanna, ís-
lenzkt eða önnur hefir komið
auga á sögu Melkorku. Það virð-
ist þó gott til að yrkja út af.
Það má að vissu leyti til sanns
vegar færa, að það var eitt sinn
gullöld, þegar fornsögur okkar
voru skráðar. Þær mega kallast
gullaldarrit, og geta verið leið-
arvísir til ótal hugsana og álykt-
ana. Hitt er og jafnsatt, að þær
láta margt ósagt. Bak við frækn-
M ESSUBOÐ
Fyrsta Lúterska Kirkja
Séra Valdimar J. Eylands.
Heimili 686 Banning Street. Sími
30 744.
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Lúterska kirkjan.í Selkirk
Sunnud. 2. des.
1. sunnud. í Aðventu.
Ensk messa kl. 11 árd.
Sunnudagaskóli kl. 12
íslenzk messa kl. 7 síðd.
Fólk boðið velkomið!
S. Ólafsson
leik og glæsimensku grúfir yfir
myrkvi — þjáðra og dauðpíndra
sálna, sem ekki verða tölum
taldar.
Myndu ekki orð Steingríms
Thorsteinssonar geta átt hér við:
„Hvað er líf nema litur?
Ljósblettir ótal,
á dauðasæ lygnum er leiftra
í lífssólar skini.
Hví ertu lífröðull ljósi,
svo ljúfur og fagur?
Hví ertu helsærinn kyrri,
svo hulinn og djúpur?“
s. s. c.
siI c Lögberg
ELKHORN
STOKER
KLIMAX
STOKER
WINNECO
COKE
46Tons of Satisfaction99
THOS. JACKSON & SONS LTD.
Phone 37 071 370 Colony St.
MÓTTÖKUFAGNAÐUR
fyrir prófessor Finnboga Guðmundsson
Á mánudagskvöldið þann 10. desember næstkomandi,
kl. stundvíslega 8.30, verður haldinn almennur mót-
tökufagnaður í Fyrstu lútersku kirkju fyrir Finnboga
Guðmundsson, hinn nýskipaða prófessor í íslenzkum
fræðum við Háskóla Manitobafylkis.
Til mannfagnaðar þessa er stofnað af framkvæmdar-
nefndinni í kenslustólsmálinu og öðrum samtökum,
sem að málinu standa. Formaður nefndarinnar Dr.
P. H. T. Thorlakson býður gesti velkomna, kynnir
forseta háskólans, Dr. A. H. S. Gillson, er flytur stutta
ræðu fyrir hönd Háskólans og kynnir hinn nýja pró-
fessor, er ávarpar mannsöfnuðinn. Aðalmóttökuathöfn-
in fer fram uppi í kirkjunni, þar sem öllum veitist
kostur á að heilsa hinum kærkomna gesti; að því búnu
er öllum boðið til kaffidrykkju í samkomusalnum.
Samkoman með öllu ókeypis. Allir velkomnir, jafnt úr
borg sem bygð.