Lögberg - 20.12.1951, Blaðsíða 2

2
I LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 20. DESEMBER, 1951
Ræða Finnboga Guðmundssonar, prófessors
á móílökufagnaði i Fyrslu
lúlersku kirkjunni. mánu-
dagskvöldið 10. desember.
Herra formaður, herra forseti,
heiðraða samkoma:
Þegar ég fór • af íslandi nú
fyrir mánuði, fylgdu mér þaðan
góðir hugir. Allir, sem vissu,
hvert ég var að-fara og hverra
erinda, báðu vel fyrir mér og
árnuðu mér heilla í hinu nýja og
ábyrgðarmikla starfi. Sumir
báðu mig fyrir kveðjur til ein-
staklinga. aðrir báðu að heilsa
ykkur öllum. Þessum kveðjum
er mér bæði ljúft og skylt að
koma á framfæri við ykkur. Eru
þá fyrst kveðjur frá forseta
Þjóðræknisfélagsins heima Sig-
urgeiri biskupi Sigurðssyni, frá
Alexander Jóhannessyni rektor
háskólans, Pálma Hannessyni
rektor menntaskólans og Páli
Kolka lækni. Þessir menn eru
ykkur flestum í fersku minni
Þeir hafa sótt ykkur heim, hald-
ið hér ræður og treyst böndin
milli ykkar og heimaþjóðarinn-
ar. Slíkar heimsóknir ásamt fferð-
um ykkar til Islands, sem farið
hafa í vöxt hin síðari ár, eru
afar mikilsverðar og eiga, er
fram líða stundir, eftir að verða
tíðari — og reynast ríkari þátt-
ur í samskiptum og samheldni
íslendinga en nokkurn grunar.
En það var ekki aðeins, að
menn yrðu til að biðja mig fyrir
kveðjur, heldur og landið sjálft.
Þegar faðir minn, Guðmundur
Finnbogason, var á ferð hér
vestra árið 1916. mælti skáldið
Kristján N. Júlíus við hann að
skilnaði:
Biðja skal þig síðsta sinn:
Svani og bláum fjöllum,
hóli, bala, hálsi og kinn
heilsaðu frá mér öllum.
X
y
y
I
y
§.
V
»
v
*
w
I
B
w
i
l

Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greíð og
góð viðskipti.
Phone 22 318
SARGENT ELECTRIC
& RADIO CO. LTD.
609 Sargent Avenue
C. G. ANDERSON -
P. W. GOODMAN
WINNIPEG
J. A. BELL
Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
PAUL HALLSSON
KAUPMAÐUR
714 ELLICE AVE.
WINNIPEG
Ég veit að ég gerist ekki of
djarfur, þótt ég snúi þessum
kveðjum við. Ég veit, að svanirn-
ir og fjöllin heima, hólarnir
og hálsarnir, eiga sér marga vini
hér. Ég hef þegar hitt nokkra
af eldri kynslóðinni, og þeir hafa
eins og lifnað við, þegar talið
hefur borizt að sveitinni, þaðan
sem þeir komu. Og sumar endur-
minningar ykkar frá bernskp-
stöðvunum eru meðal hins feg-
ursta, sem þig eigið, enda hafa
þa^r orðið eitthvert bezta yrkis-
efni skálda ykkar og rithöfunda.
Því er það ekkert hégómamál,
þótt ég leyfi mér að flytja ykkur
kveðjur landsins sjálfs, svo ó-
rjúfandi böndum sem þið hin
eldri a. m. k eruð við það tengd.
En það er eðlilegt, að hinir
yngri, sem hafa aldrei til íslands
komið, þekkja það ekki nema af
afspurn og kunna margir ekki
íslenzku, eigi erfitt með að skilja
afstöðu og viðhorf hinna eldri.
Það er svo undarlegt uiti ísland,
að það virðist grípa syni sína og
dætur fastari tökum, standa
þeim skýrara fyrir sjónum en
flest lönd önnur börnum sín-
um.
Maður einn, sem verið hefur
hér vestra nálægt 40 ár og vegna
starfs síns átt þess kost að
kynnast flestum þeim þjóðum,
er land þetta byggja, hefur sagt
mér, að reynsla sín sé sú, að
ekkert þjóðarbrot hafi flutt jafn-
mikíð af landi sínu, ljóðum og
sögum hingað vestur og íslend-
ingar né sé bundið fastari bönd-
um við fortíð og fyrri heim-
kynni en þeir.
íslendingar þeir, sem vestur
héldu á síðasta fjórðungi 19
aldar, fóru að heiman fylltir
þjóðlegum metnaði, þótt trú
margra þeirra á landið hefði
beðið nokkurn hnekki í lang-
varandi harðindum. Þeir fóru,
þegar búið var að sá, en treyst-
ust ekki til að bíða uppskerunn-
ar. Gæfunnar skyldi freistað í
nýju landi. En hugur margra
var þó allur heima, og þeir fylgd-
ust betur með afdrifum þeirra,
er heima sátu, en þeir með því.
hvernig ykkur reiddi af í hinum
nýja heimi. Og þannig hefur það
verið til skamms tíma, unz hug-
ur heimlendinga hefir snúizt
nokkuð til aukins skilnings á
þætti ykkar og hlutverki: að Is-
lendingar eða menn af íslenzk-
um ættum, hvar sem þeir eru
niður komnir, verða að standa
saman með nokkurumí hætti og
mega ekki láta fámennið á sig
fá né fjarlægðirnar sundra
kröftunum.
Því veit ég, að viðleitni ykkar
til að varðveita það, sem varð-
veitt verður, og vilji til að miðla
öðrum af því, sem þið teljið bezt
í menningu feðra ykkar, hafa
vakið óskipta athygli heima á
íslandi og reyndar víðar um
lönd.
Ég þarf ekki að segja ykkur,
sem eldri eruð, hvers virði
vegarnestið að heiman hefur ver-
ið ykkur. Þið vitið það bezt sjálf.
En við hina yngri vil ég segja
þetta:
Ég veit, að íslenzkan á í vök
að verjast á heimilunum, að það
er erfitt að anda frá sér á ís-
lenzku, ef maður hefur andað að
sér á ensku. En málið má læra,
og meðan einhverjir tala það —
og þeir eru furðu margir —. eru
þeir lifandi skóli, er sem flestir
verða að ganga í. Við verðum
að halda hópinn og tala íslenzku,
þegar við komum saman. Og þar
hafa hinir eldri miklu hlutverki
að gegna.
Ég legg höfuðáherzlu á málið,
og ég trúi því ekki fyrr en ég
tek á, að hver og einn ykkar
geti ekki lært það sér að gagni
við þau skilyrði, sem hér eru, ef
hann aðeins vill og einsetur sér
það.
En til hvers, munuð þið e. t. v
spyrja? Og þá vil ég svara þessu:
að það opnar ykkur leið að for-
eldrum ykkar, að foreldrum
þeirra og forfeðrum, gerir það
allt greiðar götur, sem ella eru
lokuð sund.
Ef þið látið ykkur nægja að
þekkja sögu ykkar síðan hún
fluttist hingað vestur og kærið
ykkur kollótt um það, sem á
undan er gengið, og hafnið sálu-
félagi við feður ykkar í þúsund
ár og frændur þá, sem þið eigið
nú heima á íslandi og eru svo
skyldir ykkur, að sjá má ættar-
mótið greinilega, þá eruð þið og
verðið menn að fátækari, þótt
þið e. t. v. áttið ykkur ekki á því
sem skyldi.
Við höldum oft í einfeldni
okkar, að við getum slitið okkur
úr samhengi og sagt: Hérna
byrjum við, og héðan* höldum
við áfram, í stað þess að við erum
órofa framhald þess, sem var, og
framtíðin samofin hinu liðna.
Saga íslendinga í þúsund ár,
frá landnámi Ingólfs að brott-
flutningi feðra ykkar til Vestur-
heims, var orðin svo mikil og
löng og skráð svo merkilegum
og minnisstæðum rúnum, að
Vesturfararnir hlutu að flytja
hana með sér og geyma hana sér
í minni, jafnframt því sem hún
skýrðist fyrir þeim, er þeir gátu
horft á hana eins og utan frá
og haft önnur lönd og aðrar
þjóðir til samanburðar. Þeir
hafa því séð ýmislegt og sagt,
sem þeir, er heima sátu, fengu
hvorki séð né datt í hug, og er
það sjálfsagt mikið athugunar-
efni.
En þegar fram líða stundir,
fækkar þeim, sem muna og
minnast, og þeir, sem við eiga
að taka, eru í hinu enska hafi
líkt og flæðisker, sem yfir kann
að fljóta fyrr en varir. Hvað
getum við gert?
Nú megið þið ekki ætla, góðir
áheyrendur, að mér sé ókunnugt
um, hvað hér hefur verið gert á
liðnum árum til varðveizlu
tungunnar og margvíslegrar
fræðslu um ísland og íslenzka
menningu. Og ég veit, að þessu
starfi er og verður haldið áfram.
Ég kynntist því fyrst af raun að
Lundum (eða Lundar eins og þið
segið) á föstudaginn var, og
þeirri samkomu mun ég ekki
gleyma.
Ég hef nokkurt hugboð um
skáldskap ykkar, ritstörf og aðra
andlega iðju, um starfsemi Þjóð-
ræknisfélagsins og hinna fjöl-
mörgu deilda þess víða um
byggðir, um The Icelandic
Canadian Club, um skóla þá,
sem þið hafið haldið úti, um
fyrirlestra- og kynnisferðir, um
blöð og tímarit bæði á íslenzku
og ensku um íslenzk efni, er þið
hafið skrifað og prentað allt frá
fyrstu árum ykkar í Vesturheimi
að ógleymdu hinu víðtæka og
ómetanlega starfi kirkjunnar,
1 þessu öllu eru fyrirheit um,
að okkur megi enn takast að
varðveita málið og hið dýrmæt-
sneietetcieiewieieieisieieisieieicieieigigietsictgieieieie'eicteieicteieieieiciíície'cicicicicwwicv
CHRISTMAS GREETINGS!
West End Pharmacy
Your Family Druggist
Prescriptions Called for and Delivered
Phone 33 733
DANIEL GUTKIN, Ph.C.
799 St. Matihews Ave. Cor. Arlinglon St.
WINNIPEG
ÍT j
s*ai>iMiM»>iSi>i*i*>i3is>a3í3!Si3i3)3i3i3<aasia<a3i2i»i>iS!>ia3i3ia>f»»SíaiSis»»iJ»KM»<
s
:tci«!c«cicieicic«c«etctcicte»ci«!etcíctet«te!cíei«i«tetet«(cictci«»c«cíeic«c««>c»e»ci«««»ctcic«i
Compliments and
Sincere Wishes
For Christmas and the New Year
DICK HILLIER
fsiaiaaaasiSKaasgSiaaaaastasisiaaaaatstaaasistaaaasiasiMiasta:
bcfy/ray 7W£ c*se
sok fiw/áy/wp ovesrs/
B-310
SO PURE...S0 G00D...S0 WHOLESOME FOR EVERYOKE