Lögberg - 04.06.1953, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 4. JJNÍ, 1953
Lögberg
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Gefið Qt hve'rn fimtuciag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGBNT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
J. T. BBCK, Manager
UtanAskrlft rltstjórans:
EDITOR LÖGBERG. 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN
PIIONE 74-3411
Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram
The ‘Lögberg" is printed and published by The Columhia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manítoba, Canada
Authorized as Seeond Class Mail, Post Office Department, Ottawa
Ekki um cmnað að velja
Kosningarimman í Manitoba er nú þá og þegar um
garð gengin; hún hefir ekki verið löng, en í ýmissum til-
fellum harðsótt og ströng.
Eftir því sem nær degur kosningadeginum, benda flest
eyktamörk til þess, að mikill meiri hluti kjósenda sé búinn
að átta sig á því, að í rauninni sé ekki um annað að velja
en endurkjósa Liberal-Prógressív-flokkinn og Campbell-
stjórnina; að nokkur annar flokkur geti öðlast meirihluta á
þingi sýnist með öllu útilokað; að vísu hafa íhaldsmenn og
Social Credit uppvakningurinn naéga tölu frambjóðenda í
kjöri til stjórnarmyndunar, en horfur á kosningu þeirra
virðast alt annað en glæsilegar, hitt er miklu líklegra að
fjöldi þeirra liggi við veginn sem litlaus lauf að loknum leik.
Mr. Willis hefir auðsjáanlega ekki átt sjö dagana sæla
upp á síðkastið, og þó hann beri sig fram að þessu borgin-
mannlega, er það á almanna vitund hvílík harmkvæli voru
því samfara að afla afturhaldinu frambjóðenda í hinum
einstöku kjördæmum; má þar meðal annars vitna í St.
Georgekjördæmið þar sem ekki fyrirfanst sála, er flækst
gæti í netið.
Að mikill meirihluti af frambjóðendum afturhaldsins
tapi tryggingarfé sínu verður ekki efað og hliðstæð örlög
bíða alveg vafalaust C.C.F.-sinna og Social Credit prangar-
anna.
Mr. Willis á langan stjórnmálaferil að baki; þann átti
lengi sæti í samsteypustjórn fylkisins og undi þar, að því
er virtist, hag sínum hið bezta; hann hafði með höndum
forustu vegamálanna og var þá í sjöunda himni, eins og
hann reyndar mátti vera, yfir afreksverkum stjórnarinnar
á þeim vettvangi; en nú hafa vopnin snúist þannig í hönd-
um hans, að hann verður að afneita svo að segja öllu, sem
hann áður lagði blessun sína yfir; nú eru að hans eigin
mati vegamálin í hinu mesta öngþveiti og þá eigi síður
fyrir það, þó varið sé til þeirra drjúgum stærri upphæðum
en nokkru sinni áður.
íhalds- eða afturhaldsmenn hafa tíðum stært sig af því
að vera búmenn góðir; þeir væru í rauninni einu sparnaðar-
mennirnir og þeir einu, er kynnu að fara með fjármál. En
hvernig kemur þetta heim við þá afstöðu, sem.Mr. Willis
nú hefir tekið? Nú er það hann, sem háværastar kröfur
gerir um aukin útgjöld til allra skapaðra hluta, og nú er
það hann, sem úthúðar Campbellstjórninni fyrir það, að
hún liggi á stórfé eins og ormur á gulli, er eigi megi hrófla
við; þarna eru alveg höfð endaskipti á sannleikanum.
Campbellstjórnin liggur ekki á neinu stórfé, en því fé,
sem sparast hefir verður ekki kastað á glæ, heldur verður
því varið svo sem vera ber, til þess að grynna á skuldum
fylkisins og koma því til vegar að síðustu greiðslum veð-
skulda verði lokið 1963. Lægi slík afrek eftir Mr. Willis
hefði hann eitthvað til að stæra sig af, en slíku virðist nú
ekki vera að heilsa. Nú er afturhaldsflokkurinn orðinn aðal-
sóunarflokkur fylkisins, kominn í þeim efnum fram úr
C.C.F., og er þá mikið sagt.
Kjósendum þessa fylkis er það að fullu ljóst, hverjum
þeir eiga að þakka hina öru þróun raforkumálanna, sem
nú eru komin í slíkt horf, að víst má telja, að fyrir lok
næsta árs njóti 90 af hundraði íbúa fylkisins raforku til
ljósa og suðu; þetta, ásamt svo mörgu öðru, eiga fylkisbúar
Campbellstjórninni að þakka og þess munu kjósendur
ábærilega minnast þann 8. júní.
Eins dg skýrt er frá á öðrum stað hér í blaðinu, greiða
Manitobabúar lægri fylkisskatta en við viðgengst í nokkru
öðru fylki í landinu og þó eru umbætur hér stórstígari en
víða annars staðar; þetta má þakka ráðdeild og viturlegri
forsjá stjórnarinnar; fjárframlög til sveitahéraðanna hafa
hækkað að mun og stórvægilegar umbætur verið gerðar á
meginvegum fylkisins; að stjórnin hafi og dyggilega staðið
vörð um hag landbúnaðarins, er kunnugra en frá þurfi að
segja, enda hefir hún tíðum verið kölluð bændastjórn.
Stjórnarandstaðan er öll gliðnuð af geirneglingunum
og frambjóðendur hennar verða þann 8. júní vegnir og
léttvægir fundnir. —
1 Gimlikjördæmi leitar endurkosningar Dr. S. O.
Thompson, vitur maður og vinsæll í héraði; þess var vænst,
að hann yrði kosinn gagnsóknarlaust, en svo varð þó ekki,
því að tveir flautaþyrlar voru sendir út af örkinni til höfuðs
honum, sem nú sjá víst sína sæng útbreidda; vonandi er að
Dr. Thompson fái hvert einasta og eitt íslenzkt atkvæði í
kjördæmi sínu, því annað hlyti að teljast til vansæmdar.
Það hafði ennfremur verið talið nokkurn veginn víst,
að Chris. Halldórsson yrði endurkosinn án gagnsóknar í
St. Georgekjördæmi, en af því varð heldur ekki, því um
elleftu stundu, sendi Social Credit þangað flugumann, sem
vonandi fær fyrir ferðina. Chris. Halldórsson er vaskur
maður og batnandi, sem reynst hefir hinn nýtasti maður á
þingi; að Islendingar í kjördæmi hans, gíni við smeðju-
legri utanaðkomandi beitu, kemur ekki til nokkurra mála.
1 Winnipeg Centre fylkja Islendingar liði um Jack St.
John með því að greiða honum forgangsatkvæði, en veita
því næst fulltingi þeim David Graham og Nan Murphy.
1 Cypress kjördæmi er margt íslenzkra kjósenda,
Níu þjóðir hafa lagt undir sig
Suðurskautslandið
Fram um 1800 var á öllum
landakortum og hnattlíkönum
stór hvít skella á suðurhveli
jarðar, þar sem hið mikla Suður-
skautsland er, sem kalla má
sjöttu heimsálfuna vegna stærð-
ar sinnar. Talið er að það muni
vera um 14 milljónir ferkíló-
metra að stærð. Og enn í dag
er þetta víðáttumikla landsvæði
að mestu ókdnnað.
Landið er mjög fjöllótt og
víða rísa himingnæfandi tindar
upp úr ísauðninni, og eru sumir
þeirra rúmlega 6000 metrar á
hæð. Þarna er eldfjallið Erebus,
4000 metra hátt og gnæfir yfir
Ross-jökulinn. Upp af því legg-
ur alltaf gufu og reykmökk, og
stundum gýs það og eru það
öskugos.
Yfir öllu landinu liggur þykk
íshella og voldugir skriðjöklar
ganga víða í sjó fram. Þar
brotnar framan af þeim og eru
það engir smájakar, sem þá
losna, sumir margra kílómetra
langir og breiðir og um hundrað
metra háir upp úr sjó. Og þegar
þess er gætt, að ekki er nema
tæplega áttunái hluti íssins ofan
sjávar, geta menn gizkað á hví-
lík ferlíki þetta eru. Stærsti
skriðjökull heimsins er á Suður-
skautslandinu. Hann heitir
Beardmore-jökull og er 500 km.
langur.
Lengi var Suðurskautslandið
nefnt „Terra australis incognita“,
þ. e. hið ókunna suðurland.
Fyrsti maðurinn, sem komst í
kynni við það var landkönnuð-
urinn James Cook. Það var árið
1772. Hann komst þá á skipi sínu
svo nærri, að við sjálft lá að
hann tepptist í ísnum og þóttust
skipverjar eiga góðum vættum
fjör að launa, er þeir komust út
úr honum. Lýsingar þeirra af
þessari svaðilför og hafísnum
voru og þannig, að það fýsti
menn ekki að fara þangað. Cook
hélt líka að þarna væri ekkert
land — ekkert annað en himin-
háir jakar.
Það var því ekki fyr en 1821
að menn komust að því að þarna
var land. Baltneskur maður, F.
von Bellinghausen, uppgötvaði
það. Hann hafði verið sendur af
Rússakeisara í rannsóknarför
suður í höf. Hann fann þar land,
sem hann nefndi Pétursey, í
höfuðið á Pétri I. keisara, og
gengur eyjan undir því nafni
enn þann dag í dag, en nú eiga
Norðmenn hana, lögðu hana
undir sig árið 1929.
En þótt land væri fundið
þarna, þá hafði enginn maður
stigið fæti sínum á hið mikla
meginland fyr en árið 1895. En
síðan hafa ýmsar þjóðir haft
ágirnd á því. Er þar fyrst að
nefna þær þjóðir, er eiga lönd
næst því, Argentínu, Chile,
Suður-Afríku, Ástralíu og Nýja-
Sjáland. En nú hafa níu þjóðir
skipt því á milli sín. Stærstu
skikana af sjálfu meginlandinu
hafa þó aðeins fimm þjóðir helg-
að sér: Ástralíumenn, Ný-Sjá-
lendingar, Bandaríkin, Bretar og
Norðmenn. Eru þessi landnám í
orði kveðnu eins og geirar, sem
mætast á sama punkti, sjálfum
Suðurpólnum.
Suðurskautslandið er mjög
ólíkt löndum þeim, er liggja að
Norðurskautinu. Engin merki
sjást til þess að þar hafi nokkuru
sinni byggð verið. Landið er
ekki annað en jökull og naktir
fjallgarðar og það er umlukt
hafís á alla vegu. Þetta er kald-
asti bletturinn á jörðinni, því að
meðalhiti ársins er -^25 stig.
Landið hefir enga hernaðarlega
þýðingu og er því ekki eftirsótt
þess vegna. En það er eftirsótt
vegna hvalveiðanna og náma,
sem þar kunna að vera. Að öðru
leyti er það vegna vísindalegra
rannsókna, að þjóðirnar vilja
hafa þar fótfestu. Veðurfræði
jarðeðlisfræði og ýmsar aðrar
greinir náttúruvísindanna geta
haft stórmikið gagn af rann-
sóknum þar.
Slíkar rannsóknir eru þó
skammt á veg komnar enn, og
svo má heita að engin þjóð,
önnur en bandaríska þjóðin, hafi
lagt neitt kapp á þær. — En
Bandaríkjamenn hafa haldið þar
uppi rannsóknum með þeim
myndarbrag, sem þeir eru al-
kunmr fyrir. Á árunum 1946—
1947 gerðu þeir út þangað hinn
stærsta, fullkomnasta og bezt út-
búna vísindaleiðangur, sem
nokkru sinni hefir farið til heim-
skautslandanna. Var leiðangur
þessi undir yfirstjórn hins heims
fræga landkönnunarmanns, E.
Byrd flotaforingja, sem fyrstur
rnianna hafði leikið það, að fljúga
í sinni eigin flugvél bæði yfir
Norðurpólinn og Suðurpólinn.
Leiðangur þessi gekk undir
Brezka sfjórnin lofar engu um
afnám löndunarbannsins
Eftirfarandi fréttatilkynning
barst í gær frá utanríkisráðu-
neytinu:
Samkvæmt upplýsingum, sem
utanríkisráðuneytinu hafa bor-
izt ,var í gær gefin út í London.
tilkynning um fiskiveiðadeilu
íslendinga og Breta og tekið
fram, að brezki aðstoðarutan-
ríkiámálaráðherrann hafi hinn
20. janúar s.l. tilkynnt sendi-
herra íslands í London, að
brezka ríkisstjórnin legði til að
ríkisstjórnirnar kæmu sér sam-
an um að leggja fyrir alþjóða-
dómstólinn í Haag, grunnlínuna,
sem dregin hefir verið fyrir
Faxaflóa, og að nú hafi borizt
svar íslenzku ríkisstjórnarinnar
við þessari tillögu. Þá er einnig
skýrt frá því, að íslenzku ríkis-
stjórninni hafi verið gert ljóst, að
brezka ríkisstjórnin hafi ekki að-
stöðu til þess að gefa neina yfir-
lýsingu um að löndunarbanninu
verði aflétt.
Út af þessu vill utanríkisráðu-
neytið taka fram, að þann 18.
febrúar tilkynnti sendiherrann
brezka utanríkisráðuneytinu það
Æðarvarp
Ræ ég á báti um bárulausan
bláan fjörð að hólma vænum.
Þar í háum gróðri grænum
glitrar blikafjaðrir á.
Kríuvængir vaka, slá
víðblómann í spegilsænum.
Stendur hérna höfði á
helmingur af gamla bænum.
Ræ ég á báti að bjargarskoru,
bind hann þar við stein í næði,
meðan lognsær þangsins þræði
þvala strýkur inn við skor.
Ber ég fötur fáein spor,
forðast skal nú hark og æði.
Nóg af fugli, fljótt í vor
fögur sá ég blikaklæði.
Fugl og hreiður. Um hólmann
allan
hvirfilflug og æður strýkur.
Lýt ég niður, eggin blá
raðast fulla fötu á.
Fjaðraher um loftið rýkur.
Tek ég ekki of mörg þá
æður fækkar, gagnið víkur.
Sé ég horfa af hólnum lunda,
holuskerpt er nefið breiða.
Starir upp í hvolfið heiða,
heimspekingur þekktur er.
Krían vængjum vöskum ber,
vill mig gjarnan burtu leiða.
Bráðum fer ég, flýti mér
fjaðramærin litla, reiða.
☆
Ræ ég báti um báruvaktan
bláan fjörð að heima vari.
Aldan smáa frjálsu fari
fagurlega klappar nú.
Þessa vænu vatna-brú
varla held ég árar spari.
Æður flýgur frjáls og trú,
flýtir sér af volgum mari.
Ingólfur Jónsson
frá Prestsbakka
—Lesb. Mbl.
sem vafalaust greiða atkvæði með Mr. Ferg, og Islendingar
í Selkirkbæ ættu að veita Mr. Hillhouse óskipt fylgi, og hið
sama ber íslendingum í Fairford að gera, en þar leitar Mr.
Anderson endurkosningar.
Það er næsta ólíklegt, að Manitobafylki skipti um
stjórn þann 8. júní, því miklum meirihluta er það ljóst, að
breyting í þeim efnum yrði óhjákvæmilega til hins verra.
svar íslenzku ríkisstjórnarinnar,
að hún væri reiðubúin að ræða.
á hvern hátt deilumálið yrði
lagt fyrir alþjóðadómstólinn, að
því tilskyldu, að löndunarbann-
inu yrði strax aflétt að fengnu
samkomulagi með málsmeð-
ferðina.
Eins og tekið er fram í frétta-
tilkynningu utanríkisráðuneytis-
ins í gær, staðfesti brezka utan-
ríkisráðuneytið bréflega þessa
tillögu sína, 31. marz s.l., en ríkis
stjórn íslands staðfesti skriflega
svar sitt 24. f. m.
Loks skal það tekið fram, að
það er ekki fyrr en nú, að brezka
utanríkisráðuneytið vill láta
hafa það eftir sér opinberlega,
að brezka ríkisstjórnin muni
ekki geta gefið yfirlýsingu um
að löndunarbanninu verði aflétt,
að fengnu samkomulagi um með
ferð deilumálsins fyrir alþjóða-
dómstólnum.
—Mbl., 1. maí
nafninu „Operation High Jump“
og tóku eigi færri en 4000 mehn
þátt í honum, þar á meðal nokk-
ur hundruð vísindamanna. Leið-
angurinn hafði til umráða sér-
stök íshafsferðaskip, ísbrjóta,
flugvélar, skip knúin loftskrúfu,
snjóbíla og jafnvel kafbáta. Voru
öll þessi fargögn útbúin nýtízku
tækjum, svo sem ratsjám og tal-
stöðvum, og allur var útbúnaður
leiðangursins hinn fullkomnasti.
Leiðangur þessi var farinn á
vegum bandaríska flotans og til-
gangur hans var jafnframt vís-
indalegum rannsóknum að kanna
hvaða útbúnaður hentaði bezt á
íshafsslóðum og æfa menn í
fangbrögðum við náttúruöflin
þar.
—Lesb. Mbl.
THIS HANDB00K
FOR AMBITIOUS MEN
ma
Have you had
your copy?
120 pages of guid-
ance to best-paid
positions. Up-to-
the-minute infor-
mation for men
who want to climb
to the top. Tells
how to get promo-
tion, security and
better pay through
home study courses. This hand-
book "Engineering Opportuni-
ties” is free and entirely with-
out, obligation. Send the cou-
pon. Make this your big year!
Describes over ninety courses
including:
Civil
Mechanical
Electrical
A.M.I.C.E.
A. M.I.Mech.E.
B. Science
Structural
Aeronautical
A.M.Brit.l.R.E.
Electronics
A.F.R.Ae.S.
Building
(----SEND COUPON TODAY------------------
I Canadian Institute of Science and Tech-
I nology Limited, 295 Garden Building,
I 263 Adelaide Srreer West, Toronto,
I Please forward free of cost or obligation
I your handbook, "ENGINEERING OPPOR-
I TUNITIES".
I
I Name................................
j Address.............................
I ............................. Course
I interested In...................Age
Sendið engin meðöl til Evrópu
þangaS til þér hafið fengið vora nýju verðskrá.
Skrlfifi eftir lilnni nýju 1953 vcrðskrú, sem nú cr ú takteimun.
Verð hjú oss er mlklu lægra en nnnars staðar í Cnnada.
RIMIFON — $2.10 fyrir 100 töflur
STREPTOMYCIN — 50c grammið
Sent frú Evrópu uni víða veröld. jafnvel uustnn járntjaldslns. —
RósUrjald innifalið.
STARKMAN CHEMISTS
403 BI.OOR ST. WEST
TOHONTO
Greiðið hagsmunum
Winnipegborgar atkvæði!
Kjósið
JOSEPH STEPNUK
Á mánudaginn 8. júní
sem Progressive Conservative þingmann
fyrir Winnipeg Centre
Kjördagar
fyrir hinn
ákveðna
kosninga-
dag
4.# 5. og 6.
• r r
juni
frá kl.
1 til 10
e. h.
• Fæddur í Winnipeg 1898
• Átla ár í bæjarstjórn
• Tók þátt í fyrri heimsstyrjöldinni
• Hefir barist fyrir velferð heimkominna
hermanna og verkamanna
Greiðið atkvæði þannig:
| STEPNUK, Joseph jT]
Símar: 927 019 — 937 015
Published by Progressive Conservative Election Committee
Winnipeg Centre