Lögberg - 24.01.1957, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 24. JANÚAR 1957
7
KRISTMANN GUÐMUNDSSON skriíar um
bók Valfrýs Stefónssonar
VALTÝR Stefánsson hefur
nú um langt skeið verið
kunnasti og vinsælasti blaða-
maður þessa lands. Jafnvel
svæsnustu andstæðingar hans
í stjórnmálum draga ekki í efa
yfirburði hans í blaða-
mennsku. Og á einu sviði
blaðamennskunnar, því list-
rænasta, hefir hann stigið feti
framar en allflestir starfsfé-
lagar hans á Norðurlöndum:
Blaðaviðtöl hans 'eru svo góð,
að einstætt má heita. Þar hefir
aðeins Christian Houmark,
hinn frægi danski blaðamaður
staðið honum á sporði, en ekki
framar!
Nú mega menn ekki rugla
saman blaðaviðtölum, sem er
glæsilegasta íþrótt og sérgrein
blaðamennskunnar, — og
greinum um menn, þar sem
samtalsformið er að nokkru
notað. Hér er aðeins rætt um
hið fyrrnefnda fyrirbæri!
Mörg af blaðaviðtölum Val-
týs Stefánssonar birtust upp-
runalega í Lesbók Morgun-
blaðsins og voru þá lesin af
alþjóð. Þóttu þau hið mesta
hnossgæti, fróðleg og skemmti
leg, og urðu margir lesendur
til að safna þeim Lesbókar-
blöðum, er þau birtust í.
Heyrðust ýmsar raddir um að
gaman væri að eiga þau í bók,
og nú er þar komið að Bók-
fellsútgáfan hefur safnað
þeim saman í skrautlega þók
og smekklega, sem vel hefur
verið vandað til að öllu leyti.
Nefnist hún „Þau gerðu garð-
inn frægan" og hefur hún að
geyma þrjátíu og fimm við-
töl við þekkta menn og konur.
Bókin hefst á stuttum for-
mála höfundarins og segir
hann þar m. a.:
„Aldrei hvarflaði það að
mér hér á árum áður, um það
leyti er ég festi á pappír í
mesta flýti viðtöl þau við
mæta menn og konur, að þau
mundu birtast á prenti í ann-
að sinn, því ég taldi, að þau
mundu vera hið mesta flaust-
ursverk, er búast mætti við
að mundu fljótlega lenda í
pappírskörfum m a n n a. —
Sennilega hefði mátt vanda
betur hinn endanlega frágang
greinanna frá því sem nú er,
en þá var hætt við að viðtölin
hefðu fengið annan svip en
þann upprunalega og misst
nokkuð af hinum ferska blæ
samtalanna“.
Það er einmitt hinn ferski
blær samtalsins sem gerir við-
töl Valtýs svo minnisstæð.
Hann kann þann galdur að
láta persónurnar, sem rætt er
við eða um, birtast í fáorðu
mæltu máli, og hann kann að
spyrja þannig, að spurningin
kveiki neista í þeim, sem
spurður er. Þá þekkir hann
einnig og hagnýtir sér til hlít-
ar þá grundvallarreglu góðrar
blaðamennsku, að vera stutt-
orður og gagnorður. Valtýr
þreytir aldrei lesandann; hann
hirðir það sem máli skiptir og
gæðir það lífi; greinar hans
eru ávallt stuttar,- en litríkar
og vekjandi.
Fyrsta greinin í bókinni
nefnist: „Á jólum hjá Jóni
Sigurðssyni" og er viðtal við
Indriða Einarsson. Það er líkt
og lesandanum opnist snögg
og heillandi sýn aftur í ní-
tjándu öld. Hann er gestur á
heimili forsetans, í harðfisk-
boði og jólaveizlu; húsráðend-
um bregður fyrir og gestum
þeirra, fólki sem þjóðin minn-
ist. Tjald gullinnar móðu er
dregið. frá og myndirnar birt-
ast skýrt og snöggt, en þó
enginn asi á neinu. Svo er við-
talinu lokið, en lesandinn er
ríkari en áður. — „Frá heimili
Gríms Thomsens" er önnur
slík sýn gegnum móðu tímans.
Þar segir frú Sigrún Bjarna-
son frá og viðtalið allt er gert
af snilld. Við þekkjum Grím
persónulega eftir lestur þess.
— Næst tengir Bjarni Jónsson
vígslubiskup saman nítjándu
og tuttugustu öld í greininni:
„Nokkrir dagar úr lífi mínu".
Það er líf og hraði í því við-
tali; höfundurinn fær séra
Bjarna til að birtast! —
„Kvöldstund með Boga Ólafs-
sylii yfirkennara" er líka hress
og skemmtileg aflestrar. —
Þá eru „Nokkrar endurminn-
ingar Ásgríms Jónssonar mál-
ara" forkunnargóð grein, þar
sem miklu efni er þjappað
saman í stutta, fjöruga frá-
sögn.
„Skáldið og heimilisfaðirinn
Þorsteinn Erlingsson" er við-
tal við frú Guðrúnu J. Erlings.
Þar fáum við að skyggnast inn
í einkalíf þessa vinsæla og vel-
kunnandi skálds. Sú kynning
er allt annað en leiðinleg. —
Því næst þittum við „Gunnar
B. Björnsson ritstjóra", sem
„Hafði gaman af að skrifa og
keypti því blað". — Fimmtíu
ára leikstarfsemi" er viðtal
við Gunnþórunni Halldórs-
dóttur. fróðlegt, stutt og skýrt.
—Þá er viðtal við Ágúst bónda
í Birtingaholti: „Með fyrsta
hestvagn á Suðurlandi". Er
það ein af lengstu greinunum
og vildu þó flestir hafa haft
það lengra. Gamli maðurinn
kemur þarna á móts við okk-
ur áttatíu og fimm ára gamall
og hefur margs að minnaast.
Hann var bændahöfðingi og
ævisaga og héraðssaga vefast
saman í lifandi, ljóst dregna
heildarmynd.
„Það er skemmtilegt að vera
biskup" segir Jón Helgason.
Hjá honum staldrar höfundur
við nokkuð lengur en vani
hans er og kynnir lesandan-
um þennan lærða mann og
margfróða biskup. — Næst er
heimsókn til Halldórs Kiljan
Laxness: „Hún amma mín það
sagði mér", greinagott viðtal
við nóbelsverðlaunaskáldið,
sem síðar varð. — „Heimsókn
hjá Jóhannesi Nordal — ní-
raeðum", er hress og fróðleg
grein um æviferil þessa
merkismanns. — „Mikið ert
þú búinn að basla, Sófanías",
er viðtal við Sófanías Þorkels-
son", — athyglisverð frásögn
íslendings úr Vesturheimi. —
„Frá Bólu-Hjálmari" segir
dóttursonur hans: Þórarinn
Þórarinsson. Þetta er eitt af
fróðlegustu viðtölunum, —
viðtal við mann, sem ólst upp
hjá skáldinu í Bólu og „man
hann eins og kristindóminn“.
Lesandinn er um stund gestur
Hjálmars og kynnist honum
býsna náið. Það rifar í tjaldið
gullna og atvik horfins tíma
líða hjá.
„F r a m t í ð íslenzkra tón-
smíða byggist á anda þjóðlag-
anna. segir Páll ísólfsson".
Þetta er stutt og skýrt ævi-
ágrip Páls. — Þá er frásögn
Jónasar Eyvindssonar síma-
verkstjóra: „Það er ekki ónýt-
ur á þér hausinn", — fróðleg
grein. — „Lalían varð mín
drottning", segir Friðrik Frið-
riksson og spjallar skemmti-
lega um æskuár sín. — Óskar
Halldórsson útgerðarmaður
segir frá ýmsu, er fyrir hann
bar: „í lífsins ólgusjó" heitir
viðtalið við hann. — Dóttir
Hilmars Finsen landshöfð-
ingja, Anna Hilma Klöcker,
rekur „Bernskuminningar
stiflamtmannsdóiturinnar".
Það er engan veginn ófróðlegt
að kynnast henni, hún hefur
frá.mörgu að segja. — Þá er
„Fyrsii fornbóksalinn", Krist-
ján Kristjánsson, hunangskarl
sem margir minnast; hér leys-
ir hann frá skjóðunni um ævi
sína og starf. — Valgerður
Benedikisson segir frá mörgu
um líf og skáldskap Einars
Benediktssonar: „K v æ ð i n
hans eru engum lorskilin, sem
vilja hlusta á hann". Þetta er
mjög athyglisvert og snjallt
viðtal. — „í heimsókn hjá
Eyjólfi „Lands-höfðingja" er
viðtal við Eyjólf Guðmunds-
son bónda í Hvammi í Lands-
sveit — fróðlegt og gott.
Björn P. Kalmann ræðir um
föður sinn „Pál Ólafsson
skáld", skemmtileg grein og
fró.ðleg um góðskáldið. — Þá
er fjörugt viðtal við sjötugan
söngmann, Gísla Guðmunds-
son: „Þá tók undir í Vestur-
bænum". — „Eini júbílprestur
landsins" er frásögn séra
Ólafs Magnússonar prófasts í
Arnarbæli, um störf á langri
ævi. Stuttort og gagnort við-
tal. — Áttræður steinsmiður,
Magnús G. Guðnason, segir
frá því er „Hann sá Jón Sig-
urðsson í forsetasióli". — Þá
er enn „Heimsókn hjá séra
Bjarna Jónssyni" á sextugs-
afmæli hans. — „Búðardreng-
urinn á Borðeyri" nefnist við-
til við Thor Jensen, er segir
frá komu sinni hingað til
lands og búðarstarfi á Borð-
eyri. — Þá er stórfróðlegt við-
tal við Sveinbjörn Egilsson:
„Hann fór um öll heimshöf".
— Friðbjörn Aðalsteinsson
segir sögu loftskeytanna í
stuttu en skýru máli.
Frá heimsókn Jóns Sveins-
sonar árið 1930 er viðtal við
hann, sem nefnist: „Þegar
„Nonni" sagði frá ritstörfum
.sínum og fyrirlestrarferðum".
— Þá eru „molar“ frá einni
næturstund með Tómasi Guð-
mundssyni: „Svo kvað Tómas"
skemmtilegt rabb við stór-
skáldið. — Og loks er viðtal
við Jóhann Kristmundsson,
frásögn mannsins, sem . var
„Fjóra sólarhringa í snjóflóði"
í GoðdaL í Bjarnarfirði á
Ströndum, Hann segir þarna
hina átakanlegu harmsögu, er
hann komst einn lífs af úr
hinu mikla flóði, eftir að hafa
hlustað á örvæntingarvein
lítillar dóttur sinnar, sem
andaðist undir rústum bæjar-
ins, ásamt þremur öðrum
ástvinum hans.
Bók Valtýs Stefánssonar
kemur víða við og er ótrúlega
efnisrík. Hún tengir saman
fortíð og nútíð og beinir kast-
ljósum til margra átta. Þar er
fjöld fræða birt í fáum orðum,
af lipurð og leikni. Hófsemi
höf. er aðdáunarverð, og
hvergi lætur hann á sjálfum
sér bera; lesandarin grunar að-
eins góðlátlegt kímnisbros
hans við og við. Það er at-
hyglisvert, að hvergi er svo
mikið sem eitt orð ritað af
meinfýsni, en aftur á móti
gnægð skilnings og samúðar.
Mætti það verða öllum skrif-
andi mönnum fyrirmynd.
—Mbl., 18. des.
Wedding
Announcement
The Lutheran church of
Arborg was the scene of a
double ring wedding cere-
mony, November 17th at
3 p.m., when Irene Marchuk,
daughter of Mr. and Mrs.
William Marchuk of Jaraslaw
became the bride of Barney
Sigvaldason, son of Mr. and
Mrs. S. I. Sigvaldason of
Arborg. Dr. J. Fullmer of
Gimli officiated. Mrs. Magnea
Sigurdson was organist, and
soloist was Mrs., Alice Guð-
mundson. The bride given in
marriage by her father, car-
ried the Bible. Maid of honor
was Florence Marchuk.
Bridesmaids were Mary Huk
and Lillian Marchuk. Little
Angela Marchuk was flower
girl for her sister. Guests were
ushered by Ingi Sigvaldason
and Bill Chopek. Best men
were Júníus Fridfinson, Óli
Sigurdson and Lloyd Sig-
valdason.
A reception was héld in Ar-
borg Community Hall, where
a large number of relatives
and friend’s gathered to have
an enjoyable time with the
young couple.
Mr. and Mrs. Sigvaldason
will make their home in
Arborg.
Innköllunarmenn Lögbergs
Einarson, Mr. M. Arnes, Manitoba
Fridfinnson, Mr. K. N. S Arborg, Manitoba «
Arborg, Manitoba Geysir, Manitoba
;Z Hnausa, Manitoba Riverton, Manitoba Vidir, Manitoba
| Arnason, Mr. R. . Elfros, Saskatchewan «
Box 94 Leslie, Saskatchewan : Mozart, Saskatchewan ,:j Foam Lake, Sask.
• Wynyard, Sask.
í Gislason, G. F. . Churchbridge, Sask. Bredenbury, Sask.
| Thorsteinsson, Mrs. Kristín ..Gimli, Manitoba
!; 74 — First Ave., Gimli, Man. Husavik, Manitoba “Betel,” Gimli, Man. í Winnipeg Beach, Man. ;
| Oleson, Mr. G. J. . Glenboro, Manitoba
Glenboro, Man. Baldur, Manitoba Cypress River, Man.
i; Lindal, Mr. D. J ..Lundar, Manitoba
Lyngdaí, Mr. F. O j 5252 Windsor St. i; Vancouver, B.C. ..Vancouver 15, B.C.
| Middal, J. J i 6522 Dibble N.W. Seattle 7, Wash., U.S.A. ..Seattle, Wash., U.S.A. |
| Myrdal, S. J ..Point Roberts, $
| Box 27 Wash., U.S.A.
| Simonarson, Mr. A ..Blaine, Washington
| Box 33 i; R.F.D. No. 1, Blaine, Wash. Bellingham, Wash.
ö Valdimarson, Mr.. J .. Langruth, Manitoba
» Langruth, Man. Westbourne, Man.
« Grimson, H. B. 15555555555555555555555555555555555555555Í Mountain, N. Dakota :