Lögberg - 14.02.1957, Side 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 14. FEBRÚAR 1957
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
Um kvöldið lagði hún svo af stað. Lóa og
Sífa fylgdu henni. Önnur þeirra bar böggulinn,
sem hún hafði keypt í búðinni, en hin töskuna
hennar. Alls staðar í veröldinni fundust stúlkur,
sem allt vildu gera fyrir kynsystur sínar, sem
voru hjálparvana. Frúin var fjarska blíð og kur-
teis, þegar Anna kvaddi hana. Náttúrlega sár-
fegin að losna við hana, hugsaði Anna. Konurnar
í kaupstaðnum gláptu á þær út um dyr og glugga,
þegar þær gengu fram hjá. Hvað skyldi þeim
finnast athugavert við það að sjá þrjá kvenmenn
þarna á ferð? Kannske voru þessar samfylgdar-
stúlkur hennar einhverjar lauslætisdrósir, sem
vanvirða var fyrir heiðarlega konu að láta sjá
sig með. Reyndar var nú líklegra að það væri hún
sjálf, sem vekti forvitni þeirra. Hún var ókunnug,
og í svona litlu þorpi var því gefinn gaumur, ef
lagleg, ókunnug kona sæist' dag eftir dag. Hún
reyndi að álíta, að það væri svoleiðis. Stúlkurnar
vöru svo hjálplegar við hana, að hún mátti ekki
hugsa neitt misjafnt um þær. En hún gat ekki
annað en hlustað á það, sem þær 4öluðu sín á
milli. Sífa var að segja Lóu fréttir heiman úr
sveitinni hennar. Það voru einhver hjónabönd,
sem að einhverju leyti voru ekki ákjósánleg.
Víða var pottur brotinn í þeim efnum. Lóa kastaði
nógu þungum steini á konuna éins og fyrr. Anna
hlustaði þögul á, því að þetta var henni ókunnugt,
en sagði aðeins við Lóu, þegar samræðunum var
lokið: „Ég held það fari ekki hjá því, Lóa mín, að
þú eigir eftir að giftast ótryggum manni, fyrst þú
talar svona um konurnar“.
„Það er eðlilegt að ég sé gröm út í hana
þessa“, sagði Lóa, „hún kom á heimilið, sem ég
var uppalin á, og það var fósturbróðir minn, sem
hún klófesti. Hann var trúlofaður annarri stúlku,
samt ekki opinberlega. Við vorum öll svo reið
yfir- því, að hann skyldi ekki vera henni trúr.
Hann var svo góður piltur. Nú er hann orðinn
drykkjumaður og tollir aldrei heima, því að hún
er svo vond við hann, og endirinn er sá, að hann
er farinn að vehja komur sínar til fyrri kærustunn-
ar, og nú er allt orðið svo vitlaust sem það getur
orðið“.
„Þetta er allt honum að kenna, það geturðu
séð sjálf. Þetta er lauslátur drykkjumaður“, sgaði
Anna. „Hvaða kona heldurðu að geti búið saman
við svona mann. Því brást hann fyrri konunni?",
„Hún sótti svo vitlaust eftir honum og var
laglegri", sagði Lpa. „Það vantaði ekki, að hún
væri nógu blíðlynd^á. Það var allt henni að kenna
að hann -fór að drekka“.
„Það kenna henni það allir“, gall í Sífu.
„Hann hefur líklega verið eftirlætisbarn
sveitarinnar, sem allar stúlkur hafa verið hrifnar
af, en hún k^nnske fátæk umkomulaus, þá
verða dómarnir svona hjá fólkinu“, sagði Anna.
„Ekki kannske allar“, sagði Sífa og hló, „en
líklega hefur Lóa verið sæmilega hrifin af honurn".
„Nú .svoleiðis, þá undrar mig ekki, þótt hún
sé dómhörð“, sagði Anna og brosti beisklega.
Skyldu konurnar heima í dalnum kveða upp svona
dóma um hana sjáTFa? Skyldu vinnukonurnar
hennar segja, áð hennji væri það mátulegt, að
maður hennar liti utari hjá? Það var gott að fá
það á bakið til viðbótar hinu. Þetta varð henni
ótrúlega gott umhugsunarefni næstu kvöld, þegar
hún lá vakandi í rúmi sínu.
A PRESTSSETRINU BORG
Þá var hún nú komin á enn eitt nýtt heimili —
viðkunnanlegt heimili. Hjónin voru glaðlynd og
söngelsk. Börnin voru allt of mörg til þess að
þau gætu veitt heimilinu sérstaka ánægju. Þau
relluðu og stríddu hvert öðru og frúin hafði allt
of mikið að gera til þess að geta sinnt þeim eins
og þurfti. Vinnufólkið var ekki annað en ein
unglingsstúlka og gömul kona, sem var í fjósinu
og hugsaði um þjónustubrögð, og einn vinnu-
maður. Presturinn var sífellt að rápa í kaupstað-
inn. Það var víst siður hjá þeim, sem nærri þeim
bjuggu. Hér var nýbyggt steinhús og Anna fékk
herbergi, sem hún gat verið ein í, og nóg var til
að sauma. En ofninn var kaldur allan daginn, ef
fiún lagði ekki sjálf í hann. Það var engin von til
þess, að þessi unglingur gæti snúizt í öllu á morgn-
ana, meðan frúin var að koma börnunum á fætur
og út. Það var dægradvöl að því að.sníða og sauma
nýjar spjarir á börnin, og henni leiddist ekkert, en
hugurinn var þó jafan heima á Nautaflötum. Þar
fylgdist hún með því, hvað fólkið hefði fyrir stafni.
Nú var Borghildur sjálfsagt búin að hita morgun-
kaffið og færi að leggja í ofninn í hjónahúsinu.
ef það væri þá nokkuð lagt í hann fyrr en á
kvöldin. Kannske Lísibet litla væri klædd fram í
eldhúsi, hugsaði Anna á morgnana, þegar hún lá
vakandi og kveið því að klæða sig í kuldanuip.
Stundum kom frúin með kaffið inn til hennar og
drakk sitt kaffi inni hjá henni dg sagði, að það
væri nú bara hálfkalt hérna inni meðan blessuð
sólin næði ekki að skína á glugganri. Þá andvarp-
aði Anna þungt, þegar hún var orðin ein. Hvað
myndi þá frúin segja, ef hún vissi hvað húri var
vön að klæða sig í hlýju herbergi? Drottinn minn,
því þurfti ég að fara frá þessu — því var ég að
hrekjast þetta? Kannske hefur það verið fljót-
færni af mér, en hver getur unað við annað eins?
Og svo yrði henni líklega kennt um allt saman
eins og konunni, sem þær voru að ræða um, Lóa
og Sífa. Hvað annað? Dómar mannanna voru
vanalega ranglátir. Það er drottins að dæma, var
fóstri hennar vanur að segja." Hann sagði, að það
mætti hver og einn láta sér það í léttu rúmi liggja,
hvað heimurinn ’segði, ef samvizkan væri hrein.
Það var allt svo gott og skynsamlegt, sem hann
sagði. — Erfiðastir voru þó draumarnir, alltaf
sífelldir erfiðleikar og vandræði. Vanalega var
það Þóra, sem hjálpaði, ef nokkur gerði það. í>ó
stundum Borghildur. Þá var ömurlegt að vakna
einmana og vinum horfin. Öðru hvoru fann hún
þó til ánægju yfir því að fara huldu höfði og láta
leita að sér, því að það efaðist hún ekki um að
Jón gerði. Varla yrði hann rólegur yfir burtför
hennai;. Gott ef hann færi ekki alla leið vestur á
Breiðasand, en hingað dytti honurp aldrei í hug
að koma. >
Hún var búin 'að vera sex daga á Borg, þegar
messað var þar á staðnum. Það kom margt fólk
til kirkju, því að sóknin var stór og fjölmenn.
Anna sat inn við orgelið hj á_ söngfólkinu eftir ósk
frúarinnar, sem var forsöngvari, og vakti Anna
því athygli kirkjuíólksins, sem allt var henni jafn
ókunnugt. Framarlega í kirkjunni kom hún auga
á unga stúlku, sem henni fannst minna sig á ein-
hvern, sem hún þekkti. Kannske var það vegna
þess, að hún hafði fjarska mikið rautt hár. Nei,
það var eeitthvað annað, þessi festulegi, næstum
kirkjulegi svipur — hvar hafði hún séð hann?
Ekki heima í dalnum. Þar þekkti hún hvert andlit.
Hún gat ekki stillt sig um að líta aftur um öxl sér
fram í bekkinn til hennar — og hún horfði á
móti. Og eftir messu fannst Önnu að stúlkan
••fylgdi sér með augunum. Hún spurði frúna, hvort
hún þekkti hana, þessa rauðhærðu. Frúin svaraði
því áhugalaust, að hún hlyti að vera nýflutt hing-
að í sveitina, því að hún þekkti hana ekki. Þá var
það Tóta, vinnukona frúarinnar, sem svaraði:
„Hún er búin að vera nærri tvö ár á Jódísar-
stöðum. Hún kom að" norðan“. Að riorðan, hugsaði
Anna. Skyldi stúlkan hafa þekkt hana? En það
var víst alveg sama — hún færi varla að síma
það norður, að hún hefði séð hana hér. Hún gat
verið róleg þess vegna. Hún sæi hana víst aldrei
aftur og héðan færi hún með fyrstu skipsferð
vestur, ef sjórinn yrði sléttur og[ fallegur.
DAPURLEGT HEIMILISLÍF
„Hvenær kemur mamma? Er mamma úti í
þessari vondu hríð?“ spurði Lísibet litla fyrstu
dagana eftir að fóstra hennar fór að heiman.
„Nei, mamma er ekki úti í vonda veðrinu“,
sögðu allir nema Dísa, hún sagði henni alltaf að
mamma kæmi ekki aftur og hún væri úti í
hríðinni.
„Þú skrökvar, Dísa“, sagði Lísibet, „allir segja
,að hún komi aftur“.
Og það vonuðu allir að svo yrði, en voru þó
kvíðnir og órólegir yfir burtför hennar. Jón fór
ofan á Ós á hverjum degi til að fá fréttir af skip-
inu, en síminn hafði slitnað í ofveðrinu og það tók
marga daga að gera við hann. Þá loksins að haegt
var að ná tali af frú Matthildi var skipið komið
þangað og farið, en hún neitaði því að Anna hefði
heimsótt sig. Þá fór að vandast málið. En fyrst
skipið hafði komizt vestur, hlaut hún að hafa
farið með því. Það voru sjálfsagt samantekin ráð
þeirra konanna að bera á móti því að hún væri
þar, svo að Anna þyrfti ekki að tala við mann
sinn í símann. Gömlu, þreytandi túrarnir. Það
var ekki um neitt annað að velja en að fara vestur
með næstu skipsferð og sækja hana — og það gerði
hann. Og nú var nóg til að skrafa um í dalnum.
Dísa sagði Helgu á Hóli og fleirum við jarðar-
för konunnar frá Þverá, sem fór fram á Nauta-
flötum, að mamma sín væri alfarin burtu. Jakob
væri búinn að kaupa hús þarna fyrir vestan, en
hún gat aldrei munað hvað kaupstaðurinn hét.
Þar ætluðu þaú að búa og hún færi til þeirra og
Borghildur líklega einnig. Reyndar vissi hún það
ekki með vissu. Þetta þótti ótrúleg saga. Hitt voru
flestir búnir að heyra, að Anna fyrirfindist hvergi
og Jón væri farinn vestur að leita að henni.
„Það er varasamt að hafa þetta eftir, sem
Dísa segir“, sagði Sigþrúður á Hjalla aðvarandi,
„hún er bæði missögul og óskynsöm“.
En samt barst fregnin mann frá manni strax
við kaffiborðið. Gróa sagði líka, að það væri það,
sem allir á heimilinu óttuðust, þó að enginn talaði
um það, að hún hefði dottið í sjóinn, ánnað hvort
viljandi eða óviljandi, án þess nokkur hefði orðið
þess var. Þessi geðveiki væri ekki lengi að brjótast
út. Hún ætti nú að muna, hvernig hún hefði litið
út þarna í hittiðfyrra eða hvenær það var. Alltaf
hafði blessaður húsbóndinn aflæst hjónaherberg-
inu á hverju einasta kvöldi. Það var nú líka margt
heldur grunsamlegt, sem heyrðist stundum á þessu
heimili nú í seinni tíð. Hundarnir stæðu á gelti og
gjammi heilu og hálfu næturnar, þó» að engin
skepna væri nærri utanhúss. Og einu sinni hafði
Lísibet litla staðið á því fastdra en fótunum, að
mamma sín væri fram í stofu, hún hefði séð hana
fara inn úr bæjardyrunum. Og Steini hafði svarið
sig um að hann sá konu vera að grúska við
kommóðuna eitt kvöldið, þegar hann gekk fyrir
gluggann. „En svona lagað má nú held ég ekki láta
þau heyra, hann Þórð og hana Borghildi, þó að
hún læsi það út úr þögninni að þau óttast um hana
engu síður en aðrir. Það hafði líka verið eins og
því hefði verið hvíslað að henni, að hún kæmi
aldrei lifandi aftur“. Þetta var haft eftir Gróu, og
það voru hér um bil allir, sem voru sannfærðir
um, að það væri áreiðanlega satt, hún vaeri sjálf-
sagt ekki lengur í tölu lifandi manna, vesalings
manneskjan. Það bar öllum saman um það, að
hún hefði verið indælis manneskja og prýði
sveitarinnar, en það var eins og mseðan gæti aldrei
skilið við hana. Alltaf hvert sorgartilfellið eftir
annað.. Og svo hafði nú sjálfsagt eitthvað nýtt
komið fyrir milli þeirra hjónanna. Dísa hafði sagt,
að hún hefði skilið eftir giftingarhringinn sinn.
En það var náttúrlega varasamt að hafa það eftir,
eins og Sigþrúður á Hjalla hafði sagt. Stelpan var
einfeldningur eins og karlinn hann faðir hennar.
Næstu fréttir voyu þær, að Þórður hefði riðið
ofan í kaupstað til að tala við husbónda sinn,
þegar hann þóttist vita, að hann væri kominn
þangað, sem ferðinni var heitið. Siggi Daníels var
eini maðurinn, sem hafði haft tal af honum^og
sagði, að Jón hefði sagt að hún hefði aldrei vestur
komið. Eini maðurinn, sem gæti gefið einhverjar
upplýsingar, væri Stjáni Bjössa, en hann hafði
skrifað heim úr Reykjavík bara til að láta vita,
/hvernig ferðin hefði gengið suður. En enginn vissi
' /um hans heimílisfang, svo að hægt væri að hringja
* hann upp.