Lögberg - 21.02.1957, Blaðsíða 2
2
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 21. FEBRÚAR 1957
Fréttabréf úr Borgarfirði hinum meiri
RUNNUM, 30. janúar 1957
Herra ritstjóri,
Einar P. Jónsson.
Heiðruðu Vestur-lslendingar!
Með línum þessum vildi ég
færa þér kæra þökk fyrir
blaðið þitt, Lögberg, sem ég
hefi fengið með skilum. Síðan
'ég fór að fá Lögberg hefi ég
séð, að í blaðinu birtist svo
mikið af helztu fréttum frá Is-
landi, að það er aðeins til-
viljun, ef ég gæti tínt til ein-
hverjar fréttir, sem ósagðar
væru áður í blaðinu. Auk þess
er ég einyrki og hef engan
tíma til að gjöra fréttabréf
svo úr garði að í lagi sé. Það
er svo mikil vinna að greina á
milli þess, sem segja skal og
þess, sem búið er að segja.
Ég hafði engan tíma til að
skrifa neitt fyrir áramótin, og
enn er þetta svipað. Ég ætla
þó að gjöra tilraun til að senda
þér hér nokkrar línur og tína
til eitthvað fréttahrafl, sem þú
gætir birt eitthvað úr, ef ein-
hver kynni að vilja sjá það.
Fyrst verð ég að biðja þig
að gjöra svo vel, að leiðrétta
tvær villur, sem slæðst höfðu
inn í bréf mitt í fyrra.
Þar var Kortrún Steinadótt-
ir frá Grund í Skorradal nefnd
Katrín, sem er alrangt.
Annað var það, að ein máls-
grein hafði fallið úr, þar sem
ég sagði frá láti Hannesar Egg-
ertssonar, sem lengi var vinnu
maður á Hvítárvöllum og um-
sögnin um hann lenti þar, sem
sagt var frá láti Bjarna Bryn-
jólfssonar í Bæjarstæði á
Akranesi, og úr þessu varð
ruglingur, sem engri átt náði.
Árferði má heita að verið
hafi gott til lands og sjávar,
þótt tíð hafi verið misjöfn í
landshlutum. Hér í Borgar-
firði var vetur mildur og
hagasamur, en mjög úrkomu-
samur og oft mikil hvassviðri;
vorið var kalt, en veður þó
sæmileg, að undanskildum 27.
og 28. maí, sem voru mjög
óvenjulegir dagar; var óslitið
suðvestan rok með hagléljum
eða snjóslettingi. Þá var kom-
inn sæmilegur gróður og tré
voru farin að laufga, en í veðri
þessu var svo mikið saltdrif að
trjálauf og ýms gróður var
eftir sem farið hefði verið eldi
um jörðina, og enginn mun
svo gamall að hafa séð slíkt;
tafði þetta mjög alla gras-
sprettu, og byrjaði sláttur
því í seinnalagi, en í vætu-
kafla er kom í sláttarbyrjun,
náði jörð sér allvel á strik
aftur. Heyskapartíð varð síðan
mjög hagstæð, og heyfengur
og nýting hans varð í bezta
lagi.
Haustið var mjög kalt og í
október-byrjun gerði stórhríð
um norðanvert landið, svo að
fjárskaðar urðu sumstaðar, og
hér í Borgarfirði var norðan
bál með frosti og nokkurri
snjókomu. Fénaður varð mjög
misjafn af fjöllunum í haust,
enda er fénaðarfjöldi nú orð-
inn furðu mikill, og því oft
þröngt orðið í sumum afrétt-
arlöndum. Kjötþungi dilka er
líka mjög misjafn á bæjum,
mun láta nærri, að meðal
kroppþungi væri á milli 14 og
20 kg., og jafnvel lengra bæði
upp og niður.
Það sem af er vetri hefur
verið úrkomusamt með af-
brigðum, en svo frostalítið, að
jörð má heita marþýð, svo að
hægt er að stynga skóflu í jörð
sem um hásumar væri. Úr-
koman hefur þó oft verið
snjór, sem hefur svo hlíft jörð-
inni fyrir þeim litlu frostum,
sem komið hafa, en jafan hef-
ur liðið skammt milli skúra;
því frá sláttarlokum til ára-
móta kom varla heill sólar-
hringur svo að úrkomulaust
væri með öllu. Uppskera úr
görðum brást víða, en mis-
jafnt var það eftir landshlut-
um og ýmsum staðháttum.
heimtur fénaðar af fjöllum
urðu nokkuð misjafnar.
Hrossafjöldi er allmikill, en
ÞVÍ ÆTTU UNGLINGAR EKKI AÐ DREKKA?
Það hefir verið sannað, að það sem
einstaklingar hafa síðast lært
gleymisl fyrst, er áhrif áfengis kom til
sögunnar. Æskuárin eru það
tímabil, er siðferðileg dómgreind og
næmur skilningur á öðrum eru á
þróunarskeiði. ÞEGAR UNGLINGAR
DREKKA dvínar dómgreindin og
hæfileikinn til að skilja aðra hverfur,
vegna þess að ÞESSAR LEXIUR
VORU NÝLEGA LÆRÐAR. Þessir
eiginleikar eru svo mikilvægir,
að þér megið ekki við því að missa
af þeim.
Æskunni veitist oft erfitt að taka slíkar
ákvarðanir . . . einkum í viðurvist
ókunnugra eða vegna kynjanna. Horfist
æskan í augu við þess konar erfið-
leika, er hætta á að áfengi verði eins
konar augnablikssvölun, er leiði til
þrálátrar ofnautnar.
Alt ungt fólk vill líta út sem þroskað
fólk. Alt ungt fólk vill verða eins
og „hitt fólkið.“ En að drekka til að
fullnægja áminstum hvötum ber
vott um vanþroska. Ábyggilegasta
sönnunin fyrir sjálfsþroska er að
geta tekið viturlegar ákvarðanir án þess
að láta „hitt fólkið“ hafa á sig fölsk
áhrif.
Af öllum þessum ástæðum banna lögin
unglingum áfengisnautn.
Ein þeirra fræðsluaugiýsinga, sem birt er að tiUiIutan
MANITOBA COMMITTEE
on ALCOHOL EDUCATION
Mentamálaráðuneytið, skrifastofa 42, Legislative Building, Winnipeg 1
Endurprentun þessarar auglýsingar frfanleg sé þess æskt. 9-6
notkun á hrossum er orðin
mjög lítil nema í sambandi
við smalamennsku, leitir og
réttir. Nær allt annað er ferð-
ast á bílum eða flugvélum, og
er því lítið orðið um vel tam-
in hross á mörgum bæjum.
Framkvæmdir hafa verið með
líkum hætti og undanfarin ár.
Mjög mikið er grafið af skurð-
um með skurðgröfum að
vanda. Fjöldi af ýmiskonar
húsum hefur verið í smíðum,
bæði við sjó og til sveita. Nú
er t. d. verið að byggja íbúð-
arhús bæði í Steðja og Brús-
holti í Flókadal, en á báðum
þeim bæjum voru torfbæir, og
eru seinustu torfbæirnir hér í
sveitinni, sem þar með ganga
úr skaftinu. Nokkrir bændur
hafa sett sér upp votheys-
turna að bandarískri fyrir-
mynd, 10—12 metra háa.
Vega- og brúargerðir hafa
verið sem að undanförnu.
Ýmiskonar hafnarmannvirki
verið í framkvæmd. Mikill á-
hugi er fyrir kirkjubyggingu,
en víða mun vera þeim mun
minni áhugi fyrir að sækja
kirkjur. Mikið stendur t. d. til
með Skálholt bæði með kirkju
og aðrar byggingar í sambandi
við þann stað. í sumar var
sett upp kirkja á Húsafelli í
Hálsasveit, sem mun vera
prýðilegt hús þegar búið er að
ganga frá henni til fulls. Þar
var búið að vera kirkjulaust
langa hríð, en nú hófust Hús-
fellingar handa og settu kirkju
að nýju á staðinn.
Naglaverksmiðja var sett á
stofn í Borgarnesi s.l. vor, sem
framleiðir nagla í allstórum
stíl. Ekki veit ég um hvernig
horfur eru með þann rekstur.
Mikið er nú talað um að
djúpin. En með því að hækka
í vatninu á úrkomutímum
fæst mjög mikið vatn til miðl-
unar á þurkatímum, og er
þetta talin auðveldasta lausn-
in til að geta fullnægt raforku-
þörf héraðsins, sem fyrirsjáan-
lega verður ómögulegt nema
eitthvað sé til bragðs tekið.
Enn eru stór svæði í héraðinu
rafmagnslaus, og kaupstaðirn-
ir hraðstækka, einkum Akra-
nes, og þurfa stöðugt meiri
orku með hverju árinu sem
lður, auk þess er nú bygg-
ingu sementsverksmiðjunnar
á Akranesi að skila áfram, og
þegar hún fer í gang þarf hún
mikið rafmagn. Vatnsskortur
hefur þegar gert vart við sig í
miklum þurkum og löngum
frostköflum.
Sjávarafli hefur verið í
auka þurfi á vatnsmagnið til
Andakílsárvirkjunarinnar. —
Hefur komið til tals, að hækka
mjög vatnsborðið á Skorra-
dalsvatni, en við það yrðu all-
mikil spjöll á nokkrum jörð-
um í kringum vatnið, og hefur
nú risið nokkur deila þar af.
Ekki er enn farið að vinna að
stíflugerð við vatnið, og mun
nokkuð í óvissu hvað ofan á
verður í þessu viðkvæma máli.
En af skiljanlegum ástæðum
þykir Skorrdælingum hart að
sjá jarðir sínar hverfa í
góðu lagi á liðnu ári, bæði síld-
veiði góð við Norður- og
Suðurland, sömuleiðis annar
fiskafli, einnig hvalveiði.
Hreindýr voru skotin all-
mikið á Austurlandi, en
rjúpnaveiði gekk mjög mis-
jafnlega. Hér um Borgarfjörð
var ekki mikið um rjúpur, og
auk þess var tíðarfar óhag-
stætt til rjúpnaveiða, vegna
stöðugrar úrkomu og storma.
Niðurlag í næsta blaði
Þrjár auka-félagsbækur Menningarsjóðs
Er senn að Ijúka við heilclarútgáfu
á ritum Steplmns G. Stephanssonar
í 8 bindum.
Auk félagsbóka Þjóðvina-
félagsins og Bókaútgáfu Menn
ingarsjóðs gefur Menningar-
sjóður út þrjár aukabækur,
sem seldar eru á frjálsum
markaði, allt góð og merk rit.
Ein þessara bóka er þriðja
bindið af Andvökum Stephans
G. Stephanssonar og er þá að-
eins eitt bindi eftir svo heild-
arútgáfu ljóðasafns hans sé
lokið. Menningarsjóður hefir
ekki að ófyrirsynju lagt mikla
rækt við rit hins vestur-
íslenzka skáldjöfurs og hefir
áður gefið út heildarútgáfu á
ritgerðum hans og sendibréf-
um, alls fjögur bindi í-ágætri
og vandaðri útgáfu. Ritsafn
Stephans er enn allt fáanlegt
hjá Bókaútgáfu Menningar-
sjóðs, en það er í röð þess
bezta og merkasta sem skrifað
hefir verið á íslenzka tungu
síðustu áratugina. Á Menn-
ingarsjóður þakkir skildar
fyrir þessa útgáfu og fyrir að
hafa vandað til hennar svo
sem raun ber vitni.
Dr. Þorkell Jóhannesson
prófessor hefur búið þessa út-
gáfu af Andvökum undir
prentun, en fyrri heildarút-
gáfan er löngu til þurrðar
gengin. 1 3. bindinu, sem nú er
nýkomið út, eru kvæði þau,
sem skáldið orti á árunum
1908—1933. Er bindið alls á 7.
hundrað síður að stærð.
Önnur bókin, sem út kom á
vegum Menningarsjóðs er
safn snilliyrða úr ýmsum
málum, sem séra Gunnar
Áranson frá Skútustöðum hef-
ur valið og búið undir prent-
un. Nefnist hún „Krystallar“
og er um 220 síður að stærð.
Kveðst veljandinn vona að
flestum lesendum finnist sem
hvert snilliyrði „hafi til síns
ógætis nokkuð, veki til um-
hugsunar og hvetji annað-
hvort til samsinningar eða
andmæla.“ Bók þessi verður
vafalaust hverjum hugsandi
manni kærkomin.
Þriðja bókin er Heimsbók-
menntasaga Kristmanns Guð-
mundssonar, síðara bindi. Hún
er um hálft 4. hundrað síður
að stærð og fjallar um Norður-
landabókmenntir, amerískar
og rússneskar bókmenntir og
Evrópubókmenntir á önd-
verðri 20. öld.