Lögberg - 28.02.1957, Page 6
6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 28. FEBRÚAR 1957
GUÐRÚN FRA LÚNDI:
DALALÍF
„Þú situr við sauma“, sagði hann svo dálítið
íbygginn.
„Já, ég er að vinna fyrir matnum, sem ég
borða. Mér gefur ekki vel þangað, sem ferðinni
- var heitið í fyrstu“.
„Þetta sagði ég þér, að það yrði ekki langt
þangað til við sæjumst aftur“, sagði hann. „En
samt datt mér aldrei í hug, að þú hefðir ekki
haldið það út lengur en þetta“.
„Finnst þér svona stutt síðan ég fór?“ spurði
hún áköf. „Mér finnst það skipta mánuðum“.
„Hefurðu kannske verið lasin?“ spurði hann.
„Nei, ekkert sem heitir. 'Sýnist þér ég líta
þannig út?“
„Þú hefur elzt um mörg ár, síðan þú kvaddir
dalinn“.
„Ekki er það álitlegt“, sagði hún og roðnaði.
Fátt er það, sem laglegri konu þykir leiðinlegra að
heyra en það, að henni fari aftur:
„Þú yngist upp, þegar þú kemur heim aftur?“
sagði hann.
„Hvað segirðu í fréttum að heiman?“
„Það er fátt, allt gengur sinn vanagang. Ein
kona hefur verið flutt í garðinn. Annað man ég
ekki“.
„Hvar var hún?“ spurði hún dapurlega.
„Þorbjörg frá Þverá“.
„Anna andvarpaði lágt og þreytulega. Svo
varð löng þögn. „Hvernig líður Jóni Jakobssyni,
þínum góða vini?“ spurði hún næst og kalt bros
lék um varir hennar.
Þórður glotti. „Það þóttist ég vita, að það yrði
þó Jón, sem þig langaði mest til að fá fréttir af.
Ég vona að honum líði sæmilega. Annars er nú
orðinn næstum hálfur mánuður síðan ég hef séð
hann“. -
„Ertu búin að vera svona lengi í burtu frá
heimilinu?“ spurði hún hissa.
„Ég svaf heima í rúminu mínu síðastliðna nótt,
fór aðeins fyrr á fætur en vanalega. Morgunkaffið
drakk ég á Bjarnastöðum í Hauksdal“.
„Hefurðu virkilega gengið þetta á einum
degi?“
„Já, ég fór stytztu leið, sem hægt var að fara“.
„En hvar er þá Jón?“
„Hann er vestur á landi að leita að þér. Þangað
sagðist þú ætla, og Dísa er víst búin að tilkynna
það öllum, sem á hana hafa viljað hlusta, að þú
sért alfarin af heimilinu og hún og Jakob fari til
þín í vor — og jafnvel Borghildur . Hún segir að
Jakob sé búinn að kaupa þar hús handa þér“.
„Hvers konar rugl er þetta í krakkanum",
sagði Anna og roðnaði af gremju.
„Helzt heyrist mér fólk vera orðið sannfært
um það, að þú sért ekki lifandi. Það er heldur
ekkert ólíklegt, þar sem ekkert hefur frá þér
heyrzt allan þennan tíma“.
Hún fann þunga ásökun í rödd hans. „Það er
ekki þægilegt fyrir konu að ferðast eina. Ég ætlaði
að halda áfram vestur núna með síðustu skipsferð,
en þá var svo vont í sjóinn, að það kom ekki inn á
höfnina“.
„Það hefði verið tilvalið, þá hefðirðu orðið
manni þínum samferða“, sagði Þórður.
„Það hefðu orðið skrítnir samfundir", sagði
Anna og fór að hlæja óstöðvandi hlátri. En Þórður
varð svipþyngri við glaðværð hennar.
„Og þér finnst þetta svona ánægjulegt", sagði
hann stuttlega. „Ég þykist vita, að þetta hafi átt
að vera einhver hefnd á mann þinn, en ég er
hræddur um að fleirum en honum hafi liðið illa
að vita ekkert um þig allan þennan tíma. Sízt af
öllu hefði ég trúað því, að þú gætir leikið svona
gráan leik, Anna mín. Hvernig heldurðu að Jakobi
líði, ef hann er búinn að frétta þetta? Þér hefur
máske legið í léttu rúmi, hvernig við hefðum það
heima á Nautaflötum".
Nú stöðvaðist hláturinn allt í einu. „Hafið þið
skrifað Jakobi, að ég væri horfin? Því í ósköpunum
gerðuð þið það?“ sagði hún.
„Þú eirt náttúrlega búin að láta hann vita, hvar
þú ert niðurkomin?“ greip Þórður fram í fyrir
henni.
„Nei, því miður hefur mér ekki dottið það
ví hug“.
„Ég þóttist vita að hann hefði látið pabba sinn
vita það strax. Hann er svo góður piltur“.
Anna var allt í einu orðin döpur og sakbitin
kona. „Hefur hann skrifað síðan ég fór?“ spurði
hún lágt.
„Já, það bíður þín bréf heima“.
„Því komstu ekki með það?“
„Ég mundi ekki eftir því í svipinn. Það er búið
að bíða lengi“.
„Var það komið áður en Jón fór? Hann hefur
kannske opnað það“, sagði hún.
„Hann leggur það víst ekki í vana sinn að
lesa annarra bréf“, sagði Þórður.
Ein ásökunin enn, hugsaði hún. Það yrði víst
ekkert ánægjulegt að koma norður. Sjálfsagt voru
allir reiðir við hana og litlu haiía hornauga —
fyrst Þórður var nú svona.
„En það er nú bara þetta, að ég er ekki að
hugsa um að koma heim bráðlega og býst heldur
ekki við að fá hlýjar móttökur, því að auðvitað
eruð þið öll gröm við mig fyrir Jóns hönd eins og
vant er. Allt finnst ykkur gott, sem hann gerir.
Allt er sjálfsagt að ég umberi með þögn og þolin-
mæði. Ég ætti að þekkja ykkur“, sagði hún
gremjulega.
„Nei, ég held að þú álítir okkur lakari en við
erum, Anna mín“, sagði hann í hlýrri málróm en
hann hafði talað áður. „Mér er náttúrlega ókunn-
ugt um, hvað kom þér til að flana í þetta ferðalag,
en líklega hefur þér eitthvað mislíkað við Jón.
En þessi feluleikur er að sama skapi óviðeigandi
eins og þegar þú faldir þig í bæjargilinu forðum
og lézt okkur þeytast um hálfa landareignina í
dauðaleit að þér og sem varð til þess, að Borg-
hildur meiddi sig. Hún átti það víst skilið eftir
annað eins og hún hefur gert fyrir þig“.
„Ég ætlaði vestur og ætla það enn“, sagði hún
móðguð. Það vantaði nú ekki annað en að vinnu-
fólkið hennar færi að setja ofan í við hana.
„Þú skalt ekki kvíða því að það verði tekið
illa á móti þér, þótt þú snúir við þeirri ferða-
áætlun. Það hafa aldrei verið nein vandræði að
ná sættum við Jón Jakobsson — við Borghildi ekki
heldur. Því til sannindamerkis get ég sagt þér,
að við drukkum öll kaffi með fínasta brauði í
gærkvöldi, þegar þessi fregn kom, að þú hefðir
sézt hér við kirkju“.
„Hver hefur getað þekkt mig?“
„Það er víst systir Sigurðar í Hvammi, sem
er hér einhvers staðar í þessari sveit. Það var Þóra
okkar, sem kom með þessar gleðilegu fréttir".
„Ó, það hefur víst verið rauðhærða stúlkan
með mikla hárið. Nú kannast ég við svipinn“, sagði
Anna. „Ég veit að ég hef verið fljótfær, en mér
fannst ég ekki geta annað en farið frá þessu öllu.
En nú er mig samt farið að langa heim og dreymir
þangað á hverri nóttu. 1 nótt dreymdi mig hana
mömmu sálugu. Hún var eitthvað óánægð við mig.
Ég var hálfhrædd við hana. Það hefur verið fyrir
því að ég er búin að sjá mann heiman úr dalnum“.
„Hún vildi sjálfsagt helzt að þú hættir við
þessa vesturferð, enda veit ég að þú gerir það.
Þú kemur með mér norður í fyrramálði — verður
líklega ekki lengi að búa þig af stað frekar en
síðast“, sagði Þórður og stóð upp og bjóst til
að fara.
„Nei, sittu lengur, Þórður. Þú ferð ekki að
hátta strax. Ég á eftir að tala svo margt við þig“,
sagði Anna.
„En mér finnst ég vera búinn að segja þér
allt, sem þú þarft að vita“, sagði Þórður, en settist
þó aftur.
„Þú segist ekki vita, hvað hafi komið fyrir“,
sagði hún. „Heldurðu að ég viti ekki, að Jón segir
þér allt. Hann hefur sjálfsagt sagt þér hvaða
leyndarmál ég uppgötvaði síðustu nóttina, sem
ég var heima“.
„Mér skildist að hann vissi lítið um það
sjálfur. Hann leitaði víst mikið að bréfi frá þér,
en gat ekkert fundið. Dísa var svo góð að benda
honum á hringinn þinn, en um bréf vissi hún ekki.
Eiginlega firínst mér að það hefði verið viðkunnan-
legra að þú hefðir látið hann vita, hvaða ástæða
var til þessa uppþots“.
„En það var nú bara það, að ég komst að því
að hann á fullorðinn son í Ameríku. Heldurðu nú,
Þórður minn, að það hafi ekki verið hræðilegt að
hugsa til þess, að hann hafi verið mér svona ótrúr
á meðan við vorum svo sæl og hamingjusöm?“
„Það hafið þið nú alltaf verið þangað til núna
fyrir nokkrum árum“, sagði Þórður rólega.
„Það er svo sem auðheyrt að það kemur þér
ekki á óvart“, sagði hún.
„Ég heyrði náttúrlega hvað skrafað var —
annað veit ég ekki“.
„En þá varstu ekki svo einlægur við mig að
segja mér það eða neitt af ykkur kunningjunum
heima“, sagði hún með vaxandi gremju.
„Ég hef aldrei ætlað mér að verða hjóna-
djöfull, en því nafni heita þeir, sem spilla á milli
hjóna. Það þarf ekki að ná ástum mannsins eða
konunnar til að hljóta þá nafnbót“.
„Manstu þegar ég bað þig að svara tveim
spurningum niður við ána þarna um veturinn,
þegar--------“, hún hikaði.
„Þegar allt var að fara á annan endann", botn-
aði Þórður. „Jú, mig rekur minni til þess, þegar
þú minnist á það“.
„Kannske þú vildir svara þeim núna?“
„Þú ert víst búin að fá svar við annarri. Hinni
get ég ekki svarað nú fremur en þá“.
„Var þá Hildur á Ásólfsstöðum drifin til
Ameríku vegna þess arna?“
„Svo var sagt“.
„Var það mamma sáluga, sem gerði það?“
„Hildur hefur líklega viljað fara sjálf, enda
finnst mér að hún hafi haft meiri ástæðu til að
flýja dalinn en þú núna. Ekkert hefur þú gert af
þér“, sagði hann. „Þú hefðir átt að segja honum
að fela sig — það var hann, sem var sekur“.
„Segja honum! Hvenær heldurðu að sá maður
finni til sektar sinnar? Nei, hann hefði sjálfsagt
farið stutt“.
„Það er líka þýðingarlaust. Maður losnar ekki
við neitt, þó að maður flytji sig eitthvað til. Synd-
irnar fylgja manni eins og skugginn manns“.
„En það er nú svona, þó að ég hafi ekkert gert
af mér, finnst mér ég ekki geta farið með þér
norður, og þó veit ég að ég uni mér hvergi nema
heima í dalnum. Náttúrlega veit ég ekki nema ég
kynni við mig þarna fyrir vestan, ef Jakob væri
þar hjá mér. Það er eðlilegt að mér leiðist, þar eð
ég er svona einmana“.
„Það er úr vöndu að ráða“, sagði Þórður. „Ég
hvet þig ekki til að koma með mér norður, þykist
góður að geta fært fólkinu heima þær gleðifregnir,
að þú sért við sæmilega heilsu. Svo sækir Jón þig
á hestum. Það er ágætt færi alls staðar“.
„Nei, ég get ekki hugsað til þess að hann komi
hingað vestur. Næstu samfundir okkar verða víst
ekki neitt sérlega hlýlegir. Ókunnugt fólk má ekki
fá neina hugmynd um ósætti okkar. Það verður
nóg skrafað heima í dalnum“, sagði hún.
„Ég held það væri betra fyrir þig að koma
norður á Ósinn. Þar þekkir þú þó fólkið. Hér er
hávaðasamt heimili þykist ég sjá og heyra. — Þú
hefðir átt að skilja við Jón, ef þú getur ekki hugsað
þér að búa saman við hann lengur. Þá hefðir þú
verið frjáls að því að sjá þig um í veröldinni og
enginn talað um það“.
„Það segirðu alveg satt. Það var það, sem mér
datt strax í hug þarna í hittiðfyrra, bara ég hefði
gert það, þá hefði þetta verið mér óviðkomandi.
En á hverju ætti ég þá eiginlega að lifa?“ Aftur
langaði hana til að fara að hlæja, en nú stillti hún
sig. Þórði var lítið gefið um svoleiðis barnalæti.
„Þú gætir saumað“, sagði hann og varð hálf
glettnislegur á svipinn. „Þeir eru nógu laglegir
þessir kjólar hjá þér“.
„Já, en þú getur ekki ímyndað þér, hvað það
er erfitt að sitja við sauma allan daginn. Mig sár-
verkjar í handleggina og bakið, og mig langar oft
til að liggja í rúminu fram undir hádegi eins og
heima. En náttúrlega yrði það það eina, sem ég
gæti unnið fyrir mér með“.