Lögberg - 21.03.1957, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 21. MARZ 1957
GUÐRÚN FRA LUNDIs
DALALÍF
„Já, ég hef bara 'haft gaman af að sjá vesæld-
arsvipinn á ykkur. Ég vissi nú mínu viti og það er
meira en ykkar“, svaraði Dísa drýgindalega.
„Ja, svei“, sagði Gróa, „mér heyrist að það sé
ekki álitið svo mikið vitið þitt“.
„Það getur nú skeð að það breytist bráðum.
Ég skal að minnsta kosti gera allt, sem ég get, til
þess að mamma komi ekki heim aftur“.
„Hvað skini þér gott af því eiginlega?“ spurði
Manga. „Mér finnst þú tala líkt og hún móðir
þín núna“.
„Það segi ég engum“, svaraði Dísa jafn drýg-
indalega og áður. „Ég fer og tala við hana“.
„Mig iangar þá heldur ekkert til að heyra
það“, sögðu þær báðar einum rómi, Gróa og
Manga, Dísu til mikilla vonbrigða. Hún hafði
ætlað sér að gera þær forvitnar, látast vita mikið
meira en þær og það vissi hún nú líka. En það var
alltaf eins og allir væru samhuga með það að
gera ekkert með það, sem hún sagði.
Nokkru seinna fór Þórður inn í hjónahúsið.
Jón sat í stólnum við ofninn, sem kona hans var
vön að sitja í. Það var hálfkalt inni eftir hitann í
eldhúsinu — auðfundið að nú vantaði konuna til
að tendra eld hússins.
Jón byrjaði samtalið: „Seztu, Þórður minn,
og segðu fréttirnar. Hvað hafði hún fyrir stafni
þarna vestur frá?“
„Hún var að sauma fyrir heimilið. Þar er víst
nóg að gera, stór barnahópur, en fátt vinnufólk",
svaraði Þórður. ,
„Hvað ætlaði hún að verða þarna lengi?“
„Hún hefur víst ekki vitað það sjálf, hugsa ég.
Hálfvegis var hún að hugsa um að halda áfram
vestur, en var þó svo kvíðandi að fara á sjóinn,
að hún hikaði við að fara norður þessa stuttu
sjóferð".
„Auðvitað alveg ráðalaus. Skyldi hún hafa
verið lasin?“
„Heldur lítur nú út fyrir að henni hafi ekki
liðið vel“.
„Vildi hún strax fara með þér?“
„Já, hana var farið að langa heim til átthag'-
anna. En saman við þig getur hún ekki hugsað
sér að búa lengur. Hún er víst að hugsa um
skilnað“.
Jón þreifaði eftir eldspýtum í vasa sínum og
kveikti í pípunni, reykti í nokkrar sekúndur, blés
svo út úr sér fyrirferðarmiklu reykjarskýi og
sagði: „Svo hún er að hugsa um skilnað eftir öll
þessi ár. Hún heldur líklega að það verði betra“.
„Já“, svaraði Þórður, „ég hef aldrei séð það
eins glöggt og núna, hvað það er mikið lán að vera
piparsveinn. Það er hræðilegt að gera konu svona
ógæfusama og það eins góða konu og Önnu“.
„Það gengur ekki alls staðar eins, Þórður
minn. Þú hlýtur þó að sjá það, þó að Anna sé góð
kona, ^ð það er talsvert þreytandi að eiga við
hana, þegar svona túrar detta í hana. Sjálfsagt
hefði hvorki þér né öðrum þótt það nein sérstök
gæði, ef það þefði verið ég, sem hefði leikið þennan
leik“. Hann tók til að reykja aftur. „Ég vona að
hún hætti við þessa vitleysu. Ég finn hana á
morgun. Mér finnst þetta ekkert heimili, þegar
hana vantar. Það var hálfu betra að hafa hana
eins og hún var þarna í hittiðfyrra, þótt erfið
væri, en að hugsa til hennar einhvers staðar
annars staðar. Svo þakka ég þér fyrir þetta ferða-
lag eins og allt annað. Ég vona nú að geta farið
að sofa betur. Það hafa verið langar nætur og
erfiðir draumar nú í þessari ferð“.
„Það er hræðilegt að sjá, hvernig þið lítið út
bæði tvö“, sagði Þórður. „Það væri óskandi að þið
gætuð fundið hvort annað aftur“.
KALDLYNDUR FUNDUR
Það var langt síðan Anna hafði sofið eins vel
og þessa nótt í læknishúsinu. Það var líka svo vel
heitt í herberginu. Kannske var það líka af því
að hún var komin heim til blessaðra átthaganna.
Morgunsólin lýsti upp herbergið, þegar hún losaði
svefninn, alveg eins og hún væri heima í húsinu
sínu. Ólíklegt væri þó, að þessi dagur færði henni
mikla hlýju eða birtu. Hún mátti sjálfsagt búast
við að maður hennar kæmi í heimsókn, ef hann
væri þá ekki svo reiður yfir háttalagi hennar, að
hann þyrfti heilan dag eða meira til að jafna sig.
Hún ætlaði sér nú ekki að verða neitt sérlega
eftirgefanleg við hann — heimta skilnað og ekkert
annað. Það vissi hún af reynslu að gengi næst
honum. Hún heyrði eldhússtúlkuna skralla og
skurka í eldhúsinu rétt neðan undir herberginu,
sem hún svaf í. Frúin var víst komin ofan líka.
Sú gat þó vaknað á morgnana. Hún heyrði hana
tala hátt og glaðlega: „Góðan daginn! Mér datt
það nú í hug að þú myndir ekki sofa öll augu úr
höfði þér á þessum morgni. Og nú kemurðu alveg
í morgunkaffið. En ekkert skil ég í þessu að hún
skyldi ekki láta heyra til sín fyrri og vera svona
stutt frá“.
„Hvað skyldi það vera annað en slóðaskapur-
inn í stelpunum hérna á stöðinni. Þær játa, að það
hafi oft verið spurt eftir mér í síma, meðan ég
var fyrir vestan, en ekki höfðu þær vit á því að
senda fram eftir eða spyrja, hver væri í símanum.
Hann Siggi Daníels hefði sjálfsagt ekki verið lengi
að fara heim með skilaboð“.
Þetta var það, sem Anna heyrði upp um
gólfið. Jón ætlaði ekki að láta standa á sér —
kominn alla leið framan úr dalsbotni. En hvða
honum gat dottið í hug að búa til. Hver hefði átt
að vera að kalla hann í síma. Hann var nógu ráða-
góður, ekki vantaði það.
„Skyldi konan vera vöknuð?“ var það næsta,
sem hún heyrði. En þetta var ekki mjúka, hlýja
röddin, sem hann notaði vanalega. Það var kaldur
andi í þessum málrómi, sem kom, hjarta hennar
til að titra.
„Ég vona að hún hafi sofið vel“, sagði frúin,
„hún er hvíldarþurfi".
Svo var gengið upp stigann. Bara að hún
hefði læst hurðinni, en það hafði hún ekki gert.
Hún breiddi sængina upp yfir höfuðið og beit í
verið með tönnunum. Nú var hann kominn alla
leið að dyrunum og bankaði lágt og svo aftur,
þegar enginn anzaði. Svo opnaði hann og gekk
inn. Hún hreyfði sig ekki. Hann gekk aftur og
fram um gólfið ósköp hægt. Hún vissi að hann
kom fast að rúminu og stóð þar dágóða stund.
Svo fór hann að ganga um gólf aftur, opnaði því
næst hurðina og fór út. Hún hlustaði á, hvernig
hann þrammaði niður stigann. Þegar því var lokið,
dró hún sængina ofan af andlitinu, sárfegin því
að geta andað óþvingað. Nokkru seinna kom frúin
með kaffið. Hún bauð góðan dag og sagðist vona,
að hún hefði sofið vel. Anna játti því. Frúin setti
bakkann á borð við rúmið. Það lá sendibréf á
bakkanum. Anna þekkti hönd Jakobs utan á því.
„Það kom hingað gestur í morgun og fór
meira að segja hingað inn til þín, en þú stein-
svafst. Og auðvitað tímdi hann ekki að vekja þig,
en bað mig að láta þetta bréf fylgja kaffinu“.
„Það er frá Jakobi mínum“, sagði Anna og
bar bréfið upp að vanga sér. „Mér finnst heilt ár
síðan ég hef heyrt frá honum, blessuðum vininum
mínum“.
„Þú getur þér líklega til, hver gesturinn hafi
verið“, sagði frúin og horfði þessum óviðkunnan-
legu rannsóknaraugum á gest sinn.
„Ég vissi af honum hérna inni — kærði mig
bara ekkert um að tala við hann áður en ég væri
búin að drekka kaffið. Er hann farinn?“ sagði
Anna fálega.
„Já, hann er farinn héðan. En ekki geturðu þó
alltaf komist hjá því að tala við hann“.
„Hann keinur sjálfsagt aftur“, sagði Anna í
sama tón og áður.
Frúin fór ofan aftur án þess að tala meira.
^ó fann Anna að hana langaði til þess. Hún reif
upp bréfið og las það tvisvar. Blessaður drengur-
inn! Hann sagðist telja dagana og vikurnar þang-
að til hann kæmi heim. Hvernig skyldi sú heim-
koma verða? Skyldi hún geta tekið á móti honum
af nokkurri mynd, ef hún yrði hér í einhverri
leiguíbúð? Sjálfsagt yrði hann alltaf heima á
Nautaflötum. Hún nyti ekki návistar hans nema
nokkrar klukkustundir í hvert sinn, sem hann
kæmi í kaupstaðinn, og svo yrði hann horfinn
fram í dalinn aftur. Hún hugsaði um þetta meðan
hún var að greiða sér og klæða sig í peysufötin,
sem voru orðin svo víð, að þau komu hvergi við
hana, svo horuð var hún orðin. Hún var að enda
við að næla á sig húfuna, þegar fótatak manns
hennar heyrðist í stiganum. Það var komið að því,
sem hún kveið mest fyrir. Hann hafði ekkert fyrir
því að banka, heldur opnaði dyrnar og snaraðist
inn á gólfið. Hann lagði handlegginn utan um
mitti hennar og kyssti hana einn koss. „Sæl, Anna
mín! Velkomin heim í sveitina!“ Þetta var heldur
köld kveðja — ólík því, sem vanalegt var. Henni
fannst leggja kulda um sig frá handlegg hans og
færði sig burtu frá honum og tók sér stöðu við
gluggann. „Sæll vertu!“ var það eina, sem hún
sagði.
„Það er gleðilegt að sjá að þú ert þó lifandi
eftir allan þennan tíma“, sagði hann.
„Ég efast ekki um að það gleðji þig, þó að ekki
sé hægt að heyra það eða sjá“, sagði hún. „Ætli
þér hefði ekki staðið á sama, þótt ég hefði aldrei
komið í leitirnar? Og kannske hefði það verið
bezt fyrir okkur bæði“. Hún forðaðist að líta á
hann, heldur horfði út um gluggann.
„Það hefurðu vitað, að mér var ekki sama.
Þess vegna hefurðu kvalið mig með óvissunni og
látið mig þeytast um hálft landið til að leita að
þér“.
„Þér þykir alltaf gaman að ferðalögum", svar-
aði hún og reyndi að vera háðsleg í röddinni.
„Ójá, það lítur nú út fyrir að fleirum en mér
ætli að fara að þykja gaman að því“, svaraði hann,
„en ég veit ekki annað en þú hafir alltaf haft fulla
vissu um, hvert ég ætlaði og hvað mínum ferða-
lögum hefur liðið“.
„Ég ætlaði vestur á Breiðasand með næstu
ferð. Þaðan ætlaði ég að skrifa Borghildi".
„En því þá ekki að skrifa henni frá Borg? Þú
gazt þó ímyndað þér, að hún væri ekki róleg“.
„Ég sá þar engin skriffæri“.
„Einmitt það. Vonandi er þó einhver skrifandi
á heimilinu".
„Að minnsta kosti presturinn“.
„En því þá ekki að síma?“
„Síminn var slitinn í marga daga“, sagði hún
og bætti svo við í háðslega rómnum: „Varstu ekki
að segja í morgun, að það hefði alltaf einhver
verið að spyrja eftir þér í símanum, og hafðir það
eftir stúlkunum á símstöðinni?“
„Ég hef ekki talað orð við þær síðan ég kom
heim — var aðeins að reyna að bæta þinn málstað“.
„Þér lætur vel að ljúga, en mér var engin
þægð í því, að þú værir með nokkra lygasögu“.
„Það getur verið þægilegt að grípa til lyg-
innar, þegar fólk hagar sér eins. og kjánar“.
„Þér hefur víst ekki veitt af því að hafa hana
við hendina á lífsleiðinni".
„Svona nú“, sagði hann óþolinmóður, „það er
þýðingarlaust svona lagað stagl og kýt. Segðu mér
heldur, hvað vakir fyrir þér — hvers vegna þú
rýkur burtu án þess að minnast á það einu orði
eða skrifa mér og skilur eftir giftingarhringinn?“
„Það þarf engrar skýringar við. Við búum ekki
lengur saman sem hjón“.
„Svo þú ert þá að hugsa um að skilja við mig.
Og hver er svo skilnaðarorsökin?“
„Þær eru nógar. Ég vona að þú setjir þig ekki
upp á móti því. Ég get ekki haldið þetta út lengur“.
„Ég vissi ekki til að neitt sérstaklega kvelj-
andi kæmi fyrir þig þessa síðustu daga, sem þú
varst heima“.
„Það er bezt að minnast ékki meira á það“,
sagði hún, „þú sagðir áðan, að þýðingarlaust væri
að vera að kýta. Ég vona, að þú setjir þig ekki upp
á móti því að við skiljum“.
„Ég held, að ég hafi alltaf reynt að uppfylla
óskir þínar. hversu barnalegar sem þær hafa
verið. Því skyldi ég þá ekki einnig gera það nú í
síðasta sinn, sem þú óskar einhvers? En aldrei
datt fnér í hug, að sambúð okkar endaði þannig“,
sagði hann.