Lögberg - 09.05.1957, Blaðsíða 1

SAVE MONEYl
use
LALLEMAND
quick rising
DRY YEAST
In Vi Lb. Tlns
Makes the Finest Bread
Available at Tour Favorlte
Grocer
SAVE MONEYI
use
LALLEMAND
quick rising
DRY YEAST
In Ya Lb. Tln*
Makes the Flnest Bread
Avallable at Tonr Favorlte
Grocer
70. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 9. MAÍ 1957
NÚMER 19
l
Fréttir frá starfsemi S. Þ. apríl 1957
Félagslegar framfarir á öllum sviðum síðustu árin— En betur
má, ef duga skal, segja Sameinuðu þjóðirnar
Geisimiklar framfarir hafa
átt sér stað á öllum sviðum
félagsmála í heiminum hin
síðari ár. Meðalaldur manna
hækkar jafnt og þétt, einkum
meðal hinna svonefndu frum-
stæðu þjóða, og barnadauðinn
minnkar til muna. Farsóttum,
sem áður felldu fólk í tug-
þúsunda tali er haldið í
skefjum. Framleiðslu nauð-
synjavara, svo sem matvæla,
fleygir fram. Þó er einn hæng-
ur á í því sambandi, að fram-
leiðslan er bundin við einstök
lönd og þjóðir. Fleiri börn
jarðar njóta menntunar en
áður hefir þekkst og jafnvel
þeir, sem komnir eru til ára
setjast á skólabekk, þótt ekki
sé til annars en að læra að
lesa og skrifa. Þjóðartekjurn-
ar fara fram úr því, sem bjart-
sýnustu menn gátu gert sér
vonir um fyrir nokkrum
árum.
Um þessar framfarir og
fleiri má lesa í bók, sem Sam-
einuðu þjóðirnar hafa gefið
út og sem nefnist “Report on
the World Social Situation”
(Skýrsla um ástand í félags-
málum heimsins). Bókin er
samin af sérfræðingum í
Skrifstofu Sameinuðu þjóð-
anna og í samvinnu við sér-
fræðinga frá sérstofunum
Sameinuðu þjóðanna ILO (Al-
þjóða Vinnumálaskrifstofunn-
ar), FAO (Matvæla- og
landbúnaðarmálastofnunar-
innar), UNESCO (Menntun-
ar-, menningar og vísinda-
stofnunarinnar) og WHO (Al-
þjóða heilbrigðismálastofnun-
arinnar).'
Til umræðu á þingi
ECOSOC í vor
Skýrsla þessi verður lögð til
grundvallar fyrir umræðum
um félagsmálin í heiminum á
ársþingi Efnahags- og félags-
málaráðs Sameinuðu þjóð-
anna (ECOSOC), sem kemur
saman í New York og síðar í
Genf á þessu vori og sumri
komanda. Ráðið hefir lagt á-
herzlu á, að fram komi þær
framfarir og þær breytingar,
sem orðið hafa í félagsmálum
heimsins síðastliðin 5 ár, en
það var árið 1952, að samin
var skýrsla um félagsmál
heimsins í heild að tilhlutan
ECOSOC. Var það fyrsta
skýrsla sinnar tegundar, sem
samin hafði verið.
“Report on the World Social
Situation” bendir á þá stað-
reynd að framförum í heim-
inum sé harla ójafnt skipt og
að enn ríki fátækt og eymd
um víða veröld. í skýrslunni
segir t. d. orðrétt: „Framfar-
irnar hefðu orðið enn meiri í
heinpinum á þessu tímabili, ef
þær hefðu ekki verið hindrað-
ar af stjórnmálaástæðum og
vegna fjárfestingar til her-
væðingar.“
Mörg félagsleg alþjóða-
vandamál hafa verið leyst og
önnur sama kyns komið í stað-
inn á þessum fimm árum, sem
skýrslan nær til. Þannig er
það t. d. með flóttamanna-
vandamálið, sem var ofarlega
á baugi 1950. Það tókst að
leysa vandræði flóttafólksins
þá og flestir þeirra una nú
glaðir við sitt í nýjum heim-
kynnum. En vegna atburð-
anna í Kóreu, Vietnam og nú
síðast í Ungverjalandi hafa
ný flóttavandamál skapast,
sem bíða úrlausnar.
Flóttinn úr sveitunum
á mölina
Á sumum sviðum hefir
vöxtur og viðgangur skapað á
ný félagsleg vandamál. Svo er
t. d. um ofvöxt þann, er hlaup-
ið hefir í íbúafjölda bæja og
borga um allan heim vegna
flóttans úr sveitunum á möl-
ina. Er þetta alvarlegt vanda-
mál víða um heim, en ef til
vill hvað erfiðast viðureignar
í frumstæðu löndunum. Frá
því um síðustu aldamót hefir
t. d. fólki, sem býr í bæjum
og borgum í Afríku og Asíu-
löndum fjölgað um helming
og enn fer íbúatalan hækk-
andi. í Afríku, Asíu og Suður-
Ameríku hefir flóttinn á möl-
ina valdið slíkum stórbreyt-
ingum í félagsmálum að víða
horfir til vandræða. Fólks-
fjölgunin í borgunum er hlut-
fallslega örari en iðnaðar-
þróunin. Landbúnaðurinn
getur ekki framleitt fæðu
handa öllum hinum nýju í-
búum í borgunum. Þetta fólk,
sem áður framleiddi sinn mat
sjálft og var ef til vill aflögu-
fært, byggir nú á annara
framleiðslu. Víðaiverður því
að grípa til innflutnings mat-
væla frá öðrum löndum, oft
hinum efnaðri iðnaðarlöndum.
í þessum hluta^skýrslunnar
er einnig drepið á skugga-
hliðar stórborgarlífsins, t. d.
vaxandi afbrot.
Umferðarslysin ofarlega
á „sjúkdómslisfanum"
Hvað snertir heilbrigðis-
málin í heiminum bendir
Tilkynning frá skrifstofu
Norman M. Dunn, Q.C.
67 Young St., Toronto (EMpire 3-2426)
Ræða, flutt ar JOHN DIEFKNBAKEK. Q.C.. sambandsþlnKinanni <>(?
leiðtoí?» Progressive Conservative flokksins í Kanada, í Massey Hall.
Toronto, 25. apríl, 1957, við byrjun kosningrabaráttuimar.
skýrsla Sameinuðu þjóðanna
um ástand félagsmþlanna í
heiminum á, að víða hafi tek-
izt að útrýma „fjölda“ sjúk-
dómum, eins og t. d. malaríu.
í iðnaðar- og framfaralöndun-
um er lögð aðaláherzla á að
vinna bug á höfuðsjúkdómum
þeirra tíma sem við lifum á,
krabbameini og hjartasjúk-
dómum. Þá má geta þess, að
umferðaslysin eru ofarlega á
„sjúkdómslistanum“ yfir bana
mein og örkuml. Upplýst er að
enn þjást um 50,000,000
manna í heiminum af sárasótt
er „frambosia“ nefnist og að
um 400,000,000 eru sýktir af
„bilhariasis“ eða „filaisis," en
það eru sjúkdómar, sem stafa
frá sníkjudýrum og eru al-
gengir í hitabeltislöndum.
Sífellt hungur
Mönnum hefir tekizt að
fyrirbyggja hungursneyð í
stórum stíl, bæði með því að
stuðla að aukinni matvæla-
framleiðslu og með því að
flytja matvæli til þeirra staða
er hungursneyðar má vænta.
Framhald á bls. 8
Þann 25. apríl síðastliðinn
hafði Lestrarfélagið á Gimli
sumarmálasamkomu. Byrjað
var með tombólu. Skemmti-
skrá var alíslenzk. Mr. J. B.
Johnson, forseti félagsins setti
samkomuna með ávarpi. Fyrst
skemmtu nokkrar stúlkur frá
þjóðræknisdeildinni með söng,
Mrs. Anna Stevens var við
hljóðfærið. Mrs. Shirley John-
son hafði einsöng, söngkenn-
ari hennar, Mrs. Elma Gísla-
son, var við hljóðfærið; Mrs.
Johnson hefir fagra rödd. —
Prófessor Haraldur Bessoson
flutti skemmtilega ræðu. Miss
Janet Reykdal var með ein-
söng og Mrs. Gíslason var við
hljóðfærið. Mr. Ragnar Ste-
fánsson flutti þrjú kvæði, sem
sönn ánægja var á að hlýða.
Svo söng Mrs. Gíslason og
fékk dynjandi lófaklapp, síð-
ast endaði skemmtiskráin með
söng ungu stúlknanna frá
Gimli. Kaffiveitingar voru á
staðnum, sem flestir gerðu sér
gott af.
Haustið 1887 stofnaði Guðni
Þorsteinsson ■ lestrarfélagið
Aurora, með 16 meðlimum og
rúmlega 100 bókum, sem
fiestar voru gefnar af Guðna
og Jónasi Stefánssyni, en
vegna þess hve ársgjaldið var
lágt og meðlimir dreifðust,
veslaðist félagið upp eftir tvö
ár. Árið 1911 var Lestrarfé-
lagið Gimli stofnað; það byrj-
aði með bókum eldra félags-
Það er bæði upplífgandi og
hressandi að koma hér fram
fyrir slíkan fjölda áheyrenda
kanadiskra meðborgara, þá er
allsherjar ríkiskosningabar-
átta ProgreSsive Conservative
flokksins hefst.
Þér eruð hingað komin til
þess að ræða um hin alvarlegu
vandamál þjóðarinnar, sem
blasa við oss og til að ráðstafa
stjórnarfyrirkomulagi, sem
veitt getur jafnrétti og tæki-
færi, sem tryggt getur örugga
framtíð þjóðarinnar.
Ég tek það fram, að það er
ekki áform mitt að ræða
stefnuskrá Conservative
flokksins í heild sinni, í'þess-
um kosningum. Aðrar hliðar
málsins verða teknar til með-
ferðar á öðrum meiriháttar
samkomum í hinum ýmsu
fylkjum.
ins og hefir farnast mjög vel,
s. b. Saga íslendinga í Vestur-
heimi bls. 371. Þ. Þ. Þ. —
Félagjð taldi 50 meðlimi 1945,
og er meðlimatala þess sú
sama 1957. Ekki hægt að
merkja mikla afturför, þótt
misst hafi það marga ágæta
starfsmenn, hafa orðið komið
í staðinn, sem áhuga hafa
fvrir íslenzkum bókmenntum.
----0----
Á Sumardaginn fyrsta heim
sótti Kvenfélagið Mínerva
Betel, færði vistfólki sumar-
gjöf í peningum, kom með
kaffi og rausnarlegar veiting-
ar. Mrs. Steinunn J. Johnson
ávarpaði heimilisfólk og gesti
og stjórnaði svo skemmtiskrá.
Ungar stúlkur frá Gimli
sungu, Mrs. Anna Stevens var
við hljóðfærið. Linda Holm og
Margaret Albertson frá Husa-
vick sungu tvísöng, Mrs.
Marie Sveinson var við hljóð-
færið. Lynn Holm lék einleik
á píanó. Miss S. Hjartarson
ávarpaði kvenfélagið og flutti
heillaóskir með sól og sumri
til áheyrenda; lauk svo þessari
skemmtilegu stund með al-
mennum söng.
----0----
Mr. og Mrs. John Josephsbn
komu heim 30. apríl frá Port
Arthur, Ont. Dvöldu þau þar í
þrjár vikur í bezta yfirlæti
hjá dóttur sinni og tengda-
syni.
Mrs. Kristín Thorsteinsson
hvers vegna ég kaus hina
stóru Torontoborg fyrir upp-
haf máls míns, sem flutt verð-
ur alls í þremur stjórnmála-
ræðum. Svarið mun auðskilið.
Ég ólst upp þar sem nú nefn-
ist Austur-Toronto. Forfeður
mínir komu til „Muddy York“
fyrir 140 árum. Það var hér í
Ontario-fylki sem John A.
Macdonald, sem leiðtogi þessa
flokks, lagði undirstöðuna
fyrir frjálsa, mikla og glæsi-
lega þjóð, er breiðir sig yfir
þetta mikla land frá hafi til
hafs og norður í heimsskaut.
Arfleifð þessa flokks, er gerði
sambandsstjórn mögulega,
hefir aldrei fyrnst né dofnað.
Sú arfleifð hélst í hendur við
framtíðarforlög þjóðarinnar
til þess að skapa hækkandi,
batnandi viðhorf í hinu merka
þjóðlífi í Kanada.
Aldrei, sem í dag, hefir slík
nauðsyn borið til þess að
stjórnmálaflokkur heitstrengi
á ný að halda við hinum há-
leitu hugsjónum Macdonald’s
og Cartier um framtíðarþró-
un þjóðarinnar, nærðri bróð-
urhuga, hugsjónum og trú.
Með slíku hugarfari kem ég
til að ræða við ykkur um fram
tíð Kanada, ekki um eitt né
annað hérað, — heldur um
eitt heilsteypt Kanadaríki.
Frá þessu sjónarmiði mun
ég taka til hugleiðingar ýmsar
meginreglur, sem stefnuskrá
Conservative flokksins bygg-
ist á:
1. Heilsteypt Kanada. Vér
trúum á Kanada sem eina
heild með jöfnum tækifærum
fyrir alla borgara í öllum
hlutum landsins.
Vér álítum að veruleg þjóð-
areining geti ekki átt sér
stað, — sé aðeins marklaus
draumur, — unz því markmiði
er náð.
Hvernig getur veruleg þjóð-
areining átt sér stað, meðan
allt gengur á afturfótunum í
samvinnu fylkjastjórna og
sambandsstjórnar, og fylkin
og sveitastjórnir eru fjötraðar
af ófullkomnum tekju-upp-
sprettum, svo að mörgum
fylkjum er um megn að fram-
fylgja löghelgum skyldustörf-
um eða að hagnýta sér auðs-
uppsprettur sínar.
Framhald á bls. 4
/
. Ýmsir myndu, e. t. v., spyrja
Fréttír frá Gimli. 6. MAÍ, 1957