Lögberg - 09.05.1957, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 9. MAl 1957
5

AHLGAiHAL
IWENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Stofnun Ghana
Frú Margrét Helgadóttir segir frá minnisverðum dögum
á Gullströnd og kynnum af landi og þjóð.
j 1ÆL /y
LÆGSTU FLUGGJÖLD TIL
ÍSLANDS
== *Frá 11. mal.
DAGLEGAR FLUGFERÐIR* . . • i|
Rúniffóðir og þægilegir farþega- ==
klefar. Sex Skandinavar, þjálfaðir í =1
Bandarlkjnnuin, lijóða yður vel- ==
komin um borð.
Einu “tourist” áivtlunarflugferðirn- =|
ar yfir Atlantsliafið, þar sem fram- =i
reiddar eru tvær ágætar máltíðar. =|
kafi'i og koníak . . . Ald/I’ YÐIIR ==
AÐ KOSTN ADARLA USU. Fastar =|
áætlunarferðir, viðurkenn<7ar af ==
C.A.B.
SVfÞJÓÐAR, BRETRANDS. =1
Frá Nevv York um
ISIiAND til:
NOREGS, DANMERKl'R.
Þv/iIvAIiANDS, LUXEMBORGAR.
Upplýsingar í öllum ferðaskrifstofum
n r~\ n
ICELANDIQ AIRLINES
.................... !
Það var gullið, sem í upp-
hafi dró Evrópumenn að þess-
um hluta Afríku, jafnvel áður
en Columbus fann Ameríku,
enda fékk landið nafnið „Gull-
ströndin.“ Ekki leið þó langur
tími þar til varðlaunin tóku að
snúast um annað meira en
gull — þrælasöluna. Talið er,
að fluttir hafi verið frá Vestur
Afríku um 20 milljónir þræla.
Með þessa staðreynd í'huga,
var sérstaklega áhrifaríkt, að
fá tækifæri til að vera við-
stödd, þegar lýðveldið Ghana
var stofnað, segir frú Margrét
Helgadóttir, er ég bið hana að
segja okkur eitthvað frá hinni
sérstæðu för þeirra hjóna
suður undir miðbaug jarðar,
en maður hennar var fulltrúi
íslenzku ríkisstjórnarinnar
við hátíðahöld þau, sem fram
fóru snemma í þessum mán-
uði útilefni af lýðveldisstofn-
uninni.
— Hvað vakti einkum at-
hygli yðar, er þið komuð í
þetta fjarlæga land?
— Mér kom það mjög á
óvart, er við ókum af flug-
vellinum í Accra, að þar var
fyrir nýtízku borg með glæsi-
legum byggingum og miklum
og fögrum hátíðaskreytingum.
Þar var allt prýtt með Ijósum
og margvíslegu pappírs-
skrauti í fánalitum. Já okkur
var sagt, að byrjað hefði verið
að koma fyrir skrautinu um
jólaleytið. Ekki þarf að óttast
rigningu á þessum árstíma.
— Er þetta kannske kald-
asti tími árs þar? spyr ég í
fáfræði minni.
— Nei, þetta er heitasti árs-
tíminn og sá þurrasti. Frá því
í nóvember þangað til í febrú-
ar blása þurrir vindar, sem
landsmenn kalla „harmattan"
og' koma þeir frá Saharaeyði-
mörkinni. Skrælnar þá allur
gróður, nema sá harðgerðasti,
á þeim svæðum, sem vindarn-
ir ná til og fólkið verður meira
að segja að verja húð sína með
því að smyrja sig feiti, annars
skorpnar hún og springur.
Þessara vinda gætir þó lítið
út við ströndina, en meira, því
lengra sem dregur inn í
landið.
— Var ekki óþægilega heitt
fyrir ykkur?
— Nei, ekki nema þegar það
kom fyrir, að við urðum að
standa á móti sól, annars leið
okkur vel, enda var aðbúnað-
ur og fyrirgreiðsla öll svo
dæmalaust góð, að allir hlutu
að dást að því. Þegar við kom-
um á flugvöllinn beið okkar
stúlka, sem síðan var leið-
sögumaður okkar allan tím-
ann. Okkur var fenginn bíll
til umráða og bílstjóri, enda
var oft langan veg að fara
milli staða, þar sem hátíða-
höld fóru fram, svo erfitt
hefði orðið að komast fótgang-
andi. Stúlkan, sem leiðbeindi
okkur, var nemandi í háskól-
anum og höfðu 120 háskóla-
stúdentar á hendi leiðsögu
þeirra hátíðagesta, sem boðnir
voru af ríkisstjórninni.
Fjölmenni á háiíðinni
— Já, þarna hefir verið
verið margt manna saman
komið, vænti ég?
— Sextíu og níu ríki sendu
fulltrúa, þar á meðal öll Norð-
urlöndin nema Finnland.
Vegna þess, að Gullströndin
var hluti Bretaveldis, var
ekki boðið til hátíðarinnar
fulltrúum frá þjóðum, sem
ekki hafa vinsamlegt stjórn-
málasamband við Bretland og
þess vegna var þarna t. d. eng-
inn fulltrúi frá Egyptalandi.
Auk þess kom fjöldi fólks úr
öllum hlutum landsins til þess
að taka þátt í hátíðahöldun-
um.
— Hvar var ykkur fenginn
samastaður?
— I nýju og glæsilegu gisti-
húsi, sem var opnað mánuði
áður en við komum. Bygg-
ingameistarinn, sem annaðist
byggingu þess, var ítalskur og
Svisslendingar höfðu verið
ráðnir til að annast rekstur-
inn fyrstu tvö árin, en þá er
ætlast til að heimamenn hafi
náð nægilegri leikni og þekk-
ingu í gistihúsarekstri til að
taka við af þeim.
— Hve lengi stóðuð þið við
á Gullströndinni?
— í átta daga, og allan þann
tíma voru skipulögð hátíða-
höld. Við reyndum auðvitað
að fylgjast með sem flestu og
vorum á ferðinni frá því eld-
snemma á morgnana og fram
á kvöld.
— Hvað var það í hátíða-
höldunum, sem yður þótti til-
komumest?
— Það var tvímælalaust at-
höfnin í þinghúsinu á mið-
nætti hinn 5. marz, þegar
brezki fáninn var dreginn
niður og hinn nýi fáni Ghana
dreginn að hún. Þá báru þing-
menn forsætisráðherrann —
Nkrumah — á gullstóli út úr
þinghúsinu, en úti fyrir var
feikilegur mannfjöldi. Menn
sögðu, að aðeins þá, hefði
Nkrumah naumlega haft vald
á tilfinningum sínum. Tárin
hefðu runnið niður vanga
hans, er hann mælti: „Við
erum frjáls að eilífu. Verum
hljóð eina mínútu og þökkum
guði.“ Næsta dag var svo
haldinn fyrsti þingfundur lýð-
veldisins og sótti hertogafrúin
af Kent hann í nafni Breta-
drottningar. Þá var ákaflega
áhrifamikið að sjá sýningu
skólabarna á íþróttasvæði
borgarinnar. Þau gengu inn á
leikvanginn klædd gulum,
rauðum, grænum, svörtum og
hvítum búningum og er þau
höfðu skipað sér í raðir, krupu
þau á fjóra fætur og mynduðu
fána landsins á hvítri flagg-
stöng. Var það ógleymanleg
sjón að sjá þann risastóra, lif-
andi þjóðfána. Þá sýndu og
ættflokkár víða að úr landinu
dansa, er tjáðu, að landsmenn
byðu gesti sína velkomna og
verð ég að segja, að margir
þeir dansar, sem við sáum og
kallaðir hafa verið villimann-
legir, fundust mér vera stór-
kostleg list.
Fólkið í landinu
—■ Var ekki klæðnaður fólks
og götulíf allt með ólíkum
brag og við eigum að venjast?
— Að vísu var það. Klæðn-
aður fólks var mjög mismun-
andi eftir stéttum og efnahag.
Margir þarlendir menn, eink-
um ættarhöfðingjar, voru
ákaflega skrautlega klæddir
og kepptust gestirnir við að
taka myndir af þeim, sem til-
komumestir voru. Að öðru
leyti mátti sjá klæðnað á öll-
um stigum, allt frá einni lítilli
mittisskýlu upp í glæsilegan
tízkuklæðnað. Til dæmip leið-
sögustúlkan okkar, hún
Nancy — eftirnafnið var svo
langt að ég gat aldrei borið
það rétt fram — hún skipti
daglega um föt, og stundum
tvisvar á dag og var alltaf vel
klædd. Þó var hún ekki af
auðugum komin. En eitt var
það, sem mér fannst alveg sér-
staklega skemmtilegt. Það var
að sjá hvernig konurnar
bundu börnin á bak sér,
brugðu bandi undir sitjand-
ann á þeim og bundu undir
hendur sér, fram yfir bring-
una. Þeim verður heldur ekki
mikið fyrir að bæta stóreflis
byrði á höfuðið til viðbótar
við það, að hafa barnið á
bakinu.
— Hvernig virtist yður
börnunum líða þarna?
— Þau voru glöð að sjá og
virtust ekki búa við matar-
skort, en óhrein voru þau auð-
vitað mörg og lítið klædd,
sveinbörn voru mörg alls
nakin. En eftirlæti sýndist
vera mikið á börnunum og
mæðurnar voru með þau með
sér um allt og á öllum tímum
dags. Sem dæmi skal ég
nefna það, að um kvöldið,
þegar þingfundurinn fór fram,
vorum við látin bíða ásamt
öðrum gestum í hliðarher-
bergium, þar til athöfnin
hófst. Þar var ein kona með
barn sitt á bakinu og þegar
barnið gerðist óvært,- þá
renndi hún því niður mjöðm
sína og gaf því brjóst. Þetta
var auðsjáanlega talið sjálf-
sagt og eðlilegt. Hvítt fólk,
sem búsett var í Accra sagði
okkur, að þó nauðsynlegt væri
að standa yfir þjónustufólk-
inu við velflest verk, svo ekki
væri svikist um, þá mætti allt-
al treysta því fyrir börnunum
og öllu sem þeim viðkæmi.
Það mun fátítt í frumstæðu
landi, en þarna hefir verið
komið upp dagheimilum fyrir
börn til sveita, þar sem kon-
urnar stumia akuryrkju, og
greiða þær aðeins nokkrar
krónur fyrir gæzlu barnanna.
Þess í stað rækta þær græn-
meti og annað því um líkt
handa barnaheimilunum í
frístundum sínum.
í kvöldverðarboði
hiá ráðherra
— Komuð þið á nokkurt
afríkanskt heimili?
—Við sátum kvöldverðar-
boð hjá húsnæðismálaráð-
herranum, Inkumsah, sem býr
í stóru og glæsilegu nýju húsi.
Þar fengum við ekta afrík-
anskan mat, súpu með rauð-
um pipar og hænsnakjöti. Með
því er borðaður réttur, sem
kallaður er fue-fue, en það
eru jurtarætur, sem steyttar
eru í mortéli og úr verður
seigt deig. Var sá réttur sér-
kennilegur en bragðgóður. En
ég má ekki gleyma að geta
þess, að í fyrsta kvöldverðar-
boðinu sem við sátum var mér
fengið sæti milli tveggja inn-
lendra ráðherra. Voru það
heilbrigðis- og verkamálaráð-
herra. Þeir höfðu báðir komið
til Islands. Annar hafði komið
við á . Keflavíkurflugvelli á
leið til Bandaríkjanna, hinn
hafði dvalið hér vikutíma.
— Hvernig virtist yður heil-
brigðisástandið vera?
— Gullströndin hefir verið
kölluð gröf hvíta mannsins og
yar loftslaginu mjög kennt
um það, en nú hefir komið í
ljós, að það eru skordýrin,
sem eru mönnum hættuleg-
ust. Mýflugurnar bera mala-
ríu og gulusótt, og tse-tse-
flugur bera svefnsýki. Að
vísu hefir mikið áunnist í bar-
áttunni gegn þessum sjúk-
dómi, en erfitt er að útrýma
veiki eins og gulusóttinni, sem
ekki aðeins sýkir menn, held-
ui líka apa. Er hún þeim ekki
síður skæð en mönnum, svo
að í sumum hlutum frum-
skóga Afríku er talið að hún
hafi stráfellt þá. Berklar hafa
líka verið skæðir þarna, en
Ghanabúar hafa þegar byggt
mörg og glæsileg sjúkrahús og
orðið vel ágengt í baráttunni
við berklaveikina. Aftur á
móti er krabbamein fátítt og
lömunarveiki þekkist varla.
Húsnæðismál og mennlun
— Skipti nokkuð í tvö horn
um híbýli manna?
— Já, bæði inni 1 borginni
og þó einkum, er við fórum
að heimsækja fiskimennina
við ströndina fyrir utan borg-
ina, bar mikið á kofum, sem
byggðir eru úr leir og stráum,
örlitlir kofar, sem óskiljanlegt
er að skuli rúma heila fjöl-
skylþu, en þær eru yfirleitt
stórar. Algengt mun vera, að
hver hjón eigi sex til sjö börn
og barnaleysi þykir eitt hræði
legasta ólán, sem yfir hjón
getur dunið, svo að það er
jafnvel talin eðlileg skilnaðar-
sök.
— Hvernig báta nota fiski-
mennirnir?
•— Eintrjáningar, trjástofn-
ar, sem holaðir eru innan. Það
var mjög gaman að koma
þarna út á ströndina. Fiski-
mennirnir voru að gera við
net sín og konur þeirra elduðu
mat yfir hljóðum eða þvoðu
þvott. Vatnsleiðslur eru ekki
að öllum híbýlum, svo að
konurnar komu að heiman
með þvottinn til að þvo hann
þarna.
— Þér sögðuð, að leiðsögu-
stúlkan ykkar hefði verið há-
skólanemi. Eru margir Ghana-
búar farnir að stunda háskóla-
nám?
— Þar heima stunda eitt-
hvað á milli sex og sjö hundr-
uð háskólanám, eða heldur
færri en hér á íslandi, svo að
ef við berum það saman við
íbúafjölda landanna, þá vant-
ar þá mikið til að ná okkur,
því að í Ghana er íbúafjöld-
inn 4,7 milljónir manna. En
háskólabyggingarnar e r u
mjög fagrar.
Framhald á bls. 8