Lögberg - 16.05.1957, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 16. MAÍ 1957
5
ÁHIJeAMÁL
rVCNNA
* ' Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Mæðradogurinn
Ýmis stór villidýr að verða aldauða
ó Indlandi
Stjórnin gerir ráðslafanir til að bjarga stofnunum
“The Mothers Day” var
síðastliðinn sunnudag, 12. maí.
Sá dagur er helgaður mæðr-
unum með blómum, gjöfum,
og þeirra minst í kirkjum
landsins.
Frá fyrstu tíð hefir bóð
móðir tekið mikinn þátt í
uppeldi barnanna; við segjum
Móðurmál og Föðurland, sem
kemur til af því að móðir
ræður máli, en faðir landi.
Við kné móður sinnar lærir
barnið fyrst að tala, hún er
sú fyrsta að móta barnssálina.
Veraldarsagan sýnir þetta
líka, að þrátt fyrir öll hryðju-
verkin, sem þar hafa verið og
ennþá eru drýgð, — þá lýsa
móðurkærleikurinn og móður
ástin eins og bjartar stjörnur;
allur sá fórnandi kærleikur,
sem þar kemur fram er að-
dáunarverður, sá kærleikur
og sú ást, hefir komið fram í
svo ríkum mæli, að þær hafa
gefið sitt eigið líf barninu
sínu til bjargar. Þær vaka yfir
sjúku barni sínu, og ótal bæn-
ir stíga til hæða. Rithöfundar
hafa á öllum öldum fagurlega
minst mæðra sinna, og ljóð-
skáldin kveðið þeim dýrðaróð.
Islendingar hafa ekki verið
þar í öftustu röð. Þjóðskáldið
Matthías Jochumsson segir:
„Hví skyldi ég yrkja um "
önnur fljóð, 1
en ekkert um þig, ó móðir góð.
Upp þú minn hjartans óður,
því hvað er ástar og-
hróðrardís,
og hvað er engill úr Paradís,
hjá góðri og göfugri móður?“
Og seinna í þessum listaóð
segir Matthías:
„En enginn kenndi mér eins
og þú,
hið eilífa, stóra, kraft og trú,
né gaf mér svo guðlegar
myndir.“ —
Minningin um góða, kristna,
ástríka móður er dýrasti arf-
urinn, sem nokkur maður á,
vegna þess að sú minning
deyr aldrei, en fylgir honum
lífið á enda. Sú minning er
hans verndarengill, og hefir
í ótal, ótal tilfellum gert hann
að betri manni.
Að lokum stutt en sönn
saga af ungum dreng, 12 ára
gömlum. Þegar hann var 10
ára Aiisti hann móður sína,
sem hann hafði elskað af öll-
lun mætti barnssálarinnar. í
þessi 2 ár, sem liðin voru frá
dauða hennar hafði minningin
um hana stöðugt verið fyrir
hugarsjónum hans, en jafn-
framt langaði hann til þess að
sjá eitthvað meira af heimin-
um; og þó að fararefnin væru
af skornum skamti þá var
kjarkurinn það ekki. Mest af
öllu langaði hann til að sigla
yfir hafið og sjá önnur lönd.
Svo er ekki að orðlengja það,
hann náði tali af skipstjóra
nokkrum, sem hafði skip sitt
ferðbúið, sagði honum lífssögu
sína þó stutt væri og bað hann
um far. Skipstjórinn, sem var
hið mesta valmenni hét hon-
um því, en þá yrði hann líka
að vera hlýðinn og góður
drengur.
Svo var það einn dag á haf-
inu, í mesta blíðviðri, að
margir skipsmanna voru á
þilfarinu, þar á meðal dreng-
urinn, og varð hann þá fyrir
þeirri óheppni að missa treyj-
una sína í sjóinn, á augabragði
henti hann sér fyrir borð og
náði henni. Þegar skipsmenn
sáu aðfarir drengsins, var
óðara gefin skipun um að
stöðva vélina; tók það aðeins
nokkrar mínútur að bjarga
drengnum.
Nú eru sjólögin ströng —
ekki síður en landslögin — og
það að stöðva skip á siglingu
varðar hegningu nema brýna
nauðsyn beri til. Skipstjórinn,
sem jafnframt var dómarinn í
þessu máli, lét því kalla
drenginn til sín og spurði í
nokkuð ströngum róm, því
hann hefði stokkið fyrir borð,
og ef til vill orðið þess vald-
andi að skipið hefði orðið á
eftit áætlun. — Vegna þess,
sagði drengurinn og rétti hon-
um mynd. — Skipstjórinn
horfði á hana litla stund og
segir svo, af hverjum er þessi
mynd? — Hún er af móður
minni, svaraði drengurinn.
Skipstjórinn stóð upp, tók
drenginn í fang sitt og með
tár í augum sagði hann: Guð
blessi þig, góði drengurinn
minn. Það var óumræðilega
fallegt af þér svona ungum,
að hætta lífi þínu til þess að
bjarga mynd móður þinnar.
Geymdu hana ávalt eins og
helgan dóm. Ég ber einnig
mynd móður minnar í barmi
mínum, og á mörgum hættu-
stundum, hefir mér fundizt
að hún vera minn verndar-
engill.
Skipstjóri þessi var, eins og
áður er sagt, göfugmenni,
enda sleppti hann ekki hendi
sinni af þessum unga dreng,
en kostaði hann á skóla, þegar
hann hafði aldur til — og varð
hann síðar meir hinn mest:.
gæfumaður. A. M. A.
Þetta sagði . . .
Framhald af bls. 4
skólameistari, „að jafnvægið
'iafi raskazt. íslenzk æska lifir
of ókyrru lífi. Henni gefst
ekki tími til að safna nægri
sálarorku. Þetta er sennilega
alvarlegasta meinið í íslenzku
uppeldi.
Ég held, að éfg hafi af engu
meiri áhyggjur en því, að þið
sofið ekki nóg og fáið ekki
nóga hvíld. Þó ætlast ég auð-
vitað ekki til, að þið sofið
lengur á morgnana, heldur
farið fyrr að sofa á kvöldin.
Næiurgöltur og kvöldlíf ís-
lenzkrar æsku eru eiti alvar-
legasta uppeldisvandamálið.
Það er ekki aðeins, að þið
ofreynið óharðnaðar taugar
með ónógri hvíld, svo að
heilsa ykkar getur beðið var-
anlegt tjón af, heldur veikir
kvöldlífið líka siðferðilegt
viðnám.
Hættur kvöldsins
Kvöldið er siðferðilega
hættulegasti tími dagsins.
Þegar sleppir aðhaldi starfs-
ins og jafnframt nýtur skjóls
myrkursins, þá losnar um það
lélegasta í manninum. Kvöld-
ið er tími syndarinnar. L'heure
du crime, stund 'glæpsins,
kalla Frakkar miðnættið.
Ef við viljum varðveita
æskuna sem lengst hreina og
óspillta, þá eigum við að halda
henni frá kvöldlífinu.
En því miður er það þver-
öfugt hér á íslandi. Ég er ekki
viss um, að æska nokkurs
lands sé jafnmikið á ferli á
síðkvöldum eins og æska ís-
lands.
Hér er þjóðarvoði á ferð-
inni. Æskan spillir heilsu
sinni, líkamlegri, andlegri og
siðferðilegri.
öruggasta ráðið til þess að
draga úr spillingu heimsins
væri sennilega að draga úr
kvöldlífi bæjanna. En þar er
við ramman reip að draga,
þar sem er nautnaeðli manns-
ins og hins vegar gróðafíkn
þeirra, sem lifa á spillingu
heimsins.“
Dagurinn, sem fær birtu og líf
Skólameistari sagði enn-
fremur að það mætti næstum
því segja, að það væri gæfu-
merki að vera kvöldsvæfur.
Það væri atorkumerki að vera
árrisull. Hvort tveggja bæri
vott um heilbrigði. Það hlyti
að vera eðlilegast að sofa
þegar myrkrið væri svartast.
Sennilega væri hollast að
hátta kl. 8 og fara á fætur kl.
4, en maðurinn hefði fært
þennan tíma úr eðlilegu fari
og þannig fjarlægzt náttúr-
una, orðið óheilbrigður, og
því lengra sem hann færi út
fyrir mörkin, því óheilbrigðari
yrði hann.
„Sofnið snemma og vaknið
snemma,“ sagði Þórarinn
skólameistari. „Því fylgir lík-
amleg og siðferðileg heil-
brigði. Þá verður dagurinn
léttur, kemur á móti ykkur
eins og vinur, sem færir ykkur
birtu og líf.“
VÍÐA í héruðum Indlands
eru nú á döfirini ráða-
gerðir um að vernda ýmsar
tegundir hinna stóru villidýra,
þar eð sumum þeirra hefir
fækkað mjög.
Hefir Indland um aldir ver-
ið Paradís veiðimanna, og nú
er svo komið, að stemma þarf
stigu við fækkun sumra dýra-
tegunda og fuglategunda.
Samkvæmt úrskurði stjórn-
arinnar á ljónið nú að reka
tígrisdýrin á burt úr frum-
skógum Mið-Indlands. Ekki
eiga þó ljónin sjálf að gera
þetta, þau eru ekkert við það
Þakkir hinar beztu skal
skólameistari hafa fyrir sinn
ágæta málflutning, en við eig-
um sem flest, að taka undir
orð hans, og meira en það.
Við eigum öll að vinna að því
í þjóðfélaginu, að sem bezt
bót verði ráðin á því, sem
skaðar okkur verst, hvers kon-
ar óregla og ómenning sem
það er.
Gaman þykir mér að orðum
skólameistara um bezta svefn-
tímann, kl. 8 að kvöldi til 4
árdegis. Ég fer jafan að geispa
eftir kl. 8, en sef oftast lítið
eftir klukkan 5 árd., gæti vel
tamið mér að rísa kl. 4, eins
og John Wesley, hinn mikli
prédikari og siðbótarmaður
Englendinga gerði um 50 ára
skeið og lifði þó fram á ní-
ræðisaldur.
Síðkvöldin eru hinn útvaldi
tími allra spilliafla: siðspill-
andi skemmtana, léttúðar og
lauslætis, óhófs samkvæma,
alls konar óreglu, afbrota og
lasta, svo að ekki sé nú minnst
á vitfyrringshátt sumra næt-
urklúbbanna. Fæst illverk
munu framin í dýrðarljóma
morgunstundanna.
Særstu syndir allra kyn-
slóða eru svikið og klaufalegt
uppeldi æskumanna. Takizt
það illa, er heimurinn í aftur-
för, en lánizt það vel, eru þjóð-
irnar á leið til frama og far-
sældar. Pétur Sigurðsson
riðin. En stjórnin ætlar að
ráða veiðimenn til þess að
skjóta tígrisdýrin — þeir eiga
að berjast fyrir konung
dýranna.
Nóg er af fígrisdýrum
Aðal-eftirlitsmaður skóg-
anna í Indlandi hefir látið það
boð út ganga, samkvæmt á-
kvörðun stjórnarinnar, að
gerð skuli aðför að tígrisdýr-
um í Vindhya Pradesh á Mið-
Indlandi. Ástæðan er sú, að
nóg er af tígrisdýrum á Ind-
landi, en ljónunum fer óðum
fækkandi og þarfnast þau því
opinberrar hjálpar.
Sú var tíðin, að mikið af
ljónum var á reiki um Punjab,
miðhálönd Indlands og aðra
hluta landsins. En síðar varð
það í tízku og þótti frægðar-
verk að fara á ljónaveiðar og
nú eru ekki fleiri ljón í frum-
skógunum en einni tylft af
dýragörðum. Gizkað er á, að
aðeins um það bil 100 ljón séu
þar til nú.
Ennfremur stendur svo á,
að þessi stofn, sem þarna er
til er aðallega á sömu slóðum
og í „þröngbýli“, í Gir skóg-
inum í Saurasthra, sem er
skógarfylki í Norðvestur-
Indlandi. Stjórnin álítur, að
þarna sé of lítið landrými fyr-
ir ljónin og sé það heilsu
þeirra hættulegt og á því að
flytja þau á annað landsvæði.
Þá var það ákveðið að veiða
tígrisdýrin í Vindhya Pradesh
til að rýma fyrir ljónunum.
„Saman ljón og tiger . . . ."
Svo er að sjá, sem stjórnin
álíti, að ekki væri heppilegt
að flytja nokkur ljón til Vind-
hya Pradesh og „sjá hver
hefði það.“ Þótti líklegt, að
það þýddi útrýmingu ljón-
anna.
En það eru fleiri dýrateg-
undir, sem eru í hættu. Og í
marmarahöllum Kalkútta
hefir undirbúningsnefnd kom-
ið saman til að bera saman ráð
sín um friðun ýmissa teg-
—EINING
Framhald á bls. 9
CARLING’S