Lögberg - 22.08.1957, Qupperneq 6

6
!
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 22. AGÚST 1957
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„En þú kemur bara heldur snemma, því að
hér er engin glaðværð fyrr en skólapiltarnir
koma heim í vor“, sagði Borghildur.
„Hefur þá ekkert verið dansað hérna í vetur?“
spurði Dísa, vonsvikin á svip.
„Eitt ball um nýárið hérna í dalnum", sagði
Gróa, „en náttúrlega alltaf eitthvað niður í kaup-
staðnum".
„Nú, jæja, er það þá allt og sumt — og ég
sem var búin að hlakka svo mikið til“-
„Það hafa nú líklega verið nógar skemmtanir
þarna hjá þér í kaupstaðnum. Ekki þurfa þeir að
basla við að hnoða deig og gefa skepnunulfi korn-
mat eins og við hérna í sveitinni", sagði Gróa.
„Eruð þið svona heylaus eða hvað?“ sagði
Dísa með lítilsvirðingarsvip. „Þið hafið dansað
svo mikið í sumar, að þið hafið gleymt að heyja.
Það hefur vantað mig 1 spilduna“, bætti hún við
og hló lengi og ánægjulega.
„Já, líklega hefur munað þetta um vinnuna
þína“, sagði Þórður í þeim tón, að Dísa hætti að
hlæja og leit kuldalega til Þórðar.
„Þú hefur þó líklega fóðrað þær almennilega,
þessar kindur, sem ég á hérna. Það væri svo sem
ekki nema eftir þér að drepa þær úr hor“, sagði
hún.
„Sama væri mér, þó að þær væru dauðar“,
svaraði hann, „og ekki hef ég gefið þeim — þær
eru hjá Steina“.
„Farið þið nú ekki að jagast undir eins og þið
sjáizt“, sagði Gróa hlæjandi.
„Ég svaraði bara því, sem hún spurði“, sagði
Þórður og gekk til baðstofu.
„Svipaður er hann sjálfum sér ennþá, fantur-
inn þessi“, sagði Dísa.
„Ertu matlystug, Dísa mín?“ spurði Borg-
hildur af sinni vanalegu umhyggju sem matmóðir.
„Jú, það er ég áreiðanlega — hef ekki smakk-
að mat í allan dag, nema eitthvert saltfisksslubb
í morgun hjá greyinu henni Rósu“.
„Við vorum nú líka að borða saltfisksslubb",
sagði Borghildur, „svo að það er þá frá illu til
ills að bjóða þér hann“.
„Þáð er nú kannske öðruvísi framleitt hjá
þér, ef ég þekki rétt“.
Lísibet stóð fast við hén á Dísu og horfði á
hana stórum spurnaraugum. „Hvað ert þú að tala
um Rósu mömmu? Ég veit, að það er góður fiskur
hjá henni“, sagði hún.
„Þú ert kannske nógu merkileg ennþá, gerpið
þitt“, sagði Dísa stuttlega.
„Ætli þau hafi nú lítið að borða?“ sagði Anna
meir við sjálfa sig en vinnufólkið.
„Það er nú svo sem ekki hægt að kalla salt-
fisk neinn vandræðamat“, sagði Gróa, „og það veit
ég, að hann er hafður á borðum hjá mörgum heldri
húsmæðrum. Og ekki sér á Rósu eða Sigga né
börnunum, að þau hafi ekki nóg. Krakkarnir líta
prýðilega út“.
„Þau eru eins og Rósa, feit og leiðinleg“, sagði
Dísa.
„Það ert þú sjálf, sem ert feit og leiðinleg, en
ekki Rósa mamma“, sagði Lísibet og sló litla hnef-
anum krepptum á héð á Dísu. „Þar að auki ertu
með ljótt og leiðinlegt hár“, bætti hún við og
flýtti sér út.
„Það er rétt, mamma þín er ekki leiðinleg.
Dísa er bara að stríða þér“, sagði Borghildur innan
úr búrinu. Hún hafði ekki séð, hvað Lísibet gerði,
og það þóttust víst engir hafa séð það.
„Hún bara^gengur að fólki og lemur það“,
sagði Dísa móðguð.
Anna stóð upp og gekk til baðstofu.
Kristján athugaði ferðatöskuna. „Það er svei
mér stássleg taska, sem þú kemur með“, sagði
hann. „Eru þær ekki dýrar?‘*v
„O-jæja, ég fékk hana nú fyrir lítið“, sagði
Dísa hreykin.
Anna settist í vanasætið sitt inni í hjónahús-
inu. Hún andvarpaði niæðulega. Hún hefði helzt
kosið, að Dísa hefði ekki komið heim. Hún hafði
náttúrlega glaðst yfir því að sjá hana sem snöggv-
ast, en ánægjan hafði horfið fljótlega, þegar hún
fór að tala svöna óviðkunnanlega. Undarlegt að
hún skyldi ekki geta vanið sig á að tala eins og
aðrir á heimilinu, sem hún var alin upp á. Heim-
ilislífið hafði verið svo ákjósanlegt, síðan hún fór
í burtu, aldrei heyrðist hnýfilyrði eða kals til
nokkurrar manneskju. En um leið og hún var
komin í bæinn, var komið hnotabit og andúð.
Meira að segja barnið hafði reiðzt við hana. Það
Það var leiðinlegt, fyrst aumingja stelpuna hafði
langað svona mikið til að sjá fólkið, að hún lagði
það á sig að koma um hávetur alla þessa leið. En
þetta yrðu nú víst ekki nema fáeinir dagar, sem
hún yrði hérna-
Vinnukonurnar voru komnar inn í baðstofuna
og farnar að þeyta rokkana. Gróa talaði svo hátt,
að það heyrðist inn í húsið, þó að það væri aftur:
„Hvert skyldi Þórdís vera að fara? Líklega er
hún gengin úr vistinni. Hvar svo sem skyldi hún
geta mannazt? Það er þá úti um heimilisánægjuna
herna“.
„Hún er með stásslega tösku“, sagði Manga,
ekki laus við öfund.
„Já, og sagðist hafa fengið hana fyrir lítið,
alveg eins og Páll gamli faðir hennar, þegar hann
var að stela einhverju. Ætli það geti nú ekki átt
sérstað?“ ]
Meira heyrðist ekki nema lágur hlátur. En
þetta var nóg til þess, að þessi góða pg siðavanda
kona, sem sat í stólnum við ofninn, svitnaði af
angist. Að hugsa sér, ef Dísa vesalingurinn hefði
nú hagað sér svona í ókunnugu húsi. Þvílík skömm
fyrir heimilið, sem hún var alin upp á. Hvaða álit
skyldi húsmóðir hennar hafa fengið á því heimili,
sem svo óvandaður unglingur kom frá? Sjálfsagt
ekki gott. Máltækið segir, að það nemi börn, sem í
bæ sé títt. Hún hafði líka alltaf fundið, að það
var mikill ábyrgðarhluti að taka fósturbarn og
þess vegna verið því alltaf mótfallin. En það hafði
komið svona alveg af ófrávíkjanlegum ástæðum,
að Dísa kom þangað. Líklega hefði það verið sá
mesti ófögnuður, sem gat komið fyrir, að Ketil-
ríður fluttist á heimiliðr eins og Finni gamli sagði
svo oft.
Dísa kom inn í baðstofuna nokkru seinna.
Hún hlammaði sér niður á rúmið, sem hún hafði
sofið í, og dæsti af vellíðan: „Ó, hvað það er
gaman að vera komin hingað aftur. Það sefur þó
vonandi enginn í rúminu mínu?“
„Ójú, Kristján minn sefur þar núna“, sagði
Gróa. „Hann er orðinn svo stór, að ég varð fegin
að losna við hann, en hann getur sofið hjá mér
þessar nætur, sem þú verður hérna, nema það
verði þá haft svo mikið við þig að láta þig sofa í
gestaherberginu frammi“.
Dísa hló dátt. „Nokkrar nætur! Þær geta nú
sjálfsagt orðið þó nokkuð margar, Gróa mín. En
helzt vildi ég náttúrlega sofa frammi, fyrst alltaf
helzt við þessi andstyggilegi siður að láta piltana
sofa hér inni á veturna. Mér finnst þær gætu
sofið frammi í skálanum- Þetta viðgengst hvergi
nema hér. Það eru viðbrigði eða að sofa ein í
„prívat“ herbergi“.
„O, þetta er nú gamall sveitasiður. Það dettur
víst engum í hug að láta piltana sofa frammi í
skála um háveturinn. En þetta fer nú að breytast.
Nú verður byggt hér í vor nýtt steinhús, og þá
geturðu fengið að sofa í „prívat" hergerbi", sagði
Gróa.
„Er nú verið að ráðgera það?“ spurði Dísa.
„Heyrt hef ég það“, anzaði Gróa og fór að
þeyta rokkinn hálfu hraðara en áður, „en ekki
veit ég, hvort óhætt er að hafa það eftir. Það er
ekki ólíklegt, að þessi fallegi, lærði sonur vilji
láta fara að breyta eitthvað til. Það er nú meira
glæsimennið, sem hann er, og dagfarið eftir því.
Sannnefndur engill“.
„Skárra er það nú hólið, sem Jakob fær hjá
þér“, sagði Dísa hlæjandi.
„Það er ekki ofsagt", sagði Gróa.
Dísa fór síðan inn í hjónahúsið. Anna sat í
sínu vanasæti og saumaði saman hárfína, hvíta
prjónaflík. Dísa kyssti fóstru sína og sagði:
„Ósköp er gaman að sjá þig svona hressa, elsku
mamma mín! Ég hef alltaf verið að hugsa heim til
þín, hvort þú værir nú lasin og ég hvergi nærri“.
„Það voru óþarfa áhyggjur. Borghildur hugsar
nú líklega um mig eins og hún er vön“, sagði hún
þreytulega.
„Ég þekki nú fólkið hérna svo vel, að ég gat
ekki treyst því-------“.
„Ég er hér að sauma saman skyrtu handa þér.
Þú getur þá tekið við henni. Ég hef talsvert að
sauma núna“, greip Anna fram í fyrir henni-
„Það er fyrir Þóru í Hvamrni".
„Alltaf er hún með rækallans nauðið á þér.
Hún er víst færari að sauma utan á krakkana sína
en þú. Þú eyðileggur þig á þessum sífelldu saum-
um. Og svo borgar hún þér aldrei neitt fyrir
þessa sauma".
„Ég fer mér nú hægt eins og vant er, en við
Þóru verð ég aldrei skuldlaus“.
Þá kom húsbóndinn inn allt í einu. Lísibet
var búin að segja honum, hver komin væri. Hann
kyssti konu sína. Dísa stóð upp brosandi og ætlaði
að heilsa honum með kossi, en hann tók í hönd
henni svo fast, að hún hefði helzt viljað hljóða
upp. „Sæl vertu, Dísa mín! Hvernig stendur á
þínu ferðalagi?" spurði hann stuttlega.
„Ég er nú bara komin heim til þinna föður-
húsa“, stamaði hún kafrjóð og vandræðaleg. „Ég
er alveg búin að fá mig fullsadda af því að vinna
hjá vandalausum".
„Er það þá meiningin, að þú sért gengin úr
vistinni? Það er þó enginn vandræða vitnisburður,
sem Beta Björns gefur því heimili — hún var 'þar
nú bara í þrjú ár“.
„Ég læt nú varla bjóða mér það, sem henni
finnst gott“, sagði Dísa, „enda gekk ég ekki í
burtu, heldur var mér sagt að fara“.
„Ekki er það nú skárra. Þú hefur þá ekki
komið þér vel eftir því að dæma. En það er ekki
svoleiðis, að ég hafi á móti því, að þú sért hérna,
meðan þú ert almennileg og ekki í sífelldu hnota-
biti eins og þú varst í fyrravetur. Ef þú gerir það,
verðurðu að fara í burtu“.
Dísa ranglaði út að glugganum sneypuleg á
svipinn og þorði ekki að horfa á fóstra sinn. Samt
herti hún upp hugann og talaði út við rúðuna:
„Ég tek því náttúrlega ekki með þökkum, að það
sé borið á mig, sem ég er saklaus af, eins og þetta
með næluna. Það voru krakkarnir, Kristján og
Lísibet, sem tóku hana- Kristján var heldur ekki
lengi að finna hana“. — Þarna var hún búin að
segja það, sem hana hafði svo lengi langað að
koma til eyrna fóstra síns, en árangurinn varð sá
sami eins og að höggva í stein.
„Það er þýðingarlaust fyrir þig að bera svona
lagað á borð fyrir mig. Þetta er of kjánaleg lygi til
þess að henni verði trúað. Ef þú hefur nokkra
sómatilfinningu, þá skaltu þegja um þetta. Von-
andi hefurðu þó ekki kynnt þig svoleiðis þarna
fyrir norðan“.
Svo varð þögn. Dísa vonaði, að fóstra sín legði
sér eitthvert liðsyrði, en hún lét það ógert. Jón
leitaði að einhverju niðri í skrifborðsskúffu, fann
það og stakk því í vasa sinn, læsti henni og gekk
fram. Dísa snökti út við gluggann. „Það er ómögu-
legt að segja, að hann sé mjög hlýlegur við fóstur-
dótturina, þegar hún kemur heim“, sagði hún
gremjulega. „Það hefur líklega einhver verið
búinn að tala við hann, áður en hann kom inn,
líklega Þórður karlinn eins og vant er“.
„Honum leiðist, að þú skyldir ekki vera fyrir
norðan til vorsins eins og um var talað. Mér leiðist
það líka. Ég vona, að þú hafir ekki hagað þér
ósæmilega að neinu leyti“.
„Það máttu vera viss um, mamma mín, að hef-
ur ekki verið. Hann hefur alltaf verið svona kulda-
legur við mig, síðan ég benti honum á hringinn
þinn þarna á naglanum í fyrra“. Hún hló illgirnis-
lega og hélt áfram: „Það vildi ég, að þú hefðir
aldrei komið heim úr þeim túr, mamma, þá hefði
margt verið öðruvísi en núna. Gróa var að segja
mér, að það ætti að fara að byggja steinhús hér í
vor handa skólagengnum syninum. Ég sagði nú
ekkert, því að ég veit, að þú kærir þig ekki um að
gasprað sé um það, að Jakob eigi að verða prestur,
en ekki bóndi á Nautaflötum“.