Lögberg - 29.08.1957, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 29. ÁGÚST 1957
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
============
„Það er víst heldur engin þörf á því að vera
að gaspra um það við hvern sem er- Það er ekki
annað en vonadraumur* sem kannske rætist al-
drei“, sagði Anna óþolinmóð yfir þessu þreytandi
masi í Dísu. „Þú skalt nú setja þig niður og taka
við þessu, sem ég er að gera. Vertu bara fáorð og
dagfarsprúð stúlka, þá verður enginn óánægður
yfir því, að þú ert komin heim“.
Dísa gerði eins og henni var sagt, þó að henni
fyndist það hefði mátt bíða ögn lengur að fá sér
verkefni. Hún talaði utan að því, hvort hún ætti
ekki að sofa fram í gestaherberginu, þegar leið að
háttatíma, en það var svo kalt þar, sagði Borg-
hildur, því að hún þurfti endilega að koma inn
um leið og þetta bar á góma. Dísa varð að láta sér
nægja að hátta í sínu vanarúmi. Það var ómögu-
legt að segja, að það væri haft mikið við hana.
Það yrði líklega öðruvísi tekið á móti Jakobi,
þegar hann kæmi heim í vor. Næsta dag sat hún
ennþá inn í hjónahúsi og saumaði saman prjóna-
flíkur, sem áttu að fara utan á hana sjálfa. Þegar
því var lokið, átti hún að sauma saman prjónadót
fyrir Þóru í Hvammi, en þá fór hún að slá slöku
við. Þóra gæti víst gert þetta sjálf, sagði hún við
Önnu og Borghildi.
„Þá skaltu fara fram í eldhús og hnoða deig
með henni Gróu“, sagði Borghildur. „Það er nóg
að gera núna, meira að segja Kristján litli er sí-
vinnandi allan daginn. Þá ætti þér ekki að verða
mikið fyrir því að hjálpa eitthvað til“.
„Hvaða rækallans hnoð er þetta“,-sagði Dísa
önug. „Ég man ekki til, að það hafi verið látið
svona hér fyrri“.
„Það hefur heldur ekki komið annar eins
vetur í manna minnum“, sagði Borghildur.
„Á ég að anza þessu?“ spurði Dísa fóstru sína,
þegar Borghildur var farin fram.
„Já, það væri ósköp gott, ef þú hjálpaðir til.
Það hafa allir mikið að gera núna“, sagði Anna.
Dísa reigsaði fram í slæmu skapi. Gróa hnoð-
aði í ákafa í stóru trogi fram í hlóðaeldhúsi.
„Það er líklega bezt, að ég fari að hnalla á
þessu með þér“, sagði Dísa með merkissvip.
„Reyndar ætlaði ég nú ekki að fara að þræla hér
heima, heldur hvíla mig eftir andstyggðar þræl-
dóminn þarna fyrir norðan, en hún er nú kannske
ekki öðruvísi en vant er, fjandans vinnuharkan
hjá henni Borghildi“.
„Þú hefur þá bara ætlað þér að sitja uppá-
búin inni í hjónahúsi eins og fóstra þín, en það
eru nú færri, sem geta veitt sér það, Dísa litla“.
Dísa fór að hnoða í öðru trogi. „Aldrei hef ég
séð neitt eins hlægilegt og þetta. Þá held ég sé nú
betra að eiga heima í kaupstað, enda ætlar mamma
sér það, þegar Jakob er búinn að læra. Ég hlakka
nú svo mikið til“.
„Það lítur út fyrir ,að þú ætlir þér að hanga
í pilsunum hennar allt lífið í gegn. Það eru nú
nokkur ár þangað til hann verður orðinn svo
lærður, að hann geti tekið prestsvígslu", sagði
Gróa.
„O, ekki býst ég nú við því“, sagði Dísa með
sama drýgindabrosinu.
„Kannske þú haldir, að hann þurfi ekki nema
gagnfræðapróf til að stíga í stólinn", hnusaði í
Gróu.
Þá skipti Dísa um efni og fór að segja frá og
lýsa vistinni fyrir norðan, þar sem hún hafði verið
þetta ár. Hún hafði alltaf farið á fætur klukkan
sjö, aldrei seinna, og ekki að tala um að nokkurn
tíma hefði verið háttað fyrr en klukkan eitt á
nóttunni.
„Það er nú meira, að svona fólk skuli geta
1 haft nokkra manneskju til lengdar, en auðvitað er
þetta kaupstaðarsiðurinn. Ég ætti nú kannske að
kannast við það. En satt að segja hélt ég það væri
að skána- Maður hefur þó fullan svefn í sveitinni
víðast hvar“, sagði Gróa.
Þórður hafði komið inn í eldhúsið og spurt
eftir Kristjáni. Gróa bar undir hans dóm, hvort
honum ofbyði ekki að heyra þessa lýsingu, og
þetta sagði frú Svanfríður að væri gott heimili.
„Hvað gat hún verið að gera allan þennan
tíma?“ sagði Þórður. „Það er þó ekki að sjá á
holdarfarinu, að henni hafi liðið mjög illa. Það er
svei mér ákjósanlegt eða hitt þó heldur fyrir hús-
bændur að fá hjú, sem gefa heimili þeirra svona
fallegan vitniðburð. Lýstirðu okkur ekki svona,
þegar þú komst norður?“
„Mikið svín geturðu verið, Þórður, að halda
að ég tali svona um fólkið hérna“, sagði Dísa og
eldroðnaði af reiði. „Reyndar hefðir þú átt það
skilið, að ég^ talaði illa um þig, en það gerði ég
samt ekki vegna þess, að þetta er mitt æskuheimili.
Það var þess vegna, að ég hlífði þér“.
„Þú hefur varla hlíft hvorki mér né öðrum.
Þú hefur sagt, að þú hafir verið látin þræla svefn-
laus, eins og þú segist hafa gert þar“, sagði Þórður
um leið og hann fór út.
„Svona getur hann orðið napur stundum,
blessaður kunninginn", sagði Gróa og hló glettnis-
lega.
„Þú getur alltaf verið dálítið hrifin af þessum
fausk“, sagði Dísa með lítilsvirðingu. „Og svo
læturðu hann þræla á strákgreyinu þínu allan
liðlangan daginn“.
„Ég er nú á þeirra hillu í lífinu og hef alltaf
verið, sem ekki ætla sér hærra en að vinna, og þar
verður hann líka að sitja, blessaður strákurinn
minn. Ég hugsa mér hann ekki í prestsskrúða.
Mér þykir vænt um að sjá, hvað hann er viljugur
og duglegur eftir aldri. Það á það að honum
heimilið hérna, að hann reyni að gera það, sem
hann getur fyrir það. Honum hefur liðið hér
reglulega vel, enda býst ég við, að hann verði hér
í vor og sumar, þó að ég fari líklega í vor“.
„Ertu nú orðin vonlaus um, að Þórður vilji
þig?“ sagði Dísa ertnislega-
„En Gróa lét ekki stríða sér. „Já, það er ég
nú orðin fyrir þó nokkru“, sagði hún hlæjandi.
„En við skiljum eins og við fundumst, góðir
málkunningjar og annað ekki. Þórður er prýðis-
maður, þótt hann kæri sig ekkert um kvenfólk.
Það sýnir bara eins og annað, hvað hann er fastur
í sínu formi. Ég býst ekki við að bera hvorki
honum né neinum öðrum slæmt orð héðan af
hefmilinu". Svo bætti hún við í lægri róm: „Þau
fara héðan líka í vor, Steini og Manga, ætla að
setja upp hringana á páskunum“.
„Allir trúlofast nú, þykir mér“, sagði Dísa.
„Hjónin mega fara að ná sér í vinnufólk. Skárra
er það bröltið í ykkur“.
„Við erum nú búin að staldra hérna við nokk-
ur árin. Hann er víst búinn að ráða til sín ný hjú.
Það er engin hætta á því. Það vantar þá einhvern
vinnukraft, ef hann vantar hingað“, sagði Gróa.
„Það er ekki laust við, að ég hálfkvíði fyrir að
fara. Ég hef unnið hér mikið, en mér hefur líka
liðið vel“.
Borghildur kom nú fram og athugaði, hvernig
deigið væri hnoðað hjá Dísu og sagði, að það væri
ekki nógu harðhnoðað.
„1 flestu þarf hún að rexa, þessi kerlingar-
skepna“, sagði Dísa, þegar Borghildur var farin.
„Það er ekki sama, hvernig deigið er hnoðað.
En það segi ég satt, að mér finnst þú gera sjálfa
þig að ótukt, já, reglulegri ótukt, ef þú talar
kuldalega um hana Borghildi, eins og hún var þér
góð, meðan þú varst krakkagrey, sem fáir voru
sérlega hrifnir af, þó að þeir reyndu að um-
bera þig“.
Dísa svaraði þessu engu. En eftir þennan
morgun talaði hún aldrei um heimilið, sem hún
átti fyrir norðan, nema við önnu- En Borghildur
gat ekki horft upp á, að stelpan valsaði út og inn
allan daginn, og vildi því að hún færi að tvinna
band og ýmislegt fleira, sem að tóvinnu laut. Þá
kom gamli þráasvipurinn á Dísu. Hún sagði, að
fóstra sín ætlaði að kenna sér útsaum. Hún hefði
heldur engin föt, sem hún gæti setið í við tóvinnu.
En Anna sagði, að það væri bezt að láta útsaum-
inn bíða þangað til seinna, Borghildur vissi bezt,
hvað helzt þyrfti að vinna. Þá fór Dísa út í
skemmu, fann þar skautana sína, batt þá á sig og
fór ofan á mýrina fyrir neðan bæinn. Það yrði víst
ekkert af því, að hún færi að setjast við rokk —
það var ekki svo skemmtileg vinna. — Nokkru
seinna kom Kristján með stóran prjónaböggul og
sagði, að Borghildur hefði beðið hana að fara með
þetta yfir að Ásólfsstöðum. Það hýrnaði yfir Dísu.
Hún leysti af sér skautana og lagði af stað. Það
var hennar mesta skemmtun að fara á bæi. En
eftir ótrúlega stuttan tíma var hún komin aftur
heim í eldhúsið til Borghildar.
„Nú, fórstu þá ekki yfir um?“ spurði Borg-
hildur. „Mér fannst rétt að nota þig til þess, fyrst
þú vildir ekki vera inni að tvinna bandið“.
„Ójú, víst gerði ég það. Hlíf bað að heilsa þér“,
sagði Dísa ólundarlega.
„Jæja, komdu þá hérna inn í baðstofuna. Hér
er ég búin að taka til rokkinn og bandið, sem þú
átt að tvinna. Þú ert búin að viðra þig nóg í dag“.
„Þú hefur svei mér ekki stanzað lengi“, sagði
Gróa, þegar þær komu inn.-
„Ónei, það var víst ekki svo kumpánlegt við
mig, hyskið það“, hnussaði í Dísu. „Systurnar sátu
inni í lokuðu húsinu- Eitthvað var Ella að myndast
við að spila á orgelið — allt rammfalskt og vitlaust.
Mér var bara ekki boðið lengra en í baðstofuna.
Ég veit nú líklega, hvað það er, sem svíður í
Elínu við mig. Hún heldur, að ég muni sitja uppi
með Jakob. Það hefur víst lengi haft augastað á
húsmóðursætinu hérna handa henni, þetta Ásólfs-
staðapakk".
Borghildur setti hnykk á höfuðið og leit til
Dísu vandlætingaraugum. „Mér þykir nú ólíklegt,
að nokkurri manneskju detti nú annað eins og
þetta í hug“, sagði hún. „Þú ert orðin nokkuð
málgefin, finnst mér, að gaspra öðru eins og þessu
út úr þér“.
„Ég segi það nú líka“, sagði Gróa. „Hverjir
skyldu nú svo sem láta sér annað eins um munn
fara, eins og að dóttir Páls og Ketilríðar sitji uppi
með hann Jakob Jónsson?" Hún skellihló, svo að
hún tárfelldi.
Dísa stokkroðnaði. „Það er aldrei það liggi
vel á þér, Gróa Sveinsdóttir. Skárra er það nú
bölvað flissið“, sagði hún og reigsaði inn í hjóna-
húsið til fóstru sinnar, en hún var þá eitthvað
óvanaleg á svipinn — ekki ólíkt því, að henni hefði
runnið í skap.
„Ég var að koma handan frá Ásólfsstöðum“,
sagði Dísa. „Hlíf bað að heilsa þér“.
„Ég heyrði, hvað þú varst að rugla þarna
fyrir framan, en ég ætla nú bara að segja þér það
í eitt skipti fyrir öll, að svona lagað vil ég ekki
heyra, að Jakobi sé gefin nokkur stúlka, hvorki
Ella á Ásólfsstöðum eða nokkur önnur. Hann
hugsar ekkert um svoleiðis. Svo á það heldur ekki
við, að þú sért að skrifa honum, þó að þið lékuð
ykkur saman, meðan þið voruð börn. Nú eruð þið
orðnar fullorðnar manneskjurV, sagði Anna og
'ýtti henni fram úr húsinu og skellti hurðinni
harkalega aftur.
Dísa settist við 'rokkinn og fór að tvinna.
Svona var það þá að koma heim til föðurhúsanna,
eins og hún nefndi þau. Það var ekki slátrað ali-
álfi, eins og þegar glataði sonurinn kom heim,
sem sagt var frá í biblíusögunum- Hún þeytti
rokkinn svo hart í gremju sinni, að Borghildur
kom inn og skipaði henni að gera þetta almenni-
lega — það dygði -ekki að rubba því einhvern
Veginn af. Þá það. Alltaf var einhver siðalögmáls-
svipa yfir höfðinu á manni. Það var óþarfi að vera
að gera sér gyllivonir um rólega daga hér heima.
Ekkert komst að, nema vinnan og þrældómurinn.
Hún hefði átt að þekkja það.
i