Lögberg - 10.10.1957, Page 1

70. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 10. OKTÓBER 1957
NÚMER 41
Stórir og merkilegir hellar fundnir í
Gullborgarhrauni í Hnappadal vestra
Taldir ganga næsi hellunum í Hallmundarhrauni, að stærð
MINNINGARORÐ:
Konrað Nordman
1886—1957
Fyrir röskum hálfum mán-
uði gerði Guðmundur Alberts-
son á Heggstöðum í Hnappa-
dal og unglingspiltar tveir,
sem voru í för með honum, þá
uppgötvun, að mikill hellir
leyndist í Gullborgarhrauni,
og við nánari athugun hefir
komið í ljós, að þarna eru
margir hellar, sem aldrei hef-
ir verið vitað um áður, og er
a. m. k. einn svo stór, að hann
nálgast að vera jafnoki hell-
anna í Hallmundarhrauni, sem
taldir hafa verið þeir stærstu
og merkilegustu á landinu.
Það var tilviljun, að Guð-
mundur á Heggstöðum og
fylgdarsveinar hans fundu
fyrsta hellinn. Þeir voru á
leið í Gullborg, sem er all-
mikill eldgígur, svipaður Eld-
borg, sem frægari er. Þeir
höfðu með sér vasaljós, og var
það líka tilviljun.
Á leið sinni að borginni
klöngruðust þeir yfir gjá í
hrauninu og var þar stórgrýtt
mjög og illt yfirferðar. Sáu
þeir þá hellismunna, sem þeir
fóru að athuga. Ekki héldu
þeir langt inn í hellinn, en
nógu langt þó til að fullvissa
sig um, að þarna mundi stór
hellir, sem ástæða væri til að
kanna frekar.
Sunnudaginn eftir, 4. ágúst,
fóru 7 menn af þremur bæjum
í Hnappadal, Heggstöðum,
Hraunholtum og Hlíð, til að
kanna fundinn. Þeir skoðuðu
helli þann, sem fyrst fannst,
og sáu að hann var mjög stór
og harla merkilegur, auk þess
fundu þeir 3 aðra hella þarna
skammt frá. Voru þeir allir
minni.
Nú á sunnudaginn fór Guð-
mundur Illugason á Borg á
Seltjarnarnesi vestur í Hnappa
dal og fékk sér til fylgdar
Einar Hallson í Hlíð til að
skoða hellana. Fóru þeir í alla
hellana, sem þá var vitað um,
og fundu tvo hella til við-
bótar. Guðmundur Illugason
sagði blaðinu í gær, að þetta
hellasvæði væri engan veginn
fullkannað enn. Hellar þessir
mundu hafa myndast við
hraunrennsli frá Gullborg-
inni. Stærsti hellirinn mundi
vera 15—20 m. undir loft, og
500—600 metrar á lengd, ann-
ar um 300 metrar. Eru víða af-
hellar og afkimar í hellurium,
gólf er nokkuð óslétt, inn-
gangan erfið, stórgrýti mikið
og munninn mjög lágur og erf-
iður. Minni hellarnir eru
sennilega 100—150 metrar á
lengd. — 1 öllum hellunum
eru skemmtilegar vistarverur,
sagði Guðmundur og margt að
skoða, en erfitt um vik með
vasaljós og kerti. Þyrfti að
kanna allt svæðið með góðum
útbúnaði.
—TÍMINN, 13. ágúst
Góðir gesf-ir
af Fróni
Hingað komu til borgarinn-
ar í lok fyrri viku hr. Magnús
Jochumsson, póstmeistari í
Reykjavík og yfirmaður póst-
þjónustunnar á íslandi, ásamt
frú sinni; sat Magnús alþjóða-
þing póstsambandsins, sem
haldið var í Ottawa, og sóttu
þingið erindrekar frá níutíu
og tveimur þjóðum-
Magnús er fæddur á Isa-
firði, en faðir hans var
Jochum Magnússon, bróður-
sonur Matthíasar Jochums-
sonar skálds; móðir Magnúsar
var Aðalbjörg Jónsdóttir frá
Miðhúsum í Blönduhlíð í
Skagafirði; kona Magnúsar er
Guðrún Geirsdóttir Zoega,
en faðir hennar var svo sem
kunnugt er, einn hinn mesti
athafnamaður sinnar tíðar í
Reykjavík.
Þau Magnús og frú eru bæði
gædd styrkum persónuleika
og vekja fljótt virðingu
manna og traust.
Þeir Magnús póstmeistari
og Jochum Ásgeirsson raf-
fræðingur hér í borg eru hálf-
bræður að móðerni.
Þau Magnús og frú lögðu
af stað héðan á sunnudaginn
í heimsókn til dætra sinna,
sem búsettar eru í San
Francisco, og munu dveljast
þar fram um mánaðamótin.
Á laugardagskvöldið höfðu
þau Jochum Ásgeirsson og frú
Ingibjörg veglegt boð á heim-
ili sínu fyrir þessa kærkomnu
gesti, og skorti þar hvorki
gleði né góðan fagnað.
Þrjátíu og þrjú ár voru liðin
frá þeim tima, er fundum
þessara merku bræðra síðast
bar saman.
Orslit kosninga
Almennar kosningar til
norska þingsins fóru fram síð-
astliðinn mánudag, og lauk
þeim með þeim hætti, að
Social-Demokratar undir for-
sæti Einars Gerhardsen fengu
hreinan meirihluta og sitja því
áfram við völd.
Nokkur óréttingarorð
Þegar ég ritaði minningar-
orðin um Sir William A.
Craigie, sem birtust í Lögbergi
síðastliðna viku, vissi ég eigi
betur, en að hin nýja og aukna
útgáfa hans of orðabók Guð-
brands Vigfússonar og Cleas-
bys væri enn í prentun, en í
nýkomnum blöðum heiman af
íslandi sé ég, að hún hefir
komið út í sumar. Fer alda-
vinur Sir Williams, Snæbjörn
Jónsson bóksali í Reykjavík,
meðal annars þessum orðum
um útgáfuna í minningargrein
um hinn skozka hollvin vor
íslendinga í dagblaðinu Vísi
í Reykjavík 4. sept., en Sir
William lézt daginn áður:
„Þessu verki hafði Sir
William Craigie á þann hátt
lokið, að bókin kom út með
viðauka nokkrum vikum fyrir
lát hans, til ómetanlegs gagnk
öllum þeim hér á landi og er-
lendis, er rækt leggja við
tungu okkar og bókmentir.
Orðabókin er sú mentalind,
sem lengi mun verða af ausið.“
Liggur í augum uppi, hvert
nytsemdarverk Sir William
hefir enn á ný innt af hendi í
Islands þágu með hinni endur-
bættu útgáfu umræddrar orða
bókar. En þeim til bendingar,
sem kynnu að vilja eignast
hana, þá er þetta hið enska
heiti hennar: An Icelandic-
English Diciionary. Initiaied
by Richard Cleasby. Subse-
quenily Revised. Enlarged and
Compleied by Gudbrand Vig-
fusson M.A. Second Ediiion.
Wiih a Supplemeni by Sir
William Craigie. Coniaining
Many Addiiional Words and
References, Oxford 1957.
RICHARD BECK
Dánarfregn
Frú Kristín Guðrún (Kerne-
sted) Thorgeirson lézt að
heimili sínu, 590 Cathedral
Ave. hér í borg á þriðjudaginn
I. okt., 79 ára að aldri. Hún
var fædd á íslandi, en fluttist
til Canada fyrir 68 árum. Hún
var í söfnuði Fyrstu lútersku
kirkju; tilheyrði trúboðanefnd
Atlantic Ave. United Church.
Hana lifa maður hennar
Joseph W., fjórar dætur, Mrs.
J. Snydal, Mrs. A. J. Goodrich,
Mrs. D. T. Dorset og Mrs. R. J.
Page; fjórir synir, William,
Magnús, Joseph og Friðfinnur,
og fjöldi barnabarna. Útförin
var gerð frá Fyrstu lútersku
kirkju á laugardaginn. Séra
V. J. Eylands flutti kveðju-
mál. Rev. Roy S. Wilson að-
stoðaði.
Konráð Nordman andaðist á
sjúkrahúsinu í Glenboro,
Manitoba, þann 14. ágúst síð-
astliðinn. Það kom sem reiðar-
slag yfir bygðina, þegar frétt-
in barst. Hann hafði legið á
sjúkrahúsinu í nokkra daga,
en virtist á góðum batavegi,
þegar dauðann bar að svo
snögglega-
Foreldrar Konráðs voru
hjónin Guðrún og Guðmund-
ur Nordman, landnemar í
Brúar-byggðinni suður af
Cypress River í Manitoba.
Börn þeirra voru sex: Guð-
mundur, dáinn fyrir mörgum
árum síðan; Kristján, til heim-
ilis í Winnipeg; Guðný, Mrs.
Hanna að Elstone, Sask.;
Soffía, Mrs. Bernhöft, að
Cavalier, N. Dak.; og Dóra,
Mrs. Kinsley í Winnipeg.
Konráð fæddist að Brú
þann 6. marz 1886 og ólst
upp í foreldrahúsum. Á þeim
tíma var lítið tækifæri fyrir
drengi í sveit nema almenn
vinna. Skólar voru langt í
burtu, efni lítil og heimilin
þurftu alla krafta til bjargar.
Konráð var mjög gefinn fyrir
músik og í tómstundum naut
hann nokkurrar tilsagnar og
lærði að spila á orgel. Hann
var því sjálfsagður organisti
þegar söfnuður var myndaður
að Brú, og gegndi hann þeim
starfa af mestu samvizkusemi
í yfir 50 ár.
Konráð tók við búinu af
föður sínum. Árið 1914 byggði
hann veglegt íbúðarhús á jörð
inni og þann 21. des., sama ár,
kvæntist hann Laura Landy,
bygðarstúlku, og settust þau
að í nýja húsinu. — Heimili
þeirra var fyrirmyndarheim-
ili. Hjónin elskurík, sérstak-
lega samrýmd í öllu, gestrisin,
félagslynd og góð heim að
sækja. Það var gestakoma
mikil og oft glatt á hjalla hjá
Láru og Konna- Yfir heimilinu
hvíldi helgur andi og þau voru
sannkristin í öllum félagsskap.
Konráð var elskuríkur heimil-
isfaðir, drengur góður og
hreinn og beinn í allri fram-
komu, einlægur, hjálpsamur
og hinn bezti förunautur.
Hann var snyrtimenni, vand-
virkur að öllu sem hann gekk.
Heimilið var vel um gengið
úti og inni.
Konráð gegndi mörgum
trúnaðarstörfum, sem fyrr
segir var hann organisti safn-
aðarins í rúm fimmtíu ár, for-
seti sunnudagaskólans í mörg
ár, sat lengi í safnaðarnefnd,
var tíðum erindreki á kirkju-
þingum; auk þessa tók hann
þátt í. velferðarmálum byggð-
arinnar, sér í lagi skólamál-
um. En líf hans var helgað
heimilinu og kirkjunni.
Byggðin hefur að baki að
sjá einum af sínum beztu
sonum. Hann var vinmargur
og virtur af öllum sem þekktu
hann. — Hann er syrgður af
eiginkonunni, þrem bÖrnum
þeirra, Mrs. J. Gardiner að
Cypress River, Man., Jón og
Herbert bændur að Brú, og
fimm barnabörnum. — Við
vottum fjölskyldunni hjart-
næma samúð okkar.
Jarðarförin fór fram frá
Fríkirkjunni að Brú, að fjöl-
menni viðstöddu. Séra Jóhann
Fredriksson, fyrrum sóknar-
prestur, aðstoðaði stúdent
Don Olsen.
Við þökkum þér af hjarta
fyrir samfylgdina. — í Guðs
friði, vinur.
“Upp rennur aftur dagur,
eilífur bjartur, fagur.
Dýrð sé þér, Drottinn kær.
Jóhann Fredriksson
Nýr himinhnöttur—
gerður af mannahöndum
Ein mestu stórtíðindi í sögu
vísindanna gerðust á föstu-
dagskvöldið í fyrri viku, en þá
tilkynnti Moskva, að vísinda-
mönnum þar hefði tekizt að
skjóta hnetti svo langt í loft
upp, að nú hringsnerist hann
í kringum jörðina eins og
tungl. Hann er 560 mílur frá
jörðinni og hraðinn á honum
kringum jörðina er 18,000
mílur á klukkustund. Hnöttur
þessi er 23 þumlunga í þver-
mál og 185 pund á þyngd.
Þetta er mikill vísindalegur
sigur. Hnöttur þessir er hlað-
inn vísindalegum tækjum, er
útvarpa til jarðar ýmsum
fróðleik um geiminn; vísinda-
menn í öðrum löndum hafa
heyrt skeytin, en skilja þau
ekki vegna þess að þau eru í
“code”, en þess er vænst að
Vísindamenn Rússa miðli öðr-
um vísindamönnum af þeim
fróðleik, er þeir á þennan hátt
verða vísari.
Talið er að hnöttur þessi leys-
ist upp innan tveggja eða
þriggja vikna.