Lögberg - 10.10.1957, Blaðsíða 6

6
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„En hvað það er gaman að sjá þig, Þóra- Við
sjáumst heldur sjaldnar en í sumar. Þá var nú
gaman! Þá yngdist ég upp, en nú er ég orðin jafn-
gömul og lasburða og ég var, áður en blessaðir
drengirnir okkar komu heim með gleðina og
glauminn“, sagði hún.
„Það er nú farið að styttast til sumarsins og
heimkomu þeirra í annað sinn“, sagði Þóra. „Mér
ofbýður að sjá þig þarna við bálkyntan ofninn í
stað þess að koma út og fagna blessuðu sólskininu,
þá loksins það er farið að bræða gaddinn svo-
lítið“.
„Ég hleypti forvitninni í þessa bók. Annars
var ég nú búin að hugsa mér að fara út í garð og
vita, hvort snjórinn væri farinn af leiðunum
mínum“.
„Þú þyrftir að vera meira úti, Anna mín. Þú
ert hvít eins og ungbarn í vöggu af þessum inni-
setum“, sagði Þóra.
„Það vantar ekki að það sé nokkrum sinnum
sagt við mig, að ég eigi að koma út. Líklega er
það þess vegna, að ég geri það ekki, enda finnst
mér tíðin ekki hafa verið svoleiðis í vetur, að ég
gæti verið mikið úti. Ég býst við, að maðurinn
minn álíti, að ég þyrfti ekki annað en koma á
hestbak, þá yrði ég samstundis albata“, sagði
Anna. „Hann vildi láta mig fara að ríða með sér í
kaupstaðinn í gærmorgun“.
„Það er líka komið nóg „kram“, og ég var að
hugsa um að bjóða þér með mér núna einhvern
daginn. Ég hélt, að þú værir góð til heilsunnar.
Ég er nú að vona, að skepnurnar fari að geta
bjargað sér eitthvað úti, svo að þessi matargjöf
fari að taka enda“, sagði Þóra.
„Þú heldur það. Mér finnst hann hafa verið
hræðilega langur, þessi vetur, þó að ég hafi ekki
þurft að hafa svoleiðis áhyggjur. Ég var nú að
hugsa um að láta það bíða að fara í kaupstaðinn,
þangað til Jakob minn kæmi heim, en hver veit
nema ég drífi mig með þér núna einhvern daginn.
Þá held ég fólkið hefði ástæðu til að segja, að það
gangi ekkert að mér nema móðursýki“.
„Og látum það bara segja það, sem það langar
til. Við skemmtum okkur alveg eins vel fyrir það“,
sagði Þóra hlæjandi.
„Hlakkarðu ekki ofboðslega til að sjá Björn —
hefurðu ekki þráð hann afar mikið? Ég hef hugsað
um Jakob minn nótt og dag- Ég fann það í haust,
þegar hann kvaddi mig, að þessi vetur yrði langur
og erfiður“. .
„Hann hefur verið öllum erfiður, þessi vetur,
Anna mín. Heyleysisáhyggjurnar og allt það strit
og erfiðleikar, sem fylgir slíkum vetrum, er hræði-
legt. Hugsaðu þér nú bara, ég hef nú í tvo mánuði
hnoðað deig úr tveimur stórum trogum af mjöli
á meðan aðrir sváfu. Þess vegna hef ég haft ósköp
lítinn t'íma til að hugsa um Björn minn. Auðvitað
hlakka ég til að fá hann og hafa hann svo alltaf
hjá mér úr því. Ég á líka svo mörg börn. Það er
annað með þig, sem ekki átt nema einn soninn“.
„Eruð þið heylaus — þarftu þess vegna að
hnoða svona mikið deig?“ spurði Anna. „Gefið þið
öllum skepnunum deig eins og Erlendur á Hóli?“
„Nei, við erum ekki heylaus, en það er líka
mikið eftir af vetrinum ennþá. Líklega hefðum
við orðið heylaus og allir hér í sveitinni, hefði
ekki maturinn verið gefinn. Hefurðu ekki heyrt
talað um, að neinn gefi mjölmat nema Elli á Hóli?
Ertu svona ókunnug því, sem gerist í sveitinni?“
„Jú, ég hef heyrt piltana vera að tala um þetta
heyleysi. Hérna er öllum kúnum gefið deig og
kannske fleiri skepnum. Svo heimsk er ég nú ekki,
Þóra mín, þó ég sé lítil búkona, að ég hafi ekki
veitt þessu eftirtekt. Ég hef að minnsta kosti heyrt,
að Doddi á Jarðbrú hafi keypt mikið af mjöli til
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 10. OKTÓBER 1957
að drýja heyin sín. Það er ekki sparað að færa
mér fréttirnar af heimilinu-því“.
„Doddi er nú víst einn af þeim fáu, sem er
vel stæður með hey. Hann lógaði líka kú snemma
á jólaföstu, sem hann ætlaði að láta lifa þangað til
um miðjan vetur. Það hefur munað hann miklu“,
sagði Þóra.
„Og svo annarri nú fyrir stuttu eftir ráðlegg-
ingu einhvers góðs vinar, sem ætlar. að hugsa
honum fyrir annarri kú,“ sagði Anna og roðnaði.
„Já, hann var nú óheppinn að þurfa þess. Það
hafði verið afar fallegt kýrefni“, sagði Þóra og lét
sem hún heyrði ekki seinni hluta samtalsins, sem
hafði komið Önnu til að skipta litum. „Það er mikil
búmannsraun, Anna mín, að þurfa að lóga kýrefni,
þegar komið er að því að það komist í gagn“.
„Hvað gerir það til? Hann sagði Helgu á Hóli,
að hann hefði selt kjötið upp í annað kýrverð",
ságði Anna og hló háðslega.
„Það hefur aldrei selzt fyrir svo mikið“, sagði
Þóra, „það hefur verið mikill skaði fyrir þau. Nú
hafa þau ekki nema eina kýrnyt fyrir fimm manns.
Það þætti Helgu á Hóli sjálfsagt lítið. Það er nú
einu sinni siður hennar að vera sífellt að hafa hitt
og þetta eftir Dodda — þykist víst vera mikið
betur máli farin en hann. Hún er það víst líka.
Það eru líka heldur fleiri slúðursögurnar bornar
um sveitina eftir henni en Dodda“.
„Hún gefur það víst í skyn við gesti sína, að
maðurinn minn sé orðinn þar tíður gestur í annað
sinn“, sagði Anna. „Hún hefur gott útsýni yfir
nágrennið — Hóll stendur svo hátt“.
„Það sjá fleiri til ferða hans en Helga á Hóli“,
sagði Þóra. „Sigþrúður á Hjalla er talsvert nær
Jarðbrú en hún, og segir, að hann komi þangað
aldrei. Doddi hlaupi stundum í veg fyrir hann,
því að hann þarf alltaf að sækja ráð til annarra,
vesalingurinn. Ég trúi Sigþrúði ólíkt betur, og
það býst ég við að flestir geri. En Helga brennur
alltaf af öfund tjl Dodda, af því að hann veður
ekki í skuldasúpunni upp fyrir haus eins og þau
á Hóli. Þar að auki er Lína fyrirmyndar húsmóðir,
en Helga vaggar í óþrifnaðartraslinu upp að
hnjám. Svo þvættir hún þessu í Dísu til að láta
hana segja þér það, en segir sögurnar eftir Dísu
héðan af heimilinu þeim, sem næst koma til
hennar“.
„Hvaða svo sem sögur ætti Dísa að segja henni
héðan?“ spurði Anna alveg hissa.
„Þær eru nú víst æði margar, heyrist mér.
Hún segir henni frá ákaflega fínu húsi, sem hún
og þið Jakob ætlið að búa í, þegar hann sé orðinn
prestur. Það á að vera í kaupstað. Og Helga segir,
að hún búist við að verða þar húsmóðir".
„Guð hjálpi mér!“ sagði Anna og kafroðnaði.
„Hefur Helga þetta virkilega eftir Dísu? Aldrei
hefði ég getað ímyndað mér, að hún færi að segja
frá þessu. Það var einmitt þetta, sem ég var búinn -
að hugsa mér þarna í fyrra. Ég sagði henni frá því.
Ég er alveg hissa á því, að hún skuli vera að rugla
með þetta. Náttúrlega má búast við, að Helga bæti
einhverju við sögurnar, en tilhæfulaust er þetta
samt ekki“.
„Mér hefur svona dottið það í hug, hvernig
Lísibetu fóstru þinni hefði líkað, að svona sögur
væru bornar út af heimilinu“, sagði Þóra.
Anna þagði nokkra stund. Það var ekki í
fyrsta sinn, hugsaði Anna, sem henni var gefið í
skyn, að hún stæði heldur verr í húsmóðurstöðunni
en fóstra hennar. Enginn hafði gert það eins oft
og þessi góða vinkona hennar, sem sat þarna and-
spænis henni. „Ég get hugsað mér, að henni
finndist fleiri en ég ekki standa rétt vel í stöðu
sinni, ef hún mætti líta heim að Nautaflötum
núna. Henni finndist Jón líklega ekki neinn sér-
stakur húsbóndi, talsvert öðruvísi en pabbi sálugi
var. Hann eirir nú orðið aldrei við heimilið. Vakir
heilu næturnar niður í læknishúsi við spil og
drykkjuslark, kemur svo heim að morgninum og
sefur hálfan daginn. Ég reyni þó að vera heima,
þó að ég sé ekki álitin mikil húsmóðir. Hvernig
heldurðu að mömmu hefði líkað svona háttalag?"
„Ó, blessuð vertu, hún var blind fyrir öllum
hans göllum, eins og flestar mæður eru. En óneit-
anlega er það skammarlegt af Jóni að vera alltaf
á ferðinni til þess að skemmta sér, í stað þess að
vera heima og hjálpa piltunum við skepnuhirð-
inguna. Ég gæti hugsað, að þeir vissu, hvað þeir
ættu að gera, eftir því sem mínir piltar eru upp-
gefnir. Ég skil ekkert í Þórði að endast til að þræla
svona ár eftir ár, — maður, sem á aðrar eins eignir
og hann, gæti þó haft það rólegra".
Anna horfði hissa á nágrannakonu sína. Hún
gat alltaf sýnt henni aðrar hliðar á málefnunum.
Aldrei hafði henni dottið í hug, að það væri neitt
bagalegt fyrir heimilið, þó að húsbóndinn væri
fjarverandi, nema bara að henni sjálfri fannst það
óbærilega leiðinlegt. „Stúlkurnar taka alltaf til
heyið í fjóshlöðunni og gera verkin í fjósinu, þegar
hann er ekki heima, svo að Steini geti hjálpað
Þórði meira“, sagði hún.
„Þó það væri nú“, sagði Þóra.
„Það vantar heldur ekki að hann hjálpi þeim,
þegar hann er heima. Ekki er hægt að segja, að
hann liggi á liði sínu“, hélt Anna áfram. „En þér
finnst ekkert við það að athuga, þó að ég vaki
hálfu og heilu næturnar áhyggjufull út af honum.
Þú bara hugsar um karlmennina". Hún brosti
gremjulega.
„Ég hélt þú værir orðin því vön, Anna mín“,
sagði Þóra. „Ég get ekki sett mig í þín spor, því
að ég er ekki fyrr lögst út af en ég er sofnuð".
„Þú þarft heldur ekki að vera hrædd um þinn
mann, þó að hann væri fjarverandi, að hann legði
af stað fullur og kæmist kannske ekki nema hálfa
leið, legðist þar fyrir og fyndist kannske helfrosinn
næsta dag. Heldurðu að það sé ekki hræðilegt að
lifa við þetta ár eftir ár? Og svo er ég öfunduð af
þessari stöðu“.
„Já, auðvitað ertu öfunduð", sagði Þóra og
hló glettnislega.
„Þú vildir kannske skipta á kjörum við mig,
sem átt mann, sem aldrei fer út af heimilinu og
aldrei bragðar vín? Skyldi þér ekki bregða við að
búa með öðrum eins slarkara og Jón er orðinn.
Þú ert kannske hrifin af honum ennþá?“
„Auðvitað verð ég aldrei svo dofin, að ég verði
ekki hrifin af Jóni“, sagði Þóra og varð ennþá
glettnislegri en áður. „Ef þú ert til með að hafa
skipti, skal ég ekki hafa á móti því. Þú þarft ekki
að kvíða því, að' það verði átakanlega þögult í
kringum þig, og þó að elzta soninn vanti, muntu
ekki muna eftir því. Hin fimm munu láta þig
gleyma því, að þann sjötta vanti. Út af húsbónd-
anum þarftu ekki að hafa áhyggjur, hann yfir-
gefur heimilið sjaldan og ærir þig ekki með óþarfa
masi. Og ekki þarftu að óttast að hann heimsæki
nágrannakonurnar. En það þykir mér ólíklegt, að
þú hafir margar stundir til sögulesturs eða út-
saums — eða svo hefur mér fundizt- Ég skal svei
mér láta fara vel um mig þarna hjá ofninum, og
ekki held ég, að ég færi að hafa áhyggjur út af
því, þó að Jón dytti af baki vegna þess að hann
hefði eitthvað í kollinum, því það þekki ég til hans,
að hann kann að sitja á hesti. Ég skal engu síður
taka vel á móti honum, þó að það sé vínlykt af
honum eins og þegar hann er ódrukkinn“.
„Væri þér þá ekki sama, þó að hann stanzaði
hjá nágrannakonunum?" skaut Anna inn í.
„Helzt vildi ég, að hann léti það vera“, sagði
Þóra alltaf jafnglettin. Svona gat hún látið stund-
um, alveg eins og þegar þær voru krakkar og
unglingar. Þá hafði hún vanalega fýluna úr litlu
systurinni með svona glettum.
Anna fór að hugsa um, hvernig hún myndi taka
sig út innan um alla krakkana í Hvammi og Sigurð
fúlan og önugan, skammandi krakkana, eins og
Gróa hafði lýst honum einu sinni, þegar hún kom
utan að. Þess á milli mundi hann hrjóta upp í
rúmi, berhöfðaður, með þennan andstyggilega
skalla.
„O-jæja, hvað segirðu um þetta allt saman,
Anna litla Friðriksdóttir?“ sagði Þóra alveg eins
og í gamla daga.
„Hvernig heldurðu að ég tæki mig út?“ sagði
Anna og hló silfurskærum barnshlátri allt í einu.
Þóra tók undir hláturinn.