Lögberg - 21.11.1957, Blaðsíða 1

70. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 21. NÓVEMBER 1957
NÚMER .44 ’
fsland rís af síðum
óviðjafanlegt
NDANFARIÐ hafa verið
kynntar þrjár borgir í
Þýzkalandi í sýningarglugga
Orlofs við Austurstræti. Hefir
þessi staðakynning verið með
þeim hætti, að myndir frá
borgunum eru festar upp og
fylgja textar, sem geta þess
helzta varðandi borgirnar.
Þær þrjár borgir sem hér um
ræðir, eru Celle í Hannover,
Brunswick og Bad Driburg í
Vestfalíu. Um staðakynningu
þessar hefir frú Irme Weile
Jónsson annazt.
1 þesum borgum hafa ís-
lendingar jafan notið góðrar
gestrisni og hópum manna,
eins og knattspyrnuflokkum
héðan hafa verið haldnar
góðar veizlur. Þá skipar fs-
land sérstakan sess í hugum
fólksins í Bad Driburg, því að
þar er einn ágætur rithöf-
undur íslenzkur mikið lesinn,
en sá maður var jafnframt
einna mestur og beztur sendi-
herra okkar hjá öðrum þjóð-
um, meðan hann lifði-
Nonni
I
Hér er átt við Jón Sveinsson
(Nonna), en barnabækur hans
eiga stöðugt miklum vinsæld-
um að fagna í Evrópu. Þarna í
Bad Driburg hefir einn kenn-
arinn í bænum fengið yngstu
börnunum bækur Nonna til
lestrar í tæp tuttugu ár og
komi íslendingur til bæjarins,
gætir þess jafan í hlýjum.mót-
tökum borgarbúa, að þarna sé
komin ein ævintýrapersónan
úr sögum Nonna.
Vegna þessarar staðakynn-
ingar hefði blaðið tal af frú
Irme Jónsson. Hún dvaldi í
nokkurn tíma nú fyrir
skömmu í Bad Driburg. Segir
hún, að náttúrufegurð sé mikil
þarna, en staðurinn er í eigu
Oeyenhausen-ættarinnar, sem
er greifaætt. Þarna eru mikl-
ar heilsulindir, sem urðu
kunnar þegar á seytjándu öld.
Árlega sækja tugþúsundir
sjúklinga þangað til hvíldar
og lækninga, ekki eingöngu
vegna baðanna og lindanna,
heldur einnig vegna hins
fagra umhverfis þarna í jaðri
Teutoburger-skógar.
Minning hans lifir
Frú Irme Jónsson hafði stillt
eintaki af bókinni „Jón Sveins
son (Nonni)“ út í gluggann á-
samt myndunum frá Bad
Driburg. Þegar hún er spurð
að ástæðunni, segir hún, að á
það samhengi hafi fyrstur
bent sér dr. Georg Pape, yfir-
læknir. Er hún leitaði sér
lækninga til hans í ágúst 1956
Nonnabókanna sem
ævintýraland
og gat þess að hún byggi á
íslandi, tókst læknirinn allur
á loft og sagði eitthvað á þá
leið, að þaðan væri „Nonni
vinur minn.“ Síðan sagði hann
frú Irme frá öllum þeim yndis
stundum, sem haím hefði átt
sem barn við lestur Nonna-
bókanna. Sagðist hann enn
'ekki geta stillt sig um, þótt
kominn væri á fertugs aldur,
að líta öðru hverju í þessar
bækur.
Annan dag sat frú Irme inni
í fjölsóttum veitingastað og
kom þá gamall kaþólskur
prestur, næstum blindur, inn í
salinn leiddur ai eldri konu.
Engin borð voru laus í saln-
um og spurði hann frú Irme,
hvort hann og systir hans
mættu sitja við borð hennar.
Hófust síðan samræður og allt
í einu minnist frú Irme á ís-
land. Þá verður gamla prest-
inum eins við og dr. Pape að
hann hrekkur upp og segir:
Franska rithöfundinum Al-
bert Camus voru í dag veitt
bókmenntaverðlaun Nóbels.
Segir í forsendum fyrir veit-
ingunni, að Camus sé veitt
verðlaunin fyrir mikilvægt
rithöfundarstarf, þar sem
hann með alvöruþrunginni
skarpskyggni kryfur til mergj-
ar samvizkuvandamál samtíð-
arinnar. — Verðlaunin eru í ár
208,628,82 sænskar krónur.
Albert Camus fæddist 7.
nóvember 1913 í bænum Mon-
dovi í Algier og hlaut mennt-
un sína að mestu þar. Er hann
hafði hafið framhaldsnám,
missti hann heilsuna, og varð
ekki meira af námi hjá honum.
Hann stundaði ýmis störf,
áður en hann gerðist rithöf-
undur, m. a. var hann blaða-
maður við Cobat-
NB skýrir frá því frá París,
að það hafi verið undrandi og
hamingjusamur Casmus, sem
tók á móti fulltrúum heims-
blaðanna í dag. Það var
sænski sendiherrann í París,
sem tilkynnti Camus ákvörð-
un sænsku akademíunnar. Við
blaðamennina kvað Camus
þetta hafa komið sér á óvart
og hefði hann mátt ráða hefði
hann veitt verðlaunin André
Malraux, sem hann kvaðst
dást að. „Frelsið er mitt bók-
menntalega takmark á tíma,
sem ógnað er með þrældómi,“
sagði hann, „mér er það ljóst,
„Island — föðúrland Nonna.“
Prestur þessi hét séra Franz
Martin og var frá Köln. Síðar
kom hann frú Irme í kynni við
ungfrú Maríu Meisteremst,
sem var kennari við barna-
skólann í Bad Driburg til árs-
ins 1956. Skýrði hún svo frá,
að hún h^fði látið yngstu börn
in 1< oækur Nonna í þau
tæp tuttugu ár, sem hún hafði
verið kennari. Þarf ekki að
skýra það, að með lestri þess-
ara barnabóka hafa þau feng-
ið þá mynd af íslandi, sem
ekki hefir fölnað, þótt árin
liðu- Kennarinn fær oft bréf
frá nemendum sínum eftir að
þeir eru hættir námi, þar sem
oft er minnzt Nonnabókanna.
Ævintýraland Nonnabókanna
Enn ganga börn í skóla í
Bad Driburg og enn rís ísland
af síðum Nonnabókanna fyrir
augum barnanna, sem óvið-
jafnanlegt ævintýraland, þar
sem ekkert nema gott og fag-
urt getur gerzt.
—TÍMINN, 26. okt.
að þar sem ég er fæddur í
Algier vænta menn, að ég taki
afstöðu til stjórnmála nú, ein-
mitt þegar átök eiga sér stað
í Constantine, en ég er lista-
maður. Frelsið í víðtækustu
merkingu er takmark mitt.“
Hann kvaðst mundu koma til
Stokkhólms til að taka við
verðlaununum, ef hann gæti
komið því við. Hann kvað
blaðamennskuna hafa m. a.
hafa kennt sér að skrifa hratt
og án vífiíengja. Hann kvað
íþróttir, leiklist og stríðið
hafa haft mesta þýðingu fyrir
bókmenntastörf sín. Hann
kvaðst hafa mest gaman af að
vinna að leikritum, en nú
hefði hann í smíðum langa
skáldsögu, sem enn væri ekki
búið að gefa nafn.
Einn hinna fyrstu til að
óska Camus til hamingju var
Coty Frakklandsforseti. —
Frönsku blöðin láta í ljós á-
kafa ánægju yfir því, að
Frakki skuli aftur hafa hlotið
verðlaunin. Blaðið Combat,
sem Camus starfaði við um
skeið, segist ekki aðeins gleðj-
ast yfir þeim heiðri, sem
Frakklandi hafi hlotnazt, en
einnig vegna þess, að sænska
akademían hafi valið höfund,
sem hefir til að bera hæfileika
í jafnríkum mæli og hann
hefir tilfinningar fyrir hinu
mánnlega.
—Alþbl., 18. okt.
Franski rithöfundurinn Camus
hlaut Nóbelsverðlaunin
STOKKHÓLMI, fimmtudag, 17. október (NTB—TT)
Sýning á íslenzkum handritum
og fornum bókum í Edinborg
Aðalhvatamaður henner er Sigursteinn Magnússon. aðal-
raeðismaður. — Dr. Krisiinn Guðmundsson, sendiherra,
opnar sýninguna í dag.
1 dag verður opnuð í Edin-
borg sýning á íslenzkum hand-
ritum og fornum bókum, á-
samt eldri útgáfum af þýðing-
um íslenzkra fornbókmennta
á ensku. Sýninguna opnar
sendiherra Islands í Bretlandi,
dr. Kristinn Guðmundsson, en
einn af aðalhvatamönnum
hennar er Sigursteinn Magnús
son, aðalræðismaður íslands í
Skotlandi.
Sýningin er haldin í tilefni
af útgáfu fyrstu bókarinnar í
hinum nýja flokki íslenzkra
fornrita, sem forlagið Thomas
Nelson and Sons 1 Edinborg
hefir hafið, en ritstjórar þeirr-
ar útgáfu eru þeir Sigurður
Nordal og G. Turville-Petre,
sem kennir íslenzku í Oxford-
háskóla.
Enska úlgáían
Fyrsta sagan í þessum
flokki er Gunnlaugs saga
ormstungu. Er texti hennar
prentaður ásamt athugasemd-
um um handritamun og
enskri þýðingu eftir Peter
Foote og R. Quirk, háskóla-
kennara. 1 undirbúningi eru
Hervarar saga ásamt þýðingu
Chr. Tolkien’s, Hrafns saga
Sveinbjarnarsonar ‘í útgáfu
Guðrúnar Helgadóttur og
Leslie Rogers, Völsungasaga í
útgáfu R. Finch’s, Ljósvetn-
inga saga í útgáfu Ursulu
Brown’s og Páls saga biskups
og aðrar biskupasögur í út-
gáfu Turville Petre’s.
Handrit
Á handrita- og bókasýning-
unni verður handrit Gunn-
laugs sögu úr Árnasafni,
fyrsta prentun sögunnar,
Khöfn 1775, Fornfélagsútgáf-
an 1938, fyrsta enska þýðingin
eftir Eirík Magnússon og
William Powell 1875, amerísk
þýðing eftir M. H. Scargill
1950 og loks hin nýja útgáfa
eftir Peter Foote og R. Quirk,
Edinborg 1957.
Ljósprenlanir
í annan stað verða sýndar
ljósprentanir merkra íslenzkra
handrita, svo sem Konungs-
bókar, Wormsbókar, Frísbók-
ar, Flateyjarbókar og Staðar-
hólsbókar og íslenzk handrit
úr Þjóðbókasafni Skotlands.
Meðal þeirra handrita, sem
eru um 100 að tölu, má nefna
Jónsbókarhandrit, Orkney-
inga sögu, Sæmundar Eddu,
Snorra Eddu, Kormáks sögu
og Sturlunga sögu. Loks verða
sýnd 20 eintök af prentuðum
ritum íslenzkum frá fyrstu tíð
og fram á fyrstu ár 19. aldar
og 17 rit prentuð í Bretlandi
um íslenzk efni, aðallega bók-
menntir og málfræði, og er
hið elzta þeirra Rudimenta
málfræðiágrip Runólfs Jóns-
sonar (d. 1654), sem prentað
var í Oxford 1689.
Vönduð sýningarskrá hefir
verið gefin út, ásamt fylgiriti
um hina nýju útgáfu íslenzkra
rita, og er framan á báðum
mynd af bagli Páls byskups
Jónssonar, sem fannst í stein-
kistu byskups í grunni Skál-
holtsdómkirkju fyrir nokkr-
um árum.
—TÍMINN, 24. okt.
%
Gyðingar í Rússlandi
búa við kúgun
og misrétti
CHICAGO, 28. okt. — Stjórn-
arnefnd í samtökum Gyðinga
Bandaríkjunum gaf út yfir-
lýsingu í dag, þar sem skýrt
er frá kúgun, sem Gyðingar
eigi við að búa í Sovétríkjun-
um. Er því haldið fram, að
Sovétstjórnin vinni kerfis-
bundið að því, að útrýma
þjóðerniskennd Gyðinga. —
Þetta sé meðal annars gert
með því, að umsóknum Gyð-
inga um hærri skóla sé hafnað.
Nefndin segist hafa þetta
eftir áreiðanlegum heimildum
og byggja á gögnum, sem
aflað hafi verið nú fyrir
skömmu.
Gyðingar gefast ekki upp
I skýrslunni segir, að Rúss-
ar hafi manna mest fordæmt
kynþáttaofsóknir og hvers
konar misrétti byggt á hör-
undslit eða menningu. Samt
sem áður sé augljóst, að
stjórnarvöldin standi á bak
við þær tilraunir, sem stöðugt
sé haldið áfram méð, að afmá
sérkenni og samheldni Gyð-
inga í Rússlandi og reyna að
láta þá hverfa inn í rússneska
þjóðhafið. En rússneskir Gyð-
ingar veiti öflugt vibnám og
samheldni þeirra og menn-
ingarleg þjóðerniskennd hafi
aldrei verið öflugri en einmitt
nú. —TIMINN, 29. okt.