Lögberg - 28.11.1957, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 28. NÓVEMBER 1957
5
r
/ililJG/iiHAL
LVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Beztu ár ævinnar lengjast
Eftir PAUL DE KRUIF

LÆGSTU FLUGGJÖLD TIL
ÍSLANDS
ÞÚ
SPARAR
ÞÉR
15S
DOLLARA
• Á einni nóttu til Reykjavikur. j
RúmgóSir og þægilegir farþega- |
klefar, 6 flugliðar, sem þjálfaSir
hafa veriS S Bandarlkjunum, bjóSa j
ySur velkomin um borS.
• Fastar áætlunarflugferSir. Tvær j
ágætar máltlSir, koníak, náttverSur, i
allt án aukagreiðslu með IAL.
Prá New York meS
viSkomu á íSIjANDI
til NOREGS, DANMERKUR, SVÍÞJÓÐAR, STÓRA-
BRETLANDS, ÞÝZKALANDS.
Upplýsingar I öllum ferSaskrifstofum
n /~~\ n
ICELANDICl ÁIttLINES
15 West 47th Street, New York 36 PL 7-8585
New York . Chicago . San Francisco
Það er ekki tilætlun náttúr-
unnar, að mennirnir lifi sín
síðustu ár í dapurlegu iðju-
leysi og vanmætti. Nýjustu
rannsóknir á sviði næringar-
efnafræði hafa nú náð þeim
árangri, að allt bendir til þess,
að einhverju sinni geti flest
fólk lifað hamingjusömu og
starfsfrjóu lífi jafnvel í hárri
elli.
Það er nú ljóst orðið að bar-
áttan gegn ellihrörnuninni
verður að hefjast löngu áður
en fólk verður aldrað að ár-
um. Ellihrörnunin byrjar að
gera vart við sig strax, þegar
fólk er um tvítugsaldur. „Við
erum það, sem við borðum“,
segir gamall málsháttur, og
hafa læknisfræðilegar rann-
sóknir staðfest þetta; hitt er
aftur á móti nýr sannleikur,
að það sem við borðum ekki
getur verið orsök til þess að
margir eldast inn tíma fram.
Meira að segja alhliða fæði,
sem kallað er, getur skort
ýmis nauðsynleg næringar-
efni, sem orsaka það að elli-
hrörnun og sjúkdómar gera
vart við sig löngu fyrr en eðli-
legt getur talizt.
Sem betur fer hefur efna-
fræðin fært oss upp í hend-
urnar næringarefni, sem geta
stöðvað hina ótímabæru elli,
það er að segja hin ýmsu víta-
mín, og skal hér nefna nokkur
dæmi um hin miklu áhrif og
gildi vítamínanna.
Auðugur verksmiðjueigandi
einn fann sig, og var raunveru
lega, miklu eldri orðinn en
aldur hans gaf til kynna. Þján-
ingarfullar, og að því er virt-
ist, ólæknanlegar taugatrufl-
anir gerðu honum lífið þung-
bært, en eftir að hann hafði
verið sprautaður B-vítamíni,
thaimin, hvarf vanlíðanin og
vinnugleðin og þrótturinn
komu á ný. Miðaldra kona ein
var í því ástandi, að leggja
varð hana inn á geðveikra-
hæli. Hún var látin hafa stórar
sprautur af annarri tegund B-
vítamíns, nikotinamid, og eft-
ir stuttan tíma var hún orðin
andlega heilbrigð á ný. — Pró-
fessor einn í lyfjafræði, sem
annars gætti þess að borða
heilbrigt fæði, hlaut alvarleg-
an augnsjúkdóm, svo að við
lá, að hann missti sjónina.
Þriðja B-vítamínið, riboflavin,
réði niðurlögum sjúkdómsins
og bjargaði sjón prófessorsins.
Allir þessir sjúklingar héldu
sér heilbrigðum á eftir með
því að vítamínbæta fæðu sína
eftir því sem við átti fyrir
hvern um sig. En hvers vegna
var það nauðsynlegt að víta-
mínbæta hana?
Jafnvel í alhliða og góðu
fæði, sem talið er, getur nefni-
lega skort viss vítamín, og
sumt fólk hefur meiri víta-
mínþörf en annað, vegna
rangrar efnaskiptingar líkam-
ans. Og eftir því, sem vér eld-
umst þurfum vér fleiri víta-
mín, vegna þess að líkaminn
vinnur ekki jafnvel næring-
arefnin úr fæðunni, sem áður.
Þess vegna getur fæði, sem er
fullkomlega nægilega auðugt
að næringargildi fyrir einn,
verið of vítamínsnautt fyrir
annan.
Það er þó sjaldgæft að þess-
ir „efnaskortssjúkdómar,“ eins
og þeir eru stundum kallaðir,
orsakist af vöntun aðeins eins
vítamíns. Amerískir. vísinda-
menn, undir forystu Dr. Tom
Spies, hafa um tuttugu ára
skeið haldið uppi rannsóknum
á þessu sviði, og hefur hún
tekið til 5,700 einstaklinga í
Birmingham í Alabama, og
voru allir þessir sjúkJingac
„langt niðri-“ 893 af sjúkling-
unum voru svo heilsubilaðir,
að flestir þeirra höfðu ekki
getað unnið árum saman. Ná-
kvæmar lækniskoðanir leiddu
í ljós, að þeir voru hvorki
haldnir berklaveiki, hjarta-
sjúkdómum eða öðrum sýni-
legum meinsemdum. Sjúk-
dómseinkennin virtust eink-
um benda til þess að þeir þjáð-
ust af magakvillum og tauga-
veiklun. 1 fáum orðum sagt:
þeir virtust útslitnir menn
bæði á sál og líkama, enda
þótt þeir væru enn á bezta
aldri.
Það kom í ljós, að eitt var
sameiginlegt með þeim öll-
um — hin daglega fæða þeirra
innihélt ekki nægilega mikið
af bætiefnum. Þetta sannaðist
áþreifanlega, eftir að farið var
að vítamínbæta fæðuna, og
sjúkdómseinkennin h u r f u
smám saman: Og nú ásettu
vísindamennirnir sér að koma
hverjum og einum af þessum
893 til fullrar heilsu á ný. Þeir
sáu um að fæði þeirra væri
auðugt af eggjahvítuefnum,
vítamínum og salti, og öðrum
nauðsynlegum næringarefn-
um. Þetta var mikil eldraun
fyrir efnafræðivísindin, og í
fyrstu virtist það vonlaust
verk, að unnt væri að koma
til heilsu öllum þessum van-
heilu mönnum.
En það heppnaðist samt.
Allir sjúklingarnir — en flest-
ir þeirra voru stál- og námu-
verkamenn, iðnaðarmenn og
bændur — gátu innan lítils
tíma horfið til starfa sinna á
ný. Meiri hluta sjúklinganna
hafði verið vísað til rannsókn-
arstofunar dr. Spies, eftir að
læknar þeirra höfðu gefizt
UPP> °g töldu sig ekki geta
meira fyrir þá gert. Afturbati
þeirra gefur öðrum vonir og
sannar raunar, að unnt er að
berjast gegn hrörnunarsjúk-
dómum og lengja það tímabil,
sem vér köllum beztu ár æv-
innar.
En hvers vegna geta víta-
míngjafir gert slík krafta-
verk? Það er langt í frá að
fullrannsökuð séu áhrif víta-
mínanna, en allt bendir til
þess að þau séu skilyrði fyrir
að hinar einstöku sellur lík-
amans þrífist. Einkanlega er
það lifrin — sem segja má að
sé eins konar efnaskiptastöð
líkamans — er.krefst mikilla
vítamína, og einkanlega er í
því sambandi mikilsvert B-
vítamínið Chaolin.
Um 1930 gerði Dr. Charles
Best — sá er ásamt Banting
fann insulínið — tilraunir
með fæði margra tilrauna-
dýra, en í fæði þeirra skorti
einungis þetta efni, það er að
segja cholin. Lifur dýranna
fylltist af fitu, sem hindraði
efnaskiptinguna í lifrinni svo
mikið, að eftir stuttan tíma
fundust alvarleg sjúkdómsein-
kenni á lifrinni og síðar einnig
á nýrunum. En eftir að dýr-
unum voru gefnir stórir
skammtar af cholin hvarf fitu-
myndunin aftur úr lifrinni, og
væri dýrunum gefið þetta efni
í tæka tíð urðu þau alheil-
brigð.
í sambandi við þetta hlýtur
sú spurning að vakna: hvers
vegna skyldu ekki allir bæta
upp hið daglega fæði sitt með
vítamínum? Læknar ráð-
leggja, sem kunnugt er, að
gefa börnum vítamín, og þess
vegna eru börn nú langtum
heilbrigðari en þau voru að-
eins einni kynslóð fyrr. Hvers
vegna álíta þá ýmsir að það
sé óþarfi að gefa ungu fólki
og miðaldra vítamín?
Kannske kemur það af því,
að við höfum óbilandi trú á
hinu „eðlilega“ alhliða fæði-
Margt fólk — og jafnvel sum-
ir læknar líka — brosa góð-
látlega að því fólki, sem álítur
sig verða heilbrigðara á því
að bæta sér upp fæðuna með
vítamínum. Það er einungis
ímyndun, er sagt. Lítið bara á
margt af gamla fólkinu, sem
er heilbrigt og fjörmikið, þótt
það hafi aldrei bragðað eina
pillu af vítamíni! En það ber
að athuga, að þetta gamla fólk,
sem þannig er ástatt um, eru
þær undantekningar, sem
gæddar eru svo heilbrigðri líf-
færastarfsemi, að þau vinna
að fullu öll næringarefni og
vítamín fæðunnar.
ímyndun? En hvers vegna
vítamínbæta þá bændur fóðr-
ið handa búpeningi sínum,
kindum, svínum og kúm? Þeir
gera það vegna þess, að reynsl
an hefur sannað, að dýrin þríf-
ast bðtur og skila meiri arði.
Ef til vill er verðlagið á
vítamínum það sem einkum
hindrar það, að þeirra sé
neytt, sem þörf væri á. Víta-
mínin eru of dýr, segir marg-
ur. En minnist þá hinna 893
sjúklinga, sem haldnir voru
hrörnunarsjúkdómum í Birm-
ingham og þúsunda annarra,
sem síðan hafa hlotið fulla
heilsu og vinnugetu á ný,
vegna þess að þeir fengu víta-
mín ásamt næringarríkri og
heilbrigrðri fæðu. Hin dag-
legu útgjöld á hvern sjúkling
í Birmingham vegna vítamín-
gjafarinnar, voru ekki nema
sem svaraði andvirði hálfs
sígarettupakka. „Dýrustu víta-
mínin eru þau, sem maður
fær ekki,“ segir dr. Spies, „því
að þau eru venjuleg^ greidd
með sjúkdómum og vanmætti
til starfa.“
Fólk getur auðvitað ekki
lifað á vítamínspillum einum
saman, og vítamínin eru ekki
fær um að verja menn öllum
sjúkdómum. En vítamínin
auka starfsemi vefjasellanna,
svo að þær starfa hraðar og
öflugar gegn flestum sjúk-
dómum. Fyrir 17 árum ætlaði
einn af kunningjum mínum,
sem þá var fimmtugur að
aldri, að líftryggja sig, en
tryggingarfélagið neitaði hon-
um um líftryggingu, vegna
þess að hann var með of háan
blóðþrýsting, óreglulegan
hjartslátt og lifrarsjúkdóm.
Læknir hans rannsakaði nær-
ingarþörf hans og efnaskipt-
ingu, gaf honum vítamín og
læknaði lifrarmeinsemdina, og
1955, þegar hann var 65 ára
að aldri fékk hann líftrygg-
inguna umyrðalaust.
Annað dæmi: 58 ára verka-
maður var gersamlega þrótt-
laus og óhæfur til allrar erf-
iðisvinnu, eftir meiri háttar
skurðaðgerð, sem gerð hafði
verið á honum. Einnig hann
var látinn hafa sérstakt mat-
aræði, sem bætt var upp með
vítamíngjöf. Hann er nú 69
ára gamall, vinnur átta klukku
stundir á dag, og hann er jafn
heilbrigður og lífsglaður og
þegar hann var um fertugt.
Margir læknar geta sagt frá
svipuðum tilfellum.
„Það eru engin ráð til gegn
ellinni“, segir dr. Spies. „Að-
eins þeir sem deyja ungir,
Winnipeg Blue
Bombers sigra
Edmonton Eskimos
Um þessar mundir hafa
farið fram kappleikir víðs-
vegar í Canada í fótboltaleik.
Hafa Edmonton Eskimos
gengið sigrandi af hólmi í
leikjunum í Vestur-Canada
síðastliðin fjögur ár og unnið
Gráa bikarinn (Grey Cup). En
nú skeði það undur á laugar-
daginn; að Winnipeg Blue
Bombers, sem hafa leikið
fremur linlega á þessu tíma-
bili, sóttu í sig veðrið og yfir-
buguðu þessi ofurmenni vest-
urlandsins — 17 gegn 2.
Margt fólk hefir mikinn á-
huga á þessum leikjum hér í
Winnipeg sem annars staðar.
Þessi óvænti sigur Winnipeg
kappanna virtist trylla það;
um tólf þúsund manns flykt-
ust vestur á flugvöllinn til að
fagna þeim á sunnudaginn, og
svo mikið skrílsæði hljóp í
fólkið, að lögreglan réði ekki
við neitt. Það ruddi girðingum
um koll, óð upp að flugvél-
inni, undir hana og klifraði
upp á hana, braut hljóðnem-
ana og gerði ýms önnur spell-
virki. Hin formlega móttaka
fór út um þúfur, því að ekki
heyrðist mannsins mál. Eitt
barn slasaðist en ekki alvar-
lega; sex konur féllu í yfirlið;
er það talið mikil mildi að
ekki urðu meiri slys.
Blue Bombers fara austur
og leika gegn Hamilton Tiger
Cats á laugardaginn um keppi
keflið — Gráa bikarinn- Hefir
nú stjórn flugvallarins hér á-
kveðið, að þar skuli engin
móttaka fara fram framar
fyrir fótboltaliðið; að flug-
farið, sem kemur með þá til
baka skuli lenda 3 mílur frá
flugvellinum og bílar flytji
hetjurnar til Winnipeg Sta-
dium þar sem aðdáendur
þeirra geti fagnað þeim, án
þess að voði hljótist af.
komast hjá því að eldast. En
nú getum við ekki aðeins bætt
árum við ævina, en einnig
fyllt þau lífsgleði og ham-
ingju.“ (Þýtt og endursagt)
—Sunnudagsblaðið