Lögberg - 05.12.1957, Qupperneq 1

70. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 5- DESEMBER 1957
NÚMER 46
Er kjötframlsiðsla af sauðfé og holda-
nautum helzta úrræði landbúnaðarins?
Mjólkurframleiðslan vex nú um 2,7 millj. kg. á ársfjórðungi.
Athyglisverð grein í Árbók landbúnaðarins.
Leikritasafn Menningarsjóðs
Þriðja hefti Árbókar land-
búnaðarins 1957 er nýkomið
út og er aðalefni heftisins
skýrsla framleiðsluráðs land-
búnaðarins sem lögð var fram
á síðasta aðalfundi Stéttar-
sambands bænda. Einnig er
þar nefndarálit um verðmiðl-
un mjólkur og yfirlit um starf
ræktunarsambandanna. Loks
ritar Arnór Sigurjónsson, rit-
stjóri Árbókarinnar athyglis-
verða smágrein um fram-
leiðslu og markaðshorfur land
búnaðarins.
Bendir hann þar á þá stað-
reynd, að innvegið mjólkur-
magn hefir aukizt um nærri
2,7 millj. kg. annan ársfjórð-
ung þessa árs. Þótt skýrslur
séu ekki enn fyrir hendi um
þriðja ársfjórðung megi gera
ráð fyrir svipaðri aukningu
þá og enn megi gera ráð fyrir
slíkri aukningu þann árs-
fjórðung, sem yfir stendur.
Þessi aukning er svipuð um
allt land en þó einna mest í
Borgarfirði sunnan Skarðs-
heiðar og á Suðurlandsundir-
lendinu svo og í Gullbringu-
og Kjósarsýslu. Á Suðurlands-
undirlendinu fjölgaði líka
vetrarfóðruðu sauðfé um 20
þúsund og er tala þess orðin
nær eins há og áður en mæði-
veikin kom. Sú fjölgun muni
því verða hægari framvegis.
En eftir mikið heyjasumar
má búast við, að aukning
mjólkurframleiðslunnar verði
mjög mikil í vetur, jafnvel
enn meiri en verið hefir, þar
sem áherzla er nú lögð á
stækkun kúabúanna. Síðan
segir í greininni:
Mesta mjólkurneyzla í heimi
„Mjólkurneyzla er nú meiri
hér á landi á hvern íbúa en í
nokkru landi öðru, að því er
alþjóðlegar skýrslur sýna. Það
sýnist því augljóst mál, að við
getum ekki tekið til neyzlu
innan lánds þá mjólk, sem við
bætist frá því sem nú er, þar
sem við höfum ekki við að
taka til neyzlu þá mjólk, sem
nú er framleidd. En fyrir þá
mjólk, sem tekin er til fram-
leiðslu mjólkurafurða, sem
seldar eru úr landi, fá fram-
leiðendur mjög lítið verð, í
mesta lagi 40—50 aura fyrir
hvert kg. mjólkur.
Ekki getur því verið mikil
búmennska í því fyrir bænda-
stéttina sem heild, að snúa
sókn landbúnaðarins fyrst og
fremst til aukningar mjólkur-
framleiðslunnar, umfram það
sem þegar er orðið. Allra frá-
leitast sýnist þó að auka
mjólkurframleiðslu fjarri inn-
lendum markaði. Af slíkri
aukningu mjólkurframleiðsl-
unnar hlýtur fyrr eða síðar
að leiða lækkun á verði mjólk-
urinnar til framleiðendanna,
jafnvel svo mikla lækkun, að
þeir fái minna en ekkert fyrir
aukningu framleiðslunnar.
I
K j arnf óðurnolkun
Nú er svo auðvelt orðið að
stækka túnin og auka töðu-
fallið, að mjólkurframleiðslan
getur á örstuttum tíma vaxið
bændastétt okkar yfir höfuð,
nema hún geri sér ljósa grein
fyrir því, hvað hún er að gera
og hagi sér samkvæmt því.
Fyrstu viðbrögðin eiga vitan-
lega að vera þau að takmarka
kjarnfóðurnotkunina og tak-
marka með því mjóljcurfram-
leiðsluna að nokkru og gera
hana að innlendri framleiðslu
fullkomlega. Einnig ber að
varast það að stuðla að auk-
inni mjólkurframleiðslu fjarri
innlendum markaði. En jafn-
framt þessu verður að taka
upp arðvænlega framleiðslu
fyrir erlendan markað. Til
þess sýnist, eftir því sem
þekking okkar er nú, líkleg-
ust kjötframleiðsla af sauðfé
og holdanautum. En e. t. v.
finnst eitthvað enn betra, ef
vel er leitað-
Framtíð sauðfjárræktar okk
ar er fyrst og fremst undir
því komin, að sauðfé hafi
mikla og góða haga, fyrst og
fremst vor- og sumarhaga, en
einnig haust- og vetrarhaga.
Við verðum því, ef við viljum
efla sauðfjárræktina, umfram
allt gæta vel þeirra haga, sem
við ráðum yfir nú, bæta þá
eins og við höfum vit og aðra
getu til og auka þá með
græðslu sanda og annars
gróðursnauðs lands.“
—TIMINN 27. okt.
Sputnik
Bóndi vestur í Saskat-
chewan segir að stykki úr
gervitunglinu rússneska —
Sputnik I — hafi hrapað ofan
á bújörð sína; hann fann all-
stórt járnstyki og á það var
letrað rússneskt orð. Sendi
hann stykkið til Regina til
rannsóknar.
Blue Bombers töpuðu
Blue Bombers töpuðu illa í
kappleiknum um Gráa bikar-
inn; fengu aðeins 7 gegn
32. Var ekki annars að vænta,
því þeir voru allir meira og
minna slasaðir eftir að hafa
leikið fimm sinnum síðastl.
tvær vikur; hins vegar voru
Hamilton Tiger Cats í bezta
standi; höfðu aðeins leikið
tvisvar sinnum á þessu tíma-
bili. Það var eins og formaður
Blue Bombers sagði um þá:
„Andinn var að sönnu reiðu-
búinn, en holdið var veikt.“
Ike leikur golf
Eisenhower forseti er að ná
sér aftur eftir hið væga slag,
er hann fékk nýlega; er hann
nú farinn að sitja stjórnar-
nefndarfundi og þess á milli
leikur hann golf. Telja þó
margir, að úr þessu muni hann
ekki verða það hraustur að
geta veitt verulega forustu í
þýðingarmestu málum þjóðar-
innar.
Skattar lækkaðir?
Fréttir frá Ottawa herma,
að Diefenbaker stjórnin hafi
í huga að lækka tekjuskattinn
fyrir árslok, en þó ekki að
verulegum mun í þetta skipti.
Ennfremur að innflutnings-
skattur á bílum lækki 5%.
Munar það $150.00 á $3,000.00
bíl.
Vegleg veizla
Síðastliðið laugardagskvöld
efndi norræna félagið, The
Viking Club, til veglegrar
veizlu í salarkynnum Parker
House hér í borginni í tilefni
af 15 ára afmæli sínu; var þar
saman komið allmargt nor-
rænna manna og kvenna, er
naut ágæts veizlukosts og
skemti sér að loknu borðhaldi
við fjörugan dans.
Samkvæmisstjóri var Mr.
Heimir Thorgrímsson og fórst
honum hlutverk sitt hið bezta
úr hendi. Dr. Richard Beck
ávarpaði klúbbinn, en auk
hans og íorseta tóku stuttlega
tii máls af hálfu íslendinga
W. J. Lindal dómari og Einar
P. Jónsson.
Ársfundur
Liberal samtakanna í Mani-
toba hófst í gær í Fort Garry
hótelinu hér í þorginni; var
aðsókn góð og áhugi mikill
ríkjandi meðal félagsmanna
svo sem vera bar.
Nýlega eru komin út tvö
hefti í leikritasafni Menning-
arsjóðs, hið 13. og 14. Þessi
leikrit eru Kjarnorka og kven-
hylli eftir Agnar Þórðarson og
Andbýlingarnir eftir J. C.
Hastrup.
Þessi útgáfa er merkileg
sem sjá má af því, hvað þar
er komið út. Islenzku leikritin
eru Hrólfur og Norfi eftir
Sigurð Pétursson, Maður og
kona og Piltur og stúlka,
Skugga-Sveinn, Valtýr á
grænni treyju eftir Jón Björns
son, Konan sem hvarf eftir
Pál Jónsson og svo þetta leik-
rit Agnars.
Hér er um tvíþætt menn-
ingarstarf að ræða. Annars
vegar að gera sígild íslenzk rit
almenningseign og hins vegar
að kynna nútíðarleiki. Hvort
tveggja er lofsvert. íslenzkar
bókmenntir eins og Skugga-
Sveinn, Maður og kona og
Piltur og stúlka eiga að vera
hverjum landsmanni kunn.
Og þau skáld, sem velja sér
leikritsformið, eiga að geta
náð til almennings þegar þau
hafa iákvæðan boðskap að
flytja.
Hér kemur líka fleira til.
Leikstarfsemi er bæði vinsæl
og heppileg sem viðfangsefni
í félagslífi margs konar. Mörg-
um þykir gaman að þeim verk
efnum. En til þess að vel megi
takast þarf bæði nægilegt leik
ritaval og leikmenntun- Leik-
menntun fæst með lestri leik-
rita og reynslu af sjónleikj-
um. Svona útgáfa er því ó-
metanlegur styrkur við leik-
mennun og leikstarfsemi al-
mennt með þjóðinni.
Þýddu leikritin í þessu safni
Menningarsjóðs eru Landa-
fræði og ást eftir Björnson,
Imyndunarveikin eftir Moli-
éri, Tengdapabbi eftir Geijer-
stom, Ævintýri á gönguför
eftir Hastrup, Æðikollurinn
eftir Holberg og Júpíter hlær
eftir Cronin og svo Andbýl-
ingarnir.
Sá, sem les þetta safn, verð-
ur margs vísari um leikrita-
gerð liðins tíma. Vitanlega
orkar valið lengi tvímælis en
Menningarsjóður hefir þar
samráð við forstöðumenn
Þjóðleikhússins og bandalag
leikfélaganna og er vandséð
hverjum betur ætti að treysta
til að velja svona rit. Svo
mikið er víst, að þarna er eitt-
hvert vinsælasta leikrit, sem
þýtt hefir verið, Ævintýri á
gönguför, og þarna er Júpíter
hlær, bókmenntaperla frá
samtíðinni.
Um síðustu leikritin er það
að segja, að mér finnst að
margt hefði verið ríkari á-
stæða til að velja en Andbýl-
ingana. Þeir eru veigalítill
skáldskapur og danska fyndn-
in auk þess nokkuð tímabund-
in og þar af leiðandi orðin
nokkuð fjarlæg íslenzkum les-
endum. En bandalag leikfé-
laganna valdi þetta og hefir
eflaust eitthvað haft fyrir sér.
Sízt er því heldur að neita, að
léttleiki er í leiknum.
Kjarnorka og kvenhylli er
hins vegar ósvikinn íslenzkur
gamanleikur, miðaður við líð-
andi stund og fjarri því að
vera gerður af alvöruleysi. Ég
finn ekki að ádeilan í þessum
gamanleik sé hóti síðri en í
Eftirlitsmanninum eftir Gogol
og er þó ádeila Agnars að
ýmsu leyti víðtækari. Persón-
ur Agnars eru dálítið ýktar
en ekki nema í hófi. Mest ber
á því að Sigmundur bóndi sé
óeðlilega búralegur og forn í
umgengni við nútímamenn-
ingu en það eru listbrögð höf-
undar til að opna augu manna
fyrir því, sem gefur mönnum
gildi. Þorleifur alþingismaður
er að mörgu leyti hversdags-
legur stjórnmálamaður, Valdi-
mar tækifærissinnaður og
slyngur valdaspekúlant eins
og við höfum haft reynslu af
og Karítas sígilt hégóma-
kvendi eins og fyrir koma á
öllum tímum í öllum stéttum.
Mér skilst að þessi útgáfu-
starfsemi Menningarsjóðs hafi
borið sig fremur illa. Hvað
veldur? Kunna menn ekki að
lesa leikrit? Það er eitthvað
bogið við það, ef menn geta
ekki notið leikrita eins og
skáldsagna. Upplestur og
framsögn verður naumast
betur æfð á öðru en leikrit-
um. Og vel skyldu menn
hyggja að því hvað þjóðin
missti, ef þessi starfsemi kæm-
ist í þrot, svo sem stundum
hefir legið við borð.
Islenzki bókamaður og leik-
listarunnandi. Vilt þú að leik-
ritaútgáfa Menningarsjóðs
haldi áfram eða leggist niður?
H. Kr.
—TÍMINN, 30. okt: