Lögberg - 05.12.1957, Blaðsíða 6

6
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
Jón var sýnilega í mikilli geðshræringu.
„Hér eru ástvinirnir, sem hafa verið hrifnir frá
okkur, pabbi, mamma og litlu börnin okkar. Hing-
að finnst mér róandi að koma, þegar eitthvað
amar að. Mér finnst ég heyra pabba gefa mér
sín góðu ráð, þegar ég horfi á nafnið hans, og ég
finn nálægð mömmu minnar. Engin móðir getur
verið eins elskuleg og hún. Og svo voru þau tekin
frá okkur löngu fyrr en þörf var aldursins vegna.
Sambúðin okkar hefði orðið öðruvísi, ef þau hefðu
verið lengur hjá okkur“.
„Þetta er lögmál lífsins, maður“, skaut hún
inn í. „Hvers vegna ertu að tala um það? Drottinn
gaf og Drottinn tók“, sagði pabbi ,að maður ætti
að segja“.
Hann hélt áfr^m, án þess að gefa því gaum,
sem hún sagði: „Þau hefðu getað lifað hjá okkur
ennþá. Ellegar börnin okkar — blessuð litlu börnin
okkar, sem dóu áður en þau gátu þekkt okkur.
Hvað höfum við eiginlega gert af okkur, svo að
okkar börn megi ekki lifa hjá okkur, eins og hjá
öðrum foreldrum?“
„Hefur þér aldrei dottið það í hug, að við
værum orsök í dauða þeirra?“ stundi hún upp
með erfiðismunum. „Guð gefi, að við getum ekki
kennt okkur um ólán okkar“.
„Ég þykist vita, að þú hugsir til þess, að ég
er drykkjumaður, en börn drykkjumanna lifa eins
og önnur börn. Helgi afi minn var meiri drykkju-
maður en ég og átti þó tólf börn í hjónabandi,
sem öll komust til fullorðins aldurs, og eitthvað
þar fyrir utan, svo að þú sérð, að það getur ekki
staðið í vegi fyrir gæfu okkar, þó að ég fái mér í
staupinu öðru hvoru. — Ef Jakob verður svo
tekinn frá okkur líka — hvað þá? Geturðu þá
sagt: Drottinn gaf og Drottinn tók, lofað veri
Drottins heilaga nafn?“
„Ég yrði að reyna að segja það, þó að mér
finndist sá bikar beiskur“, kjökraði hún.
„En þá myndi ég algerlega neita því, að til
væri réttlátur og gæzkuríkur Guð. Ég myndi al-
drei — — —“. Hann endaði ekki setninguna.
Kona hans þreif svo hastarlega í handlegg hans,
að hann leit á hana undrandi.
„í guðsbænum talaðu ekki svona, maður.
Sorgin er send okkur til að leiða okkur nær góðum
Guði“, sagði hún hræðslulega.
„Sorgin hefur alltaf gagnstæð áhrif á mig.
Þegar ég hugsa til þess, sem mér var gefið og
hrifið frá mér jafnharðan, eins og börnin, fyllist
ég hatri til forsjónarinnar, sem mér finnst ég helzt
geta slökkt með því að drekka vín og hamast við
vinnu. Ég hef aldrei getað tekið því með þessari
ró og undirgefni eins og þú“, sagði hann óstyrkum
rómi. ✓
„Ég held það hafi ekki róandi áhrif á þig núna
að koma að leiðinu hans pabba sáluga. Manstu
hvað hann var rólegur, þegar hún Lísibet
okkar dó?“
„Hann talaði af skynsemi, en ekki reynslu.
Hann átti engin börn til að fylgja þeim til grafar-
innar. Það er líka það bezta. Enginn finnur eins
sárt til fátæktarinnar og sá, sem mikið hefur átt
og misst það allt. Nú hefðu þau verið orðin stór og
falleg, þessi börnj hefðu þau fengið að lifa hjá
okkur“.
„Við skulum koma heim og vita, hvernig
Jakob hefur það“, sagði hún í hálfum hljóðum.
Hún hræddist þennan ofsa. Var hann kannske
undir áhrifum víns? Því var hann að fara hingað,
þar sem allt minnti hann á barnamissirinn? Hún
hræddist enn meir það, sem hún sá næst.
Hann fetaði sig meðfram litlu barnsleiðunum
og taldi fetin — eitt, tvö, þrjú, fjögur, fimm og
sex. „Hér á gröfin mín að vera. Styttri má hún
ekki vera. Ég hef aldrei þolað þrengsli. Hver
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 5. DESEMBER 1957
skyldi eiga að vera við hina hliðina á mér? Lík-
lega væri það réttast, að það yrði Þórður. Hann
hefur staðið við hlið mína allt lífið. Ég hef getað
reitt mig á hann á hverju sem hefur gengið.
Hann hefur glaðzt með mér glöðum og hryggzt
með mér hryggum. 1 fáum orðum sagt verið eini
maðurinn, sem hefur skilið mig, síðan blessunin
hún mamma mín lokaði augunum“.
Anna studdi sig við grindurnar og horfði á
mann sinn. Hún hafði óttazt, að hann væri að
mæla út grafarstæði handa Jakobi. Henni létti,
þegar hún heyrði, að svo var ekki. Drottinn minn,
hugsaði hún, ég hefði ekki þurft að hafa orð á því,
að hann væri breyttur. Það var sama óstýriláta
skapgerðin, og áður á dögum sorgarinnar.
Hann hélt áfram: „Grafirnar verða að vera
jafnlangar, þó að hann sé lægri maður gerir það
ekkert til, en er mikið fallegra-------“.
„En á ég hvergi stað í garðinum nærri pabba
og mömmu? Þeim þótti áreiðanlega vænt um
mig, þó að ég væri ekki barnið þeirra“, sagði hún
hægt og hikandi.
„Jú, náttúrlega er öllum velkomið að hvílast í
garðinum. Þú hefðir kannske helzt viljað vera
þarna hjá honum pabba sáluga? Honum þótti
alltaf vænna um þig en mig, enda varstu honum
'ólíkt betur að skapi, svona prúð og viljug að lesa
biblíuna — yfir höfuð mesta eftirlætisbarn. En
Finni bað um að vera nærri honum, og þá datt
mér ekki annað í hug en að þú ætlaðir að fylgja
mér gegnum lífið og sofa hjá mér í garðinum“-
„Ég hef alltaf hugsað mér að gröfin mín yrði
þarna, sem þú ert að mæla út grafarstæðið handa
þér sjálfum. Þú getur þá hvílt þar, sem þú ætlaðir
Þórði rúm. Reyndar finnst mér hann ekkert koma
Nautaflatagrafreitnum við, þó að hann hafi verið
okkar bezti vinur í lífinu. Hann getur þá verið við
hliðina á þér“.
„Mér datt nú ekki í hug, að þú vildir lúra
hérna hjá mér, fyrst þú ert staðráðin í að fara
frá mér, þegar Jakob er búinn að læra, og skilja
mig eftir einan“.
„Það er víst ekki nema hugmynd, sem kann-
ske rætist aldrei. Það fer margt öðru vísi en ætlað
er. Kannske þú vildir heldur að hann flytti út í
garðinn en að hann yfirgæfi dalinn?“ Seinustu
orðin köfnuðu í ekka.
„Nei, nei, svo eigingjarn er ég ekki, góða mín“.
„Ég sendi eftir þér til að fá styrk og huggun
hjá þér, en mér finnst þú ekki gera annað en að
særa mig og hrella“, stundi hún upp með and-
þrengslum.
„Fyrirgefðu mér, góða mín“, sagði hann og
tók hana í faðm sinn og kyssti hana ákaft á kinn-
ina — ekki munninn. Hún mátti ekki verða þess
vör, að hann hafði hresst sig óþarflega mikið á
innihaldi flöskunnar í stofuskápnum, áður en
hann fór á stekkinn. Það hafði hann iðulega gert
þennan tíma, sem einkasonur hans hafði legið á
sjúkrabeðinum. Það deyfði kvíðann og eirðarleys-
ið, en gaf vonunum vængi, sem hurfu jafnskjótt
og áhrif þess ruku burt. En hún fann það samt og
hafði líka verið búin að sjá, að hann væri hreifur
af víni. En hún var of þjökuð til að álasa honum,
þó að henni ofbyði að svona skyldi vera ástatt
fyrir honum núna, einmitt á þessum degi„þegar
hún óttaðist nálægð dauðans. Hún hallaði sér að
öxl hans og grét. Hann bað um fyíWgefningu á
vanstillingu sinni og kaldranaskap.
„Guð minn góður, hvað ég er búin að vera
lengi burtu frá honum“, sagði hún, þegar hún var
orðin rólegri. „Við verðum að fara heim. Ef hann
væri nú liðinn, þegar við sæjum hann næst------“■
Borghildur mætti þeim í bæjardyrunum. Hún
var svo ánægjuleg á svipinn, að ekki þurfti að
efast um að hún hefði góð tíðindi að segjá: „Jakob
er vaknaður svo fjarska, hress, að ég held að
hann hljóti að vera hitalaus. Ég er farin að sjóða
handa honum egg. Þið borðið með honum. Anna
hefur víst ekki borðað mikið í dag, býst ég við“.
Borghildur var kysst fyrir fréttina. Svo flýttu
þau sér inn í hjónahúsið. Jakob brosti, þegar
hann sá foreldrana, og rétti fram hendurnar.
„Elsku mamma og pabbi“, sagði hann eins og
barn, sem kemur heim eftir langa burtveru, „nú
er mér áreiðanlega að batna“.
Þau tóku sitt í hvora hönd hans. Þær voru
magrar og máttlitlar. „Elsku drengurinn minn“,
sögðu þau samróma, „þér er áreiðanlega að batna“.
„Ég var einmitt að segja mömmu þinni, að
batinn væri að koma. Hún er orðin svo yfir sig *
þreytt, blessunin, að vaka og biðja“, sagði faðir
hans. „Og þarna er glasið, sem gerði þig svo hug-
sjúka, góða mín“, bætti hann við og benti á nátt-
borðið. Borghildur hefur fundið það einhvers
staðar. Hún er lífseig, hjátrúin, hjá ykkur kven-
fólkinu".
Anna hvarf fram í stofu. Þar kraup hún á
kné og flutti Drottni þakkir fyrir að hann hafði
heyrt bænir hennar. Jafnframt bað hún um fyrir-
gefningu handa manni sínum fyrir hans ókristi-
lega hugarfar og ástríðu til áfengisins núna á
þessum degi.
Jón sat á stól við höfðalag sjúklingsins, þegar
kona hans kom inn aftur-
„Sjáðu nú bara, hvað pabbi hefur gert,
mamma“, sagði Jakob. „Hann er búinn að greiða
mér alveg eins og þegar ég var smádrengur. Er
það ekki ágætt?“
„En hvað hann hefur fallegt hár, svona líka
þykkt og gyllt, alveg eins og þú, góða mín“, sagði
Jón brosandi. „En það er ósköp að sjá, hvað hann
er orðinn magur. Þú verður að vera duglegur að
borða. Og nú skulum við byrja á eggjunum, sem
Borghildur kom með. Hún er búin að sjóða heil-
mikið af eggjum og ætlar víst með þau ofan á
stekk handa rúningsfólkinu. Allt er það gert vegna
þess, að eftirlætisgoðið okkar er að hressast“.
„Nú get ég farið með þér í næstu smala-
mennsku, vona ég, og svo allar smalamennskurnar
hér eftir, pabbi, því að ég hét því í morgun að
hugsa aldrei til þess að fara frá Nautaflötum“,
sagði Jakob.
„Það eru mér mikil gleðitíðindi, en líklega
verður hún mamma þín ekki eins ánægð, býst ég
við“, sagði faðir hans og leit til konu sinnar.
„Ég er of glöð til þess að hafa á móti því.
Líklega hefði pabbi sálugi ekki kosið annað frekar
en að hann yrði hér, eins og forfeður hans hafa
verið. En mér hefur bara fundizt hann of líkur
mér til þess að hann yrði sveitabóndi, blessaður
drengurinn minn. Hann hefur ekki heilsuna þína,
Jón. Aldrei getur hann flogizt á við stóð eins og
þú eða staðið við slátt allan daginn. Hann er of
veikbyggður til þess“.
„Þú þarft nú ekki að búast við, að ég verði
hálfur maður á við pabba“, sagði Jakob brosandi,
„en ég verð bóndi samt“.
„Ekki var nú pabbi sálugi stærri en hann og
gat hann þó talizt duglegur maður. Svo verðurðu
að athuga það, að í sumar kemur sláttuvél að
Nautaflötum“.
„Jú, jú, þetta átti víst að verða eitthvert sér-
stak framfaraár, eftir því sem mig minnir“, sagði
Anna með góðlegri glettni. „Það átti víst líka að
rísa hér upp nýtt steinhús á þessu heimili“.
„Það verður víst ekki hægt að byrja á því á
þessu vori, vorverkin ganga svo seint vegna harð-
indanna — og svo þessi veikindi, því að eitthvað
hefði þessi drengur hjálpað til, þó að hann að þínu
áliti sg ekki fær um að standa við slátt“, sagði Jón-
„Þá verður byrjað á því næsta vor“, sagði
nýja bóndaefnið.
Dísa gægðist inn um húsgluggann, án þess að
þau yrðu hennar vör. Hún hafði orðið óróleg og
kvíðandi, þegar hún sá að húsbóndinn var sóttur,
og búist við, að nú væri Jakob veikari en hann
hafði verið daginn áður. Kannske átti að sækja
lækni enn einu sinni? En svo leið tíminn og engin
hreyfing sást heima við bæinn. Þá fór hún heim
og stóð undir glugganum og hlustaði á glaðlegar
samræður innan úr húsinu. Henni létti um
andardráttinn. Loksins áræddi hún að líta inn um
gluggann til að fullvissa sig um, að Jakob væri
að hressast. Hún snéri frá glugganum og fór inn
í eldhús til Borghildar.