Lögberg - 19.12.1957, Blaðsíða 19

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 19. DESEMBER 1957
19
áður en lengra er farið, að
það, sem hér er sagt um starfs
svið blaðsins og gildi þess al-
mennt, tekur einnig í heild
sinni til beggja vestur-ís-
lenzku vikublaðanna.
Hvað fyrir íslendingum
vakti með útgáfu íslenzkra
blaða og tímarita í Vestur-
heimi, kom þegar greinilega
fram í fyrsta blaði Framfara
fyrir 80 árum síðan, en þar er
þannig komist að orði:
„Strax og íslendingar fóru
að flytja til heimsálfu þessar-
ar að mun, fór að hreyfa sér
meðal þeirra ótti fyrir því, að
þeir mundu týna tungu sinni
og þjóðerni hér, nema þeir
gerðu eitthvað sérstakt til að
viðhalda því. Hefir þeim ætíð
komið saman um, að tvennt
væri nauðsynlegt til að við-
halda þessu dýrmæta erfðafé
sínu. Annað var, að íslend-
ingar mynduðu nýlendu út af
fyrir sig, en hitt að hér í
Ameríku væri gefið út tímarit
á íslenzku. Þetta tvennt
stendur nú í svo nánu sam-
bandi hvað við annað, að
varla var hugsandi, að annað
gæti án hins þrifist. Margt
hefir verið rætt um að stofna
íslenzkar nýlendur og jafnvel
gerðar talsverðar tilraunir til
þess í ýmsum héruðum þessa
lands, en ekkert verulegt orð-
ið úr því þar til nýlenda þessi
var stofnuð. Þar á móti hafa
engar tilraunir verið gerðar
til að gefa út blað, en það mun
þó hafa verið meðal annars
augnamið íslendingafélags í
Vesturheimi ,er myndaðist á
þjóðhátíð íslendinga <1874) í
Milwaukee, að stuðla til þess.“
(Þorsteinn Þ. Þorsteinsson,
Saga íslendinga í Vesturheimi,
III. bindi, bls. 130).
Viðhald íslenzkrar tungu
og þjóðernis hér í álfu hefir
þess vegna frá fyrstu tíð verið
eitt af höfuðmarkmiðum ís-
lenzkrar blaðaútgáfu í Vestur
heimi. Og hvað, sem annars
má segja um vestur-íslenzk
blöð, þá hafa þau (og sér í lagi
vikublöðin langlífustu) orðið
allri félagslegri og þjóð-
ræknislegri starfsemi vor ís-
lendinga hérlendis sá máttar-
stólpi og sú lyftistöng, að án
þeirra myndi slík starfsemi
fljótlega fara í mola, því að þá
væri sú taugin brostin, sem
tengir oss saman um álfuna
þvera og bezt heldur vakandi
þjóðernisvitundinni. — Með
þeim ummælum er það fjarri
mér að vilja gera lítið úr fé-
lags- og menningargildi þeirra
tímarita vorra, sem átt hafa
sér langa sögu, en eru nú, illu
heilli, hætt að koma út, hvað
þá heldur hinna, sem enn
halda velli, góðu heilli.
Einar Benediktsson lýkur
snjöllum og skilningsríkum
„Vestmannavísum" sínum um
íslendinga vestan hafs með
þessum fögru og fleygu orð-
um:
Brúnni slær á Atlasál
okkar feðramál, —
brúað hefir Atlasál
íslands fagra, sterka mál.
Hinu glöggskyggna skáldi
geigaði ekki ör frá marki, er
hann dró athygli lesenda eða
heyrenda þessa snilldarkvæð-
is að þeim grundvallarsann-
leika, að það hefir verið ís-
lenzk tunga, sem bezt og
traustast hefir brúað djúp
fjarlægðarinnar milli íslend-
inga austan hafs og vestan
og gerir það enn. Um farveg
hennar hefir heitur straumur
ræktarsemi og góðhuga beggja
aðila streymt í mörgum
myndum og fellur enn sem
fljót að ósi, í munnlegum
kveðjum fjölda heimsækjenda
af beggja hálfu, í ótlejandi
bréfum ættingja og vina, og
í blöðum, tímaritum og bók-
um frá báðum hliðum.
En tíðfamasta brú íslenzks
orðs austur yfir hafið (að
undanteknum ættingja- og
vinabréfum) hafa íslenzku
vikublöðin verið og eru enn.
1 70 ár hefir Lögberg, með
fréttum sínum og öðru fróð-
legu og þjóðlegu lesmáli, brú-
að hafið austur á bóginn,
samhliða því og blaðið hefir
haldið við félagslegum og
þjóðernislegum tengslum
milli íslendinga í dreifbýlinu
hér í hinni miklu álfu beggja
megin landamæranna. Frá
þjóðræknislegu sjónarmiði
verður sú brúarbygging seint
fullmetin, hvað þá ofmetin-
Vikublöðin vestur-íslenzku
eiga sér einnig mikið almennt
sögulegt og þá eigi síður
menningarsögulegt gildi. í
þeim speglast líf íslendinga
vestah hafs í mörgum mynd-
um, harmsögur vorar og sig-
urvinningar, í fáum orðum
sagt, sál þjóðarbrots vors, í
hugsunum, orðum og athöfn-
um. Þess vegna eru blöðin og
verða alltaf ómetanleg heim-
ild um sögu íslendinga í Vest-
urheimi.
Þá er hið bókmenntalega
gildi vestur-íslenzku viku-
blaðanna. Hver sá, sem les
þau frá fyrstu tíð og fram á
þennan dag, kemst fljótt að
raun um það, að þar er um
Framhald á bls. 20
§ «
Greetings . . .
| May Happiness and Prosperity be yours f
| ih the coming year! 5
Baldwinson Bakery
Propriator: HELGA OLAFSON
749 Ellice Ave. Ph. SU. 3-6127 ^
sr ð
•««e.w'««<'«'ci«,«'«'<i«i«ic«c!c9eic’«í«««i«'«»<i«'«ie'«««'«i«i«’««eie»«!e««i«««i«i«i«'eic,«'«<«!«
S>raamt’a (érrrítnga
and our congratulations to Lögberg on its
70th Anniversary.
MAPLE LEAF DISTRIBUTORS LTD.
all steel all purpose
a I value
First of its kind-the new
INITJAL JNVESTMENT LOW AS
$295°°
Designed by agricultural engineere, the new Stran-Master fita
practically every farm need. In addition to widths of 24', 36',
48', 60' and 72', you have a choice of any length in multiples
of 16'. And you can select a building that is totally encloaed,
partiallv enclosed or wide open with just a roof.
FEATURES
• Lowest cost steel building
• Readily insulated for year-round
use
• Fully fire-safe
• Modern ribbed wall and roof
panels
• Fast and easy to erect
• Absolute minimum maintenance
• Spacious interiors
EASY TO BUY: You cait get your Stran-Master building now and
pay for it as you use it. Through the Stran-Steel Purchase Plan only
initial invextment is required, vnth up ÍO five years to pay the balanct.
ENQUIRE TO:
MAPUE LEAF DISTRIBUTORS LTD.
777 Erin St. Winnipeg 10, Man.
Phone SUnset 3-7001
Good Times Ahead!
Christmas and the New Year call for goodwill.
The spirit of these festive times can assure "good times
ahead" for years to come . . . if we put our honds ancl
heads and hearts to the job!
Alberto
Wheat Pool
Monitobo
Pool Elevotors
Alreody, human hands use the fullness of the earth to
produce greater crbundance than ever before of necessaries
and luxuries. Humon heads are leorning more than ever
before of terrestrial, solar and cosmic resources — promis-
ing material abundonce transcending our furtherest vision!
Yet, each advance toward those vast horizons has brought
—• not peoce, goodwill and plenty for all — but fear,
suspicion, hatred and the seeds of war.
This shall be righted when, in our hearts, enough of us
determine to make full obundance fully useful; and trans-
late each gain in knowledge into benefits for all men. This
can be done by ordinary people — working fogether in
practical Cooperotion.
Saskatchewan
Wheat Pool
Working together in such Cooperation, 200,000 Westem
farmers have built their Pools into the world's greatest
groin-handling business; handled five billion bushels of
their own grain; and brought $200 million in earnings
bock to their home communities.
They work together with more and more Conodians in
kindred buying, selling and service Cooperotives —r for
balanced, durable prosperity in Canodo; ond for Plenty
and Peace over the earth.
ADDRESS ...........................PHONE ........—...
SEC............. TWP...............RANGE ------------
O STUOENT A-1
Canadian Wheat Pools
,Bl£>lJii<BiB<BlBiB<3)BlB.B)BtBlBlBlB)B,BlBlBtB)B>BlBlB)BlBlB}BiB)BlBlBlBtBlB<BlBlBlBiB)B)BlBlB<3<BlB
Wheat Pool Building
Winnipeg, Canodo