Lýður - 19.09.1888, Blaðsíða 3
3 —
frá jörðu mældi eg á einni lrríslu par, sem mer pótti stærst
og var hér um bil 30 álnir, enda var stofninn allt að íingur-
bæð að þvermáli. Fegri lystigarð en þann skóg er parflaust
að líjösa sér. Eptir pað fer skógurinn að minnka í dulnum.
J>arna í miðjum d'alnum og svo frameptir er jafn búnaðurog
allgóðar jarðir, enda laglegt fóllc og vel menntað. þar eru
bæjirnir Illugastaðir (kirkjujörðin') og Lundur, sem peir III
ugastaðabræður eru viðkenndir: Kristján faðir Kr. amtmanns
og séra Benedikts í Múla. og Björn í Lundi. Jpesskonar stór-
bænda er nú sjaldan getið, pó skal eg strax taka fram, að
töluvert ineiri stórbændabragur, í orðsins forníslenzka skiln-
ingi, er enn í norðurlandi en eg hugði vera, og vekur pað
gleði hvers manns, sem í fyrsta sinni fer hér um sveitir.
Við einn bónda kynntist eg, sem kvaðst hafa alizt upp á
sveit, eií nú taldist að eiga jörð sína, og hefði eg getað trúað
að hann væri óðalborinn fram í kyn. Fremsti bær í daln-
um að austan eru Sörlastaðir, fjalljörð miktl. þar er reisuleg-
ur bær og menntaðúr bóndi. f>ar niður af túninu er liinn
fegursti víðiskógur, mannhæðarhár eða meir, milli grænna
rennisléttra flata, en túu og bær í brekku fyrir ofan. J>ar
á bænuin var margt fóllc samankomið, pví barn hjónannapar
skyldi skíra, var pað bæði par úr dalnum og norðan yfir úr
Bárðardal, og virtist mér pað bæði vel mennt og mannbor-
legt. Kálund segir rétt uin norðlendinga, eri sein ekki hvað
síst mun sinnast á jþingeyingum: „þeir eru allra Islend-
inga hneigðastir fyrir ménhtun, föðurlandsmál og andans
iðnir, eru framgjarnir og fremstir í flokki í politiskuin af-
skiptum11. (Frainh. næst).
þingvailafundurinn.
Hvernig sem sumir kunna að dæma um fundnrliald petta,
væri heimskulegt að segjn, að átján aipingismenn — (auk hinna
kjörnu og margra fleirig og par á meðal skörungurinn gan'li
frá Gautlöndum, peir nafnar báðir úr sömu sýslu, séra Jón
prófastur úr Bjarnarnesi og fi. langt að komnir, — að allir
peir hefðu gjört pessa för um háheyskapartímann og í harð-
æri — einungis að gamni sínu. Nei, áhuginn á endurskoð-
un stjórnarskrár Islands er almenanr orðinn, og fyrir sumum
lífsspursmál. Furðu mikil samhljóðan kom og frain á fund-
inum, — ef til vill of mikil. Eða: mun nú malið ljóst orð-
ið, ljóst orðið, bæði hvað menn vilji, hvað ráðlegt sé að
heimta, hvað mögulegt se að fá eða framkyæma, og loks, hvað
betur muiii fara, ef fengist. Vér ætlnm nú að pessu fari
fjarri. Keyndar má segja um flestar réttarbætur eða land-
stjórnarbreytingar, að fár viti hvorju fagna skal, að menn,
hvertsem er, lifi í trú og von, og geti ekki á öðru byggt, og
svo skynsemi sinni — pangað til reynslan komi. Sem fyllst
sjálfsforræði, sem allra fyllst innlent vald, hlýtur nú vissu-
Jega að vera vort orðtak og heróp — og bæði hiu forna
reynsla, Irúiu og vitið, vonin og viljinn leggst hér á eitt —
hjá öllum porra pjóðarinnar. En — stjórnarskipun er torvelt
verk, par sem mennirnir virðast optast nær spá meðan ann-
ar ræður, — par sein aldir og reynsla, eða, eins og sagt er,
framrás tímans, vefur og vefur aptur og fram fyrir liöndur
nianna.
Tillaga fundarins í pessu máli, sérstaklega sú ákvörðun
að hann ■ leggur áherzluna einungis á gruhdvöll frum-
varpa hinna síðustu pinga líka oss, úr pví sem komið er,
fullkomiega vel. þá eru hinar tillögurnar. Fáar af peim
sampykkjum vér óskorað nema pá, að stofna skólana, lands-
skólann og sjómannaskólann, ogum kvennfrelsi og ullameuntun.
|>að, að skora á pingmenn, að segja lausu umboði sínu,
sakir pess að peir breyttu skoðun sinni, í stjórnardeilunui —
var pað ekki frjáls deila? — er svo gjörræðisleg, að hún tek-
ur engu tali. Slíkt er kjósenda að annast.
Að löggjafarping geti skipað eða megi skipa kaupmönn-
um á Islandi að vera hér búsettir, pað er oss næsta óljóst og
ætluro pað purli að athuga betur.
Tillagan um strand- og gufuskipsferðir pykir oss mjög
ísjárverð og ógreinileg. Gufubáta- (smábáta?) ferðir kringum
strendur vorar álítum vér voðaspil. Eða er sú meiningin, að land-
stjórnin sjálf kosti (leigi eða kaupi) póstgufuskip landa á milli?
Eð i á að semja nú við einn og nú við annan, sem minnst
kostar landsjóðinn, að annast póstmál vor? Tillöguna vantar
alveg atriðisorð um trygginguna, ekki einungis fyrir fé og
fjörvi, heldur og fyrir umráðum stjórnar vorrar yfir póst-
göngunum.
Tillagan um að rétta við fjárhag landssjóðs, er og svona
og svona, og pað meðan sumir fjórðungar landsins hálfsvelta
eptir haiðærið, peningaprot pína landið, en Iandsjóðurinn einn
á fé í sjóði. Eða ætli pað væri nú óheyrilegt, að leggja pað
til, að landsjóður, eða ráðsmenn hans, taki heldnr lán, að
dæmi annara pjóða, landinu til framfara, en hætti að safna í
sjóð ?
Tillagan að leggja niður Möðruvallaskólann líkar oss
lieldur ekki. Fyrst parf nú árferðið að batna, svo þarf að
reyna hann betur, svo, ef til vill, að laga hann og bæta eða
fæia úr stað, og — svo, ef ekkert stoðaði, mætti tala um að
taka hann af, fella hann, rífa hann, eða brenna hann!
ísland.
(Kvæði pctta átti að sýnga á jMngvelli í sumar, en gleymdist.)
Lifi vort land,
ættleifðiii ástkæra góða,
altarið norrænna pjóða,
Lifi vort land!
Stómerkja land,
brennheiit með blásvölum faldi,
brynjað með guðdómsins valdi
Stórmerkja land!
Heimsfurðu land
ísreifi pú fald eða fingur,
fjallið seni vatnsbóla springur,
Heimsfurðu land!
' Sögunnar land,
sett út úr samneyti pjóða,
samt ertu stórveldið ljóða,
Sögunnar land!
Fornstóra land,
fátækt á fjáraflans borði,
fiugrík af stórsæmdar orði
Fornstóra land!
Örlaga land,
íundið af fræðiguðs hrafni
frumherji í veraldarstafni
Örlaga land!
Sækonga land,
laugi pig sjórinn af lotning,
Ijömairdi. fráneyga drottning
Sækonga land!
Orrustu land,
helheimi hefir pú varizt,
heimsfræg í púsuncl ár bari/.t,
Orrustu land!
iieynslunnar land,
dregið með djúpsettum rúnum,
dómstóll í sögunnar túnum,
Heynslunnar land!
k