Lýður - 17.10.1888, Blaðsíða 2

•og siindurgerð íöllu meðan vel gekk, ke pp n i n h é lzt
og n ægti rna r en tust. I góðri tíð safna flestir menn
mestum skuldum ; á góðum árum gleyma flestir þeirri lífsreglu
að miða eyðslu sína við orku og tekjur; á góðu árunum þola
fæstir mácið, og mi ð óstandinu vex vafsið (Svindieri), svik
og prettir. Eitt er alveg víst á góðu árnnum fjölga hinir
•stóru ,.svindlarar“ púsundum saman, og bæði peirra fébrögð
og peirra hrun dregur hinn mesta sæg manna með sér niður
í vafs ogvanræði.
Skemmtiferð um þingeyjarsýslu.
Erá Asbirgi riðum við um kvöldid og komum um nótt-
ina að Svínadal; liugðum við að á þar vel hestum okkar
undir hinn langa vatns-Pg graslausa áfanga yfir Mývatnsörævi.
Fólk Var í svefni og bær ekki stórhýstur, en þó þokkalegur,
og lögðumst við til svefns í heyhlöðu. Hafa slíkit svefnskál-
ar fyr verið notaðir at ferðamönnum á voru landi, og mörg-
urn orðið gott af, setn ferðlúnir hafa verið, og eins fór fyrir
olckur. Um morgunin fengum við góðan beina hjá hinugest-
risna og alúðlega fólki, sem þar hýr. Tveir hlutir nýbreyti-
legir mættu okkur þar. Annar var sá, að þegar ég gekk upp
að baðstofuglugganum til að guða, sat þar svartur fugl á
veggnnm og varð mér bylt við, nam staðar og sá að það var
krummi og heldur tortryggilegur og forn til að sjá í dimtn-
unni. En brátt kom upp hið sanna, að það var alihrafn og
var hann orðinn all-margkunnandi, þó ónumda ætti hann
hœverskuna við gesti. Annað nýstárlegt þar var nafn eins barn-
anna á bænum það var sveinbarn á 3. ári, sem hét Á (l.staf-
ur stalrófsins). Langaði mig mjög til að mega laga eða lengja
náfn hans, þó ekki væri nema m ð einu i-i, því Ai mætti
vel vera íslenzkt nafn, en við nafnið A er erfitt að sætta sig
Ættu menn að gæta sín, ef menn vilja hafa ný eða fánefnd
nöfn, að taka hvorki kynlaus orð eða meiningarlaus eða að
öðru fjarstæð. Annars er töluvert meiri sundurgerð méð
nöfn hér nörðanlands en á suður- og vesturlandi, og fjöldi
manna heitir hér meira en einu nafni. Aður en við lögð-
um upp frá Svínadal varð allmikil leit úr tveimur hestum
okkar; fundust þeir um síðir þar sem þeir höfðn lent í sjálf-
heldu og stóðu og biðu sinnar lausnar. Að týna hestum sín-
um í eða við óbyggðir er ein hin sárasta raun ferðamanna.
Án hests síns er maðurinn eins og hálmstrá, ef hann er alls-
laus í auðnuin staddur; þá er ekki líf mannsins líf hestsins
heldur öfugt. Hesturinn er hið göíugasta dýr, sem Guð hefir
skapað, og á hann hina fyllstu kröfu til elsku mannsins og
virðingar. það mætti semja ótal bækur um afreksverk og á-
gæti hesta, og hetjuljóð mætti kveða fullt eins vel um suma
hesta setn um suma kongsyni eða kappa. En nú skal ég
lýsa landsháttum. Leiðin upp frá Asbirgi að Svínadal liggur
yfir smáhækkandi skógi vaxna heiði frain undir hálfa þing-
mannaleið og er enginn bær á milli. J>egar uppeptir kemur
liggnr vegurinn með Jökulsa, sem fellur fram beina leið
gegnum eintóin og óslítandi stórgljúfur, Sumstaðar tegjast
hamrar og strókar upp úr gljúfurbörmunum; er það allt
stuðlabjörg og lögunin svo margbreytt að ekki er hægt að
lýsa. Einkum eru hinir svo nefndu Hljóðaklettar mjög fárán-
legir til að sjá, glórði í þá hinumeginn í rökkrinu, þegar við
riðum vestanvert upp með ánni, Jeg reið þá fyrir og fór
mjer ekki að verða um sel, er hvurt tröllið sýndist bera við
annað; efafiaust hefði Tyrkinn ekki þurft meira til að snúa
undan en slíkar sjónhverfingar. Erá Svínadal stefnduin við
upp að Dettifossi, og er það á að geta hálf þriðja míla veg-
ar. Er helmingur þeirrar leiðar eitthvert hið fegursta heiðar-
land, sem ég hefi séð: skógar, smádalir, blómsturlautir og
bunulækir. Lækirnir renna þvert í ána með ótal smáfossum,
skóg- og blómvöxnum hólmuin og bökkum, og þó hver laut-
in annari ólík. En hve lengivar Adam í Paradís? þegar
minnst varði vorum við komin uppá gróðurlaus örævi með
holtum, urðum, leirdrögum, og mosaþembum. Dregur þá
bráðum að hinum mikla gljúfrabúa, og þá blasa við austur-
og suður örævin og fjallasýn hringinn í luing, nema
opið á Axarfirði beint í norðri. Yeður var bjart en á-
kaflega heitt. Loks sáuin við reyk mikinn austur til árinnar og
spölkorn frá veginum (eða vegleysunni), og kallaði þá fylgd-
armaðurinn: „þarna er fossinn! ‘ Kiðum við þá í sanddæld
skamt frá ánni, bundum þar hestana og gengum að ánni.
Var þar yfir tvo stuðlabergshryggi að fara unz við komum á
sjálfan árbakkann og sáum í fossinn Var þar hjalli niðri
grasivaxinn nokkrum föðmum neðar en fossinn. Fórum við
þar niður og varð þá ekki lengra komizt. Stóðum við þar
um stund í þéttri rigningn (úr fossinuin)og horfðum ýmist
framaná fossinn eða niður í hinn sjóðandi-kalda heljar-hver
undir fótum okkar. Að lýsa fossi þessum 1 óbundnu máli
borgar ekki ómakið, enda vísa jeg þeim sein vilja til bókar
Kálunds. Hann er 2 til 3 hundruð feta hár og liæstur og
vatnsmestur al.’ra fossa á íshtndi, enda einhver mesti foss
norðurálfunar.
1) e t t i f o s s.
Beint af hengilbergi byltast geysiföll,
Flyksu-fax með ergi fossa- hristir -tröll;
Hendist liádunandi hamslaus iðufeikn.
:,:Undrast þig minn andi, almættisins teikn:,:!
Skjálfa fjallsins fætur, fiýr allt veikt og kvikt,
Tröllið, trú’ ég grætur, tárin falla þykkt.
Fijnbul-gröf sér grefur gýgur römm og djúp,
:,:öldnum ægi vefur örlaga sinna hjúp
Geysa, fossinn forni, finndu loks þitt haf;
|>ótt ei tárin þorni þarftu ei betra traf.
J>ó af þínum skalla þessi dynji sjár,
;,:Finnst mér meir ef falla fáein ungbarnstár :,:
Hert þig, Heljar-Bleikur, hræða skaltu’ ei mig:
Guðdóms geislinu leikur, gyllir sjálfan þig!
Fagri friðarbogi, felldu storm og bál!
Lýstú, sólarlogi! Lypt þú minni sál! :,:
Hirðing á sjófangi við Eyjafjörð.
A döguuum var þess getið í sumum sunnanblöðunum. að
bezti afli væri þá á Eyjafirði. jþessar fréttir hafa nú verið
ónákvæmar. Fiskiafli hér á Eyjafirði í sumar heíir lítill
verið, og fjarri því að þeir fáu, sem hann stnnduðu, hafi haft
hag af honum, segjum til liálfs við það, ef þeir liefðu fengið
kaupavinnu í sveitum; eru þeir menn til, sem segjast aldrei
á þessu sumri hafa fengið meira úr sjó af fiski en einna kr.
hlut á dag. Eins og betur fer, stunda hér og sárfáir fiskiveiðar
umsláttinn, og munar þá minnstu alm6nning, livor j'eytingur
fæst hér af stútungsfiski eða minna. Aptur stunda menn
hér vor og einkum haust þorskveiði til stórmuna, og. skiptir
iá miklu um aflabrögðin, og einkum — hvernig með
aflann er farið. J>að er mjög vítavert hvernigsjóföng hér
við íjörðinn eru illa notuð og hirt. Einn maður kvaðst hafa
litið svo til, að þrír fjórðu hlutir af fiskiaflanum færi
hér til ónýtis. jpetta er vonandi að sé orðum aukið, en al-
kuunugt er það, að hér út i firðinum hirða menn hvorki höf-
uð né sundmaga, og því síður bein eða slor, En því skyldi
ekki þetta vera hirt? Vita menn ekki, að á höfðunum er
matur, og að sundmagi er einhver liin bezta vara? Eða hafa
menn ekki tima til að geta gjört sér raslc og slor að arði og
ábata? Eða hafa menn ekki í öllum veiðiplássum nóga fá-
tæklinga til að hirða þessa liluti, þótt sjómenn sjálfir komist
stundum ekki til þess? |>essi ómennskuháttur má ekki líðast
lenjur, og það í plássi, þar sem annars býr eitthvert hið
mesta dugnaðarfólk á þessu landi við sjósóknir? |>að er ekki
nóg að hafa þrek og karlmennsku til að herja á hákarlinn