Lýður - 22.01.1889, Blaðsíða 1

25 a rkir aí blaðinu kosta 2 kr., erlendis
2,50kr.Borgist fyrirframtil útsölumanna.
auylýsingar teknar fyrir 2 aura hvert
orð 15 stafir írekast, af feitu letri 3 au.,
cn stóru letri 5 au.; borgist fyrirfram.
LÝÐUE
Ritgjörðir, frjettir og auglýsingar
sendist ritstjóranum.
Aðalútsölumenn: Halldór Pétursson
Akureyri og Björn Jónsson á Oddeyri
9. blað.
Akureyri 22. janúar 1889.
1. ár.
Nýársljóð 1889.
Vaknaðu, vaknaðu, varpaðu af herbum
Vantrú og sundrung og hryggð,
Girtu þig, skrýddu þig skíaandi gerbum,
Skörungskap, sannleik og dyggb!
Mattk. Joclnunsson.
Lag: Svif þú fugi, yfir sævardjúpið víða.
Lypt þér, sál, meðan ijóma slœr á tinda,
Líttú mót rennandi sól;
Líf fær hib andaða, birtu það blinda,
Bundib fær athvarf og skjól.
Brosandi kemur frá kraptarins brunnum
lværleikans eilífa glób,
Kyssandi gaddinn meb millíón munnum,
Mjöllin hún robnar sem blóð.
Lypt þér, sál, meban líf er til í æðum;
Lypt þér, mín elskaba þjób! f
Hefurb’ ei forsmekk af himneskum gæbum?
Hcyrbirb’ ei englanna Ijób?
Djúpið er sólbjart og dalirnir fyllast,
Daubinn varb lífinu ab bráb;
Snú þér ab ljósinu, lát eigi villast:
Lífib cr sigur og náb!
Fram fram fram! því uú flýr oss húmib svarta;
Fram, þó ab líRð sé stríb !
Fram, meban enn er oss hugur í hjarta,
Hvetjum og frelsum vorn lýb!
Fram fram fram! eigi veldur sá varar;
Vesöld oss ógnar og smán;
Fram frarn fram! Látum skríba til skarar:
Skömm — eba sigur og lán!
Kom, kom kom! Kétt mér hönd þína, hlýri,
Höndin mín sjálfs er svo vcik.
Sérbú ei gub þann, er stendur við stýri ?
Sturlastu? kinn þín er bleik. —
Allir sem einn! Ef ab suudrungu syrtir,
Sölnar og fölnar hver rós;
Aljír sem einn! Ef af bróberni birtir,
EJessar oss árgæzku Jjós!
Burt burt burt mcb öll landráb úr landi,
launvíg og sérþótta-stríb!
Hver er sá langversti framfara-fjandi?
FJáræbi, smásálar níb. —
Dú átt vib ísinn og eldinn ab berjast,
Útlæga, fámenna þjób,
Einráð og samlynd þú verbur að verjast;
Vektu þitt kólnaba blóð!
Trú þú, trú þú á krapt’ þíus kyns og anda,
Ivappanna, sögunnar þjób!
Trú þú, trú þú á Ijósib allra landa,
Lífsdraumsins himnesku ljóð?
Peningaeklan og Yerzlunin.
Peningaeklan gengur fram nr öllu hófi hér norðanlands.
Af pví leiðir, og pví er samferða, hálfgildings hallæri í at-
vinnu og viðskiptum, enda hjá peim, sem töluverð efni hafa.
Greiðsla og skil er í ópolandi ólagi. Góðir bændur ganga
með tóma vasa og pykjast ekki geta sýnt venjuleg skil hvorki
sýslumanni sínum né presti. pað er sorglegt að sjá gamla
sómamenn, sem 30 ár eða lengur hafa jafnan goldið hverjum
sitt í tíma, neyðast til S elli sinni að vera eins og refjamenn,
ýmist fyrir pá sök, að aðrir bregðast að borga peim, eða vegna
pess, að hvergi er krónu hægt að fá til láns. Alkunnugt er
hve mikill fjöldi sjálfseignarbænda er orðinn leiguliði pjóð-
bankans, en hann 6r harður og óeðlilegur lánardrottinn fyrir
smábændur, enda bíða margir peirra pess aldrei bætur. En
hvað áttu peir að gjöra? jpessi bankalán hafa pó víða létt
vandræðunum um stundarsakir. En sleppum nú pví, en
spyrjum: Af hverju kemur pessi peningaekla? Hún stafar
eins og auðvitað er, af harðæri pví, sem gengið hefir og enn
stendur yfir, L d. í verzlunar-heiminum, og hún stafar hjá
oss sérstaklega af ólagi pví, sem verzlunin er l hér á lundi.
Að vísu keuna sumir kaupmönuum vorum eins um peninga-
leysið eins og um margt annað, og segja, að peir eigi áð borga
hverjum sem vill vörur hans með peningum, a. m. k. að
sifina hlutfalli og peir fyrrum gjörðu. En petta er ósann-
gjörn krafa. ]?eir hafa bundnari hendur uú en pá, og munu
flestir peirra eiga fullt í fangi með að borga vörur pær, sem peir
pykjast minnstar purfa að hafa til að selja, enda kemursjaldan
of mikið til landsins af nauðsynja vörum. Af peningum fá
peir sárlítið í verzlanir hér hjá pví,. sem áður fyr, og peir
eiga nýjum tollum að svara — tollum sem nema stórum upp-
hæðum og pað áður en peir peningar græðast á vörunum.
Hér við bætist og pað, að verzlunarmagn vorra föstu kaup-
manna ruglast og minnkar ár frá ári, ekki einungis sakir
ókyrðar peirrar, sem nú gengur í öllum viðskiptum, heldur
og beinlínis við pað, að pöntunarfélög og borgaraverzlanir
spretta hvaðanæva upp til kapps við pá. En er slíkt til að
bæta úr peningaeklunni? Nei, við petta eykst hún, að m. k.
á sumum stöðum. Pöntunarfélögin geta másbe pantað pen-
inga eins og aðra hluti, en varla hefir sú pöntun enn orðið
til nokkurra muna. Og borgararnir, peir auka ekki peninga-
eign manna, heldur eyða, — eyða henni háskalega. Hið
góda verð hjá peim er sem sé byggt á pví, að peir
taka peninga út i hönd. Peningar sem tómur gjaldeyrir,
gjörir borgaranum, sem viðtekur, allt svo hægt og kostnaðar-
liiið að haun græðir par stórfé, sem vörukaupmaðurinn tapar,
ef hann seldi með sömu verðhæð. |>etta skilja nú allir, en
liitt eru máske færri, sem athuga, hvort meiri hagur sé að
skipta við borgarann, fá betra verð, en láta í kaupið alla sína
sklldinga, ellegar að verzla við kaupmenn og eiga alla sina
skildinga óeydda eða fá jafnvel viðbót við pá hjá peim? J>að
er víst, að eins og nú stendur, fæst flest fyrir lítið meir en
hálft verð ef aurar eru i boði. Menn svari ekki og segi, að
kaupmenn láti enga peninga að heldur pótt engir horgarar séu